21 501-33 Raad voor Vervoer, Telecommunicatie en Energie

Nr. 755 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 21 maart 2019

Bijgaand stuur ik uw Kamer het verslag van de Energieraad die op 4 maart 2019 onder Roemeens voorzitterschap plaatsvond in Brussel.

Tijdens de Energieraad werd gesproken over de herziening van de verordening voor bandenetikettering (aanname Algemene Oriëntatie) en de energiedimensie van de langetermijnstrategie Klimaat. Tevens informeerde het Roemeense voorzitterschap de Raad over het bereikte akkoord op de wijziging van de gasrichtlijn en de stand van zaken op het energiegedeelte van de Connecting Europe Facility.

De Minister van Economische Zaken en Klimaat, E.D. Wiebes

VERSLAG ENERGIERAAD 4 MAART 2019

Verordening Bandenetikettering (herziening)

Algemene Oriëntatie

Het Roemeense voorzitterschap vroeg de Raad om in te stemmen met de Algemene Oriëntatie voor de aanpassing van de Verordening voor bandenetikettering. De Verordening heeft als doel om consumenten meer informatie te geven over brandstofefficiëntie, veiligheid en geluidsproductie van banden, zodat zij hierover beter geïnformeerd zijn bij aankoopbeslissingen. Volgens de Commissie is de tekst op een aantal punten verbeterd ten opzichte van het Commissievoorstel (betere online informatievoorziening van het label en de mogelijkheid voor markttoezichthouders om een rol te spelen in controle op het label). Tegelijkertijd was de Commissie niet tevreden dat de huidige klassen niet zijn gewijzigd voor de parameters brandstofefficiëntie, remweg op een nat wegdek en geluid. Ook had de Commissie per gedelegeerde of uitvoeringshandeling nieuwe parameters als kilometrage en slijtage op het bandenetiket willen kunnen toevoegen, zodra hiervoor meetmethoden beschikbaar komen, om zo snel mogelijk voortgang te kunnen boeken in de ambitie om de hoeveelheid microplastics in het milieu door bandenslijtage te verminderen.

Tijdens de discussie bleek dat alle lidstaten konden instemmen met de Algemene Oriëntatie. Nederland heeft echter net als de Commissie en enkele andere landen aangegeven niet tevreden te zijn over de ongewijzigde klassen van de huidige parameters, omdat een aanscherping kan bijdragen aan het realiseren van de doelen voor CO₂-reductie en energie-efficiëntie. Ook steunden Nederland en enkele andere lidstaten de kritiek van de Commissie op het niet tussentijds eenvoudig kunnen toevoegen van kilometrage en slijtage op het bandenetiket. Deze groep lidstaten, waaronder Nederland, riepen op tot meer ambitie in de trilogen met het Europees Parlement, die onder het Finse voorzitterschap zullen worden gestart.

Langetermijnstrategie Klimaat

Beleidsdebat

In de Energieraad werd voor de tweede keer gesproken over de energiedimensie van de langetermijnstrategie voor klimaat. Het Roemeense voorzitterschap had een discussiepaper opgesteld, waarin lidstaten werd gevraagd om aan te geven welke systeemveranderingen en technologische oplossingen nodig zijn voor het realiseren van vergaande CO₂-reductie op een kosteneffectieve wijze, en op welke wijze deze geïmplementeerd moeten worden voor burgers en regio’s.

De Commissie benadrukte dat het huidige wetgevende kader de basis vormt voor de langetermijnstrategie en dat er vijf building blocks uit de strategie zijn gericht op het energiesysteem: energie-efficiëntie, hernieuwbare energie, schone mobiliteit, schone industrie en infrastructuur. Alle beschikbare technologische opties zijn noodzakelijk, waaronder waterstof, power-to-gas, biomassa, en CCUS (CO₂-opslag en gebruik) in de industrie. Verder gaf de Commissie aan dat dat we ons moeten richten op het enabling framework voor onderzoek en innovatie (R&D), financieringsopties en ondersteuning voor regio’s en kwetsbare groepen en dat lidstaten en regio’s fors moeten investeren in de noodzakelijke infrastructuur. Tot slot riep de Commissie de lidstaten op om een dialoog te starten met belanghebbenden en burgers voor het creëren van draagvlak voor de transitie.

Tijdens de discussie verwelkomden de lidstaten de Commissiemededeling en gaven zij hun prioriteiten weer. Een aantal lidstaten, waaronder Nederland, verwelkomde en steunden de focus op klimaatneutraliteit in de EU-langetermijnstrategie (LTS). Sommige lidstaten hadden graag gezien dat de LTS een scenario van 100% hernieuwbare energie had bevat en riepen de Commissie op om dit alsnog dit scenario in de analyse op te nemen.

Meerdere lidstaten onderstreepten de cruciale rol van nieuwe technologische oplossingen in de transitie naar schone energie en de noodzaak om de inspanningen op onderzoek en ontwikkeling te versterken om te zorgen voor een succesvolle uitrol hiervan. De meeste delegaties waren het eens dat energie-efficiëntie en hernieuwbare energie «no-regret» opties zijn. Het belang van een eerlijke energietransitie met een hoge sociale acceptatie waarbij burgers een actieve rol spelen werd door meerdere lidstaten benadrukt.

Lidstaten bleven verdeeld over de rol van nucleaire energie: waar een aantal lidstaten kritisch zijn ten aanzien van het behoud van een aandeel nucleair onder alle scenario’s van de LTS, bepleitte een andere groep lidstaten juist dat nucleair in de toekomst een grotere rol zal moeten gaan spelen. Sommige lidstaten gaven ook aan dat gas een belangrijk element blijft in de energiemix, om een bijdrage te leveren aan leveringszekerheid en een vermindering van de CO₂-uitstoot. Deze lidstaten lieten in het midden of op deze manier klimaatneutraliteit gerealiseerd kan worden.

Waterstof werd door veel lidstaten, waaronder Nederland, genoemd als prioritair voor schone mobiliteit en flexibiliteit in het energiesysteem, en zij wilden hierop verder samenwerken, ook op mondiaal niveau. Een enkele lidstaat wees op het feit dat waterstof ook als grondstof kan worden gebruikt in de industrie en in de gebouwde omgeving, en riep daarbij de Commissie op om een grotere rol te spelen op waterstof binnen de Clean Energy Ministerial (CEM).

Veel lidstaten wilden ook meer Europese middelen voor onderzoek en ontwikkeling op het gebied van schone energie. Ook riepen een aantal lidstaten op tot betere samenwerking met mondiale spelers voor het behouden van een mondiaal speelveld. Een viertal lidstaten noemde de noodzaak om met een gezamenlijke aanpak te komen voor net-zero emissions in de energie-intensieve industrie om het concurrentievermogen van de industrie te behouden. Ook riepen een paar lidstaten op tot versterking van het ETS-systeem.

Ten slotte benadrukten meerdere lidstaten dat de transitie eerlijk moet zijn, met aandacht voor de sociale en regionale dimensie. Daarom is voor structurele aanpassingen extra financiële steun nodig voor (kolen-intensieve) regio’s.

Diversen

Wijziging gasrichtlijn

Informatie van het Roemeense voorzitterschap

Het Roemeense voorzitterschap presenteerde het akkoord dat in de trilogen is bereikt op de wijziging van de gasrichtlijn. Het doel van de voorgestelde wetgeving is zeker te stellen dat de kernprincipes van EU-energiewetgeving (derde-partijen toegang, tariefregulering, eigendomssplitsing en transparantie) van toepassing zijn op gaspijpleidingen naar en van derde landen. Een aantal lidstaten bedankten het Roemeense voorzitterschap voor het bereikte akkoord. Enkele lidstaten benadrukten dat de gewijzigde gasrichtlijn zo snel en volledig mogelijk geïmplementeerd moet worden. Ook gaven ze aan dat er een intergouvernementeel akkoord nodig is om een ambitieuze toepassing van de regels na te streven. De Commissie is tevreden met de wijziging van de gasrichtlijn.

Connecting Europe Facility

Informatie van het Roemeense voorzitterschap

Het Roemeense voorzitterschap informeerde de Raad over de laatste stand van zaken op de trilogen over de Connecting Europe Facility (CEF). Op 3 december jl. is een gedeeltelijke Algemene Oriëntatie bereikt op de herziening van de verordening, inmiddels zijn de onderhandelingen met het Europees Parlement gestart. De Algemene Oriëntatie is gedeeltelijk omdat financiële en horizontale kwesties en kwesties die gerelateerd zijn aan de betrokkenheid van derde landen in het CEP programma hier niet in opgenomen zijn. Deze kwesties zijn onderdeel van de lopende onderhandelingen over het volgende meerjarig financieel kader (MFK) voor de periode 2012–2027.

Ondanks dat dit dossier voor het Roemeense voorzitterschap belangrijk is, is er vooralsnog beperkte voorgang geboekt met betrekking tot transport en energie. Op donderdag 7 maart 2019 vindt de derde (en wellicht de laatste) ronde van de trilogen plaats. Het Roemeense voorzitterschap is nog steeds voornemens om een gebalanceerd compromis te bereiken in de huidige periode van het Europees Parlement.