24 036
Marktwerking, deregulering en wetgevingskwaliteit

nr. 372
BRIEF VAN DE SER

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 23 maart 2010

Bijgaand treft u aan het SER-advies Overheid én markt: het resultaat telt. Voorbereiding bepalend voor succes¹ dat de raad vrijdag 19 maart heeft vastgesteld. Met dit unanieme advies beantwoordt de SER uw adviesvragen van 25 november 2008 (Kamerstuk 24 036, nr. 361; Voor de besluitvorming omtrent de adviesaanvraag zie Handelingen der Kamer II, vergaderjaar 2008–2009, nr. 22, blz. 1738–1739).

Dit advies gaat in op een aantal van de fundamentele vragen rond de ordening van de Nederlandse economie: op welke manier kunnen publieke belangen het beste worden geborgd, welke beleidsinstrumenten kan de overheid hierbij inzetten en welke rol kan marktcoördinatie hierbij spelen? De centrale boodschap van het advies is dat de in discussies vaak gehanteerde tweedeling tussen «markt» en «overheid» in de praktijk niet bestaat en bovendien niet vruchtbaar is in de discussie over het borgen van publieke belangen. Er is namelijk altijd sprake van een mix van overheidscoördinatie en marktcoördinatie. Er dient in de optiek van de SER nuchter naar de verschillende beschikbare beleidsinstrumenten gekeken te worden. De vormgeving en combinatie van de verschillende instrumenten bepalen vervolgens de uitkomsten in de sector. Deze uitkomst zou leidend moeten zijn bij de keuze voor een bepaalde beleidvariant. De analyse, lessen en aanbevelingen in dit advies richten zich daarom bewust op «ordeningsbeleid» en niet uitsluitend op «marktwerkingsbeleid». Dit om ten eerste te benadrukken dat alle oplossingsrichtingen bespreekbaar moeten zijn en ten tweede om aan te geven dat marktwerkingsbeleid een onderdeel van ordeningsbeleid is.

Een zorgvuldige voorbereiding van wijzigingen in het ordeningsbeleid is essentieel, met een gefundeerde afweging van de effecten op publieke belangen en op de maatschappelijke welvaart. Daarvoor heeft de SER een effectanalyse ontwikkeld die een checklist vormt voor het ontwerpen van ordeningsbeleid. De eerste stap is de analyse van de uitgangssituatie en de identificatie van publieke belangen. Het is uiteindelijk aan de politiek om de publieke belangen te benoemen maar het advies geeft wel een aantal argumenten dat hierbij een rol kan spelen. Na definiëring van de doeleinden worden verschillende beleidsvarianten ontwikkeld. Hierbij moet aandacht zijn voor zowel de gewenste eindsituatie als ook de transitie. Vervolgens worden de effecten van de beleidsvarianten in kaart gebracht en de beleidsvarianten op basis van de kosten en baten vergeleken. Hierbij is het van belang om ook onderliggende aannames en risico’s expliciet te maken. Ten slotte is het nodig een systeem voor monitoring en evaluatie te ontwikkelen.

De SER hoopt met dit advies een bijdrage te leveren aan het ordeningsbeleid en aan het borgen van publieke belangen. Wij hopen dat de door de SER ontwikkelde effectanalyse behulpzaam kan zijn bij de politieke besluitvorming over ordeningsvraagstukken¹.

Hoogachtend,

mevrouw dr. V.C.M. Timmerhuis

algemeen secretaris

---

1 Ter inzage gelegd bij het Centraal Informatiepunt van de Tweede Kamer der Staten-Generaal.

1 Door de SER is dit advies eerder in conceptvorm aan de Kamer gezonden; zie 2010Z03483/2010D09682.