Beleidsregels pré-mantelzorgwoningen 2025 gemeente Zaltbommel

Intitulé

Het is belangrijk dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. Dit geldt zowel voor ouderen die een toenemende kans hebben op lichamelijke beperkingen of cognitieve achteruitgang (zoals dementie), als voor als voor jongere inwoners met een chronische lichamelijke, verstandelijke of psychische ziekte of beperking en die daardoor structureel zorg of begeleiding nodig hebben. Mantelzorg kan eraan bijdragen om dit mogelijk te maken. Dit is belangrijk voor het welbevinden van de zorgbehoevenden, maar ook voor het verlichten van de druk op de zorg. Een mantelzorgwoning vergemakkelijkt het mantelzorgen. Uiteraard is een goede ondersteuning van de mantelzorger hierbij onmisbaar.

Beleidsregels pré-mantelzorgwoningen 2025

Het college van Burgemeester en wethouders van de gemeente Zaltbommel,

Gelet op:

• artikel 4:81 van de Algemene wet bestuursrecht;

• artikel 4.4 lid 2, 5.1 lid 1 onder a, 5.18 en 5.21 van de Omgevingswet juncto afdeling 8.1 van het Besluit kwaliteit leefomgeving en overige artikelen uit de Omgevingswet en bijbehorende regelgeving waarbij een afwijking van het Omgevingsplan mogelijk wordt gemaakt;

• artikel 5.21, lid 2, sub a en sub b, Omgevingswet;

• artikel 5.36 Omgevingswet;

• artikel 22.10 Omgevingswet;

BESLUIT DE VOLGENDE BELEIDSREGELS VAST TE STELLEN:

‘BELEIDSREGELS PRÉ-MANTELZORGWONINGEN 2025’

Artikel 1. Begrippen

In deze beleidsregels wordt verstaan onder:

• a. besluit: een besluit van het college van burgemeester en wethouders om wel of niet mee te werken aan een afwijking van het (tijdelijk) omgevingsplan, om bestaande bebouwing of bestaande bebouwingsmogelijkheden (op grond van het (tijdelijk) omgevingsplan als pré-mantelzorgwoning in gebruik te nemen.

• b. college: het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Zaltbommel.

• c. gebruikelijke hulp: hulp die op basis van de sociale relatie naar algemeen aanvaarde opvattingen mag worden verwacht van volwassen personen binnen het gezin of de sociale omgeving.

• d. pré-mantelzorg: anticiperen op te verwachten mantelzorg.

• e. mantelzorg: Mantelzorg is alle hulp aan een zorgvrager die verder gaat dan de zogenaamde gebruikelijke hulp door iemand uit diens directe sociale omgeving en die niet wordt verleend in het kader van een hulpbehoevend beroep. Er is sprake van mantelzorg als er langer dan drie maanden en meer dan 8 uur per week hulp wordt geboden.

• f. woning: een (gedeelte van een) gebouw dat dient voor de huisvesting van één afzonderlijk huishouden.

• g. pré-mantelzorgwoning: een (gedeelte van een) gebouw dat dient voor de huisvesting van één afzonderlijk huishouden van maximaal twee personen, en in de toekomst mogelijk mantelzorg gaat ontvangen of indien de verwachting bestaat dat binnen 10 jaar sprake is van een mantelzorgsituatie.

• h. huishouden: een alleenstaande, dan wel twee of meer personen die een duurzame gemeenschappelijke huishouding voeren

Artikel 2. Beleidsregels Pré-mantelzorg woningen in de gemeente Zaltbommel:

• a. Pré-mantelzorg is de situatie waarin wordt geanticipeerd op een te verwachten zorgbehoefte tussen personen met een bestaande sociale relatie, die de gebruikelijke hulp van huisgenoten voor elkaar gaat overstijgen, tussen de bewoners van het hoofdpand en de bewoners van de pré-mantelzorgwoning die niet zal worden verleend in het kader van een hulpbehoevend beroep.

• b. Van een te verwachten zorgbehoefte is sprake in de volgende gevallen:

  • i. indien ten minste één persoon die bewoner is van het hoofdpand of pré-mantelzorgwoning de AOW-leeftijd heeft bereikt; of

  • ii. indien de verwachting bestaat dat binnen 10 jaar sprake is van een mantelzorgsituatie met een verklaring van een huisarts, wijkverpleegkundige of andere door de gemeente aangewezen sociaal-medisch adviseur kan worden aangetoond.

• c. De pré-mantelzorgwoning moet voldoen aan de bepalingen over de huisvesting in verband met mantelzorg die zijn opgenomen in hoofdstuk 22 van het Omgevingsplan Zaltbommel met uitzondering van het begrip mantelzorg zoals opgenomen in bijlage 1 behorende bij artikel 1.1 van het Besluit bouwwerken leefomgeving. In plaats daarvan geldt de definitie voor pré mantelzorg zoals geformuleerd in artikel 2 a en b.

• d. Aan de omgevingsvergunning voor het afwijken van he(tijdelijk) omgevingsplan) wordt de voorwaarde verbonden dat het gebruik van de mantelzorgwoning uitsluitend is toegestaan gedurende de periode dat de pré-mantelzorgrelatie dan wel te verwachte zorgbehoefte bestaat als bedoeld onder a en b van deze beleidsregels.

• e. Het gebruik van de mantelzorgwoning moet in elk geval door een ieder worden gestaakt bij overlijden of verhuizing van de persoon met de verwachte zorgbehoefte als bedoeld onder a en b van deze beleidsregels.

• f. Aan de omgevingsvergunning voor het afwijken van het (tijdelijk) omgevingsplan wordt de voorwaarde verbonden dat bij het beëindigen van de pré mantelzorgrelatie als bedoeld onder a en b van deze beleidsregels, binnen één maand na het beëindigen daarvan het bouwwerk geen voorzieningen meer mag hebben die het maken tot een (onderdeel van een) woning, tenzij na het beëindigen van de pré-mantelzorgrelatie deze direct overgaat in een mantelzorgrelatie zoals bedoeld in de definities in artikel 1 e van deze beleidsregels.

• g. De gemeente werkt niet mee met het realiseren van een pré-mantelzorgwoning op een bedrijventerrein.

• h. De ruimtelijke kwaliteit moet gewaarborgd, blijven op de volgende punten:

  • i. Er mag milieutechnisch geen sprake zijn van onevenredige effecten voor de omgeving en de woning zelf als het gaat om milieuhygiënische kwaliteit, waterhuishouding en externe veiligheid en overige milieuaspecten.

  • ii. Er moet in de extra parkeerbehoefte kunnen worden voorzien op basis van het (tijdelijk) omgevingsplan parapluherziening parkeren dan wel bij afwezigheid daarvan de Nota parkeernormen Zaltbommel 2025 (en de nadien vastgestelde rechtsopvolger daarvan);

  • iii. Er mag geen onevenredige afbreuk worden gedaan aan de gebruiksmogelijkheden van aangrenzende gronden en bouwwerken.

  • iv. Een pré-mantelzorgwoning dient te worden gesitueerd binnen het bouwvlak van het hoofdgebouw.

  • v. Indien een pré-mantelzorgwoning niet binnen het bouwvlak van het hoofdgebouw gerealiseerd kan worden dan dient er sprake te zijn van een functionele verbonden met het hoofdgebouw op hetzelfde perceel.

• i. Het college handelt overeenkomstig deze beleidsregels, tenzij dat voor één of meer belanghebbenden gevolgen zou hebben die wegens bijzondere omstandigheden onevenredig zijn in verhouding tot het beleid te dienen doelen.

Artikel 3. Inwerkingtreding en citeertitel:

• a. Deze beleidsregels treden in werking de dag na bekendmaking.

• b. Deze beleidsregels worden aangehaald als: “Beleidregels pré-mantelzorgwoningen 2025”

Ondertekening

Dit besluit is vastgesteld tijdens de vergadering van het college van burgemeesters en wethouders van Zaltbommel op 15 juli 2025.

Het College van Zaltbommel

de secretaris, de burgemeester,

W. Abee, M.C. Bakermans

TOELICHTING

1.1 Aanleiding

Het realiseren van een mantelzorgwoning is niet voor iedereen en in alle omstandigheden een reële mogelijkheid (bijvoorbeeld wanneer er geen tuin is bij een woning). Maar als die mogelijkheid er is, dan zijn volgens de huidige wet- en regelgeving mantelzorgwoningen bij een aantoonbare mantelzorgrelatie (onder voorwaarden) al vergunningsvrij toegestaan. Dat is heel fijn.

Daarnaast zijn er ook situaties waarbij er nu nog geen sprake is van een noodzakelijke (mantel)zorgrelatie, maar het aannemelijk is dat deze in de toekomst wel gaat ontstaan. Dit kan bijvoorbeeld de situatie zijn bij een zich ontwikkelend ziektebeeld of het bereiken van de AOW-leeftijd. Dit noemen we pré-mantelzorgwonen. Als gemeente willen we graag zorgvuldig op deze behoefte inspelen. Dit kan bovendien ook zorgen voor een verlichting van de druk op de zorg en er komen reguliere woningen vrij. In deze beleidslijn hebben we uitgewerkt hoe we hieraan invulling geven. We maken hierbij onderscheid tussen:

• Pré-mantelzorg wonen in de situatie van een zich ontwikkelend ziektebeeld en

• Pré-mantelzorg wonen in de situatie van het bereiken van de AOW-leeftijd.

Ondanks dat (pré-)mantelzorg van grote waarde is voor de samenleving, is het belangrijk om te voorkomen dat het mogelijk maken van het verlenen van (pré-)mantelzorg leidt tot overlast voor de directe omgeving. Bijvoorbeeld omdat er een tekort aan parkeerplaatsen ontstaat, of omdat er een te groot gebouw gerealiseerd wordt in de achtertuin dichtbij het huis van de buren. Het meer ruimte bieden voor de één, kan een inperking vormen van de vrijheid van de ander. We willen hier zorgvuldig mee omgaan, met oog voor de verschillende belangen. Daarom hebben we beleidsregels opgesteld. Deze beleidsregels zijn van toepassing bij het in behandeling nemen van een aanvraag voor een pré-mantelzorgwoning.

De voorwaarden voor pré-mantelzorgwoningen hebben we afgestemd op de voorwaarden voor mantelzorgwoningen. Een pré-mantelzorgwoning kan immers een mantelzorgwoning worden. De zorgvrager of de mantelzorger kan hier alvast gaan wonen vóór het aanbreken van de zorgrelatie.

2. Doel: Beleidsregels voor pr é- mantelzorgwoningen

Met deze beleidsregels kunnen we verzoeken voor realisering van pré-mantelzorgwoningen beoordelen.

3. Status: Beleidsregels college voor de beoordeling van bouwplannen

Deze beleidsregels hebben zijn geformuleerd als uitwerking van de ‘Woonzorgvisie Bommelerwaard 2022-2024’. Deze beleidsregels worden uitsluitend toegepast voor verzoeken om af te wijken van het (tijdelijk) omgevingsplan op basis van de Bruidsschatregels

4. Context: Pr é- mantelzorgwoning net zo behandelen als mantelzorgwoning

In praktijk zien mensen het soms aankomen wanneer er binnen enkele jaren mantelzorg nodig is. Ze willen daarom alvast een mantelzorgwoning gaan bouwen en bewonen voordat ze afhankelijk zijn van de mantelzorg: oftewel een pré-mantelzorgwoning realiseren. In dat geval is altijd een omgevingsvergunning nodig.

Onder dezelfde voorwaarden als het realiseren van een mantelzorgwoning willen wij meewerken aan het realiseren van een pré-mantelzorgwoning.

Om dit verder te verduidelijken leggen we hieronder uit wat (pré-)mantelzorgwoningen zijn:

Een (pré-)mantelzorgwoning is een woning op het terrein van het huis van iemand die zorg nodig heeft of verstrekt. De woning is bedoeld voor de zorgverlener (familielid tot in de 4e graad of vrienden of buren, conform Woonzorgvisie Bommelerwaard 2024, blz 17). Het is ook mogelijk dat de persoon die zorg nodig heeft in de (pré-)mantelzorgwoning woont. In dat geval woont de zorgverlener in het bijbehorende huis. De (pré-)mantelzorgwoning kan in de tuin geplaatst worden. Ook kan het een aanbouw aan de bestaande woning zijn. Een derde mogelijkheid is om een garage of ander bestaand bouwwerk om te bouwen tot (pré-)mantelzorgwoning. (Pré-)mantelzorgwoningen zijn tijdelijke woningen. Houdt de mantelzorg op, dan mag het bouwwerk niet langer gebruikt worden als woning. Het gebouw hoeft niet te worden afgebroken maar wel moet bijvoorbeeld de keuken en badkamer verwijderd worden.

Omdat we het belangrijk vinden dat het aannemelijk moet zijn dat de pré-mantelzorgsituatie overgaat in een mantelzorgsituatie hanteren we als een leeftijdsgrens voor de beoogde mantelzorgontvanger de AOW-gerechtigde leeftijd. Er kunnen ook gevallen zijn waarin iemand nog niet de AOW-gerechtigde leeftijd heeft bereikt, nog niet direct zorg nodig heeft maar dit in de nabije toekomst wel te verwachten is. Bijvoorbeeld vanwege een progressieve ziekte als ALS. In die gevallen is de regeling ook van toepassing.

(Pré-)mantelzorgwoningen worden niet aan de woningvoorraad van de gemeente toegevoegd. Op basis van de Omgevingswet en de Bruidsschatregels in het Omgevingsplan is geregeld dat mantelzorgwoningen tijdelijk en vergunningvrij geplaatst mogen worden in het achtererfgebied van de mantelzorgers of verzorgden