Gemeenteblad van Maasgouw
| Datum publicatie | Organisatie | Jaargang en nummer | Rubriek |
|---|---|---|---|
| Maasgouw | Gemeenteblad 2025, 557907 | beleidsregel |
Zoals vergunningen, bouwplannen en lokale regelgeving.
Adressen en contactpersonen van overheidsorganisaties.
U bent hier:
| Datum publicatie | Organisatie | Jaargang en nummer | Rubriek |
|---|---|---|---|
| Maasgouw | Gemeenteblad 2025, 557907 | beleidsregel |
Nota reserves en voorzieningen 2025-2028
Voor u ligt de nota reserves en voorzieningen voor de periode van 2025 tot en met 2028. In de financiële verordening (artikel 14) van onze gemeente is vastgelegd dat het college van burgemeester en wethouders eens per raadsperiode een nota reserves en voorzieningen aan de gemeenteraad dient aan te bieden. Deze nota vormt een essentieel onderdeel van de financiële rapportage en planning. De huidige nota reserves en voorzieningen, die betrekking heeft op de periode 2021-2024 en op 21 december 2021 is vastgesteld, wordt met deze nieuwe nota geactualiseerd en waar nodig aangevuld.
Deze beleidsnota biedt een uitgebreide beschrijving van de kaders voor het beheer van reserves en voorzieningen, inclusief de processen van beheer, mutatie en opheffing ervan binnen onze gemeente. Het doel van deze nota is om een transparante, solide en duurzame financiële huishouding te waarborgen. Dit gebeurt in overeenstemming met de richtlijnen die zijn vastgelegd in het Besluit Begroting en Verantwoording, dat hierna verder wordt aangeduid als BBV.
Daarnaast is het belangrijk om te benadrukken dat deze nota ook een cruciale rol vervult in het invullen van de kaderstellende en controlerende rol van de gemeenteraad. Om deze rol effectief te kunnen vervullen, is het van groot belang dat er inzicht is in de gehele financiële positie van de gemeente. Een belangrijk onderdeel van deze financiële positie zijn de reserves en voorzieningen, waarvan de juiste inzet en beheer bepalend zijn voor de financiële stabiliteit en de toekomstige mogelijkheden van onze gemeente. Deze nota zal daarom dienen als een fundament voor het beleid en de besluitvorming die de komende jaren van invloed zullen zijn op de financiële gezondheid van onze gemeente.
1.2 Onderscheid reserves en voorzieningen
Reserves en voorzieningen worden vaak in één adem genoemd. Toch is er een wezenlijk onderscheid. Reserves zijn vrij besteedbaar en zijn bestemd voor het afdekken van risico’s, het egaliseren van baten en lasten en het dekken van incidenteel beleid. Reserveren is een vorm van sparen. Meestal gaat het om zaken die niet direct in de exploitatie kunnen worden opgevangen en die incidenteel van aard zijn. Reserves kunnen in principe vrij worden bestemd. De gemeenteraad kan aan reserves een bepaalde bestemming geven of de bestemming wijzigen. Bij voorzieningen ligt dat anders. Voorzieningen worden gevormd omdat daar verplichtingen of risico’s tegenover staan waarbij omvang en tijdstip van optreden onzeker zijn. De raad kan de bestemming van voorzieningen niet wijzigen.
In onderstaande tabel is het onderscheid tussen reserves en voorzieningen samengevat.
Vanwege de inhoudelijke verschillen is er in deze nota voor gekozen reserves en voorzieningen in afzonderlijke hoofdstukken te behandelen.
In het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) zijn de wettelijke regels vastgelegd met betrekking tot reserves en voorzieningen. De reserves en voorzieningen die zijn opgenomen in deze nota vallen allemaal binnen deze wettelijke kaders. De van toepassing zijnde artikelen zijn hieronder opgenomen:
Onder de vaste passiva worden afzonderlijk opgenomen het eigen vermogen, de voorzieningen en de vaste schulden, met een rente typische looptijd van één jaar of langer.
Rentetoevoegingen aan voorzieningen zijn niet toegestaan.
Volgens artikel 14, lid 2 van de Financiële verordening, biedt het college de raad eens per raadsperiode een nota reserves en voorzieningen aan.
Deze nota wordt door de raad vastgesteld en behandelt:
In artikel 14, lid 1, 3 en 4 van onze financiële verordening is het volgende opgenomen:
In de begroting en de jaarrekening vindt geen toerekening van rente over de reserves en voorzieningen aan de taakvelden plaats.
Bij een voorstel voor de instelling van een bestemmingsreserve wordt minimaal aangegeven:
Als een bestemmingsreserve binnen de aangegeven maximale looptijd niet heeft geleid tot een uitgave, valt de bestemmingsreserve vrij en wordt deze aan de algemene reserve toegevoegd.
De definitie van reserves luidt:
Reserves zijn vermogensbestanddelen die als eigen vermogen zijn aan te merken. Bij de reserves zijn de volgende functies te onderscheiden:
De bufferfunctie is de belangrijkste functie van het eigen vermogen van de gemeente. Vooral de algemene reserve dient als buffer om bij bepaalde incidentele (onvoorziene) omstandigheden te kunnen worden ingezet om risico’s af te dekken. De algemene reserve kan niet worden gebruikt ter afdekking van structurele tekorten. Deze dienen opgevangen te worden binnen de exploitatie.
Bestedingsfunctie of bestemmingsfunctie:
Bij bestemmingsreserves is sprake van een vastgelegde toekomstige aanwending waarbij op het moment van vorming van deze bestemmingsreserve nog geen (wettelijke of feitelijke) verplichting ten opzichte van een derde bestaat. Het bestedingsdoel ligt in principe vast.
Bij gebruik van reserves (eigen vermogen) en voorzieningen (vreemd vermogen) hoeft geen beroep te worden gedaan op de geld- en kapitaalmarkt. Het gebruiken als intern financieringsmiddel wordt aangeduid met de financieringsfunctie. We spreken van een externe financieringsfunctie als de gelden korte of lange(re) tijd uitgezet worden bij een bankinstelling.
Deze soort reserve dient om grote schommelingen in baten en lasten tussen verschillende jaren te verminderen, zodat de uitgaven en inkomsten gelijkmatiger over de tijd worden verdeeld en de exploitatie stabieler wordt. Ook ongewenste schommelingen in tarieven die aan derden in rekening worden gebracht kunnen doormiddel van een egalisatiereserve worden opgevangen.
3.2 Criteria voor het vormen van reserves
De vorming van een reserve is in het kader van het budgetrecht een bevoegdheid van de gemeenteraad. Een bestemmingsreserve wordt ingesteld voor een concreet door de gemeenteraad vastgesteld doel. Om te voorkomen dat er onnodig middelen worden vastgelegd waarvoor een andere bestemming mogelijk is, moet een bewuste afweging en onderbouwing ten grondslag aan de vorming van een reserve.
Bij het instellen van reserves gelden de volgende criteria:
In het raadsbesluit dient het volgende aangegeven te worden: de naam van de reserve, de specifieke doelstelling van de reserve, het verloop van de reserve, hierbij dient specifiek te worden ingegaan op welke wijze dotaties plaatsvinden en op welke wijze gelden worden onttrokken aan de reserve, de maximale looptijd en de minimale omvang van € 50.000 bij het vormen van een nieuwe bestemmingsreserve.
Reserves worden, zoals opgenomen in artikel 43 van het BBV, verdeeld in:
De algemene reserve heeft geen bepaalde bestemming en is dus bedoeld voor algemene zaken en
ter opvanging van eventuele tekorten en risico’s. Bestemmingsreserve is een reserve waaraan de raad een bepaalde bestemming heeft gegeven. Het is weliswaar een vastgelegde toekomstige aanwending maar nog geen financiële verplichting. Immers het staat de raad nog altijd vrij om aan de gelden een ander doel te geven bij de daadwerkelijke besteding van de reserve.
In beginsel is het toevoegen en onttrekken aan reserves een bevoegdheid van de gemeenteraad. Hierbij gelden de volgende criteria:
Uitgaven die gedaan worden ten laste van een reserve, dienen incidenteel van aard te zijn omdat een reserve eindig is. Als de reserve besteed is, zijn er geen middelen die deze lasten kunnen opvangen. Vandaar dat structurele lasten, gedekt moeten worden door structurele baten. Uitzondering betreft de dekking van kapitaallasten waarvoor een reserve wordt ingezet.
Uitgangspunt is dat een positief resultaat dat wordt geconstateerd bij de reguliere rapportagemomenten wordt toegevoegd aan de algemene reserve. Tekorten worden onttrokken aan de algemene reserve. Voor afwijkingen van dit uitgangspunt dient een afzonderlijk voorstel opgesteld te worden.
Zoals hierboven al is weergegeven kunnen reserves ook een egalisatiefunctie hebben. Indien de gemeenteraad een bestemmingsreserve met egalisatiefunctie heeft ingesteld, dan kunnen tekorten en overschotten voor dat doel worden onttrokken of toegevoegd zonder dat daarvoor een afzonderlijk raadsbesluit noodzakelijk is. De toevoegingen en onttrekkingen aan deze egalisatiereserves worden via de vaststelling van de jaarrekening door de raad geautoriseerd.
Bij de reguliere rapportagemomenten in de planning & control cyclus kunnen de bestemmingsreserves inclusief claims op voorstel van het college worden herzien. Nagegaan wordt of het doel nog steeds bestaat en of de hoogte van de bestemmingsreserve nog in overeenstemming is met de te verwachten lasten;
Voorzieningen worden gevormd voor het bestemmen van gelden die nodig zijn voor in redelijke mate zekere toekomstige financiële verplichtingen. Conform het BBV dient een voorziening te voldoen aan specifieke voorwaarden. Deze voorwaarden zijn benoemd in het vorige hoofdstuk onder de wettelijke kaders. Voorzieningen zijn onderdeel van het vreemd vermogen van de gemeente.
4.2 Criteria voor het vormen van voorzieningen
De uitgangspunten voor het vormen van een vormen van een voorziening zijn voorgeschreven in de verslaggevingsvoorschriften (BBV), namelijk in artikel 44. Voorzieningen worden gevormd voor:
Kosten die in een volgend begrotingsjaar zullen worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren. Ter onderbouwing van deze kosten dienen actuele onderhoudsplannen aanwezig te zijn;
Voor de instelling van een voorziening gelden de volgende criteria:
De wet geeft aan dat voor het afdekken van risico’s een voorziening in de balans gevormd moet worden indien deze redelijkerwijs zijn in te schatten. Bij deze voorzieningen geldt het principe dat lasten genomen moeten worden zodra deze bekend zijn. Het nemen van het verlies betekent het vormen van een voorziening ten laste van de exploitatie. Formalisering voor het vormen van deze voorziening vindt plaats via de reguliere rapportagemomenten;
Bij de vorming van de voorziening worden de volgende gegevens verstrekt: de naam van de voorziening, de specifieke doelstelling (aard en reden) van de voorziening, de looptijd van de voorziening (inschatting), het onderliggend bestedingsplan (onderbouwing van de dotatie en onttrekking aan de voorziening).
Zie artikel 44 van het BBV waarin de verschillende voorzieningen zijn benoemd. Hieronder worden de voorzieningen die van toepassing zijn binnen gemeente Maasgouw kort toegelicht:
Voorziening voor verplichtingen, verliezen en risico’s:
Voor verplichtingen, verliezen en risico’s welke vanuit bedrijfseconomische oogpunt noodzakelijk zijn en waarvan de omvang redelijkerwijs is in te schatten wordt een voorziening gevormd. Hierbij valt te denken aan de voorziening pensioen wethouders. De voorziening voor dubieuze debiteuren (algemeen, BsGW en sociale zaken) alsmede voorziening grondexploitatie betreffen verliesvoorzieningen. Op grond van de verslaggevingsvoorschriften worden deze in mindering gebracht op de waardering van het actief (bijvoorbeeld vorderingen).
Voorziening ter egalisatie van kosten (groot onderhoudsvoorzieningen):
Onderhoudsvoorzieningen worden vooraf door de gemeenteraad ingesteld. Om een voorziening groot onderhoud in te stellen dient een actueel meerjarenonderhoudsplan aanwezig te zijn. De volgende criteria gelden:
Bij de vaststelling van het onderhoudsplan wordt het te hanteren kwaliteitsniveau door de gemeenteraad vastgesteld. De hoogte van de onderhoudsvoorziening sluit aan op dit vastgestelde kwaliteitsniveau.
Voorziening voor middelen van derden waarvan de bestemming gebonden is:
Dit betreft gelden van derden die besteed moeten worden aan een specifiek doel. Voor gemeente Maasgouw betreft dit de voorziening riolering. Deze gelden moeten ingezet worden in het kader van riolering (ten behoeve van de burger). Via de paragraaf lokale heffingen wordt de inzet van deze voorziening toegelicht.
Voorzieningen arbeidsgerelateerde uitgaven:
In het BBV is aangegeven dat er géén voorziening gevormd mogen worden voor arbeidsgerelateerde kosten waarbij het volume gelijkblijvend is. Gemeente Maasgouw heeft een drietal voorzieningen die arbeidsgerelateerd zijn waarbij hiervan geen sprake is. Het volume is niet gelijk waardoor een voorziening gevormd moet worden. Deze voorzieningen worden jaarlijks geactualiseerd.
Het doel of de bestemming van een voorziening kan niet gewijzigd worden. Voorzieningen worden opgeheven als de verplichting en/of risico waarvoor de voorziening is gevormd, is vervallen. Hiervoor is geen raadsbesluit noodzakelijk.
Voor voorzieningen ter egalisatie van kosten geldt dat er wel een raadsbesluit nodig is voor het opheffen van deze voorziening.
Resterende gelden bij het opheffen van een voorziening worden ten gunste van de exploitatie gebracht.
5. Overzicht reserves en voorzieningen
Onderstaand worden een overzicht van de reserves en voorzieningen weergegeven met het saldo per 1 januari 2025.
Het saldo per 1 januari 2025 is het saldo per 31 december 2024 inclusief de besluitvorming m.b.t. de jaarstukken 2024. De toevoegingen en onttrekkingen zijn conform raadsbesluiten tot en met 8 juli 2025 (begrotingsbasis).
6. Wijzigingsvoorstellen reserves en voorzieningen
Bestemmingsreserve strategisch investeringsfonds
Doelstelling van het fonds is om waar mogelijk strategische aankopen te verrichten. Het fonds (strikt genomen een bestemmingsreserve) kan worden ingezet voor kansen die zich voordoen (zoals de aankoop van vastgoed). De investeringen richten zich op het fysieke domein.
Deze aankopen worden voorgelegd aan de gemeenteraad. In het geval dat ‘snel’ handelen noodzakelijk is, zal de procedure gestart worden om een extra raadsvergadering in te plannen.
Hierbij worden de volgende criteria gehanteerd:
Een aankoop dient voorzien te zijn van een taxatierapport waaruit de waarde van het onroerend goed blijkt. Dit taxatierapport is een indicatie voor de aankoopprijs. Indien een taxatierapport, als gevolg van het tijdsaspect, niet haalbaar is, dient waardering onderbouwd te worden met referentiegegevens.
Indien afgeweken wordt van deze taxatiewaarde dient gemotiveerd te worden welke argumenten hieraan ten grondslag liggen. Het college besluit over het voorstel dat aangedragen wordt;
Om een robuuste ‘start’ mogelijk te maken en in te kunnen spelen op “actuele ontwikkelingen’ een éénmalige toevoeging vanuit de algemene reserve van € 1,5 miljoen in het jaar 2026. Feitelijk gaat het om het deels verschuiven van vermogen (Bestemmingsreserve aanpak t.b.v. vluchtelingen en Bestemmingsreserve ontwikkelingsbedrijf);
In het jaarverslag (paragraaf grondbeleid) wordt een verloopoverzicht opgenomen van de bestemmingsreserve strategische investeringsfonds.
Bestemmingsreserve budgetoverheveling
Er wordt voorgesteld om een nieuwe bestemmingsreserve budgetoverheveling te vormen. Tot en met het boekjaar 2024 werden de budgetoverhevelingen alsmede resultaatbestemmingen toegevoegd aan de bestemmingsreserve claims. In de bestemmingsreserve claims zijn zowel reserveringen voor de langere termijn als de kortere termijn opgenomen. Voor de langere termijn kan gedacht worden aan reservering van dekkingsmiddelen voor de kapitaallasten voor grote investeringen. Voor de kortere betreft dit dus met name budgetoverhevelingen en resultaatbestemmingen, waarbij de doelstelling is dat deze gelden binnen één jaar worden uitgegeven. Om het onderscheid duidelijk te maken tussen de claims voor de ‘langere’ (groter dan één jaar) en de ‘kortere’ termijn.
Zoals hierboven beschreven wordt een bestemmingsreserve budgetoverheveling gevormd voor nog niet ingezette budgetten van een afgesloten dienstjaar. Deze budgetten moeten beschikbaar blijven om noodzakelijke werken/diensteton te kunnen uitvoeren in het daaropvolgende jaar. De budgetten blijven beschikbaar als:
Bij het opstellen van de jaarrekening worden niet bestede middelen in het betreffende dienstjaar, waarvoor al een bepaald bestedingsdoel is vastgelegd, toegevoegd aan deze reserve. De minimale omvang per post bedraagt € 25.000 tenzij er sprake is van een collegebesluit. Posten die qua aard gelijk zijn mogen getotaliseerd worden. De besteding van de gereserveerde middelen dient plaats te vinden in het volgende begrotingsjaar tenzij sprake is van projecten en werken met een langere doorlooptijd. Niet bestede middelen vallen vrij ten gunste van de exploitatie.
In de jaarrekening (toelichting op de balans) wordt een verloopoverzicht opgenomen van de bestemmingsreserve budgetoverheveling. Op deze wijze heeft wordt de gemeenteraad geïnformeerd over de toevoegingen alsmede deze inzet van deze gelden.
Bestemmingsreserve aanpak t.b.v. vluchtelingen
Per 31 december 2024 is hierin een bedrag van € 1.014.000 opgenomen. Van dit bedrag is een totaalbedrag van € 70.000 geclaimd voor de dekking van de kosten jobhunter statushunters voor de jaren 2025 en 2026 (€ 35.000 per jaar). Voor de overige gelden zijn er momenteel geen claims.
Claim ad. € 35.000 voor 2026 wordt toegevoegd aan de bestemmingsreserve budgetoverheveling (gezien kortlopend karakter).
Voorstel om deze bestemmingsreserve op te heffen en restant toe te voegen aan de algemene reserve.
Voorziening Afwikkeling grondexploitaties
Deze voorziening kan vervallen. Per heden is er geen verplichting richting derden. De uit te voeren werkzaamheden zijn in afwachting van de verdere planvorming. Voorstel om deze voorziening op te heffen en restant toe te voegen aan de algemene reserve.
6.3 Wijzigingen reserves en voorzieningen
Bestemmingsreserve ontwikkelingsbedrijf
Voor deze bestemmingsreserve geldt dat hier in maximumbedrag van € 1.000.000 wordt opgenomen. Gezien de beperkte risico’s bij het grondbedrijf wordt voorgesteld dat bedrag te verlagen tot € 500.000.
De doelstelling van deze reserves wordt aangepast. Deze reserve betreft een buffer en afdekking mogelijke risico’s in het kader van de grondexploitatie.
Verder zouden wij de volgende ‘spelregels’ willen opnemen:
Indien sprake is van een verlies bij een grondexploitatie wordt de voorziening gevormd of aangevuld vanuit deze bestemmingsreserve. Eventuele tekorten worden aangevuld vanuit de algemene reserve. Via de reguliere rapportagemomenten (minimaal begroting en jaarrekening) wordt de gemeenteraad geïnformeerd over de mutaties;
Bestemmingsreserve sociaal domein
Deze egalisatiereserve is in 2025 gevormd en wordt ingezet om onvoorziene of moeilijk te begroten fluctuaties binnen de maatwerkvoorzieningen in het lopend begrotingsjaar incidenteel op te vangen. De reserve dient ter dekking van:
Door deze reserve te hanteren, voorkomen we dat structurele kostenstijgingen direct en abrupt impact hebben op de algemene middelen (post onvoorzien). De reserve biedt de mogelijkheid om binnen het lopende jaar deze kosten incidenteel te dekken en zorgt voor een lagere uitputting van de begrotingspost indexeringen.
Voorgesteld wordt om de doelstelling te verbreden naar sociaal domein in brede zin. Vaak is hier sprake van openeinderegeling. Door de inzet van de egalisatiereserve worden fluctuaties/schommelingen opgevangen.
Het doel van deze reserves wordt aangepast. Het betreft hier claims die door de gemeenteraad zijn geoormerkt voor de langere termijn (langdurig karakter). De middelen vanuit de budgetoverhevelingen of resultaatbestemming worden opgenomen in een afzonderlijke reserve.
Vanuit de claims kunnen vervolgens nieuwe reserves gevormd worden volgens het doel waarvoor deze geoormerkt zijn. Denk hierbij aan de claim voor de realisatie van MFC. De aanwezig claim betreft de dekking van de kapitaallasten.
Voorafgaand aan de jaarrekening worden alle claims beoordeeld. Eventuele claims die niet meer voldoen aan de gewijzigde doelstelling of waarvan de doelstelling is gerealiseerd worden onttrokken aan deze reserve en toegevoegd aan de algemene reserve. Via de jaarstukken en raadsvoorstel wordt de gemeenteraad geïnformeerd over de mutaties.
In de jaarrekening (toelichting op de balans) wordt een verloopoverzicht opgenomen van de bestemmingsreserve claims.
Voorziening groot onderhoud gebouwen
De voorziening groot onderhoud gemeentelijke gebouwen en ook onderhoud schoolgebouwen worden conform het raadsvoorstel ‘Onderhoudsplan gemeentelijke gebouwen’ samengevoegd tot één voorziening, vastgesteld in de raadsvergadering van 30 september 2025.
7. Overzicht reserves en voorzieningen na wijziging
Onderstaand worden een overzicht van de reserves en voorzieningen weergegeven na wijziging (hoofdstuk 6).
8. Toelichting reserves en voorzieningen
Bestemmingsreserve ontwikkelingsbedrijf
Bestemmingsreserve voormalig personeel
|
Op basis van inschatting organisatie. Via afzonderlijk raadsbesluit wordt voorstel gemaakt voor toevoeging aan deze reserve. |
|
|
Hierna opnieuw bekijken of deze reserve nog van toepassing is. |
Bestemmingsreserve verbetering lokale basis en preventie binnen sociaal domein
Egalisatiereserve maatwerkvoorzieningen sociaal domein
Bestemmingsreserve kwaliteitsfonds RO
|
Binnen vijf jaar na vaststellen bestemmingsplannen de kwaliteit verbeterende maatregelen benoemen en binnen 10 jaar realiseren. |
Dekkingsreserves kapitaallasten
Bestemmingsreserve strategisch investeringsfonds
Voorziening pensioen wethouders
Voorziening wachtgeldverplichtingen wethouders
Voorziening groot onderhoud gemeentelijke gebouwen
|
De kosten te dekken van de onderhoudswerkzaamheden van de gemeentelijke gebouwen conform het beleidsplan 2026-2030. |
|
|
Conform beleidsplan onderhoud gemeentelijke gebouwen 2026-2030 |
|
Voorziening groot onderhoud civiele kunstwerken
|
De kosten te dekken van de onderhoudswerkzaamheden van de gemeentelijke civiele kunstwerken conform het beleidsplan 2025-2028. |
|
|
Van het volume rioolheffing worden de kosten voor regulier beheer/onderhoud betaald en het saldo wordt onttrokken uit de voorziening riolering. |
|
Voorziening overmatige verlofsaldi
Voorziening dubieuze debiteuren
Voorziening dubieuze debiteuren sociale zaken
Voorziening dubieuze debiteuren BsGW
Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Maasgouw,
d.d. 16-12-2025.
De raad voornoemd;
De griffier,
G.H. Bakkes
De voorzitter,
D.W.J. Schneider
Kopieer de link naar uw clipboard
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/gmb-2025-557907.html
De hier aangeboden pdf-bestanden van het Staatsblad, Staatscourant, Tractatenblad, provinciaal blad, gemeenteblad, waterschapsblad en blad gemeenschappelijke regeling vormen de formele bekendmakingen in de zin van de Bekendmakingswet en de Rijkswet goedkeuring en bekendmaking verdragen voor zover ze na 1 juli 2009 zijn uitgegeven. Voor pdf-publicaties van vóór deze datum geldt dat alleen de in papieren vorm uitgegeven bladen formele status hebben; de hier aangeboden elektronische versies daarvan worden bij wijze van service aangeboden.