/2/png-2/RGB.png)
Gemeenteblad van Heemstede
| Datum publicatie | Organisatie | Jaargang en nummer | Rubriek |
|---|---|---|---|
| Heemstede | Gemeenteblad 2022, 75543 | overige overheidsinformatie |
Authentieke versie (PDF)
Informatie
Gerelateerd
Printen
Delen
Uitvoeringsprogramma Heemstede Duurzaam 2022–2023
Voor u ligt het Uitvoeringsprogramma Heemstede Duurzaam 2022–2023. Hierin staan de projecten en acties die we de komende twee jaar uitvoeren en dragen daarmee bij aan de doelstellingen die eerder zijn vastgelegd in de Nota Duurzaam Heemstede 2020–2024. Dit zijn de inter-nationale, landelijke en regionale doelstellingen zoals vastgelegd in de agenda voor de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties, het nationaal Klimaat- akkoord, het Nationaal Grondstoffenakkoord, het Ruimtelijk Deltaplan Klimaatadaptatie en dergelijke. Dit tweejaarlijks programma wat nu voorligt volgt op het eerste Uitvoerings- programma 2020–2021.
Het laatste klimaatrapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) stelt dat overheden, bedrijven en organisaties alles op alles moeten zetten om de gevolgen van klimaatverandering zo gering mogelijk te houden. Ook Heemstede draagt met de Nota en dit Uitvoeringsprogramma hier aan bij.
Als basis voor dit Uitvoeringprogramma is de routekaart opgesteld met daarin de tussen- stappen tot 2050. Vanuit de vijf thema’s; energietransitie, circulaire economie, klimaatadaptatie, ecologie en duurzame mobiliteit hebben we de einddoelen voor 2050 concreet gemaakt met tussendoelen in 2025, 2030 en 2040. De acties en projecten opgenomen in dit Uitvoerings- programma dragen bij aan de opgave(n) van deze tussentijdse doelstellingen. Op deze manier is er focus op die projecten die een grote bijdrage leveren aan de doelstellingen.
Inmiddels is helder dat de vijf thema’s niet meer los van elkaar gezien kunnen worden.
Als het bijvoorbeeld gaat om het verduurzamen van vastgoed dan zijn thema’s als circulair en klimaatadaptief bouwen hier onlosmakelijk mee verbonden. Ook ruimte voor ecologische waarden en duurzame mobiliteit worden meegenomen bij de verduurzaming van het vastgoed Heemstede. Het gaat immers om de leefomgeving van de Heemstedenaren nu en in de toekomst. Het is van essentieel belang dat er nu keuzes voor de lange termijn worden gemaakt. Wat we nu doen bepaalt de leefomgeving voor de generaties na ons.
Het is ook daarom dat we de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties hebben omarmd. Onze keuzes die we maken in de leefomgeving van Heemstede kunnen het verschil zijn elders op de wereld.
De gemeente is het voorbeeld voor inwoners en ondernemers, zodat we samen bijdragen aan de duurzaamheidsdoelen. We staan nu op een moment waarop we het verschil kunnen maken voor én samen met onze inwoners en ondernemers.
1. Samenvatting Uitvoeringsprogramma 2022 – 2023
In dit Uitvoeringprogramma Heemstede Duurzaam 2022–2023 zijn acties en projecten opgenomen die bijdragen aan de duurzaamheidsdoelstellingen die zijn vastgesteld in de Nota Duurzaam Heemstede 2020–2024 (hierna de Nota). Er is afgesproken dat we tweejaarlijks een Uitvoeringsprogramma opstellen waarin we focus aanbrengen op basis van relevante bijdrage aan de gestelde doelen.
Daarnaast heeft de raad bij vaststelling van de nota de ruimte gegeven om te anticiperen op nieuwe ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid en is benadrukt om de koppelkansen telkens optimaal te benutten. Ook in dit Uitvoeringsprogramma zijn door het projectteam en de stuurgroep deze koppelkansen benoemd en in beeld gebracht. Het is des te duidelijker dat de thema’s onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden.
De raad heeft begin 2020 een onderzoek door de rekenkamer uit laten voeren naar de sturing op de duurzaamheidsdoelen in Heemstede. Een van de aanbevelingen is om een routekaart te ontwikkelen waarin de tussenstappen en -doelen worden uitgewerkt die leiden tot realisatie van de lange termijn doelstellingen. Aan de hand van een middellange termijn strategie kan door raad, college en ambtelijk management beter worden gestuurd op de korte termijn projecten. De routekaart is opgenomen in dit Uitvoeringsprogramma. Het biedt het kader voor de opgenomen acties en projecten in dit Uitvoeringsprogramma.
De routekaart is opgesteld per thema en de bijbehorende doelstellingen:
- •
- •
- •
- •
- •
Per thema zijn de doelen beschreven en zijn de tussenstappen voor 2025, 2030 en 2040 uitgewerkt. De routekaart is een dynamisch document die op nieuwe ontwikkelingen aangepast kan worden. Als in de (nabije) toekomst blijkt dat de huidige doelstellingen onvoldoende zijn of nieuwe doelstellingen worden onderschreven dan wordt de routekaart bijgesteld en opnieuw aan de raad voorgelegd.
De projecten opgenomen in dit Uitvoerings-programma dragen direct of indirect bij aan de doelstellingen. Er zijn projecten waarop we zelf (veel) invloed hebben zoals het verduurzamen van gemeentelijk vastgoed, ecologisch beheer openbare ruimte, eigen wagenpark verduurzamen en maatschappelijk verantwoord inkopen. We maken zelf de keuze om zoveel mogelijk bij te dragen aan de doelstellingen.
Indirecte projecten dragen ertoe bij dat inwoners en ondernemers worden gestimu- leerd om hun bijdrage(n) aan de duurzaam- heidsdoelstellingen te leveren.
Naast de routekaart is een monitoringsysteem ontwikkeld. Hiermee meten we de effecten van de gestelde doelen ten opzichte van een nulmeting. Deze nulmeting is van vóór de vaststelling van de Nota. Het monitoring-systeem maakt tweejaarlijks inzichtelijk hoeveel er is bereikt op de duurzaamheids-doelstellingen. Waar nodig wordt extra actie ondernomen of worden projecten bijgesteld om zo de doelstellingen (alsnog) te halen. Het monitoringsysteem wordt tegelijkertijd met dit Uitvoeringsprogramma aan de commissie Middelen voorgelegd om een zienswijze te geven.
In dit Uitvoeringsprogramma is tevens inzichtelijk gemaakt hoeveel budget en capaciteit nodig is voor het realiseren van de vastgestelde doelen. Met de brede projectgroep en de stuurgroep Heemstede Duurzaam is een uitgebreide analyse gemaakt van de opgave die voor ons ligt en welke budget en capaciteit hiervoor nodig is. Het is duidelijk dat het huidige budget en de huidige capaciteit niet toereikend zijn om aan onze opgave te voldoen. De commissie middelen heeft op 13 januari 2021 het college gevraagd dit inzichtelijk te maken. Hiervoor was het noodzakelijk om eerst de routekaart en het daarmee samenhangend Uitvoeringsprogram-ma 2022–2023 op te stellen. In hoofdstuk 9 zetten we de financiële analyse uiteen. En beantwoorden de vraag van de commissie Middelen van 13 januari 2021 om het inzicht te geven óf en hoeveel budget en capaciteit nodig is om de duurzaamheidsdoelen te halen.
In het Uitvoeringsprogramma staat ieder thema in een apart hoofdstuk. Daarbij gebruiken we tevens de kleuren vanuit het logo Heemstede Duurzaam zoals deze ook op de website en bij andere communicatie uitingen worden gebruikt.
- 4.
- 5.
- 6.
- 7.
- 8.
Per thema zijn als eerste de vastgestelde ambities en doelstellingen uit de Nota overgenomen. Deze opgave is vervolgens schematisch in beeld gebracht. In de toelichting is uiteengezet waarom er gekozen is voor de bepaalde tussenstap die in de routekaart in beeld gebracht en toegelicht. Er wordt uiteengezet waarom deze stappen logisch zijn bij de doelstellingen. Ook worden de relevante belanghebbenden genoemd die een belangrijke bijdrage gaan leveren bij het uitvoeren van de projecten en acties die in het Uitvoeringsprogramma staan.
Na de routekaart volgt dan per thema een tabel met daarin de acties en projecten behorend bij het thema en die aansluiten op de tussenstappen van de routekaart. In de tabel staat ook in welk jaar het project of de actie wordt uitgevoerd en vanuit welk budget.
Daarna in hoofdstuk 9 de overkoepelende thema’s communicatie, programmamanagement en monitor. Het continueren van de website en bijbehorende nieuwsbrieven voor Heemstede Duurzaam, het managen van het programma Heemstede Duurzaam en zorgdragen voor de continuïteit van de monitor en waar nodig het bijsturen. In het laatste hoofdstuk de financiële consequenties en opgaven om dit Uitvoeringsprogramma uit te kunnen voeren zowel uitgedrukt in
3. Programmamanagement Heemstede Duurzaam
Naast de 5 thema’s zijn projecten of acties opgenomen die overkoepelend zijn voor het beleid. Hierbij gaat het om de communicatie voor Heemstede Duurzaam. Het bijhouden van de website, het opstellen van nieuwsbrieven Heemstede Duurzaam en het delen van nieuws in de lokale kranten en via de sociale media. Daarnaast wordt de uitvoering van het programma Heemstede Duurzaam continue bijgehouden. Er is een projectstructuur en er zijn procesafspraken. Er is een stuurgroep Heemstede Duurzaam waarin twee wethouders plaats hebben en een projectgroep. De projectgroep komt regelmatig bij elkaar om de voortgang van het Uitvoeringsprogramma te bewaken. Dit houdt in bewaken van uitvoering van de projecten binnen de tijd, heldere communicatie verzorgen naar inwoners, ondernemers, bestuurders en andere belanghebbenden. Maar ook het in beeld houden van de koppelkansen die er zijn.
Daarnaast wordt de haalbaarheid van de doelstellingen bewaakt en wordt met ingang van 2022 hiervoor het monitoringsysteem hiervoor ingezet. Er is in 2021 een projectondersteuner hiervoor aangesteld binnen het budget van het Uitvoeringsprogramma 2020-2021. Het is van belang voor de continuïteit van het programma om de formatie te formaliseren.
Tevens is een overkoepelende actie om de routekaart die is opgesteld als een dynamisch document te toetsen aan de vastgestelde duurzaamheidsdoelstellingen van Heemstede. En het monitoringsysteem tenminste jaarlijks in te zetten om te bewaken hoever Heemstede staat met het behalen van de duurzaamheidsdoelen. Deze acties staan op de agenda van de programmamanager en programma ondersteuner.
4. Routekaart en Uitvoeringsprogramma Energietransitie
4.1 Ambities en doelstellingen Nota Duurzaam Heemstede 2020-2024
4.3 Opgave energietransitie in beeld: C02-uitstoot en energieverbruik
Om de CO2-uitstoot te reduceren moet onder andere het energieverbruik in Heemstede worden teruggedrongen. De grootste opgaven op gebied van energiebesparing liggen voor Heemstede bij het verduurzamen van de gebouwde omgeving en mobiliteit. Woningen zorgen voor meer dan de helft van het energieverbruik in de gemeente. Om echt stappen te maken bij het besparen van het elektriciteits- en gasverbruik (doelstelling: 1,5% energiebesparing per jaar) stimuleert de gemeente woningeigenaren en huurders om energie te besparen middels technische maatregelen en gedragsverandering. De gemeente vervult een voorbeeldrol door zelf energie te besparen door gemeentelijk vastgoed en openbare verlichting te verduurzamen.
Daarnaast wil de gemeente Heemstede in 2050 aardgasvrij zijn. Heemstede kent weinig nieuwbouw, waardoor hele aardgasvrije wijken lastig te realiseren zijn. Naar aanleiding van de Transitievisie Warmte zal nader onderzoek naar de mogelijkheden voor een aardgasvrij Heemstede plaatsvinden. De verwachting is dat pas in de toekomst hele wijken van het gas af gaan en op die manier een grote bijdrage leveren aan een aardgasvrij Heemstede.
Een minstens net zo grote opgave ligt in het opwekken van duurzame energie. In 2018 werd 3,5% van de verbruikte energie binnen Heemstede opgewekt; in 2050 willen we dat dat 100% is. De opgave tot en met 2030 is uitgewerkt in de RES NHZ Zuid-Kennemerland. De routekaart voor verduurzaming van mobiliteit is in hoofdstuk 5 uitgewerkt
4.5 Routekaart energietransitie
De routekaart is tot stand gekomen op basis van de doelstellingen uit de Nota Duurzaamheid 2020-2024 en de stand van zaken voorafgaand aan het opstellen van de Nota. De routekaart geeft inzicht in hoe de ambities op het thema energietransitie op de lange termijn gerealiseerd worden, door ze te concretiseren naar sub- en tussendoelen. Daarbij zijn de doelstellingen zo veel mogelijk gekwantificeerd, zodat de opgave door de tijd heen helder is.
Voor het kwantificeren van een aantal doelstellingen geldt dat deze moeten worden uitgedrukt in de juiste eenheden:
- •
- •
- •
Tussendoelen zijn bepaald op de besparings- of reductieopgave die zijn opgenomen in de Nota. Indien dit niet mogelijk zijn andere beleidstukken of wet en regelgeving gebruikt. Te weten:
- o
- o
- o
4.6 Uitvoeringsprogramma energietransitie
De opgave is helder. De meeste winst is te behalen bij het verduurzamen van de gebouwde omgeving. Daarom zetten wij de aankomende twee jaar in op het verduurzamen van woningen, (overheids)gebouwen en andere publieke voorzieningen. Daarnaast gaan we aan de slag met het opwekken van duurzame energie en doen we onderzoek naar warmtebronnen ter vervanging van aardgas. Dit resulteert in het onderstaande Uitvoeringsprogramma met de volgende verdeling:
- •
- •
- •
- •
5. Routekaart en Uitvoeringsprogramma Circulaire economie
5.1 Ambities en doelstellingen Nota Duurzaam Heemstede 2020-2024
De circulaire economie is als geheel in Heemstede moeilijk te meten. Landelijk wordt gewerkt aan een programma om de mate van circulariteit te meten. Hierdoor is het niet mogelijk om de totale opgave voor een circulaire economie in kaart te brengen. Tot dat een landelijk systeem gereed is kunnen slechts een aantal onderdelen van een circulaire economie worden gemonitord. Op basis hiervan brengen we de opgave in beeld.
Een circulaire economie draait om het duurzame hergebruik van grondstoffen en materialen. De basis voor het hergebruik is het inzamelen en scheiden van afvalstromen. Voor Heemstede geldt dat er veel winst is te behalen wat betreft de hoeveelheid huishoudelijk restafval per inwoner en de mate van afvalscheiding. Daaruit blijkt dat de hoeveelheid restafval in Heemstede groot is, veel hoger dan gemiddeld in Nederland. Er ligt een uitdaging om de hoeveelheid restafval terug te brengen van 175 kg in 2019 tot 30 kg per inwoner in 2025, de landelijke doelstelling die Heemstede heeft onderschreven. De doelstelling om in 2020 maximaal 100 kg restafval per inwoner te produceren is niet behaald. Meerlanden heeft een prognose opgesteld dat, als er niks veranderd aan de huidige manier van inzameling, er in 2025 tussen de 160 en 170kg restafval per persoon per jaar wordt opgehaald. Indien er op korte termijn een systeemverandering plaatsvindt kan het restafval tot ongeveer 60 tot 70kg worden teruggedrongen. In potentie levert dit een 1480 ton CO2 per jaar op.
Daarnaast vervult de gemeente een voorbeeldrol voor bedrijven door zo veel mogelijk circulair in te kopen. Op dit moment is het niet bekend hoeveel de gemeente Heemstede in percentages circulair inkoopt. Wel is het actieplan MVI uitgevoerd. Hoewel er in samenwerking met de MRA een meetmethodiek voor het meten voor circulair inkopen is ontwikkeld, is deze nog niet geïmplementeerd. Zaak is om deze methodiek zo snel mogelijk te implementeren, zodat we zicht hebben op onze inspanning en kunnen beoordelen of we hier elk jaar aan voldoen. Zoals eerder aangegeven is het hergebruik van materialen de motor van een circulaire economie. Naast de inzet op het reduceren van het huishoudelijk restafval middels afvalscheiding, is er een opgave om deze afvalstromen daadwerkelijk weer hoogwaardig te gebruiken. Deze opgave is niet in cijfers uit te drukken, maar is er wel. Daarom zet Heemstede ook in op circulaire initiatieven van ondernemers die hier aan bijdrage.
5.5 Routekaart circulaire economie
De routekaart is tot stand gekomen op basis van de doelstellingen uit de Nota Duurzaamheid 2020-2024 en de stand van zaken voorafgaand aan het opstellen van de Nota. De routekaart geeft inzicht in hoe de ambities op het thema Circulaire economie op de lange termijn gerealiseerd worden, door ze te concretiseren naar sub- en tussendoelen.
Daarbij zijn de doelstellingen zo veel mogelijk gekwantificeerd, zodat de opgave door de tijd heen helder is. Omdat de circulaire economie als geheel nog niet meetbaar is, is alleen daar waar we invloed op hebben opgenomen in de routekaart. Als er beter zicht is op de opgave van een circulaire economie, wordt de routekaart hierop aangepast. Tussendoelen in de routekaart zijn bepaald op de besparings- of reductieopgave die zijn opgenomen in de Nota. Waar mogelijk zijn deze aangevuld met ambities uit andere beleidstukken of wet en regelgeving. Te weten:
- •
5.6 Uitvoeringsprogramma circulaire economie
Hoewel de totale opgave voor een circulair Heemstede nog niet in beeld te brengen is, zetten we in op datgene wat wel te meten is. Daarom gaan we aankomende jaren aan de slag met het reduceren van het restafval en het aanjagen van een circulaire economie. Dit resulteert in het volgende Uitvoeringsprogramma bestaand uit de volgende onderdelen:
- •
- •
- •
6. Routekaart en Uitvoeringsprogramma Ecologie
6.1 Ambities en doelstellingen Nota Duurzaam Heemstede 2020-2024
*Ambitie Nota Ecologie: “Het verder beschermen en verbeteren van natuurwaarden, ecologie en biodiversiteit door te verbinden in beleid, organisatie en uitvoering”
6.3 Opgave in beeld: Beschermen en verbeteren van natuurwaarden, ecologie en biodiversiteit
Voortgang op het thema ecologie is lastig te monitoren zeker op de korte termijn. Meer of minder is niet altijd beter, het thema vraag vaak om gerichte aanpak. In de Nota Ecologie ingezet op zeven thema’s, ook wel verbindingen genoemd, voor het Heemsteeds natuurbeleid: Ecologische verbindingen, Groengebieden, Watergangen, Openbaar groen, Openbare ruimte, Particulier groen en sociale verbinding.
Op dit moment kennen bermen en oevers veelal een intensief gazonbeheer, dat bijdraagt aan het nette groene imago van Heemstede. Wel is een opkomst te zien in ecologisch oever- en bermbeheer. Het Groenbeleidsplan uit 2014 heeft de ambitie om het principe van geschoren gras, opgesnoeide bomen, hagen en solitaire heesters te beperken. Natuurvriendelijke oevers en bloemenbermen zijn steeds meer onderdeel van het Heemsteeds beeld. Dit beeld wordt in Heemstede bepaald door een combinatie van natuurontwikkelingsgebieden met een hoge belevingswaarde.
In het groenbeleidsplan is sprake van een laanstructuur van bomen op gemeentelijk en wijkniveau. Deze laanstructuur biedt een goede basis voor de verbinding van groengebieden voor vogels, insecten en vleermuizen. Groene ruime tuinen vervullen hun ecologische functie, met name in het noorden van Heemstede.
De ecologische functie van de buitenplaatsen is ook zichtbaar, met de rust en ruimte die zij bieden. Hotspots met zogenaamde rode lijst en beschermde soorten zijn te vinden in het Wandelbos Groenendaal, als ook bij Het Oude Slot en park Meermond. Het versterken van natuurwaarden een belangrijk uitgangspunt in beheerplannen van deze gebieden.
Via het beleidsplan wordt op een structurele wijze gewerkt aan het beschermen en bevorderen van flora en fauna in Heemstede. De ambitie voor het thema ecologie is vastgelegd in de Nota Ecologie. ‘Het verder beschermen en verbeteren van natuurwaarden, ecologie en biodiversiteit door te verbinden in beleid, organisatie en uitvoering’. In de Nota Ecologie is een uitvoeringsprogramma opgenomen met daarin de concrete stappen voor de periode 2021-2024, dat aansluit bij de zeven ‘verbindingen.
De ambitie opgenomen in de Nota Duurzaam Heemstede geldt niet voor een langere termijn. Het gaat om het continueren en de inzet op het thema Ecologie. De routekaart is daarom tot stand gekomen op basis van de doelstellingen uit de Nota Ecologie. De routekaart geeft, anders dan op de thema’s energietransitie, circulaire economie en duurzame mobiliteit inzicht in wat er de komende jaren gebeurt op het gebied van ecologie. Voor deze routekaart ecologie (en ook voor klimaatadaptatie) is geen statisch eindpunt. Op dit thema herzien we elke vijf jaar de opgave(n) en passen de acties in de routekaart daarop aan. Voor de jaren 2022 en 2023 is in beeld gebracht wat er moet gebeuren om te werken aan de zeven verbindingen.
*Vanaf 2024 worden de reeds opgezette projecten en ingezette acties gecontinueerd en wordt de routekaart aangevuld met nieuwe ontwikkelingen als deze er zijn
6.6 Uitvoeringsprogramma ecologie
We zetten de aankomende jaren in op de zeven thema’s uit de nota ecologie: Ecologische verbindingen, Groengebieden, Watergangen, Openbaar groen, Openbare ruimte, Particulier groen en sociale verbinding. Dit heeft geleid tot het volgende Uitvoeringsprogramma.
7. Routekaart en Uitvoeringsprogramma Klimaatadaptatie
7.1 Ambities en doelstellingen Nota Duurzaam Heemstede 2020-2024
* De route hier naar toe ligt niet vast. Inzichten en ontwikkelingen veranderen en klimaatscenario’s worden aangepast. Dat betekent dat dat de koers af en toe bij gesteld moet worden. Iedere 5 jaar wordt er een nieuwe stresstest uitgevoerd met de op dat moment vigerende modellen. In de tussentijd wordt er steeds gekeken naar de meest robuuste oplossingen en de laatste ontwikkelingen op de markt om hetgeen op ons afkomt het hoofd te kunnen bieden. Dit alles doen we samen met onze inwoners en belanghebbenden. Daarbij horen extra subdoelen:
- o
- o
- o
Door klimaatverandering worden winters natter, de zomers droger, stijgt de gemiddelde temperatuur en neemt de kans op overstroming toe. De gemeenten Bloemendaal en Heemstede hebben gezamenlijk stresstesten uitgevoerd op de onderwerpen hitte, droogte, wateroverlast en overstroming volgens de richtlijnen van de DPRA (Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie).
Beoogd effect De klimaatadaptatiestrategie geeft de keuzes weer die Heemstede maakt voor klimaatadaptatie. Subdoelen hierbij zijn:
- •
- •
- •
- •
De trends van klimaatverandering zijn eenduidig, maar nieuwe wetenschappelijke inzichten volgen elkaar snel op. Daar zit een onzekerheidsfactor in. Om deze onzekerheid een plek te geven zijn klimaatscenario’s ontworpen, die de bandbreedte van klimaatverandering weergeven. Samengevat zorgen de klimaattrends in Nederland voor de volgende opgave:
Hitte: het wordt warmer. De KNMI-klimaatscenario’s uit 2014 geven aan dat de gemiddelde temperatuur in 2050 1-2 ºC hoger zal zijn. Hittegolven duren langer en worden heviger, waardoor de gezondheid sterker onder druk komt te staan.
Wateroverlast: de neerslag wordt heviger, er valt méér regen in minder tijd. De riolering alléén kan deze buien niet meer verwerken. Onderzoek door het KNMI en adviesbureau HKV (2015; 2018) geven aan dat de hoeveelheid neerslag, met dezelfde herhalingstijd, met 10 % is toegenomen vergeleken met onderzoek uit 2004.
Droogte: er komen langere perioden voor zonder neerslag, waardoor de grondwaterspiegel tijdens deze perioden langer daalt en daardoor ook dieper uitzakt. De zomers van 2018, 2019 en 2020 zijn voorbeelden van zeer droge zomers met zeer lage grondwaterstanden
Waterveiligheid: de zeespiegel stijgt. Zonder aanvullende maatregelen bestaat meer kans op overstromingen. Naast dijkversterking is het belangrijk aandacht te hebben voor gevolgbeperking van overstromingen met een doordachte ruimtelijke inrichting en een adequate crisisbeheersing. Anders dan bij de andere klimaattrends is waterveiligheid geen aspect waar de gemeente primaire verantwoordelijkheden heeft. Dit wil niet zeggen dat hier geen aandacht voor is. Het blijft een gespreksonderwerp met andere overheden en met onze inwoners en ondernemers omdat ook zij hierin een rol hebben te vervullen
De berekeningen en de stresstesten hebben laten zien dat Heemstede opgaven heeft met betrekking tot het klimaatbestendig maken van onze gemeenten. Maar de berekeningen laten ook zien dat door onze ligging (vlak bij zee), veel groen en al jarenlang toekomstgericht water- en rioolbeheer er geen acute opgaven zijn. De opgaven die er zijn worden opgelost middels vervangings- en herinrichtingsprojecten en groot onderhoud aan de openbare ruimte.
Daarnaast is onderzoek nodig en moet er over de uitkomsten van de klimaatstresstesten worden gecommuniceerd met onze inwoners, corporaties, zorginstellingen, nutsbedrijven enzovoort. Daarnaast is goede informatie over wat men zelf kan doen om het eigen terrein of eigen woning klimaatadaptief te maken erg van belang.
Klimaatadaptatie lijkt een moeilijk onderwerp maar het gaat vaak over het net iets anders inrichten van de openbare ruimte zodat de weg net iets anders wordt aangelegd zodat het waterpasseerbaar wordt of het water wegloopt naar een plek waar het geen overlast veroorzaakt, er ruimte wordt gemaakt voor bomen (bestrijding hittestress), verkeersdrempels strategisch worden geplaats of waterpasseerbaar worden gemaakt en dat bijvoorbeeld pleinen, plantsoenen, sport- of speelterreinen worden ingericht om tijdelijk water te kunnen bergen indien het nodig is.
7.5 Routekaart klimaatadaptatie
De ambitie opgenomen in de Nota Duurzaam Heemstede geldt voor 2050, maar er is niet één manier om daar te komen. Hiervoor moet steeds opnieuw gekeken worden naar de situatie in Heemstede door middel van stresstesten. Beleid en korte termijn ambities zijn opgenomen in verschillende stukken, te weten:
- •
- •
In het Programma water staat hoe we het klimaatbestendig maken van Heemstede uitbouwen met nieuwe thema’s uit het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie, dat we de nieuwste klimaatscenario’s blijven volgen en dat we waar nodig aanpassingen blijven doen. Zie Strategie en agenda klimaatadaptatie 2022-2026 en het Programma water 2022-2026
De routekaart geeft, anders dan op de thema’s energietransitie en circulaire economie, inzicht in wat er de komende jaren gebeurt op het gebied van Klimaatadaptatie. Voor de jaren 2022 en 2023 is in beeld gebracht wat er gaat gebeuren tijdens vervangings- en herinrichtingsprojecten en groot onderhoud aan de openbare ruimte.
7.6 Uitvoeringsprogramma klimaatadaptatie
De situatie in Heemstede wat betreft klimaatadaptatie is gunstig. De opgave wordt meegenomen in al geplande werkzaamheden. In dit Uitvoeringsprogramma zijn niet al deze projecten opgenomen omdat deze al binnen de eigen beleidsvelden zijn opgenomen.
Dit resulteert in het volgende Uitvoeringsprogramma bestaand uit de volgende onderdelen:
- •
- •
8. Routekaart en Uitvoeringsprogramma Duurzame mobiliteit
8.1 Ambities en doelstellingen Nota Duurzaam Heemstede 2020-2024
De sector verkeer en vervoer is verantwoordelijk voor bijna één vijfde van de totale CO2 uitstoot en het energieverbruik binnen de gemeente grenzen van Heemstede. Het verduurzamen van mobiliteit speelt een belangrijke rol in het reduceren van de CO2 uitstoot en een klimaatneutraal Heemstede. De uitstoot van de sector verkeer en vervoer wordt vooral veroorzaakt door personenvervoer. De opgave om dit vervoer te verduurzamen ligt buiten de invloed van de gemeente. Daarom stimuleert de gemeente verduurzaming van mobiliteit van inwoners en ondernemers, onder andere via het faciliteren van laadpunten voor elektrisch vervoer. De prognose is dat Heemstede 609 publieke laadpunten nodig heeft in 2030 om de verwachte 3280 elektrische auto’s te kunnen voorzien van elektriciteit.
In 2019 had Heemstede 27 publieke laadpunten en 37 publieke laadpunten in 2021. Dit is een groei van tien laadpunten in twee jaar tijd. Om in de aankomende vier jaar circa 150 publieke laadpunten te realiseren moet de gemeente in de toekomst een actieve houding innemen voor het plaatsen van laadpunten.
Daarnaast geeft de gemeente Heemstede zelf het goede voorbeeld door de eigen mobiliteit te verduurzamen. De doelstellingen voor het gemeentelijk wagenpark en doelgroepenvervoer zijn helder en meetbaar, maar op het geheel van de opgave maakt het weinig impact. De CO2 uitstoot van het eigen wagenpark is slechts 0,15% van de totale CO2 uitstoot van de sector verkeer en vervoer. Op dit moment zijn drie van de vijftien voertuigen emissievrij.
8.5 Routekaart duurzame mobiliteit
De routekaart is tot stand gekomen op basis van de doelstellingen uit de Nota Duurzaamheid 2020-2024 en de stand van zaken voorafgaand aan het opstellen van de Nota. De routekaart geeft inzicht in hoe de ambities op het thema duurzame mobiliteit op de lange termijn gerealiseerd worden, door ze te concretiseren naar sub- en tussendoelen. Daarnaast is er gebruik gemaakt van aanvullende beleidsdocumenten en wet en regelgeving. Te weten:
- o
- o
8.6 Uitvoeringsprogramma duurzame mobiliteit
De gemeente heeft geen grote directe invloed op het terugdringen van CO2-uitstoot ten gevolge van mobiliteit. Daarom wordt ingezet op het geven van een goed voorbeeld en het indirect stimuleren en faciliteren van duurzame mobiliteit. Dit resulteert in het volgende Uitvoeringsprogramma bestaand uit de volgende onderdelen:
- •
- •
- •
9. Financiën Heemstede Duurzaam 2022-2023
9.1 Uitvoeringskosten voor dit tweejarig Uitvoeringsprogramma
Voor het uitvoeren van alle acties en projecten in het Uitvoeringsprogramma is enerzijds budget beschikbaar binnen het beleidsveld zelf en anderzijds is budget opgenomen in dit Uitvoeringsprogramma Heemstede Duurzaam 2022–2023. Het opstellen van dit Uitvoeringsprogramma heeft plaatsgevonden nadat de begroting voor 2022 is opgesteld. Dit betekent dat de benodigde extra budgetten op basis van de raming in het Uitvoeringsprogramma ter zienswijze in december 2021 en ter vaststelling uiterlijk in februari 2022 aan de raad wordt voorgelegd.
Diverse projecten en acties zijn meerjarig en lopen door in het Programma Heemstede Duurzaam. Ook het managen van het programma, het monitoringsysteem, communicatie zowel intern als intern over Heemstede Duurzaam en dergelijke vereisen continuïteit. Om deze continuïteit te borgen is budget nodig zoals uiteengezet in dit uitvoeringsprogramma.
Voor het uitvoeren dit programma voor de komende twee jaar is in totaal
€ 531.000 nodig en is € 230.000 beschikbaar. Hier is een tekort van € 301.000 voor twee jaar. Voorgesteld wordt dit te onttrekken uit de algemene reserve ten gunste van de bestemmingsreserve Heemstede Duurzaam. We vragen de raad om een zienswijze over dit voorstel te geven en vervolgens wordt dit verwerkt in een definitief raadsbesluit
Op het moment dat meer duidelijkheid is over de klimaatgelden vanuit de rijksoverheid dan worden deze betrokken bij het programma Heemstede Duurzaamheid. Het is dan tevens mogelijk om voor de langere termijn de opgave en bijbehorende financiële consequenties in beeld te brengen. Daarnaast zijn we ook alert op andere financiële stromen in de vorm van subsidies vanuit het rijk of de provincie. In 2021 is € 300.000 toegekend voor de Regeling Reductie Energiegebruik Woningen (RREW). Daarnaast is € 20.660 subsidie Extern Advies Warmtetransitie (EAW) toegekend voor datastudies die zijn gedaan voor de transitievisie Warmte. En is in de vorm van cofinanciering vanuit de Provincie Noord-Holland nog tot het eind van 2022 € 70.000 beschikbaar. Dit zijn gelabelde budgetten die volgens de regelingen worden uitgegeven. In december worden nog extra middelen verwacht voor een specifieke aanpak voor energiearmoede. De details hierover zijn op dit moment nog onduidelijk.
9.2 Capaciteit volgens rapport Uitvoeringslasten Klimaatakkoord
Voor het uitvoeren de opgaven opgenomen in het Klimaatakkoord is voor de komende vijf tot tien jaren structureel circa 5,9 fte nodig. In het rapport Uitvoeringslasten Klimaatakkoord zijn ramingen opgenomen voor gemeenten, provincies en waterschappen. Wij hebben deze ramingen getoetst aan de situatie en opgave in Heemstede. Hiervan is een samenvatting gemaakt specifiek voor Heemstede die in de bijlage is opgenomen. We komen voor Heemstede, als we uitgaan van ‘zuinige’ minimale ramingen, uit op de volgende capaciteit uitgedrukt in fte’s:
- •
- •
- •
- •
- •
- •
(Een uitgebreide toelichting is te lezen in de bijlage)
Er was de verwachting dat er vanuit de rijksoverheid extra geld voor de uitvoering van het Klimaatakkoord beschikbaar zou worden gesteld. Maar door het uitblijven van een nieuw kabinet is dit uitgesteld.
9.3 Huidige middelen beschikbaar gesteld vanuit rijk
In de septembercirculaire heeft de rijksoverheid gelden ter beschikking gesteld voor het uitvoeren van de Regionale Energiestrategieën (RES). Dit budget van
€ 190.218 is aan de provincie Noord-Holland ter beschikking gesteld voor de RES regio’s Noord Holland. En dit is budget voor onder andere het opstellen van de Uitvoeringsagenda RES 1.0 en voor het concretiseren van RES 1.0 projecten. Voor Heemstede kunnen we een deel inzetten voor het project participerend ontwerpen voor Zon op Parkeerterrein Sportpark Groenendaal. Daarnaast is in de september circulaire de volgende tekst opgenomen:
Medeoverheden krijgen naar aanleiding van het Klimaatakkoord veel nieuwe taken op het terrein van de sectoren gebouwde omgeving, mobiliteit, industrie, landbouw en elektriciteit. De ROB (Raad voor het Openbaar Bestuur) heeft advies uitgebracht over de hoogte van de uitvoeringskosten van deze nieuwe taken voor medeoverheden vanaf 2022. Het kabinet heeft, in afwachting van besluitvorming van het nieuwe kabinet over het advies van de ROB, besloten om in de begroting 2022 in totaal € 72,5 miljoen beschikbaar te stellen voor de klimaatakkoordtaken van gemeenten, ondersteuning van medeoverheden en RES. Dit om te voorkomen dat de uitvoering van het Klimaatakkoord stil komt te vallen. Een deel van dit bedrag zal via de gemeenten lopen. Besluitvorming over de uitkeringsvorm en de verdeelsystematiek vindt later dit jaar plaats. Het is aan een nieuw kabinet om een besluit nemen over de totale uitvoeringskosten voor de periode 2022 tot en met 2024.
Hoe het bedrag van € 72,5 miljoen wordt verdeeld is nog onduidelijk maar het gaat naar alle gemeenten en provincies. Dus naar schatting is dat een gering bedrag voor Heemstede.
De gelden vanuit de klimaatenveloppe zijn voor het uitvoeren van de taken zoals deze zijn opgenomen in het Klimaatakkoord. Hierin zijn de opgaven ecologie, klimaatadaptatie en circulaire economie nauwelijks opgenomen. Binnen deze beleidsvelden is in het ‘eigen’ vastgestelde of nog vast te stellen beleid rekening gehouden met de benodigde capaciteit en budget. Het rijk is geadviseerd om voor de jaren 2022 tot en met 2024 een algemene uitkering te verstrekken aan gemeenten voor de uitvoering van het Klimaatakkoord. Voor de jaren 2025 tot en met 2030 is geadviseerd dat gemeenten een klimaatplan opstellen als voorwaarde om aanspraak te kunnen maken op klimaatgelden van het rijk.
Permanente link
Kopieer de link naar uw clipboard
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/gmb-2022-75543.html