24 557
Kansspelen

17 050
Misbruik en oneigenlijk gebruik op het gebied van belastingen, sociale zekerheid en subsidies

nr. 45
VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

Vastgesteld op 1 november 2004

Binnen de vaste commissie voor Justitie¹ hebben enkele fracties de behoefte over de brief van de minister van Justitie van 24 augustus 2004 (24 557 (17 050), nr. 43) enkele vragen aan de minister voor te leggen. Bij brief van 29 oktober 2004 heeft de minister geantwoord.

Vragen en antwoorden zijn hierna afgedrukt.

De voorzitter van de commissie,

De Pater-van der Meer

Adjunct-griffier van de commissie,

De Groot

Inleidende opmerkingen

De leden van de CDA-fractie zijn ingenomen met het feit dat de minister de concrete aanbevelingen van het Openbaar Ministerie opvolgt. Dat is ook nodig, want casino's zijn maar al te gemakkelijk een bestemming voor zwart geld. Deze leden willen de minister nog enkele vragen voorleggen.

De leden van de PvdA-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van de voorliggende brief. Hoewel de minister wederom aangeeft dat er op basis van de gegevens van het Openbaar Ministerie en het Meldpunt Ongebruikelijke Transacties (MOT) geen aanleiding is om te veronderstellen dat er sprake is van stelselmatig witwassen bij Holland Casino, neemt de minister de aanbeveling van het Openbaar Ministerie over om met Holland Casino in overleg te treden over een verbetering van de administratie. De leden van de PvdA-fractie hebben nog enkele vragen.

De leden van de VVD-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van het feit dat het Openbaar Ministerie en het MOT beiden concluderen dat er geen aanleiding is te veronderstellen dat in Holland Casino stelselmatig wordt witgewassen, laat staan dat Holland Casino zelf actief daaraan zou meewerken. Naar deze leden aannemen is in het onderzoek dat deze instanties hebben verricht alle relevante informatie betrokken die bij de politie en andere opsporingsdiensten bekend is. Dit biedt voldoende compensatie voor eerdere suggesties dat vanuit bijvoorbeeld de politie wel zou zijn geconcludeerd dat sprake is van dergelijke praktijken. De aan het woord zijnde leden hebben nog enkele vragen.

De leden van de SP-fractie hebben kennisgenomen van de voorstellen van de minister. Zij hebben nog enkele vragen.

De leden van de GroenLinks-fractie hebben met grote belangstelling kennisgenomen van de brief van de minister. Zij hebben nog enkele vragen.

Vragen en antwoorden

Diverse fracties van de vaste commissie voor Justitie hebben vragen gesteld over mijn brief van 24 augustus 2004 aan de Kamer (Kamerstukken II, 2004–2005, 24 557 (17 050), nr. 43).

Naar aanleiding van mijn mededeling dat in Holland Casino Amsterdam een totaalbedrag van ongeveer 2,25 miljoen euro gemiddeld per jaar als verdacht is aan te merken, hebben leden van de CDA-fractie gevraagd of hierbij tevens rekening is gehouden met de mogelijkheid dat personen bedragen in delen van minder dan 10 000 euro gedurende langere tijd kunnen witwassen. Daarmee is rekening gehouden.

De wet MOT schrijft sinds 2000 voor dat Holland Casino alle depot-overboekingen boven de 10 000 euro moet melden aan het Meldpunt Ongebruikelijke Transacties. Op basis van deze objectieve indicator heeft het Meldpunt in de periode 2000–2004 gemiddeld een bedrag van 1,4 miljoen euro per jaar afkomstig uit Holland Casino Amsterdam als verdacht doorgemeld. Holland Casino meldt tevens op basis van subjectieve indicatoren. Eén van deze subjectieve indicatoren is het ontduiken van het grensbedrag:

indien een cliënt een voorkeur voor transacties onder het grensbedrag laat zien, waarbij aanleiding is om te veronderstellen dat deze daarmee melding wil voorkomen («smurfen»), meldt Holland Casino op basis van deze subjectieve indicator. In de periode 2000–2004 is gemiddeld een bedrag van 850 000 euro per jaar aan verdacht geld afkomstig uit Holland Casino Amsterdam op basis van subjectieve indicatoren door het Meldpunt gemeld.

Leden van de CDA fractie hebben gevraagd of nader onderzoek is gedaan naar de gemelde ongebruikelijke transacties bij Holland Casino Amsterdam. Dat is het geval. Naar aanleiding van berichten in de media dat er bij Holland Casino op grote schaal zou worden witgewassen heeft het Meldpunt onderzoek gedaan naar de door Holland Casino gemelde ongebruikelijke transacties. In het jaarverslag 2003, dat ik op 24 juli 2004 aan uw Kamer zond (Kamerstukken II, 2003–2004, 17 050, nr. 266) komt het Meldpunt tot de volgende conclusie:

«Deze cijfers onderschrijven de stelling niet dat in het Amsterdamse casino per jaar tien tot twintig miljoen euro zou worden witgewassen door gebruik te maken van depot overboekingen naar de privé-rekening». Op basis van het onderzoek van het Meldpunt naar zowel de objectieve als subjectieve indicatoren is een totaal bedrag van 2,25 miljoen euro gemiddeld per jaar als verdacht aan te merken. Van dat bedrag kan niet worden uitgesloten dat het illegaal verkregen vermogen betreft.

Voorts wil ik meer in het algemeen wijzen op de conclusies uit de onlangs verschenen evaluatie van de stabiliteit van het Nederlandse financieel systeem, met inbegrip van de kwetsbaarheid op het gebied van witwassen, door het IMF. Ten aanzien van Holland Casino wordt daarin het volgende gesteld:

«Casinos are tightly monitored [...] The risk that casinos will serve as an entry point for criminal proceeds is low, because a government run casino monopoly lowers the risk of casino corruption, all gamblers are fully identified and registered in the casino database and only winnings may be converted into non-cash forms and be declared as a legitimate source of income» (IMF country report nr. 04/312, september 2004). Ook deze constatering onderschrijft de stelling niet dat Holland Casino (Amsterdam) op grote schaal en stelselmatig wordt gebruikt voor mogelijke witwaspraktijken.

Leden van de PvdA-fractie en de Groen Links-fractie hebben verzocht de letterlijke tekst van het ambtsbericht van het Openbaar Ministerie inzake de aanbevelingen van het Openbaar Ministerie met betrekking tot de wijze van registeren en administreren bij Holland Casino aan de Kamer te doen toekomen.

Aan dit verzoek kan ik niet voldoen. Ambtsberichten van het Openbaar Ministerie bevatten informatie die van belang is voor opsporing en vervolging. Opsporing en vervolging worden belemmerd als informatie uit ambtsberichten openbaar wordt.

Leden van de PvdA-fractie, de VVD-fractie en de SP-fractie hebben gevraagd waarom er maatregelen worden getroffen, terwijl ik in mijn brief van 24 augustus 2004 meedeelde dat er geen aanleiding is om te veronderstellen dat Holland Casino stelselmatig wordt gebruikt ten behoeve van witwaspraktijken.

In deze brief heb ik opgemerkt dat ondanks een beperkt risico van witwassen van crimineel verkregen gelden de integriteit van de financiële dienstverlening door Holland Casino mogelijk kan verbeteren op basis van de aanbevelingen van het Openbaar Ministerie. Dat ik overweeg aanpassingen te (laten) maken, impliceert niet dat de thans bestaande maatregelen onvoldoende zijn. De bestaande maatregelen heb ik in antwoord op vragen van de leden Griffith, De Wit en Vendrik (vraagnummers 2020316790, 2020316820 en 2020316740) en tijdens het interpellatiedebat over mogelijke witwaspraktijken bij Holland Casino op 7 april 2004 uitvoerig geschetst. De maatregelen om witwassen tegen te gaan zijn niet statisch, zij worden periodiek beoordeeld en aangepast, bijvoorbeeld aan technologische en internationale ontwikkelingen. Als er aanleiding bestaat te overwegen de van kracht zijnde maatregelen aan te scherpen, dan wordt onderzocht of dat zinvol is en op welke wijze dit zou kunnen geschieden.

Als mogelijke maatregel heeft het Openbaar Ministerie mij in overweging gegeven de bestaande registraties van het spelverloop langer voor raadpleging beschikbaar te houden. Ik heb Holland Casino inmiddels gevraagd de bestaande registraties van het spelverloop vijf jaar te bewaren in plaats van één kwartaal. Leden van de PvdA-fractie hebben gevraagd naar het belang van deze maatregel en de termijn waarbinnen deze maatregel kan worden gerealiseerd. Een bewaartermijn van vijf jaar sluit aan op de bewaartermijn van gegevens die in het kader van de Wet MOT worden verzameld. Gelet op de verwevenheid van deze gegevens (uit het spelverloop valt bijvoorbeeld het ingezette spelkapitaal af te leiden) is verlenging van de bewaartermijn naar vijf jaar van belang bij de voorkoming, opsporing en vervolging van strafbare feiten in het kader van de Wet MOT. Holland Casino is momenteel met het College Bescherming Persoonsgegevens in overleg over uitvoering van deze maatregel. De uitkomst van dat overleg bepaalt de termijn waarbinnen de maatregel kan worden gerealiseerd.

In mijn brief van 24 augustus 2004 is aangegeven dat conform de aanbeveling van het Openbaar Ministerie met betrokken instanties – waaronder het MOT, het College van toezicht op de kansspelen, de Belastingdienst en de Nederlandsche Bank – wordt gesproken over eventuele aanvullend te treffen maatregelen om mogelijke witwaspraktijken te voorkomen. Leden van de fracties van PvdA, VVD en Groen Links hebben gevraagd welke aanvullende maatregelen nodig zijn. Aangezien de gesprekken met de betrokken instanties nog niet zijn afgerond, valt daarop nog geen antwoord te geven. Leden van de VVD-fractie hebben gevraagd of bij deze gesprekken de interne gedragsrichtlijnen van Holland Casino aan de orde komen en of het in de bedoeling ligt daar veranderingen in aan te brengen. Holland Casino heeft, in overeenstemming met het Meldpunt, voor haar medewerkers instructies opgesteld om witwassen te voorkomen. In de interne opleiding wordt aan deze instructies (en de naleving daarvan) uitgebreid aandacht besteed.

Deze en andere maatregelen om mogelijke witwaspraktijken te voorkomen worden in het overleg met betrokken instanties tegen het licht gehouden, om te kunnen beoordelen of aanvullende maatregelen nodig zijn.

In antwoord op vragen van leden van de SP-fractie, kan ik u meedelen dat het TOGO-onderzoek is afgerond. Dit onderzoek heeft geen andere feiten opgeleverd, dan die waarover ik de Kamer eerder informeerde tijdens het interpellatiedebat op 7 april 2004. Op grond van het TOGO-onderzoek is het Arrondissementsparket Amsterdam tot de conclusie gekomen dat er geen sprake is van strafbare feiten op grond waarvan vervolging zou kunnen worden ingesteld tegen Holland Casino Amsterdam of medewerkers daarvan.

Leden van de SP-fractie hebben tevens opgemerkt dat in Holland Casino meer en beter opgeleid personeel aanwezig moet zijn om witwaspraktijken te herkennen en dat camera's een gebrek aan personeel dat geëquipeerd is voor deze taak, niet compenseren. Zoals aangegeven tijdens het AO kansspelen op 10 maart 2004 (Kamerstukken II, vergaderjaar 2003–2004, 20 036 en 25 557, nr. 295) zal ik in overleg met Holland Casino aandacht (blijven) besteden aan veranderingen in de bedrijfsvoering zoals een vergroot cameratoezicht. Daarbij heb ik tevens aangegeven dat de bedrijfsvoering van Holland Casino niet zo kan zijn als bij een normaal bedrijf; de bedrijfsvoering van Holland Casino dient te allen tijde te passen binnen de kaders van de Wet op de kansspelen en de doelstellingen van het kansspelbeleid, waaronder het tegengaan van illegaliteit en criminaliteit.

Ten slotte hebben leden van de Groen Links-fractie gevraagd de Kamer op termijn te informeren over de uitkomsten van de gesprekken met betrokken instanties, waarna ik in het voorgaande verwees. Ik verwacht de gesprekken over het (verder) tegengaan van mogelijke witwaspraktijken bij Holland Casino aan het eind van dit jaar af te ronden. Daarna zal ik de Kamer informeren over de mogelijk aanvullend te treffen maatregelen.

De Minister van Justitie,

J. P. H. Donner

---

1 Samenstelling: Leden: Van de Camp (CDA), De Vries (PvdA), Van Heemst (PvdA), Vos (GL), Rouvoet (CU), Adelmund (PvdA), De Wit (SP), Albayrak (PvdA), Luchtenveld (VVD), Wilders (Groep Wilders), Weekers (VVD), De Pater-van der Meer (CDA), Voorzitter, Çörüz (CDA), Verbeet (PvdA), Ondervoorzitter, Wolfsen (PvdA), De Vries (CDA), Van Haersma Buma (CDA), Eerdmans (LPF), Van Vroonhoven-Kok (CDA), Van Fessem (CDA), Straub (PvdA), Griffith (VVD), Van der Laan (D66), Visser (VVD), Azough (GL), Vacature (algemeen) en Vacature (algemeen).

Plv. Leden: Jonker (CDA), Dijsselbloem (PvdA), Timmer (PvdA), Halsema (GL), Van der Staaij (SGP), Kalsbeek (PvdA), Van Velzen (SP), Tjon-A-Ten (PvdA), Van Baalen (VVD), Blok (VVD), Hirsi Ali (VVD), Aasted Madsen-van Stiphout (CDA), Jager (CDA), Van Heteren (PvdA), Arib (PvdA), Buijs (CDA), Sterk (CDA), Varela (LPF), Joldersma (CDA), Ormel (CDA), Van Dijken (PvdA), Örgü (VVD), Lambrechts (D66), Rijpstra (VVD), Karimi (GL), Hermans (LPF) en Vergeer (SP).