/1/png-2/uithoorn.png)
Gemeenteblad van Uithoorn
| Datum publicatie | Organisatie | Jaargang en nummer | Rubriek |
|---|---|---|---|
| Uithoorn | Gemeenteblad 2024, 339838 | overige overheidsinformatie |
Authentieke versie (PDF)
Informatie
Printen
Delen
Een goed Thuis in vitale buurten
De Woonvisie Uithoorn 2013-2023 bepaalde de koers van het woonbeleid in de afgelopen periode. Met het verstrijken van de looptijd van deze Woonvisie en de recente ontwikkelingen op het gebied van wonen, is het tijd om een nieuwe Woonvisie op te stellen, en wel in de vorm van een Woonzorgvisie. Er gebeurt veel op het gebied van wonen, en andere domeinen, waar we in de nieuwe Woonzorgvisie op moeten inspelen. Het betrekken van de opgaven die door het Rijk geformuleerd zijn in het kader van de Nationale Woon- en Bouwagenda is dan van belang. Aandacht voor huisvesting, zorg en begeleiding voor senioren en kwetsbare groepen is dan van belang. Vandaar een Woonzorgvisie.
In dit hoofdstuk kijken we eerst kort terug naar de vorige Woonvisie. Vervolgens gaan we in op de wijze waarop deze nieuwe Woonzorgvisie tot stand is gekomen. We sluiten af met een leeswijzer.
Maar eerst kijken we even terug naar wat de ervaringen zijn met de vorige Woonvisie en wat we daarvan kunnen meenemen bij het opstellen van een nieuwe Woonzorgvisie.
We kijken kort terug naar de afgelopen beleidsperiode. De Woonvisie 2013-2023 was de opvolger van de visie 2009-2012. Het was geen radicale koerswijziging, maar een aanscherping op basis van actuele ontwikkelingen en nieuwe inzichten. De Woonvisie richtte zich op de volgende thema’s:
- •
- •
- •
- •
- •
- •
Halverwege de looptijd van de Woonvisie is het Actieplan Wonen (2017) opgesteld. De groeiende economie na de crisisjaren had een aantrekkende werking op mensen richting de regio. De schaarste aan woningen nam sterk toe, met stijgende huizenprijzen en oplopende wachttijden voor sociale huurwoningen als gevolg. Het Actieplan was gericht op intensivering van de aanpak gericht op de doelgroepen starters en jongeren, middeninkomens, potentiële doorstromers, spoedzoekers en kwetsbare doelgroepen. Het Actieplan bevatte 11 acties (zie kader rechts).
Terugkijkend kunnen we het volgende concluderen:
- •
- •
- •
- •
- •
Op basis van de meest recente monitor woonbeleid (2021) kunnen we ook concluderen dat het merendeel van de activiteiten uit de Woonvisie en Actieplan zijn of worden uitgevoerd. Maar we maakten ook een kanttekening: de spanning op de woningmarkt baart ons zorgen. De vraag naar woningen is zo groot dat de prijzen van koopwoningen en de inschrijfduur voor sociale huurwoningen sterk zijn gestegen. De betaalbaarheid en toegankelijkheid van de woningmarkt staat onder druk.
In 2022 heeft de Rekenkamer Uithoorn een onderzoek uitgevoerd naar ons woonbeleid en een aantal leerpunten geformuleerd die we hebben meegenomen bij het opstellen van de nieuwe Woonzorgvisie:
- •
We hebben ons beleid uitgewerkt en deels aangepast aan de veranderde woningmarkt (zie bijvoorbeeld het Actieplan Wonen uit 2017). Vervolgens zijn in uitwerkingen (lokaal of regionaal) instrumenten ingezet om aan te sluiten op de snel veranderende woningmarkt. Die aanvullingen leiden tot versnippering. Dat gaat ten koste van de duidelijkheid van (de voortgang van) het woonbeleid, zoals ook door de Rekenkamer is aangegeven. In de nieuwe Woonzorgvisie willen we zoveel mogelijk zaken integreren in één document. Daarbij willen we wel oog blijven houden voor het gegeven dat woonbeleid nu eenmaal zeer dynamisch is, niet in de laatste plaats door beleidsvoornemens en wetswijzigingen zoals die door het Rijk worden voorgesteld. Bovendien willen we een werkwijze die past bij de beleidscyclus van de Omgevingsvisie.
- •
- •
Tot slot zien we dat de mogelijkheid voor de gemeente om invloed uit te oefenen grenzen kent. Daar komt bij dat de beschikbare capaciteit op het gebied van het beleidsveld wonen beperkt is, zeker in het licht van de huidige tendens om de regie op de woningmarkt te verstevigen (landelijk, regionaal en lokaal). Dat noopt ons kritisch te zijn op wat we wel en niet doen. Effectiviteit en proportionaliteit zijn daarbij wat ons betreft leidend. Dat zullen we in ons nieuwe woonbeleid explicieter aan de orde stellen.
1.2 Totstandkoming Woonzorgvisie
Met meeneming van bovengenoemde inzichten zijn we gestart met het proces om te komen tot deze nieuwe Woonzorgvisie. We zijn gestart met het bepalen ‘wat we zien’ in onze gemeente. Vervolgens hebben we bepaald ‘wat we er van vinden’. Dit heeft geleid tot de Woonzorgvisie die er nu ligt: een visie waarin staat wat we willen bereiken in onze gemeente en hoe we dat dan willen gaan doen.
We kunnen de doelen in onze Woonzorgvisie niet realiseren zonder draagvlak en medewerking van bij het wonen betrokken organisaties en van onze inwoners. De Woonzorgvisie is dan ook tot stand gekomen in samenwerking met allerlei belanghouders zoals woningcorporaties, de Huurdersvereniging Uithoorn & De Kwakel, zorg- en welzijnspartijen en marktpartijen. Zij hebben gedurende meerdere bijeenkomsten hun inbreng geleverd. Daarnaast hebben we een internetpeiling uitgezet onder onze inwoners. Een aantal van onze inwoners hebben we ook gesproken tijdens drie straatgesprekken (Amstelplein, winkelcentrum Zijdelwaard en Dorpsplein De Kwakel). Ook is gebruik gemaakt van de resultaten van de regionale Woonzorganalyse Amstelland en het onderzoek Wonen in de Metropoolregio Amsterdam (WiMRA). Daarin zijn waarin tevens de woonwensen van huishoudens uit de gemeente Uithoorn geïnventariseerd. Aanvullend heeft RIGO een beknopt woningmarktonderzoek uitgevoerd (zie bijlage). En we hebben de input van onze inwoners tijdens het participatietraject van de Omgevingsvisie meegenomen.
In het volgende hoofdstuk schetsen we eerst de trends en ontwikkelingen en de woon(zorg)opgaven die op onze gemeente afkomen. In hoofdstuk 3 formuleren we kort de kern van onze visie en onze speerpunten. In daarop volgende hoofdstukken werken we elk van de vier speerpunten uit. We sluiten de Woonzorgvisie af met een toelichting op de vertaalslag van visie naar uitvoering in hoofdstuk 8. De meer gedetailleerde Uitvoeringsagenda van de Woonzorgvisie is een separaat document.
2 Trends, woonopgaven en uitgangspunten
2.1 Trends, kaders en woonopgaven
De bevolking en daarbij passende woonvoorkeuren en -behoeften zijn voortdurend in verandering. Ook de woningvoorraad en hoe deze gebruikt wordt verandert. Economische ontwikkelingen en beleid beïnvloeden de prijs van woningen, of woningen verhuurd of verkocht worden, hoeveel en wat voor soort woningen gebouwd worden en wie toegang hebben tot een hypotheek of (sociale) huurwoning.
De belangrijkste ontwikkelingen en kaders die ons woonbeleid beïnvloeden zijn:
Bevolkingsontwikkeling: migratie en vergrijzing
De Nederlandse bevolking groeit volgens prognoses van het Centraal Bureau voor de Statistiek de komende decennia door. Deze groei is het gevolg van een buitenlands migratieoverschot.
Binnen de bevolking zal de grootste groei plaatsvinden in de groep ouderen, en meer specifiek oudere alleenstaanden. De vergrijzing zorgt zo ook voor een verdere huishoudensverdunning; het gemiddelde huishouden wordt kleiner. Dit zorgt voor extra groei in het aantal huishoudens.
Los van de toekomstige ontwikkelingen, is er op dit moment is in Nederland al sprake van een aanzienlijk tekort aan woningen, met name in de stedelijke regio’s zoals Amsterdam.
Naast de woningbehoefte in aantal woningen, zal door de vergrijzende bevolking ook de vraag naar type woningen veranderen. Ouderen en alleenstaanden hebben andere woonwensen. Zo kunnen zij toe met kleinere woningen, neemt de behoefte aan wonen nabij verschillende voorzieningen toe, evenals het wonen in voor senioren geschikte woningen en woningen waar verschillende vormen van zorg en ondersteuning geboden kan worden.
In feite zijn er voldoende ruime eengezinswoningen voor het aantal grotere huishoudens in de toekomst. Maar het groeiende aantal oudere huishoudens overweegt pas serieus om te verhuizen als er heel aantrekkelijke alternatieven voor handen zijn. Meestal blijven zij zitten in hun vertrouwde veelal ruime eengezins(koop)woningen. De doorstroming op de woningmarkt is dus beperkt, waardoor (betaalbare en/of ruime) woningen voor starters en jonge gezinnen nog maar langzaam vrijkomen. Wel ontstaat bij (jongere) ouderen steeds meer het besef dat het belangrijk is goed na te denken over hoe je zo lang mogelijk zelfstandig en naar wens kunt wonen en welke opties er dan zijn.
De (dubbele) vergrijzing en de extramuralisering1 van de zorg zetten door en het wordt duidelijker dat er nieuwe oplossingen gevonden moeten worden tussen intramuraal verblijf en langer in de eigen woning blijven wonen in. Voor senioren en andere aandachtsgroepen moeten zorg en begeleiding goed en efficiënt worden georganiseerd. Gezien de krapte op de arbeidsmarkt vormt dit een uitdaging. Bovendien kan de juiste woning op de juiste plek bijdragen aan een verminderde zorgvraag en bovendien aan een spoedig of meer volledig herstel.
De noodzaak de opwarming van de aarde te beperken heeft geleid tot internationale, nationale en lokale afspraken en regels over verduurzaming: isolatie, energietransitie en klimaatbestendigheid (o.a. water, bodem). Dit vergt ook veel van gemeenten, verhuurders en eigenaar-bewoners, zowel in de bestaande voorraad als in de nieuwbouw. Behalve technische uitdagingen, liggen er uitdagingen op het gebied van onder andere draagvlak en betaalbaarheid.
Door verschillende ontwikkelingen (waaronder de energiecrisis, hoge inflatie, de gestegen hypotheekrente) staan betaalbaarheid en woningprijzen onder druk. Het vinden van (betaalbare) woonruimte of het kunnen blijven betalen van de woonlasten is voor meer mensen een probleem. Steeds meer inwoners dreigen zo niet te kunnen voorzien in een van de belangrijkste basisbehoeften: een woning.
Ook stokt de verkoop van nieuwbouwwoningen. De kosten voor woningbouw nemen juist eerder toe dan af door de gestegen bouwkosten en de strengere normen voor duurzaamheid. Daar komt nog bij dat de rijksoverheid wil dat tweederde van de nieuwbouw betaalbaar is. We merken dat hierdoor het risico ontstaat dat de ontwikkeling van nieuwbouwplannen vertraagt.
In het licht van de problematiek op de woningmarkt, voert het rijk sinds 2022 een ambitieus volkshuisvestingsbeleid. Onder de paraplu van een Nationaal woon- en bouwprogramma zet het rijk onder andere in op een hoge woningproductie, de bouw van tweederde in het betaalbare segment, de huisvesting van diverse aandachtsgroepen en urgenten. In het voorjaar van 2023 zijn in heel Nederland regionale Woondeals gesloten. In deze Woondeals zijn afspraken gemaakt welke bijdrage regio’s gaan leveren aan het oplossen van het huidige woningtekort, de invulling van de toekomstige woningbehoefte en het vergroten van het aanbod betaalbare woningen.
Deze beleidsintensivering brengt met zich mee dat er veel nieuwe en gewijzigde regelgeving aan komt die van invloed is op de beleidsmogelijkheden (meer sturing vanuit rijk en provincie, meer taken voor de gemeente). Dat biedt mogelijk kansen, maar legt tegelijkertijd een groot beslag op de beperkte ambtelijke capaciteit.
Kort samengevat zijn de belangrijkste woon(zorg)opgaven in onze gemeente:
- •
- •
- •
- •
- •
- •
Deze opgaven worden in de hoofdstukken over de speerpunten (hoofdstukken 4 t/m 7) verder toegelicht.
2.2 Actuele beleidsuitgangspunten
Bovendien zijn er nog relevante lokale en regionale ontwikkelingen en uitgangspunten die van belang zijn voor de Woonzorgvisie.
We maken onderdeel uit van de deelregio Amstelland/Meerlanden en van de Metropoolregio Amsterdam (MRA). Op het gebied van wonen zijn onder meer afspraken gemaakt over regionale doelen en onderlinge afstemming in het Woonakkoord Amstelland/Meerlanden (2021) en in de Woondeal MRA (2023). De Woondeal wordt verder geconcretiseerd, onder meer voor de vertaling van de bouwambities in aantallen naar tweederde betaalbare woningen en naar vormen van ouderenhuisvesting per (deel)regio en per gemeente. Op een aantal onderwerpen wordt in de aankomende Wet Versterking Regie Volkshuisvesting aan gemeenten gevraagd regionaal af te stemmen. Dit om te zorgen dat alle gemeenten een ‘fair share’ nemen in het aanbod van sociale huurwoningen (in de nieuwbouw en in de totale woningvoorraad) en in de integrale opgave huisvesting aandachtsgroepen inclusief afspraken over zorg- en begeleiding. De huisvesting van de verplichte urgenten in de woonruimteverdeling vraagt om afstemming van de huisvestingsverordeningen.
Gemeentelijke beleidsuitgangspunten
De nieuwe Woonzorgvisie geeft een vervolg aan enkele thema’s uit de Woonvisie 2013-2023, zoals een meer gevarieerde woningvoorraad, betaalbaarheid en de samenhang tussen wonen en zorg in het licht van de vergrijzing. Daarnaast bouwt de nieuwe visie voort op een aantal recent vastgestelde gemeentelijke uitgangspunten. Het meest belangrijk zijn de Omgevingsvisie 2040 (2022) en het Coalitieakkoord en College-uitvoeringsprogramma (2022-2026). Daarnaast stelt de Gebiedsvisie Groene en recreatieve verbindingszone kaders voor ruimtelijke ontwikkeling. Deze stukken zijn kaderstellend voor de visie op wonen, zoals geformuleerd in het volgende hoofdstuk. De belangrijkste kaders uit deze stukken voor de Woonzorgvisie zijn hieronder weergegeven. Beleidsnota’s op meer specifieke onderwerpen zoals duurzaamheid, bestaanszekerheid, welzijn en zorg spelen een rol bij de uitwerking van de speerpunten in latere hoofdstukken.
Koppeling met het College Uitvoeringsprogramma 2022-2026
Het coalitieakkoord en de Omgevingsvisie zijn belangrijke kaders voor ons denken en handelen, ook op het gebied van wonen. Het College Uitvoeringsprogramma legt een heldere koppeling tussen doel, maatschappelijke effecten en opgaven. Als we focussen op wonen, dan zijn de meest relevante thema’s en de betreffende doelen, maatschappelijke effecten en opgaven waarop we de voorliggende Woonzorgvisie richten de volgende:
Ook in de toekomst is de gemeente Uithoorn een aantrekkelijke plek om te wonen. Zoals de Omgevingsvisie 2040 stelt: in 2040 zijn Uithoorn en De Kwakel fijne plekken om te zijn. Een goede balans tussen stedelijkheid en openheid is daarbij leidend. Daarom wordt op plekken waar we verdichten extra aandacht besteed aan de openbare ruimte, bijvoorbeeld met een groene of open uitstraling. Uithoorn is duurzaam en gezond, en dat uit zich in de leefkwaliteit. Een gezonde lucht, een ruim aanbod aan dagelijkse voorzieningen en een aantrekkelijke buitenruimte met prettige verbindingen naar het levendige dorpshart en naar het landschap via waterrijke groenstructuren en historische erfgoederen. Groene, watterrijke (‘blauwe’) structuren die ook bijdragen aan het voorkomen van wateroverlast en het bevorderen van de natuur. Uithoorn geeft ruimte. Dat is hoe we Uithoorn in 2040 graag zien.
De visie voor onze gemeente is in de kern: “een duurzame, gezonde, verbonden en veilige leefgemeenschap”. Vijf centrale pijlers hangen sterk met elkaar samen en versterken elkaar waar mogelijk. Samen vormen zij het ontwikkelbeeld voor onze gemeente in 2040:
- •
- •
- •
- •
- •
In de Omgevingsvisie zijn de kwaliteiten van de gebieden en de ambities voor de ontwikkeling, het behoud en de bescherming van de fysieke leefomgeving van Uithoorn beschreven.
Wat betekent dat voor het wonen?
We koesteren de suburbane woonmilieus in een aantrekkelijk open landschap met karakteristieke dorpsgezichten en cultuurlandschappen. Grootstedelijke voorzieningen zijn vanuit de gemeente goed bereikbaar. We zoeken creatief naar mogelijkheden om woningen bij te bouwen voor het groeiende aantal kleinere huishoudens in onze gemeente. We verhogen tegelijkertijd de ruimtelijke kwaliteit door gevarieerde architectuur en kwalitatief hoogwaardige openbare ruimte. Zo pakken we het woningtekort aan en wordt onze woningvoorraad gevarieerder, beter passend bij de samenstelling van onze bevolking. Meer dan nu zijn er aantrekkelijke en geschikte woonvormen voor ouderen, jongeren en andere al dan niet kwetsbare doelgroepen. Voor senioren is dit een stimulans om door te stromen naar een nieuwe comfortabele woonsituatie, waar wonen welzijn zorg (op termijn) meer in balans is. Jonge gezinnen van binnen en buiten de gemeente kunnen ook terecht in de bestaande woningvoorraad. We benutten ook andere mogelijkheden om de bestaande woningvoorraad beter te gebruiken. We hebben aandacht voor de betaalbaarheid van woon- en energielasten. Dit is van belang voor het welzijn en de bestaanszekerheid van grote groepen huishoudens. Ook willen we dakloosheid voorkomen. We bouwen overwegend betaalbare woningen. We werken continu aan toekomstbestendige wijken en dorpen, die duurzaam, vitaal en leefbaar zijn.
Op basis van deze visie formuleren we de volgende vier speerpunten voor de Woonzorgvisie:
De vraag naar woningen is groot, zowel binnen onze gemeente als vanuit de regio. In de periode 2023 tot 2035 zijn er 1.100 extra woningen nodig in onze gemeente. Binnen de randvoorwaarde om de ruimtelijke kwaliteit en het groene karakter van de wijken en het buitengebied te bewaren, voegen we woningen toe. De nadruk ligt op inbreiding. We willen creatief omgaan met de ruimte die er is en tegelijkertijd die gezonde en duurzame leefomgeving met een hoge kwaliteit bewaken. Een selectieve en zorgvuldige verdichting met hoogteaccenten of meervoudig ruimtegebruik kan nieuwe kwaliteit toevoegen aan de suburbane omgeving.
Naast het plegen van nieuwbouw, voegen we in onze gemeente ook woningen toe middels het anders inrichten van onze bestaande woningvoorraad, bijvoorbeeld door woningen te splitsen.
Meer woningen voor jongeren, ouderen en aandachtsgroepen
Bij de woningbouw zetten we zoveel mogelijk in op het toevoegen van woningen die zorgen voor een variatie in onze woningvoorraad. En ook woningtypen die in lokale behoeften van specifieke doelgroepen voorzien. De woningvoorraad gaat zo beter aansluiten bij de veranderende samenstelling van de bevolking.
We willen groepen die in de knel komen en lokale bewoners bij nieuwbouw een streepje voor geven. Zo komt doorstroming op gang en kunnen vrijkomende eengezinswoningen een bijdrage leveren aan de regionale woningvraag. Want we zijn geen eiland en met name jonge gezinnen bieden nieuwe vitaliteit.
Er wonen in onze gemeente steeds meer oudere stellen en oudere alleenstaanden, vaak in ruime eengezins(koop)woningen. We willen dat ouderen zo lang mogelijk prettig en zelfstandig kunnen blijven wonen. Essentieel is dat de juiste combinatie van wonen, welzijn en zorg beschikbaar is. Dit kan in de eigen woning zijn. Maar we willen dat senioren ook kunnen kiezen voor een andere woonvorm, zoals bijvoorbeeld een comfortabel gelijkvloers appartement of hofje, in de eigen wijk of op een andere aantrekkelijke plek. Naast het creëren van aantrekkelijke woonvormen voor ouderen, willen we ook belemmeringen om te verhuizen zoveel mogelijk wegnemen en zo de doorstroming bevorderen. We willen invulling geven aan de opgave vanuit het Rijk om een grotere rol te nemen bij de huisvesting van allerlei aandachtsgroepen (Een thuis voor iedereen).
We willen dus voor deze lokale vraag met name het instrument van de nieuwbouw inzetten en zo woonvormen toevoegen die voldoen aan de behoeften en de wensen van de verschillende groepen (maatwerk). Daarnaast zien we mogelijkheden in het beter benutten van de bestaande woningvoorraad, door doorstroming, een juiste match of een andere bewoning.
De woningnood is het meest merkbaar bij jongeren, die geen (betaalbare) huur- of koopwoning kunnen vinden. Daarnaast zijn er verschillende aandachtsgroepen, die door omstandigheden met spoed woonruimte nodig hebben of baat hebben bij begeleiding of specifieke woonruimte. Voor deze groepen willen we betaalbare woonruimte beschikbaar maken, vooral in de huur, maar deels ook in de koop. In de nieuwbouw willen we tweederde betaalbaar bouwen: 30% sociale huur en 36% middeldure huur of betaalbare koop.
Met goed woonbeleid kunnen we een bijdrage leveren aan de bestaanszekerheid van onze inwoners. Maar juist ook om zekerheid van een (betaalbaar) dak boven je hoofd, toegang tot betaalbare zorg en de mogelijkheid om een financiële buffer op te bouwen voor onverwachte uitgaven. Dit zijn noodzakelijke voorwaarden om de rust en ruimte te vinden die nodig is om je als mens te ontwikkelen en mee te doen in de samenleving. Betaalbaarheid van woon- en energielasten zijn daarmee belangrijke voorwaarden voor bestaanszekerheid.
Toekomstbestendige en vitale wijken en dorpen
Gezien de vergrijzing, de verouderende woningvoorraad en de verduurzamingsopgave is er aandacht nodig voor de toekomstbestendigheid en vitaliteit van bestaande wijken en dorpen in onze gemeente. Hoe kunnen individuele wijken in Uithoorn en De Kwakel invulling geven aan bovengenoemde opgaven? Wat is er in elke wijk nodig voor jongeren of ouderen? Waar zijn er mogelijkheden om nieuwe woningtypes toe te voegen en bestaande woningen te verbeteren? Een wijkgerichte blik is ook zinvol bij de energietransitie, woningisolatie, klimaatadaptiviteit (bodem en water), biodiversiteit en stimuleren van ontmoeten en bewegen.
Ontwikkeling van onze bevolking en woningvraag
In de Woondeal MRA is voor onze gemeente opgenomen dat we 1.250 nieuwe woningen bouwen in de periode 2022 tot en met 2030. In deze visie gaan we echter uit van een periode tot en met 2035.
De daadwerkelijke woningbehoefte is leidend. De onderstaande tabel laat de verwachte groei van huishoudens in onze gemeente zien in de periode 2021 tot 2035: het aantal huishoudens groeit met circa 1.150. Het huidige woningtekort bedraagt circa 250-300 woningen. Dat betekent dat er in totaal 1.400 extra woningen tot 2035 nodig zijn in onze gemeente, gerekend vanaf 1 januari 2021. In 2021 en 2022 zijn er in totaal al 300 woningen toegevoegd aan onze voorraad. Dit betekent dat er in de periode 2023 tot 2035 nog 1.100 woningen toegevoegd moeten worden. Indien er woningen gesloopt of samengevoegd worden, ligt de benodigde woningbouw hoger.
Bron: Woningmarktonderzoek Rigo, 2023
Gelet op de productie die we de afgelopen jaren hebben gehad en de plannen die in de pijplijn zitten voor de komende jaren, is het de vraag of uitbreiding van de woningvoorraad met 1.100 woningen in 2035 haalbaar is. Ook om het richtgetal in de Woondeal van 1.250 nieuwe woningen in de periode 2022 tot en met 2030 te halen, moeten alle zeilen worden bijgezet. Cruciale randvoorwaarden zijn daarbij:
- •
- •
We hebben de mogelijke transformatie van de Amstelzone hard nodig om dit aantal te halen. Amstelzone is een onderzoeksgebied voor transformatie tot een aantrekkelijk en stedelijk woon-werkgebied. De combinatie van de ligging en de fysiek beschikbare ruimte maakt dit een cruciale locatie om bij te dragen aan de opgave waar we voor staan. In de Omgevingsvisie hebben we gesteld dat wordt verkend of op termijn de milieuzonering aangepast kan worden zodat ruimte ontstaat voor woningbouw. Randvoorwaarde is dat dit niet ten koste gaat van de economische vitaliteit van het bedrijventerrein en Uithoorn als geheel;
- •
Beperkte ruimte voor extra bouwlocaties
Om te kunnen voorzien in voldoende woningen lopen we aan tegen een belangrijk knelpunt: er is zeer beperkte ruimte in onze gemeente om te bouwen. Beperkingen liggen er bijvoorbeeld vanuit de provincie en het Rijk (bijvoorbeeld in de Leidraad Landschap en Cultuurhistorie 2018, Stelling van Amsterdam en Luchthavenindelingsbesluit – LIB5). Daarnaast zijn er kaders gesteld in de Omgevingsvisie die er voor zorgen dat het vinden van ruimte en bouwlocaties een grote uitdaging wordt om in de vraag naar woonruimte te kunnen voorzien. Echter, dat betekent nog niet dat er niets kan. We zien het als een opgave om binnen de kaders die gesteld zijn kansen te zien voor vernieuwende woonconcepten.
Andere manieren van woningen toevoegen
Woningen kunnen niet alleen worden toegevoegd door nieuwbouw, maar ook door herbestemming van bestaande gebouwen, door optoppen (een bestaande woning verhogen met één of meerdere bouwlagen), het splitsen van woningen en het faciliteren van (pré-) mantelzorgwoningen. Kortom het anders inrichten en beter benutten van de bestaande (woning)voorraad.
4.2 Wat willen we bereiken, wat gaan we doen?
Op basis van onze huidige plancapaciteit is dit haalbaar indien plannen voldoende en snel genoeg tot uitvoering komen. Naast een goede voortgang van de harde plannen en het verder brengen van zachte plannen, is de tijdige transformatie van De Amstelzone naar een gemengd woon-/werkmilieu hiervoor cruciaal. Gelet op de noodzakelijke bodemsanering achten wij het samen optrekken van gemeente, provincie en Rijk hierbij van groot belang om hier een kwaliteitsslag te kunnen slaan en de benodigde woningen te kunnen toevoegen. Daarbij verwijzen wij naar de afspraak die we in het Woonakkoord Amstelland/Meerlanden (2021) hebben gemaakt in het kader van het oplossen van knelpunten woningontwikkeling over provinciale ondersteuning voor het project Wonen aan de Amstel (Amstelzone).
We gaan op zoek naar een manier om ook in De Kwakel, ondanks de ruimtelijke beperkingen, op bescheiden schaal woningen toe te voegen. We sluiten de realisatie van flexwoningen niet uit indien daar noodzaak voor is en zich kansen voordoen. Hierbij hebben we oog voor het risico dat herhuisvesting van de bewoners te zijner tijd lastig kan zijn.
Wat we hiervoor gaan doen (nader uitgewerkt in Uitvoeringsagenda)
- 1.
- 2.
- 3.
Sturing op voortgang van ontwikkeling bouwlocaties en het zo nodig zoeken van aanvullende bouwlocaties voor de realisatie van woningen bij voorkeur vóór 2031. Daarbij betrekken we de ruimtelijke mogelijkheden die wettelijk geboden worden (waaronder die in de Wet versterking regio volkshuisvesting). Ook betrekken we eerder uitgevoerde verkenningen, locatiescans en kansenkaarten.
- 4.
- 5.
- 6.
Wat we hiervoor gaan doen (nader uitgewerkt in Uitvoeringsagenda)
- 1.
- 2.
- 3.
- 4.
Op basis van deze en andere doelstellingen in deze Woonzorgvisie, hanteren we de volgende uitgangspunten voor onze woningbouwprogrammering.
Als we samenvattend bovenstaande uitgangspunten vertalen naar aantallen nieuw te bouwen woningen in de periode 2023 - 2035 ontstaat het volgende beeld2 :
|
Woonvormen voor senioren (min. 25%) (onderdeel van voor senioren geschikt) |
|
|
Goedkope woningen voor jongeren/uitstromers (onderdeel van sociale huur) |
|
NB. De totaalsom komt hoger uit dan 1.100. De aantallen kunnen niet opgeteld worden. Bijvoorbeeld: 75% appartementen zit ook in sociale huur en middensegment.
5 Meer woningen voor jongeren, ouderen en aandachtsgroepen
Woningvoorraad: veel ruime gezinswoningen
De huidige woningvoorraad van onze gemeente kent weinig variatie. Driekwart van de woningen is een eengezinswoning. In Meerwijk en in De Kwakel ligt dit aandeel nog hoger. Met name de koopsector in de gemeente (60%) bestaat bijna volledig uit ruime eengezinswoningen van 100 m2 of meer. Circa 40% van de woningvoorraad bestaat uit huurwoningen, waarvan het merendeel sociaal is (een huurprijs lager dan €808).
Figuur 1. Woningvoorraad naar type en oppervlakte
Bron: Woningmarktonderzoek Rigo, Wimra 2021
Weinig aanbod voor jong en oud
De bevolkingssamenstelling in onze gemeente is veranderd. Van oudsher waren we een gemeente met veel gezinnen. Inmiddels is onze bevolking sterk vergrijsd en zal nog meer vergrijzen. Zo zal vooral het aantal alleenstaande 75-plussers in 2035 fors groter zijn dan nu. Veel van deze oudere huishoudens wonen in een eengezins(koop)woning, waar zij eerst met hun gezin woonden (bron: Woningmarktonderzoek Rigo, Wimra 2021).
Figuur 2. Huishoudensontwikkeling naar huishoudenstype en leeftijdsklasse
Bron: Woningmarktonderzoek Rigo, Wimra 2021
Jongeren wonen veel vaker in een appartement. Dit patroon komt ook terug in het gebruiksoppervlak van woningen: jongeren wonen betrekkelijk vaak in de kleinere woningen. De kansen van starters en jongeren op onze woningmarkt zijn beperkt. Dat geldt niet alleen voor een (sociale) huurwoning, maar ook voor een koopwoning. Het aanbod is gering, zeker als het een betaalbare woning moet zijn. Mogelijk is de positie van jongeren met een (laag) middeninkomen en zonder vast arbeidscontract het lastigst, omdat zij moeilijker voor een hypotheek of een sociale huurwoning in aanmerking komen.
Ook ouderen hebben beperkte kansen op onze woningmarkt. De genoemde groeiende groep 75-plussers woont veelal in een grote eengezinswoning. Sommigen zouden willen verhuizen naar een woning die meer bij hun wensen en levensfase past, maar er is weinig aantrekkelijk en gevarieerd aanbod in onze gemeente. Om verhuizen aantrekkelijker te maken biedt woningcorporatie Eigen Haard haar huurders een regeling Van Groot naar Beter aan.
Maar over het algemeen blijken ouderen ook in onze gemeente weinig verhuisgeneigd (hoe ouder, hoe minder verhuisgeneigd). Vaak woont men al lange tijd in de woning en in de buurt. Drempels zijn ook een mogelijke toename van de woonlasten en het opzien tegen de verhuizing zelf. Als er aantrekkelijk aanbod in de wijk beschikbaar komt, is de drempel om te verhuizen minder groot, omdat men in de bekende (sociale) omgeving kan blijven.
Onze inwoners wonen langer zelfstandig thuis
Mensen blijven zo lang mogelijk zelfstandig wonen, ook als ze zorg of begeleiding nodig hebben. Bij ouderen die lichamelijke klachten krijgen en in hun huidige woning willen blijven wonen, vraagt dit onder andere om aanpassingen in de woning. Veel eengezinswoningen zijn met kleine ingrepen goed aanpasbaar of gelijkvloers te bewonen. De geschiktheid van de huidige woningvoorraad verschilt per wijk in onze gemeente. Het algemene beeld is dat een groot deel van de voorraad (nog) niet geschikt is voor ouderen. In de wijken Dorpscentrum en Thamerdal is het percentage niet geschikt te maken woningen veruit het hoogst met 61%. In Legmeer is dit het laagst, met 32%. In Legmeer en ook in Meerwijk en De Kwakel zijn veel woningen geschikt te maken (aanpasbaar). In Zijdelwaard is het percentage al geschikte woningen het hoogst, met 35%.
Voor ouderen die zelfstandig willen blijven wonen is de aanwezigheid van informele structuren of sociale netwerken cruciaal, zeker als er weinig voorzieningen in een wijk zijn. Onze Omgevingsvisie stelt dat veel gezondheidsvoorzieningen nu gebundeld zijn. Als een mogelijke oplossing wordt daarin genoemd dat de dienstverlening van deze eerstelijnshulp meer in de wijk(en) wordt georganiseerd. De algemene verwachting is dat er een tekort ontstaat aan (thuis)zorgpersoneel en dat het aantal mantelzorgers zal gaan afnemen. Zorg en ondersteuning en de betaalbaarheid daarvan staan onder druk. Geclusterde woonvormen voor ouderen kunnen deels soelaas bieden, omdat de zorg efficiënter kan worden ingezet en/of bewoners elkaar kunnen helpen.
Behoefte aan geclusterde woonvormen, kleinschalig
We zien over de periode 2021-2040 een geraamde toename in de behoefte aan de volgende woonvormen in alle wijken van onze gemeente: regulier wonen, geclusterd wonen (460 woningen tot 2030 en 800 tot 2040), 24-uurszorg SOM en 24-uurszorg PG.3 Er is behoefte aan (kleinschalige) woonvormen, al dan niet specifiek voor senioren. Het gaat daarbij om verschillende ook voor senioren geschikte woningen woonvormen met goede toegang tot medische zorg, nabijheid van voorzieningen, comfort, veiligheid en/of sociale voorzieningen.
Behoefte aan huur/koop en woningtype
Volgens de woningmarktprognose 2021-2035 ontstaat de grootste uitbreidingsbehoefte in onze gemeente naar huurappartementen (450), terwijl er ook circa 150 extra koopappartementen nodig zijn. Daarnaast is er nog een uitbreidingsbehoefte van 250 eengezinshuurwoningen en 300 eengezinskoopwoningen. Verder zijn er ook kansen voor de wat duurdere huur door verwachte uitstroom van wat beter gesitueerde ouderen vanuit een eengezinskoopwoning naar een huurwoning. Een groot deel van de toekomstige Uithoornse ouderen woont op dit moment al in eengezinswoningen wat deels doorwerkt in de prognose. Omdat er al zoveel eengezinswoningen zijn in Uithoorn, zou de bouwopgave veel meer gericht kunnen worden op voor ouderen geschikte appartementen, waardoor doorstroming van ouderen op gang komt en de vrijkomende woningen kunnen voorzien in de behoefte aan eengezinswoningen. Het aanbod moet dan wel echt ‘spot on’ zijn, want veel van deze ouderen wonen al goed en hebben weinig animo te verhuizen als er geen aantrekkelijke alternatieven worden geboden.
Huisvesting specifieke aandachtsgroepen
Onze Omgevingsvisie stelt dat bij woningbouw ingezet wordt op voldoende woningen voor mensen met een kwetsbare positie in de samenleving (p.53). Vanuit het Rijk krijgen gemeenten ook nadrukkelijker een taak bij de huisvesting van verschillende zogenaamde ‘aandachtsgroepen’.
In de regio geldt dat de Amstelland gemeenten solidair zijn met betrekking tot het realiseren van opvangplekken voor economisch daklozen en eventueel toekomstige lokale MOBW4-locaties in de gehele Amstellandregio. ledere Amstellandgemeente neemt daarin zijn verantwoordelijkheid en spant zich in om op hun grondgebied te zoeken naar geschikte locaties voor inwoners uit de Amstellandgemeenten.
Er worden in de regio ook samenwerkingafspraken gemaakt tussen gemeenten, corporaties en zorgaanbieders over de huisvesting van de uitstroom uit instellingen MOBW. Leidraad hierbij zijn de ‘Tien Werkafspraken Thuis in de Wijk’ (Amsterdam, 2020). Deze afspraken zijn een nadere uitwerking van het rapport ‘Regioplan Amstelland Beschermd wonen en dak- en thuisloosheid’ (2022, door het college vastgesteld).
In 2021 was onze gemeentelijke taakstelling voor het huisvesten van statushouders 21 personen, dit is inmiddels verviervoudigd tot 86 te huisvesten personen in 2023. De verwachting is dat de gemeentelijke taakstelling in de komende jaren verder zal toenemen. Dat maakt het belang van de beschikbaarheid van voldoende passende woningen des te groter.
Daarnaast blijft de opvang van ontheemden (vluchtelingen, waaronder een fors deel Oekraïners) van belang, waarbij de onlangs ingevoerde ‘Wet gemeentelijke taak mogelijk maken asielopvangvoorzieningen’ (de 'Spreidingswet') vanzelfsprekend cruciaal is.
Voor de huisvesting van arbeidsmigranten hebben we in onze gemeente drie gerealiseerde grootschalige locaties van ieder 100 personen en twee initiatieven met plaats voor respectievelijk 40 en 200 personen. Er is een proces voor Programma Arbeidsmigranten gestart (gereed eind 2023), met nieuwe opgave en nieuw beleid.
Daarnaast is ook de hulp van een krachtige gemeenschap van belang om alle verschillende groepen goed op te vangen en in de samenleving een thuis te bieden.
We hebben in onze gemeente zeven standplaatsen voor woonwagenbewoners. Vooralsnog lijkt dit voldoende.
Wat we hiervoor gaan doen (nader uitgewerkt in Uitvoeringsagenda)
- 1.
- 2.
Wat we hiervoor gaan doen (nader uitgewerkt in Uitvoeringsagenda)
- 1.
- 2.
- 3.
- 4.
Wat we hiervoor gaan doen (nader uitgewerkt in Uitvoeringsagenda)
- 1.
- 2.
- 3.
Wat we hiervoor gaan doen (nader uitgewerkt in Uitvoeringsagenda)
- 1.
Onderzoeken en opstellen van een pakket van faciliteiten dat ouderen helpt om te verhuizen naar een meer passende woning indien men dat wenst. We willen dit niet alleen in de sociale huursector verbeteren (evaluatie Van Groot naar Beter), maar ook nagaan wat we voor eigenaar-bewoners kunnen organiseren.
- 2.
- 3.
In principe is dat in elke wijk en in de nabijheid van voorzieningen. We willen dat minimaal 50% van alle nieuwbouwwoningen geschikt is voor senioren5 (nultreden en rollator toe- en doorgankelijk). 50% van deze woningen is een woonvorm specifiek bestemd voor senioren en met enige vorm van clustering en collectiviteit. Het is belangrijk dat het aanbod gevarieerd is (bijvoorbeeld individueel/collectief, flat/begane grond) en aansluit op de wensen van verschillende groepen ouderen (leeftijden, leefstijlen). Ook willen we ruimte bieden voor kleinschalige en individuele oplossingen (splitsen, mantelzorgwoningen). |
Wat we hiervoor gaan doen (nader uitgewerkt in Uitvoeringsagenda)
- 1.
- 2.
- 3.
Wat we hiervoor gaan doen (nader uitgewerkt in Uitvoeringsagenda)
- 1.
- 2.
Dit past in landelijk beleid en regionale afspraken. We willen dat minimaal 10% van alle nieuwbouwwoningen geschikt en betaalbaar is voor (onder andere) uitstromers uit instellingen. |
Wat we hiervoor gaan doen (nader uitgewerkt in Uitvoeringsagenda)
- 1.
- 2.
- 3.
- 4.
In de deelregio afspraken maken over huisvesting van aandachtsgroepen (lopend traject). Afhankelijk van het resultaat hiervan bepalen we het % dat van de voor verhuur vrijkomende sociale huurwoningen beschikbaar wordt gesteld voor de aandachtsgroepen. We betrekken daarbij de richtlijn die waarschijnlijk door het Rijk gesteld gaat worden in de Wet versterking regie volkshuisvesting (15%).
Wat we hiervoor gaan doen (nader uitgewerkt in Uitvoeringsagenda)
- 1.
- 2.
Knelpunten op onze woningmarkt
In onze woningmarkt staan betaalbaarheid en beschikbaarheid in alle segmenten onder druk. Dat geldt niet alleen voor (sociale) huur, maar ook voor een koopwoning. Het aanbod is gering, zeker als het een betaalbare woning moet zijn. De actuele vraag in onze gemeente richt zich vooral op betaalbare huur, middeldure en dure koop. De vraagpatronen zijn echter niet gelijk aan de daadwerkelijk gerealiseerde verhuizingen. Er zijn dus knelpunten, fricties op de woningmarkt. Betaalbare huur (tot de sociale huurgrens en ook middeldure huur) en middeldure koop worden veel meer gevraagd dan dat er daadwerkelijk woningen vrij komen in deze segmenten. Hierdoor wordt er in onze gemeente veel verhuisd naar dure huurwoningen, die wel beschikbaar zijn.
Het aandeel sociale huurwoningen in onze gemeente is circa 29%. Daarbij voldoen we grotendeels aan het streven zoals dat op rijksniveau en in de regionale Woondeal is opgenomen (30% sociale huurwoningen in de totale voorraad).
Toch is de beschikbaarheid van voldoende sociale huurwoningen een aandachtspunt, net als de wachttijden. De vraag van specifieke aandachtgroepen neemt toe, zoals de uitstroom van instellingen die in de komende jaren meer over alle gemeenten verdeeld gaat worden. In de huidige markt, waarin de doorstroming stokt en prijzen en wachttijden oplopen, is het (op tijd) bemachtigen van een woning lastig voor jongeren en jonge gezinnen. Woningzoekenden uit zowel de primaire als de secundaire doelgroep kunnen in aanmerking komen voor sociale huurwoningen van woningcorporaties (huurprijsgrens €808). Woningcorporaties zijn gehouden om passend toe te wijzen: voor inkomens uit de primaire doelgroep geldt voor 1- en 2-persoonshuishoudens een maximale huur van €647, voor 3-of meerpersoonshuishoudens een maximale huur van €693. De genoemde maxima zijn prijspeil 2023, deze bedragen worden jaarlijks geïndexeerd door de Rijksoverheid.
Particuliere huur- en koopwoningen
Huishoudens met een middeninkomen zijn aangewezen op een betaalbare koopwoning of op een particuliere huurwoning in het middensegment (tot circa € 1.100). Deze woningen zijn weinig voorhanden in onze gemeente.
Daarnaast zien we net als elders in Nederland dat door de hoge inflatie en sterk gestegen energiekosten, de bestaanszekerheid van inwoners onder druk staat. Het wonen en de betaalbaarheid ervan voor de verschillende inkomensgroepen is één van de pijlers van het zorgen voor bestaanszekerheid voor al onze inwoners.
We proberen daarnaast dakloosheid, energie-armoede en energie-afsluitingen te voorkomen middels Vroeg Signalering (hiervoor: Vroeg Eropaf). Over de aanpak voorkomen huisuitzettingen maken we afspraken met belangrijke partners, zoals Eigen Haard.
Wat we hiervoor gaan doen (nader uitgewerkt in Uitvoeringsagenda)
- 1.
- 2.
- 3.
Aanpassing van de grenswaarde van zelfbewoningsplicht voor nieuwbouwwoningen naar een nader te bepalen bedrag, hoger dan de NHG-grens en invoering van opkoopbescherming voor bestaande koopwoningen voor zover dat juridisch houdbaar is. In de uitwerking moet aandacht worden besteed aan uitzonderingsmogelijkheden en een boetebeding.
- 4.
Wat we hiervoor gaan doen (nader uitgewerkt in Uitvoeringsagenda)
- 1.
Wat we hiervoor gaan doen (nader uitgewerkt in Uitvoeringsagenda)
- 1.
- 2.
- 3.
7 Toekomstbestendige en vitale wijken en dorpen
Gezien de vergrijzing, de verouderende woningvoorraad en de opgave op het gebied van verduurzaming, is er aandacht nodig voor de vitaliteit en toekomstbestendigheid van bestaande wijken in onze gemeente. De kwaliteit en de geschiktheid van de woonomgeving zijn belangrijk om plezierig zelfstandig te (kunnen blijven) wonen. Het gaat daarbij om zaken als inrichting van de openbare ruimte, openbaar vervoer en voorzieningen ter ondersteuning van de leefbaarheid.
In de Omgevingsvisie staat dat alle ontwikkelingen binnen onze gemeente bijdragen aan een (sociale) veilige, beweegvriendelijke, ontmoetingsvriendelijke en toegankelijke leefomgeving.
In buurten en wijken waar veel sociale huurwoningen zijn geconcentreerd staat de leefbaarheid soms onder druk. Hier wonen relatief veel kwetsbare bewoners. Daarnaast is onder meer sprake van slechte energetische waarde van de woningen, energiearmoede en relatief weinig groen, waardoor waardoor hittestress en wateroverlast reële problemen zijn. Woningcorporatie Eigen Haard en de gemeente werken aan het verbeteren van de leefbaarheid in een drietal buurten: Thamerdal, Europarei en Centrum. Samen werken we continu aan een optimale samenwerking.
Er ligt een flinke opgave wat betreft de verduurzaming van de bestaande (koop)woningen in onze gemeente. We hebben een Transitievisie Warmte opgesteld in 2021 waarin is omschreven wat we per wijk gaan doen op het gebied van duurzame warmte richting 2050. Ook heeft onze raad half 2023 het programma Energietransitie gemeente Uithoorn en programma Klimaatadaptatie gemeente Uithoorn vastgesteld. Hieruit is een aantal uitgangspunten te halen die we meenemen in de opgaven op het gebied van het wonen:
- •
- •
- •
- •
Vanuit de Transitievisie Warmte gaan we de komende jaren aan de slag in wijkuitvoerings-plannen. We zijn daar scherp op het pakken van koppelkansen. De opgaven kunnen immers veelzijdig zijn: bijvoorbeeld sociaal als het gaat om concentratie van kwetsbare groepen en het verkrijgen van een grotere variatie en betere balans tussen ‘vragers’ en ‘dragers’ in de wijk, fysiek als het gaat om ‘natte voeten’ en de opgave voor klimaatadaptatie (opgave voor droogte, hitte, wateroverlast en biodiversiteit) en fysiek als het gaat om verbeteren van de slechte delen van de woningvoorraad. De kansen en oplossingen moeten dan ook die veelzijdigheid van de opgaven aanpakken;
- •
- •
Door bodemdaling ontstaan funderingsproblemen en wegverzakkingen, wat tot hoge kosten kan leiden. Dit speelt bijvoorbeeld in het veenweidegebied, waar onder andere de woonwijk Meerwijk is gebouwd. Omdat er op een aantal plekken veel verharding en weinig groen is (bijvoorbeeld het glastuinbouwgebied en het dorpshart) kan wateroverlast ontstaan. Ook de laagste plekken van Uithoorn zijn kwetsbaar. Zo zijn er ook in Thamerdal grote uitdagingen om toekomstige wateroverlast te voorkomen. Om de gemeente op lange termijn veilig en leefbaar te houden zijn dus maatregelen nodig. We werken deze maatregelen op wijkniveau uit. Naast maatregelen in de publieke ruimte wordt het nemen van maatregelen door bewoners en bedrijven gestimuleerd, bijvoorbeeld met de aanleg van groene tuinen, daken of gevels.
De volgende duurzaamheidskaders nemen we mee voor nieuwbouw:
- •
- •
- •
Nieuwbouw wordt klimaatadaptief ontwikkeld en gerealiseerd, bijvoorbeeld door waterberging op eigen terrein, groene daken, zonwering op glas op het zuiden, et cetera. De randvoorwaarden uit het Water- en Rioleringsplan en de verstedelijkingsstrategie MRA worden hiervoor doorvertaald naar gemeentelijk beleid. Het convenant ‘Toekomstbestendig Bouwen’ van de MRA en de ‘Maatlat Klimaatadaptief gebouwde omgeving’ bieden hiervoor uitgangspunten en handvatten.
Wat we hiervoor gaan doen (nader uitgewerkt in Uitvoeringsagenda)
- 1.
- 2.
- 3.
Wat we hiervoor gaan doen (nader uitgewerkt in Uitvoeringsagenda)
- 1.
Wat we hiervoor gaan doen (nader uitgewerkt in Uitvoeringsagenda)
- 1.
Faciliteren ontmoetingsmogelijkheden (buiten, binnen). We willen voldoende formele en informele ruimten en plekken voor ontmoeting in de wijken, mede om eenzaamheid onder ouderen tegen te gaan. We analyseren de situatie per wijk en gaan na waar de gaten zitten. Daar stimuleren we ontmoetingsruimten, bijvoorbeeld via collectieve woonvormen.
- 2.
In de voorgaande hoofdstukken hebben we vier speerpunten benoemd met bijbehorende doelen die we willen bereiken. Om deze doelen te bereiken, stellen we een separate uitvoeringsagenda op. Hier noemen we eerst een aantal kaders voor de uitvoering.
Deze visie en bijbehorende Uitvoeringsagenda is een opmaat naar de systematiek van de Omgevingswet met een volkshuisvestelijk programma. In lijn met de huidige voorstellen in de Wet versterking regie volkshuisvesting bevat het programma onder meer een woningbouwprogramma, een woonzorgprogramma/WMO-plan en voorziet het in de aanpassing van de Huisvestingsverordening (urgentieregeling).
In dit hoofdstuk werken we enkele overkoepelende kaders voor de uitvoering uit.
8.1 Woningbouwprogramma, sturing en afwegingskader
We willen meer dan voorheen sturen op de samenstelling van de woningbouw. De speerpunten met bijbehorende doelen hebben we daarom vertaald in een woningbouwprogramma voor de periode 2023 tot 2035. We breiden gedurende die periode de woningvoorraad uit met 1.100 woningen (netto). Indien er woningen worden gesloopt, compenseren we deze dus met extra nieuwbouw. Uitgangspunten voor het nieuwbouwprogramma zijn bouwen op basis van de lokale vraag en inzet op de gewenste doorstroming. Daarom bouwen we vooral appartementen en kleinere woningen en spelen we in op de lokale vraag van ouderen, jongeren en diverse aandachtsgroepen. In lijn met de lokale behoefte en het rijksbeleid bouwen we tweederde betaalbaar.
Omdat we meer gaan sturen, gaan we goed kijken naar de sturingsmogelijkheden die we als gemeente kunnen inzetten. We heroverwegen op dit moment ons grondbeleid. We willen dit mogelijk meer actief inzetten, waarbij we kansen pakken voor strategische vastgoedposities met het oog op de maatschappelijke en volkshuisvestelijke opgave. Ook willen we helder naar de markt communiceren over ons woningbouwprogramma onder andere door dit te vertalen in een afwegingskader voor nieuwe initiatieven dat we in een vroeg stadium aan de ontwikkelende partijen meegeven.
8.2 Prestatieafspraken met corporaties en huurders
De Woonzorgvisie (en in de toekomst het volkshuisvestelijk programma) is de wettelijke basis voor het maken van prestatieafspraken met de corporaties en de huurdersorganisaties. De onderwerpen waarover we afspraken willen maken, vloeien voort uit de speerpunten en bijbehorende doelen. Corporaties zijn een (nog) belangrijker partner geworden voor de realisatie van ons beleid. Enerzijds omdat we meer betaalbare woningen willen bouwen, waaronder een aanzienlijk aantal sociale huurwoningen. Anderzijds omdat onze rol ten aanzien van de huisvesting en begeleiding van aandachtsgroepen toeneemt.
De onderwerpen waarop we afspraken willen maken en waarop we een bod van de corporaties verwachten vloeien voort uit deze visie en zijn benoemd in bijlage 1. We streven opnieuw naar meerjarige prestatieafspraken die jaarlijks worden gemonitord en zo nodig bijgesteld.
8.3 Samenwerkingstafel woningbouw
1.100 Woningen bijbouwen in het gewenste woningbouwprogramma is geen sinecure. Een uitdaging is om binnen de bestaande kernen verdichtingsplannen te maken die kwaliteit toevoegen. Een andere uitdaging is om voldoende voortgang te boeken voor de verschillende plannen/locaties. Ook het realiseren van het gewenste programma op de verschillende locaties is een opgave, zeker ook omdat de meeste bouwlocaties in handen zijn van marktpartijen. Om dergelijke uitdagingen tot een succes te maken is een goede samenwerking tussen alle betrokken partijen noodzakelijk. Zo kunnen we elkaar inspireren, knelpunten bespreekbaar maken en elkaar beter leren begrijpen. Daarom willen we een samenwerkingstafel oprichten waaraan naast de gemeente, ook marktpartijen en de woningcorporaties deelnemen. We streven naar oprichting per 1 juli 2024. We willen circa twee maal per jaar bij elkaar komen. We zorgen daarbij voor een goede afstemming met de regionale versnellingstafel.
8.4 Samenwerkingstafel wonen welzijn zorg
Er is ook behoefte aan een woonzorgprogramma/WMO-plan om de speerpunten en doelen uit de Woonzorgvisie te realiseren. Tegelijkertijd kennen de betrokken partijen (gemeente, zorgorganisaties, welzijnsorganisaties, corporaties) elkaar nog minder goed en zijn we soms nog zoekende naar concrete acties. Daarom willen we ook met deze partijen een samenwerkingstafel oprichten met een woonzorgagenda die we stapsgewijs invullen en waarop we acties en onderlinge afspraken baseren. We streven naar oprichting per 1 juli 2024. We willen twee maal per jaar bij elkaar komen. Vanuit de gemeente zullen in elk geval zowel Wonen als Sociaal domein deelnemen aan de tafel en aan de agendacommissie.
Veel onderwerpen binnen het wonen worden in regionaal verband afgestemd. Onze gemeente werkt nauw samen met onze buurgemeenten in de deelregio Amstelland/Meerlanden en (voornamelijk vanuit deze deelregio) in de grotere Metropoolregio Amsterdam. Op dit moment speelt er veel, onder andere de uitwerking van de MRA Woondeal op het onderwerp betaalbaar bouwen, regionale versnellingstafel om met elkaar te sturen op voortgang van de productie, huisvesting van aandachtsgroepen en convenanten duurzaam bouwen (bijvoorbeeld convenant houtbouw).
De Woonzorgvisie is beïnvloed door de regionale samenwerking, maar vormt op haar beurt weer een kader voor onze toekomstige inbreng en bijdrage in regionaal verband. Dit geldt bijvoorbeeld voor de uitwerking van de Woondeal, voor de huisvesting van aandachtsgroepen en voor de afstemming van de Huisvestingsverordeningen. De eerste stap is altijd afstemming binnen de deelregio Amstelland/Meerlanden. We zullen bovendien zoveel mogelijk en indien gewenst gebruik maken van expertise en processen die in regionaal verband aanwezig zijn en worden opgepakt.
In deze visie zijn de acties kort benoemd in de paragrafen “wat gaan we daarvoor doen”. We hebben de afzonderlijke speerpunten en daarmee samenhangende doelen vertaald naar een separate Uitvoeringsagenda. Daarin is schematisch weergegeven welke inspanningen zullen worden ondernomen om de doelen te bereiken, wie daarin de regie neemt, welke partijen betrokken worden en wat de planning is. In lijn met de aanbevelingen van het Rekenkameronderzoek hebben we de voornemens zo SMART mogelijk gemaakt.
Bijlage 1 Onderwerpen voor prestatieafspraken met woningcorporaties en huurdersorganisaties
Aan de woningcorporaties, met name Eigen Haard, vragen we om in de bieding de volgende onderwerpen op te nemen:
- ➢
- ➢
- ➢
- ➢
- ➢
- ➢
- ➢
- ➢
- ➢
- ➢
- ➢
- ➢
- ➢
Actieve rol in voorkomen financiële problematiek door vroegtijdige signalering, voorkomen huisuitzettingen en voorkomen energiearmoede. We willen een nieuw convenant voor het voorkomen van schuldenproblematiek en huisuitzettingen, met duidelijke afspraken over rollen en taken (conform het oude convenant Vroegeropaf);
- ➢
- ➢
- ➢
- ➢
- ➢
Bij Woonzorg Nederland ligt de nadruk op de mogelijke herontwikkeling van de huidige locatie, eventuele nieuwe locaties en op de samenwerking rond doorstroming van senioren.
Permanente link
Kopieer de link naar uw clipboard
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/gmb-2024-339838.html