Gemeenteblad van Midden-Drenthe
| Datum publicatie | Organisatie | Jaargang en nummer | Rubriek |
|---|---|---|---|
| Midden-Drenthe | Gemeenteblad 2025, 162132 | andere voorlichtingsinformatie |
Authentieke versie (PDF)
Informatie
Printen
Delen
Gebiedsvisie recreatiecluster Hoogersmilde
Inrichting van de openbare ruimte
Permanente bewoning vakantieparken
Advies Wannagro en Verheijden Concepten B.V.
Verhouding recreatiecluster-dorp
Het Drents Friese Wold is een belangrijk natuur- en recreatiegebied voor zowel inwoners als vakantiegangers. Aan de rand van het Drents Friese Wold, nabij Hoogersmilde, ligt een cluster recreatieve voorzieningen. Er vinden op dit moment veel ontwikkelingen plaats in het gebied.
De gemeente Midden-Drenthe wil deze ontwikkelingen in samenhang bekijken en daarom is door Bureau Buiten samen met gemeente, inwoners en belanghebbenden een analyse gemaakt van het gebied en is tevens onderzocht hoe in het recreatiecluster de balans tussen recreatie, natuur en wonen bereikt kan worden. De gebiedsanalyse is de basis van deze gebiedsvisie op het recreatiecluster Hoogersmilde, waarin door de gemeente een aantal zaken die in de gebiedsanalyse worden genoemd verder worden uitgewerkt.
Op 21 mei 2024 zijn de uitkomsten van de gebiedsanalyse op een inloopbijeenkomst gepresenteerd aan de inwoners van Hoogersmilde. Inwoners konden hier hun mening over geven en suggesties doen. Deze input is verwerkt in onderstaande visie. De thema’s waar tijdens de inloopbijeenkomst veel opmerkingen over zijn gemaakt worden in deze visie aangesneden.
Verder is in de raadsvergadering van 26 september 2024 een motie aangenomen om zo spoedig mogelijk met vertegenwoordigers van de parken De Heerlickheyt en De Veldhuizen in gesprek te gaan om het proces naar permanente bewoning in gang te zetten.
De gesprekken hebben op 16 oktober 2024 plaatsgevonden.
In deze visie worden de kaders en voorwaarden voor transformatie van deze parken weergegeven. Deze kaders en voorwaarden zijn ook tijdens de gesprekken met de parken besproken.
De kern van deze visie is dat het gebied een recreatiecluster is en moet blijven. Er zal uiteengezet worden hoe we dit kunnen bewerkstelligen en hoe we het gebied een impuls kunnen geven, binnen de mogelijkheden die de gemeente heeft.
In de Omgevingsvisie Midden-Drenthe heeft de gemeenteraad aangegeven de toeristische functie nabij Hoogersmilde te willen behouden en versterken, waarbij er een goede balans is tussen recreatie en het omliggende natuurgebied.
Het recreatiecluster Hoogersmilde ligt tegen het Nationaal Park Drents Friese Wold aan. In het gebied zijn met name de volgende drie gebruiksfuncties aanwezig: wonen, recreatie en natuur. Kernwaarden van het gebied zijn rust, ruimte, natuur en gemeenschapszin. De gebruiksfuncties moeten met elkaar in balans zijn. Dat vraagt goede afstemming en afspraken. Het betekent dat keuzes in één aandachtsgebied geen negatieve effecten mogen hebben op de andere twee aandachtsgebieden of (grotendeels) gecompenseerd moeten worden.
Zowel de inwoners als de bezoekers houden van de natuur, rust en beleving. Zij genieten van de natuur die het Drents Friese Wold biedt door onder meer te wandelen, te fietsen en mee te doen aan kenmerkende lokale activiteiten in de omgeving. Inwoners en bezoekers hebben elkaar nodig. Het dorp biedt voorzieningen aan de bezoekers en de bezoekers helpen deze voorzieningen in stand te houden en dragen zo bij aan de leefbaarheid. Vanuit gedeelde waarden zorgen ze samen voor de natuur rond het dorp.
Uit de gebiedsanalyse blijkt dat de kwaliteit van het gebied zit in de combinatie van een rustige natuurlijke ligging, gemeenschapszin en de aanwezigheid van eenvoudige betaalbare verblijfsaccommodaties. Ook de aanwezigheid van kleinschalige dagrecreatie in de nabijheid van het gebied en in mindere mate in het gebied zelf is belangrijk.
Inrichting van de openbare ruimte
Het gebied is een recreatiecluster. Het is daarom belangrijk om recreatie in het gebied te stimuleren. De gemeente heeft wat dit betreft het meeste invloed op de inrichting van de openbare ruimte en is hier ook verantwoordelijk voor. Door de openbare ruimte een stimulans te geven, laat de gemeente zien dat zij belang hecht aan het gebied en het van belang vindt dat in de uitstraling van het gebied geïnvesteerd wordt. Dit kan ondernemers stimuleren om ook te gaan investeren, waardoor de gehele uitstraling van het gebied een impuls krijgt.
In de gebiedsanalyse worden no-regret maatregelen genoemd. Deze maatregelen zijn nodig om afglijden van het gebied te voorkomen, het cluster vitaal te houden en te versterken.
Een aantal no-regret maatregelen die in de gebiedsanalyse worden genoemd hebben betrekking op de openbare ruimte, waarbij het vooral gaat om verkeersmaatregelen. Onderstaande maatregelen zijn de no-regret maatregelen uit de gebiedsanalyse die betrekking hebben op de inrichting van de openbare ruimte. Hierbij is globaal vermeld wat er moet worden gedaan om dit uit te voeren.
- •
Langs de hoofdwegen (i.c. Rijksweg) werken met een eenduidige verwijzing. Dus niet naar alle voorzieningen afzonderlijk verwijzen, maar één naamgeving te gebruiken, bijvoorbeeld ‘recreatiecluster Hoogersmilde’. Op de Bosweg en verder kan dan worden verwezen naar de afzonderlijke voorzieningen, waaronder het Blauwe Meer en de winkels in het dorp; in aanvulling op de reeds aanwezige bruine doelverwijzingsborden van de gemeente. Weghalen van verouderde bewegwijzering en panelen.
- •
Een herkenningspunt kan in meerdere vormen uitgevoerd. Hieronder zijn enkele impressies weergegeven van gebieden met herkenningspunten. Dit geeft een beeld in welke vormen dit kan worden uitgevoerd. Een herkenningspunt kan ook in de bermen, langs de rand van de weg of in het midden van de weg worden aangebracht. Voor het recreatiecluster Hoogersmilde kan de ‘poort’ of het herkenningspunt iets zijn wat verbonden is aan Hoogersmilde of bijvoorbeeld het natuurgebied Drents-Friese Wold. Hoe dit zal worden uitgevoerd is ook afhankelijk van de financiën die hiervoor beschikbaar zullen worden gesteld.
- •
Het creëren van veilige oversteekplaatsen, o.a. op de Bosweg en het accentueren van toegangen naar recreatieve voorzieningen op de Bosweg, zodat inwoners en recreanten zich veiliger tussen de verschillende parken en voorzieningen aan weerszijden van de weg kunnen begeven. Bij voorkeur in de vorm van plateaus gecombineerd met poorten (versmallingen).
- •
- •
Bovenstaande maatregelen kunnen het recreatiecluster een stimulans geven. Momenteel is er echter geen financiële dekking om deze no-regret maatregelen uit te voeren. Het is een taak voor de aan te stellen gebiedsregisseur (verderop in deze visie wordt uitgelegd wat deze functie inhoudt) om hier middelen voor te vinden. Dit kan met behulp van ondernemers, maar bijvoorbeeld ook met behulp van Recreatieschap Drenthe of het programma Vitale Vakantieparken Drenthe. Gelet op de aankomende Ravijnjaren wordt het lastig om deze middelen (geheel) bij de gemeente te vinden. Indien er niet voldoende middelen gevonden kunnen worden, zal er naar alternatieven gekeken moeten worden. Hierbij kan bijvoorbeeld worden gedacht aan het niet plaatsen van een ‘poort’ op de Bosweg. In plaats daarvan kijken we dan naar mogelijkheden een arcering in de weg of in de berm aan te brengen.
Tijdens de inloopbijeenkomst op 21 mei was het onderwerp ‘verkeer’ een thema onder de inwoners. Veel ingevulde geeltjes gingen hierover. Niet alles ging over het recreatiecluster. De opmerkingen die niet over het recreatiecluster gingen zijn echter wel serieus opgepakt. Zo komen er bijvoorbeeld acht parkeerplekken bij de scholen aan de Professor Doctor Obbinkstraat, mede naar aanleiding van de opmerkingen die tijdens de inloopbijeenkomst zijn gemaakt. Als bijlage bij deze visie zal verder worden aangegeven hoe de opmerkingen die niet over het recreatiecluster gingen zijn verwerkt. Hierin staan de ingevulde geeltjes opgesomd, met daaronder een reactie van de gemeente.
Wat wel over het recreatiecluster werd aangegeven, is dat inwoners zich zorgen maken over de veiligheid op de wegen in het cluster. Oversteekplaatsen en ingangen naar vakantieparken kunnen veiliger. Hierboven is bij de no-regret maatregelen aangegeven wat hieraan kan worden gedaan.
Tijdens de inloopbijeenkomst bleek dat ‘wonen’ ook een thema is onder de inwoners. Dit betreft zowel het wonen op vakantieparken, maar ook woningen in het dorp zelf. In deze paragraaf zal worden ingegaan op het wonen op vakantieparken, in de paragraaf ‘Verhouding recreatiecluster-dorp’ zal worden ingegaan op woningen in het dorp.
Permanente bewoning vakantieparken
In de gebiedsanalyse voor het recreatiecluster Hoogersmilde wordt aangegeven dat transformatie van De Heerlickheyt naar wonen geen goed idee is. Ligging in de centrale as van het gebied, naast het zwembad en tussen meerdere parken, maakt dat het een opvallend en centraal park is. Transformatie naar wonen zorgt ervoor dat het park (nog meer dan nu) vanuit toeristisch-recreatief oogpunt een storende factor wordt, in plaats van een park dat bijdraagt aan de synergie tussen de voorzieningen. Zeker voor de recreanten die meer op zoek zijn naar reuring en gezelligheid, is een woonwijk in een recreatiecluster storend in de beleving. Daarnaast beperkt een woongebied mogelijke toekomstplannen van de omliggende locaties en bedrijven, zoals het Bosbad.
Over de Veldhuizen wordt aangegeven dat dit park in alle scenario’s onder voorwaarden ruimtelijk is in te passen als woongebied. Dit omdat De Veldhuizen beschermd en relatief afgezonderd ligt in het groen. Omzetten naar wonen hoeft geen negatieve impact te hebben op de toeristisch-recreatieve beleving in de rest van het gebied, mits er goede afspraken worden gemaakt over de hoeveelheid bebouwing en het behouden van ontwikkelruimte voor recreatieve functies in de omgeving. Voorkomen moet worden dat er meer verstening komt, door bindende (privaatrechtelijke) afspraken te maken over bouwblokken, de oppervlakte bebouwing en vergunningsvrij bouwen.
Advies Wannagro en Verheijden Concepten B.V.
De gebiedsanalyse van het recreatiecluster Hoogersmilde is geschreven vanuit toeristisch-recreatief perspectief. Om goed te kunnen besluiten welke richting we op willen gaan met de twee parken is aan de Taskforce Vitale Vakantieparken gevraagd of het überhaupt haalbaar is om deze twee parken weer recreatief te maken, zodat er een compleet beeld ontstaat. De Taskforce heeft dit advies uitbesteed aan Wannagro en Verheijden Concepten B.V., twee adviesbureaus gespecialiseerd in vrijetijdseconomie. Bij dit advies is vooral vanuit economisch oogpunt gekeken. De uitkomst van dit advies staat haaks op de uitkomsten van de gebiedsanalyse.
De adviseurs geven aan dat De Heerlickheyt niet meer recreatief gemaakt kan worden. Zij geven aan dat commerciële verhuur niet mogelijk is, omdat hier te weinig aan verdiend kan worden. Zij kunnen zich niet voorstellen dat er een vastgoed- of recreatieondernemer bereid is te participeren in een dergelijk project.
Ook geven zij aan dat het park voor een tweede-woningpark gezien alle omgevingsfactoren niet interessant is. Het geheel heeft geen enkel recreatief karakter. Gezien de versnipperde en infrastructurele situatie is niet aannemelijk dat er snel en makkelijk recreatieve waarde aan het park toegevoegd kan worden.
De adviseurs geven aan dat door de diversiteit, het kleine aantal woningen en het manco aan recreatieve faciliteiten de toeristische potentie gering is. Zij kunnen het zich niet voorstellen dat Veldhuizen zich als vakantiepark op de verhuurmarkt kan positioneren. Daarvoor zijn de verschillen tussen de woningen veel te groot. Ook zal een bedrijfsmatige exploitatie moeilijk of zelfs onmogelijk zijn door het verdeelde eigendom en de verschillende belangen van de eigenaren c.q. participanten.
Daarentegen geven de adviseurs aan dat het park op de lange termijn wel goed kan functioneren als een enigszins luxe recreatiepark (tweede woningen). Met zo’n bestemming sluit het park beter aan bij het toeristisch-recreatieve karakter van de omgeving dan met permanente bewoning. De adviseurs raden de gemeente aan te gaan handhaven op louter recreatief gebruik en permanente bewoning te gaan ontmoedigen. Handhaving zou kunnen door middel van een uitsterfconstructie.
Om nog een completer beeld te krijgen is bekeken of het mogelijk is om de twee parken te transformeren naar een woonbestemming, zonder dat de omliggende parken beperkt worden in hun recreatiemogelijkheden.
Hieruit kwam voort dat als aan de Heerlickheyt en De Veldhuizen een woonbestemming wordt toegekend, dit mogelijk gevolgen heeft voor de omliggende parken en de andere recreatieve voorzieningen. Dit heeft te maken met de afstanden die tussen woongebieden en recreatieve functies (dagrecreatie, horeca, vakantieparken) gehanteerd moeten worden. Er zal onderzoek moeten plaatsvinden om te bepalen of een woongebied of ‘woonpark’ inpasbaar is in de bestaande situatie of dat de bestaande recreatieve functies belemmerd zouden worden door een dergelijk woongebied. Het gaat hierbij om aspecten als geluid en gevaar.
Bij een dergelijk onderzoek zal niet alleen de bestaande situatie, maar ook de planologisch mogelijke situatie meegenomen moeten worden. Wil bijvoorbeeld Bungalowpark Hoogersmilde (wat grenst aan De Veldhuizen) nadat De Veldhuizen een woonbestemming heeft gekregen een zwembad of een sportvoorziening realiseren (wat mogelijk is binnen de huidige recreatiebestemming) dan kan het zijn dat de bewoners van De Veldhuizen na realisatie hiervan geluidsoverlast van het zwembad of de sportvoorziening ervaren. Blijkt vervolgens uit een controle dat maximale geluidsniveaus worden overschreden, dan kan het zijn dat de gemeente gebonden is om te moeten handhaven. Een burgerwoning geniet namelijk meer bescherming dan een recreatiewoning. Vooral in het milieuspoor.
Het toekennen van een woonbestemming aan de parken kan voor toekomstige ideeën van de omliggende vakantieparken dus (in)direct nadelige gevolgen hebben.
De hoofdfunctie van het gebied is recreatie. Hiervoor is ook de gebiedsanalyse opgesteld. Als de parken willen transformeren, zullen zij zich hierin moeten schikken. Het zou, in een recreatiegebied, niet gewenst zijn dat de recreatieparken beperkingen gaan ondervinden van de woonparken.
De gebiedsanalyse geeft dit ook aan. Over De Heerlickheyt zegt het: ‘Daarnaast beperkt een woongebied mogelijke toekomstplannen van de omliggende locaties en bedrijven, zoals het Bosbad.’ Over De Veldhuizen zegt het: ‘Omzetten naar wonen hoeft geen negatieve impact te hebben op de toeristisch-recreatieve beleving in de rest van het gebied, mits er goede afspraken worden gemaakt over de hoeveelheid bebouwing en het behouden van ontwikkelruimte voor recreatieve functies in de omgeving.’
Het advies van Wannagro en Verheijden Groep BV geeft aan dat het lastig wordt om van de parken commerciële recreatieparken te maken. Voor De Veldhuizen bestaat nog de optie voor een tweede-woningpark, al zal er dan wel flink gehandhaafd moeten worden en zal het een proces van tientallen jaren worden voordat het park weer volledig recreatief wordt, mede gelet op het feit dat 12 gedoogbeschikkingen zijn uitgegeven op het park.
Wij staan niet onwelwillend tegenover de transformatie van de parken, maar de omliggende recreatieparken moeten hier geen beperkingen van ondervinden. Dit is een expliciete voorwaarde voor transformatie in een recreatiecluster. Dat betekent dat er onderzoek nodig is naar de gevolgen van een eventuele transformatie en er, afhankelijk van de uitkomsten, maatregelen genomen moeten worden. Dat kan in meerdere vormen: van het maken van afspraken tussen ‘woonparken’ en naastgelegen recreatieve parken tot het treffen van fysieke maatregelen. Voorop staat dat de mogelijk te transformeren parken zelf de verantwoordelijkheid hebben om dit te regelen en te financieren. Dit zal uitgewerkt en overeengekomen moeten zijn voor de start van een transformatietraject.
De gemeente kan hier eventueel een adviserende rol in vervullen. De parken zijn echter eerst aan zet, voordat het transformatietraject wordt ingegaan en er een projectleider vanuit de gemeente op het proces wordt gezet. Door dit als uitgangspunt te nemen wordt er geen energie gestoken in het transformatieproces terwijl op voorhand al had kunnen blijken dat transformatie niet haalbaar zou zijn.
De Veldhuizen ligt in het gebied van NatuurNetwerkNederland (NNN) en tegen Natura-2000 gebied aan. Ook de Heerlickheyt ligt tegen Natura-2000 gebied aan. Vanzelfsprekend dient de transformatie van deze parken geen afbreuk te doen aan de waarden van deze gebieden. Ook hier zal nader onderzocht moeten worden wat dit concreet gaat betekenen.
Verhouding recreatiecluster-dorp
De gemeente vindt het belangrijk dat inwoners van het dorp Hoogersmilde op meerdere manieren profiteren van het toerisme. Recreanten bezoeken horeca, winkels en voorzieningen en zorgen zo voor inkomen en voor instandhouding. Andersom levert het een meerwaarde voor inwoners op wanneer zij gebruik kunnen maken van voorzieningen op de parken.
In de gebiedsanalyse worden scenario’s genoemd voor de rustzoeker, de harmoniezoeker en de stijlzoeker. De inwoners van Hoogersmilde gaven op de inloopbijeenkomst aan een voorkeur te hebben voor het rustzoeker-scenario. In de openbare ruimte streven we daarom naar voorzieningen voor de rustzoeker, zodat de inwoners van het dorp zo min mogelijk last hebben van en zoveel mogelijk in harmonie kunnen leven met het toerisme. Uitvoering van de in de gebiedsanalyse genoemde no-regret maatregelen draagt hier aan bij.
Tegelijkertijd sluiten wij onze ogen niet voor de actualiteit. Er was in het gebied altijd een variatie in het aanbod van overnachtingsplekken, maar dit is aan het veranderen. Verschillende parken zijn in ontwikkeling. Kampeerplekken verdwijnen, chalets worden toegevoegd. Het risico bestaat dat dit meer van hetzelfde zal zijn, terwijl kleinschalige, betaalbare verblijfsmogelijkheden verdwijnen.
Wij willen niet voor ondernemers bepalen welk scenario zij moeten uitvoeren op het park. Dit is ook afhankelijk van de markt. We willen echter wel in samenwerking met ondernemers kijken welke punten uit de scenario’s haalbaar zijn en sturen naar meer diversiteit op de verschillende parken, zodat er een gevarieerd aanbod aan vakantieplekken blijft in het recreatiecluster. De gemeente houdt de overkoepelende blik op het gehele cluster.
Verder streven we ernaar dat parkeigenaren nieuwe en huidige faciliteiten op de parken ook voor inwoners beschikbaar maken. Inwoners zullen hierdoor ook profijt hebben van het toerisme.
Over woningen in het dorp zelf werd tijdens de inloopbijeenkomst aangegeven dat er weinig tot geen mogelijkheden voor starters zijn om in Hoogersmilde te gaan wonen. Volgens aanwezigen moeten er reguliere woningen bijkomen in Hoogersmilde. Ook voor het behoud van de leefbaarheid van het dorp en het draagvlak van voorzieningen.
In de woonvisie 2023-2027 is opgenomen dat er ook in Hoogersmilde nog behoefte is aan woningen. Naar de precieze invulling hiervan zal (in afstemming met het dorp) gekeken moeten worden. Op dit moment zijn er echter geen uitbreidingslocaties voorhanden. In dorpen waar geen mogelijkheden meer zijn op de uitbreidingslocaties, zien we nieuwe wooninitiatieven ontstaan, bijvoorbeeld in collectief particulier opdrachtgeverschap (CPO). Daarbij gaat een groep inwoners (bijvoorbeeld starters) zelf op zoek naar een locatie en aan de slag met het ontwikkelen van een woningbouwplan. De gemeente probeert deze initiatieven zoveel mogelijk te ondersteunen. Via de provincie kunnen dergelijke initiatieven begeleid worden door de inzet van procesbegeleiders.
Ook in Hoogersmilde kan CPO wellicht mogelijkheden bieden. Als inwoners van Hoogersmilde met een woningbouwplan komen staan wij hier positief tegenover, mits dit binnen de wettelijke kaders past. We roepen inwoners van Hoogersmilde dan ook op om zelf op zoek te gaan naar mogelijkheden voor woningbouw.
In de gebiedsanalyse staan ingrepen benoemd die nodig zijn om afglijden van het gebied te voorkomen en het cluster vitaal te houden:
- •
- •
- •
Om de toeristische functie verder te versterken is volgens de gebiedsanalyse een betere doelgroepfocus nodig. Afhankelijk van de doelgroep die je aan wilt trekken, zijn er verschillende investeringen in het gebied nodig. Dit wordt in de gebiedsanalyse uitgelegd aan de hand van verschillende scenario’s. De uitwerking hiervan staat of valt met samenwerking. Een groep enthousiaste ondernemers en inwoners, waarbij de gemeente faciliteert en aanjaagt.
Om het gebied in samenhang te blijven bekijken en te sturen naar een gevarieerd aanbod, is het aanstellen van een gebiedsregisseur noodzakelijk. Deze gebiedsregisseur kan zorgen voor meer samenwerking tussen de ondernemers in het gebied, bijvoorbeeld door naar elkaar te verwijzen, gezamenlijke promotieproducten te maken of gezamenlijke acties of kleine evenementen op te zetten.
Deze gebiedsregisseur moet ook de schakel zijn tussen de inwoners en de ondernemers. Hij/zij gaat samen met de inwoners, eigenaren en ondernemers in gesprek en op zoek naar de juiste invulling van het gebied, met daarbij de scenario’s uit de gebiedsanalyse en de waarden van de gebiedsvisie in gedachten. Het uitvoeren van de no-regret maatregelen die in de gebiedsanalyse genoemd worden is hierbij prioriteit. Er zal regelmatig met Dorpsbelangen Hoogersmilde worden geschakeld en de input die bij de inwoners is opgehaald tijdens de inloopbijeenkomst, maar ook bij de enquête die gebruikt is voor het opstellen van de gebiedsanalyse, zal hierbij worden meegenomen.
De eerste taak van de gebiedsregisseur zal zijn om een uitvoeringsprogramma op te stellen. Met dit uitvoeringsprogramma gaat hij/zij vervolgens aan de slag.
De gebiedsregisseur heeft in eerste instantie twee jaar de tijd nodig om het uitvoeringsprogramma op te stellen en dit uit te gaan voeren. Naar verwachting is 20 uur per week noodzakelijk om de eerste stappen te zetten en inwoners en ondernemers te betrekken bij het plan. Na deze periode zal moeten worden bekeken of verlenging nodig is of dat de uren kunnen worden afgebouwd. Het aanstellen van een gebiedsregisseur is noodzakelijk om de ontwikkelingen in het gebied op gang te brengen.
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
- •
Permanente link
Kopieer de link naar uw clipboard
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/gmb-2025-162132.html