Beleidsregels Tijdelijke regeling alleenverdienersproblematiek gemeente Kampen

Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Kampen,

gelezen het voorstel van 10 maart 2025, kenmerk 15343-2025,

gelet op artikel 78gg van de Participatiewet

besluit vast te stellen de

Beleidsregels Tijdelijke regeling alleenverdienersproblematiek gemeente Kampen

Inleiding

Iedereen in Nederland heeft recht op een besteedbaar inkomen op het bestaansminimum. Dit bedrag is afhankelijk van leeftijd en leefsituatie. Mensen met lage inkomens krijgen extra ondersteuning door middel van toeslagen. Een groep huishoudens ontvangt door een ongelukkige samenloop van wet- en regelgeving te weinig toeslagen. Dit heeft nadelige gevolgen voor het besteedbare inkomen van deze huishouden, dat daardoor lager is dan een vergelijkbaar (echt)paar met bijstand en maximale toeslagen. Daarmee komen zij netto uit onder het bestaansminimum. Deze omstandigheden noemen we de alleenverdienersproblematiek.

Deze beleidsregels zijn gebaseerd op de Wet tijdelijke regeling alleenverdienersproblematiek (Wtrap). Deze tijdelijke wet is op 1 januari 2025 in werking getreden. De wet voegt de artikelen 31, tweede lid, onderdeel w, en 78gg toe aan de Participatiewet, voor de jaren 2025, 2026 en 2027. Daarin staat wanneer huishoudens recht hebben op een tegemoetkoming voor de alleenverdienersproblematiek. Vanaf 2028 wordt de alleenverdienersproblematiek structureel via de Belastingdienst opgelost.

De Wtrap geeft gemeente Kampen de mogelijkheid huishoudens met alleenverdienersproblematiek een vaste tegemoetkoming te verstrekken. Het Inlichtingenbureau deelt de bij de Belastingdienst bekende Burgerservicenummers van de meestverdienende partner van de betrokken huishoudens met de gemeente. Aan deze huishoudens kan de gemeente ambtshalve de tegemoetkoming betalen. Huishoudens die zelf het vermoeden hebben tot de doelgroep te behoren, kunnen bij de gemeente een aanvraag doen (zelfmelders).

De vaste tegemoetkoming wordt jaarlijks bij ministeriële regeling vastgesteld door de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Voor het kalenderjaar 2025 is de tegemoetkoming vastgesteld op € 1.000, - per huishouden.

Afwijken van deze beleidsregels (hardheidsclausule)

De gemeente kan afwijken van een bepaling uit deze beleidsregels als toepassing van die bepaling een onredelijke uitkomst heeft voor de inwoner of voor een ander die direct bij het besluit betrokken is.

Hoofdstuk 1 Begrippen

In deze beleidsregels staan verschillende begrippen die zijn bedoeld om de leesbaarheid van de beleidsregels te vergroten. Zo staat de term ‘gemeente’ bijvoorbeeld voor het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Kampen.

1.1 Alleenverdiener

Het begrip ‘alleenverdiener’ staat in deze beleidsregels voor een huishouden dat:

• a. vooral inkomen ontvangt uit een uitkering, anders dan uitkeringen die genoemd staan in artikel 19 van de Participatiewet, en;

• b. vanwege artikel 37, tweede lid, van de Participatiewet en artikel 8.9 van de Wet Inkomstenbelasting 2001, minder toeslagen ontvangt dan een vergelijkbaar huishouden dat alleen een uitkering krijgt die genoemd staat in artikel 19 van de Participatiewet, en;

• c. vanwege hetgeen in sub b staat, een lager totaalinkomen, de som van het netto-inkomen en ontvangen toeslagen, heeft dan een vergelijkbaar huishouden dat alleen inkomen ontvangt uit een uitkering die genoemd staat in artikel 19 van de Participatiewet.

1.2 Huishouden

Het begrip ‘huishouden’ staat in deze beleidsregels voor: twee personen die fiscaal partner en toeslagpartner van elkaar zijn voor het tegemoetkomingsjaar.

1.3 Vaste tegemoetkoming

Het begrip ‘vaste tegemoetkoming’ staat in deze beleidsregels voor: het bedrag dat de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid jaarlijks vaststelt, op basis van artikel 78gg van de Participatiewet.

Hoofdstuk 2 Ambtshalve toekenning

De gemeente kan voor sommige huishoudens de vaste tegemoetkoming ambtshalve toekennen. Dit betekent dat deze huishoudens geen aanvraag hoeven te doen, maar de tegemoetkoming automatisch ontvangen.

2.1 Huishoudens bekend bij de Belastingdienst

Op grond van artikel 78gg, vijfde lid, van de Participatiewet, ontvangt de gemeente ieder kalenderjaar via het Inlichtingenbureau een lijst met bij de Belastingdienst bekende huishoudens die recht hebben op de vaste tegemoetkoming. Deze lijst bevat het Burgerservicenummer van de meestverdienende partner van het betrokken huishouden. Aan deze huishoudens kan de gemeente ambtshalve de tegemoetkoming betalen.

2.2 Huishoudens die in 2023 en/of 2024 compensatie ontvingen

In 2023 en 2024 ontvingen huishoudens met Alleenverdienersproblematiek van de gemeente een compensatie via individuele bijzondere bijstand. De gemeente kent aan deze huishoudens de tegemoetkoming in 2025 ambtshalve toe, wanneer:

• a. het huishouden voor 2025 nog geen vaste tegemoetkoming heeft ontvangen, en;

• b. het Burgerservicenummer van de meestverdienende partner niet voorkomt op de lijst van het Inlichtingenbureau over het jaar 2025, zoals omschreven in hoofdstuk 2.1, en;

• c. de gemeente op basis van de gegevens die van het huishouden bekend zijn, vermoedt dat het huishouden aanspraak kan maken op de vaste tegemoetkoming, en;

• d. zich sinds de vorige toekenning geen belangrijke wijzigingen hebben voorgedaan in de situatie van het huishouden of de wetten waarop deze toekenning is gebaseerd, en;

• e. de meestverdienende partner nog steeds staat ingeschreven in de gemeente Kampen.

2.3 Ambtshalve toekenning in 2026 en 2027

Aan huishoudens die in 2025 de vaste tegemoetkoming ontvingen, kent de gemeente ook in 2026 en 2027 de tegemoetkoming ambtshalve toe, wanneer:

• a. het huishouden voor 2026 en/of 2027 nog geen vaste tegemoetkoming heeft ontvangen, en;

• b. het Burgerservicenummer van de meestverdienende partner niet voorkomt op de lijst van het Inlichtingenbureau over het betreffende kalenderjaar, zoals omschreven in hoofdstuk 2.1, en;

• c. de gemeente op basis van de gegevens die van het huishouden bekend zijn, vermoedt dat het huishouden aanspraak kan maken op de vaste tegemoetkoming, en;

• d. zich sinds de vorige toekenning geen belangrijke wijzigingen hebben voorgedaan in de situatie van het huishouden of de wetten waarop deze toekenning is gebaseerd, en;

• e. de meestverdienende partner nog steeds staat ingeschreven in de gemeente Kampen.

Hoofdstuk 3 Aanvraag zelfmelder

Huishoudens die zelf het vermoeden hebben tot de doelgroep Alleenverdieners te behoren, kunnen bij de gemeente een aanvraag doen. Dit heet een ‘aanvraag zelfmelder’. Huishoudens kunnen tot 31 december 2028 de vaste tegemoetkoming over de kalenderjaren 2025, 2026 en 2027 aanvragen.

3.1 Van aanvraag tot verstrekking

Onderstaand schema geeft weer hoe het proces van aanvraag tot verstrekking eruitziet.

	1	Aanvraag	Het huishouden, hierna ‘zelfmelder’, stuurt de aanvraag in.
	2	Opvragen bewijsstukken	De gemeente vraagt de zelfmelder zo nodig ontbrekende bewijsstukken aan te leveren.
Acht weken	3	Beoordeling aanvraag	De gemeente beoordeelt of de zelfmelder een ‘Alleenverdiener’ is, zoals omschreven in hoofdstuk 1.1.
	4	Besluit	De gemeente beslist of de aanvraag wordt toegewezen en informeert de zelfmelder hierover per brief.
	5	Verstrekking	De gemeente verstrekt de vaste tegemoetkoming in één keer.
Zes weken		Bezwaar	Als de zelfmelder het niet eens is met het besluit van de gemeente, dan kan deze binnen zes weken schriftelijk bezwaar aantekenen bij de gemeente.

3.2 Aanvraag

Huishoudens die vermoeden te voldoen aan de omschrijving ‘Alleenverdiener’ in hoofdstuk 1.1, kunnen een aanvraag voor de vaste tegemoetkoming indienen bij de gemeente. Via de website van de gemeente is een aanvraagformulier beschikbaar.

3.3 Opvragen bewijsstukken

De gemeente verzoekt zelfmelders per brief, e-mail of telefonisch aanvullende bewijsstukken aan te leveren, wanneer deze bij de aanvraag ontbreken. Hierbij wordt een ‘hersteltermijn’ genoemd, die aangeeft wanneer de zelfmelder moet reageren en met hoeveel tijd de beoordeling is uitgesteld.

3.4 Beoordeling aanvraag

De beoordeling van een aanvraag gebeurt binnen acht weken na ontvangst van de aanvraag, eventueel aangevuld met de hersteltermijn, als aanvullende bewijsstukken nodig zijn.

De gemeente beoordeelt via onderstaande vragen stapsgewijs of de zelfmelder een ‘Alleenverdiener’ is, zoals omschreven in hoofdstuk 1.1:

• 1. Is de meestverdienende partner van het huishouden op datum van de aanvraag inwoner van gemeente Kampen?

• 2. Heeft het huishouden voor het betreffende kalenderjaar al een vaste tegemoetkoming ontvangen?

• 3. Is het totaalinkomen van het huishouden, de som van het netto-inkomen van beide fiscale partners en de ontvangen toeslagen van beide toeslagenpartners, lager dan een vergelijkbaar huishouden dat alleen inkomen ontvangt uit een uitkering die genoemd staat in artikel 19 van de Participatiewet?

• 4. Is het vermogen van het huishouden lager dan de vermogensgrens van de zorgtoeslag zoals die geldt voor het kalenderjaar waarover de vaste tegemoetkoming wordt aangevraagd?

De beoordeling van het totaalinkomen van het huishouden kan op twee manieren gebeuren, wanneer het een aanvraag voor het lopende kalenderjaar betreft:

• a. Bij een vast maandinkomen rekent de gemeente het netto-inkomen van de meest recente maand voorafgaand aan de datum van de aanvraag om naar een verwacht jaarinkomen.

• b. Bij een variabel maandinkomen rekent de gemeente het netto-inkomen van de meest recente drie achtereenvolgende maanden voorafgaan aan de datum van aanvraag om naar een verwacht jaarinkomen.

De beoordeling van een aanvraag voor een voorgaand kalenderjaar, gebeurt:

• a. Op basis van de jaaropgave over het betreffende kalenderjaar.

• b. Op basis van het belastbaar jaarinkomen uit de definitieve aanslag inkomstenbelasting of definitieve beschikking voor toeslagen, als deze al bekend is over het kalenderjaar waarover de vaste tegemoetkoming wordt aangevraagd al bekend is.

Voor de beoordeling van het vermogen geldt dat 1 januari van het kalenderjaar waarover de vaste tegemoetkoming wordt aangevraagd, het peilmoment is.

3.6 Besluit

Na de beoordeling informeert de gemeente per brief de zelfmelder over haar besluit, dit heet ook wel een ‘beschikking’. In deze beschikking staat of de gemeente de zelfmelder heeft beoordeeld als ‘Alleenverdiener’, zoals omschreven in hoofdstuk 1.1, en zo ja, naar welk rekeningnummer de vaste tegemoetkoming wordt overgemaakt.

Als de gemeente van oordeel is dat de zelfmelder geen ‘Alleenverdiener’ is, zoals omschreven in hoofdstuk 1.1, dan staat in de beschikking uitgelegd op basis waarvan de gemeente dit concludeert.

3.7 Verstrekking

De gemeente verstrekt de vaste tegemoetkoming in één keer op het rekeningnummer dat door de zelfmelder is doorgegeven. Dit gebeurt zo spoedig mogelijk na het verstrekken van de beschikking.

3.8 Bezwaar en beroep

Als een zelfmelder het niet eens is met de beslissing van de gemeente, kan deze binnen zes weken schriftelijk bezwaar indienen bij de gemeente.

Hoofdstuk 4 Toekenning

De gemeente kent de vaste tegemoetkoming eenmaal per kalenderjaar toe voor het gehele bedrag. Dit betekent dat een huishouden de tegemoetkoming voor ieder kalenderjaar, te weten 2025, 2026 en 2027, één keer kan aanvragen, of ambtshalve toegekend krijgt. Een huishouden ontvangt bij toekenning de volledige tegemoetkoming. Het is niet mogelijk om een deel van de vaste tegemoetkoming toegekend te krijgen.

Hoofdstuk 5 Verstrekking

De gemeente verstrekt de vaste tegemoetkoming in één keer aan het huishouden. De vaste tegemoetkoming wordt niet gebruikt om openstaande vordering te verrekenen.

Hoofdstuk 6 Ingangsdatum en citeertitel

Deze beleidsregels gelden met terugwerkende kracht vanaf 1 januari 2025.

Deze beleidsregels worden aangehaald als: Beleidsregels Tijdelijke regeling alleenverdienersproblematiek gemeente Kampen.

Aldus vastgesteld in de collegevergadering van 10 maart 2025,

Het college van burgemeester en wethouders van Kampen.

N.J. Middelbos,

secretaris

S. de Rouwe,

burgemeester