Gemeenteblad van 's-Hertogenbosch
| Datum publicatie | Organisatie | Jaargang en nummer | Rubriek |
|---|---|---|---|
| 's-Hertogenbosch | Gemeenteblad 2021, 116329 | Beleidsregels |
Authentieke versie (PDF)
Informatie
Gerelateerd
Printen
Delen
Beleidskader publiek cameratoezicht op openbare plaatsen
1. Inleiding
Het beleidskader cameratoezicht op openbare plaatsen richt zich op het cameratoezicht dat door de gemeente 's-Hertogenbosch wordt ingezet. Dit betreft 'publiek' cameratoezicht op openbare plaatsen, ingezet door de burgemeester, met als doel: handhaving van de openbare orde. Het verdient aandacht dat dit beleidskader zich alleen richt op cameratoezicht op openbare plaatsen voor de handhaving van de openbare orde, zoals bepaald in artikel 151c Gemeentewet. Andere vormen van (gemeentelijk) cameratoezicht vallen onder andere wettelijke regimes. Denk hierbij aan zaaksbescherming (bijv. parkeergarages) en verkeer.
In de gemeente 's-Hertogenbosch worden veel maatregelen getroffen om de stad veiliger en leefbaarder te maken. Deze maatregelen voldoen aan de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit. Zo ook het publiek cameratoezicht. Dit middel is als ultimum remedium (een uiterst middel) slechts een onderdeel van deze maatregelen. Het doel van het totale toezicht- en handhavingsarrangement in de binnenstad is primair om overlast en openbare ordeverstoringen beheersbaar te maken en te houden.1 De inzet van cameratoezicht in de binnenstad van ’s-Hertogenbosch draagt bij aan dit primaire doel.
Het proces dat heeft geleid tot eigen cameratoezicht in ’s-Hertogenbosch is begonnen met een onderzoek door Berenschot; dat heeft geresulteerd in een rapportage. Daarin zijn onder meer de juridische- en technische uitgangspunten geformuleerd. In dit rapport zijn ook businesscases uitgewerkt, waaronder de realisering van cameratoezicht in de binnenstad (horecagebieden, zoals de Parade e.o., Markt e.o, Korenbrugstraat e.o., in de verbindingsstraten en op evenementenlocaties).
Na de verkiezingen heeft de nieuwe gemeenteraad in september 2015 budgetten voor cameratoezicht opgenomen in de begroting voor 2016 en volgende jaren. In september 2016 heeft de raad ingestemd met de kaders voor cameratoezicht op openbare plaatsen in ’s-Hertogenbosch en specifiek met de realisering van cameratoezicht in de binnenstad. Zowel voor de cameratoezichtruimte als voor het cameratoezicht in de binnenstad zijn aanbestedingsprocedures gevoerd. In 's-Hertogenbosch zijn vier gebieden waar permanent cameratoezicht in het kader van artikel 151c Gemeentewet wordt ingezet:
- •
- •
- •
- •
Daarnaast bestaat de optie om tijdelijk cameratoezicht in te zetten. In ieder gebied is de inzet gericht op het handhaven van de openbare orde en daarmee gepaard het voorkomen van strafbare feiten. Per gebied is het maatwerk om onder andere te kunnen beslissen waar, hoe, wanneer en hoelang de camera's gebruikt worden.
Het doel van dit beleidskader is om te beschrijven hoe er in de gemeente 's-Hertogenbosch wordt omgegaan met publiek cameratoezicht, de operationele processen en samenwerking met betrokken partijen.
De burgemeestersbevoegdheid voor publiek cameratoezicht in het belang van de handhaving van de openbare orde vloeit voort uit de Gemeentewet. In het kort is van belang:
- •
- •
Dit regime is van toepassing op de verwerking van camerabeelden, gelet op lid 9 van artikel 151c Gemeentewet. Omdat de gegevensverwerking plaatsvindt in het kader van de uitoefening van de politietaak is de Wet politiegegevens van toepassing op deze camerabeelden. De beelden mogen maximaal vier weken worden bewaard, tenzij (het vermoeden bestaat dat) de gegevens noodzakelijk zijn bij de opsporing van een strafbaar feit.
- •
- •
De aanwijzingsbesluiten zijn besluiten in de zin van de Algemene wet bestuursrecht. De burgemeester besluit binnen welk gebied, bestaande uit openbare plaatsen of andere voor eenieder toegankelijke plaatsen camera’s worden ingezet. Daarnaast voor welke duur de gebiedsaanwijzing plaatsvindt. Dit besluit wordt gepubliceerd en belanghebbenden kunnen hiertegen bezwaar indienen.
- •
Uit het EVRM en de Grondwet volgen de kerncriteria voor de toepassing van cameratoezicht. De inzet van cameratoezicht staat dan ook altijd op gespannen voet met artikel 8 EVRM en artikel 10 van de Grondwet. Eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer is echter geen absoluut recht en wordt altijd afgewogen tegen andere rechten en belangen, zoals veiligheid. Zowel het EVRM als de Grondwet bieden ruimte voor inperkingen van deze rechten, mits deze inperking bij wet is voorzien en noodzakelijk is voor een legitiem doel.
Aan de burgemeester is door de gemeenteraad, in overeenstemming met artikel 151c lid 1 Gemeentewet, de bevoegdheid verleend tot het inzetten van cameratoezicht. Dit is vastgelegd in artikel 2:30 van de APV. Op grond van deze artikelen kan de burgemeester overgaan tot plaatsing van camera’s voor een bepaalde duur, ten behoeve van de handhaving van openbare orde, op een openbare plaats. De burgemeester van ’s-Hertogenbosch besluit dit te allen tijde na raadpleging van de driehoek. De driehoek bestaat uit de burgemeester, politie en de officier van justitie (OvJ). De gemeenteraad wordt over deze plaatsingsbesluiten geïnformeerd. De burgemeester heeft de gemeenteraad toegezegd de raad bij geplande inzet van nieuw cameratoezicht vooraf te informeren. Als extra camera’s vanwege hoge urgentie geplaatst moeten worden, doet de burgemeester dit achteraf.
Cameratoezicht op basis van artikel 151c Gemeentewet kan alleen ingezet worden op openbare plaatsen. Het gaat hier om een openbare plaats in de zin van artikel 1 van de Wet openbare manifestaties. Het gaat om een plaats die volgens bestemming of vast gebruik openstaat voor het publiek. Andere plaatsen die voor iedereen toegankelijk zijn kunnen door de gemeenteraad worden aangewezen in de APV. Wanneer een camera naar binnen kan kijken bij besloten plaatsen (denk aan een woning) past de gemeente ’s-Hertogenbosch ‘blurring’ toe waardoor de privacy van de inwoner gewaarborgd blijft.
De burgemeester bepaalt de uiteindelijke duur van een gebiedsaanwijzing. Op het moment dat het niet meer noodzakelijk is voor de handhaving van de openbare orde moet de burgemeester de camera's binnen een bepaald gebied verwijderen. Wanneer de duur van een gebiedsaanwijzing verloopt, kan de burgemeester overwegen het aanwijzingsbesluit te verlengen. Dit doet hij als het noodzakelijk is in het belang van de handhaving van de openbare orde. Dit wordt dan opnieuw voor een bepaalde duur verlengd door de burgemeester. Hij bespreekt de verlenging ook tijdens het driehoeksoverleg met de politie en OvJ.
2.4 Handhaving van de openbare orde
Onder handhaving van de openbare orde wordt begrepen: de algemene bestuurlijke voorkoming van (onrechtmatige) gedragingen in de publieke ruimte die hinder of gevaar voor één of meerdere personen of goederen veroorzaakt, en het voorkomen van strafbare feiten die invloed hebben op de orde en rust in de gemeentelijke samenleving.
Een vereiste voor de toelaatbaarheid van cameratoezicht is dat de burger in kennis worden gesteld van het feit dat zij (mogelijk) op beeld komen wanneer ze een bepaald gebied binnentreden. Het aanwijzingsbesluit (in de zin van de Algemene wet bestuursrecht) van de burgemeester is daarbij het middel dat gepubliceerd wordt. Belanghebbenden kunnen dus bezwaar en beroep aantekenen. Dit vereiste strekt zich niet tot het feit dat camera’s zichtbaar opgehangen moeten worden of dat men moet kunnen zien dat de camera’s ingeschakeld staan. Door het plaatsen van waarschuwingsborden aan de randen van het aangewezen gebied moeten wel alle voorbijgangers kunnen zien dat ze een gebied met toezichtcamera’s betreden. Bovendien wordt in de aanwijzingsbesluiten door middel van een plattegrond aangegeven in welk gebied de camera’s komen te hangen.
De met de camera’s gemaakte beelden (politiegegevens) mogen wettelijk gezien maximaal vier weken (28 dagen) worden bewaard (artikel 151c lid 9 Gemeentewet). In 's-Hertogenbosch wordt deze maximale bewaartermijn gehanteerd. Daarna worden de camerabeelden automatisch verwijderd. De politie verwerkt de camerabeelden (politiegegevens) ook bij de opsporing van strafbare feiten. De camerabeelden blijven dan bewaard zolang dat nodig wordt geacht voor de opsporing en vervolging van het strafbare delict.
De opgenomen camerabeelden van bijvoorbeeld evenementen (zoals Carnaval), demonstraties of zaken omtrent handhaving horeca worden (i.h.k.v. de handhaving van de openbare orde) door de politie ook aan de gemeente verstrekt voor interne handhavings- en evaluatiedoeleinden. Deze beelden worden net als het andere beeldmateriaal conform beveiligingseisen opgeslagen. Slechts geautoriseerde medewerkers (zoals het afdelingshoofd, bureauhoofden & de coördinator van de CTR) van de afdeling Openbare Orde en Veiligheid (OOV) hebben hier toegang toe. Daarnaast wordt ook een register bijgehouden van de beelden die worden bewaard. Afhankelijk van de duur van het onderzoek worden de beelden na voltooiing ervan uiterlijk binnen 28 dagen verwijderd.
2.7 Data Protection Impact Assessment (DPIA)
De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft een lijst vastgesteld waarop aangegeven staat bij welke gegevensverwerkingen een uitvoering van een gegevensbeschermingseffectbeoordeling (GEB/DPIA) wordt vereist. Een goed uitgevoerde DPIA geeft inzicht in de risico’s die de verwerking oplevert voor betrokkenen en in de maatregelen die de verantwoordelijke moet nemen om de risico’s af te dekken. Omdat de burgemeester (gemeente) en korpschef (politie) allebei een verwerkingsverantwoordelijke zijn voor publieke cameratoezicht, dienen ze allebei voor hun deel van het verwerkingsproces een DPIA uit te voeren. De DPIA-verplichting is voor de korpschef ook opgenomen in de Wpg onder artikel 4c.
Voor de burgemeester is de DPIA dus gericht op de inzet van cameratoezicht. De korpschef draagt verantwoordelijkheid over de verwerking van de camerabeelden en dient daarom voor het verwerkingsproces een DPIA uit te voeren.
Cameratoezicht op openbare plaatsen wordt ingezet in het belang van de openbare orde. Dit dient minimaal één van de volgende functies:
- •
- •
- •
- •
- •
Voor de inzet van cameratoezicht dient aan de voorwaarden van noodzakelijkheid te worden voldaan. Dit houdt in dat het ook voldoet aan de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit.
Proportionaliteit: de inbreuk op privacy van betrokkenen door de inzet van cameratoezicht is gerechtvaardigd in verhouding met de omvang van overlast in de openbare orde, criminaliteit en (on)veiligheid binnen een bepaald gebied.
Subsidiariteit: de inzet van cameratoezicht is gerechtvaardigd, omdat het gewenste resultaat niet met minder ingrijpende middelen wordt bereikt. Dit geldt ook voor de wijze waarop het cameratoezicht is ingericht (bijvoorbeeld het aantal camera’s, het in beeld brengen van bepaalde plaatsen/personen, en de keuze tussen wel of geen continu cameratoezicht).
Cameratoezicht als ‘uiterst middel’
Cameratoezicht blijft maatwerk; het startpunt van het afwegingskader is dat de gemeente ’s-Hertogenbosch terughoudend is met de inzet van cameratoezicht op openbare plaatsen. Cameratoezicht moet vanuit expliciete doelen worden ingezet. Op basis van de probleemanalyse worden expliciete doelen, cameraposities en (actieve en passieve) uitkijktijden vastgesteld. De doelen, cameraposities en uitkijktijden worden regelmatig geëvalueerd. De expliciete doelen geven aan wat er met het cameratoezicht bereikt moet worden. Daarnaast zijn ze gericht op de specifieke problemen in het gebied en zijn meetbaar en realistisch geformuleerd.2
Omdat cameratoezicht een grotere inbreuk maakt op de privacy dan andere maatregelen mag het alleen als ‘uiterst middel’ (ultimum remedium) ingezet worden. Wanneer is een openbare-orde-probleem nu dusdanig van karakter dat de inzet van het ‘uiterste middel’ geboden is? Wij redeneren daarvoor langs twee lijnen:
- •
het moet gaan om een ‘breed erkend’ dan wel feitelijk probleem op het gebied van openbare orde, criminaliteit, overlast, geweld en/of verloedering. In de praktijk betekent dit dat de politie en/of gemeente moet onderbouwen dat van een dergelijk probleem sprake is en dat er geen minder ingrijpende middelen dan cameratoezicht beschikbaar zijn om het probleem aan te pakken. Daarmee bedoelen we dat de situatie niet alleen in bijvoorbeeld de ogen van de omwonenden maar ook volgens de gemeente en politie aangepakt moet worden.
- •
- •
het openbare-ordeprobleem kan niet binnen de reguliere uitvoeringskaders (in termen van mensen en middelen) opgelost dan wel beheerst worden. In het cameratoezichtgebied moeten al extra maatregelen zijn ingezet naast het reguliere politietoezicht en gemeentelijke handhavers, zoals het aanpassen van de openbare ruimte (verlichting en/of groenvoorziening). Inwoners en bedrijven zijn op hun rol in de veiligheidsketen gewezen. Zo kunnen zij een bijdrage leveren door het melden van incidenten, het doen van aangifte en eigen (particuliere) camerabewaking. Wanneer genomen maatregelen onvoldoende vooruitgang bieden, valt de inzet van een uiterst middel als cameratoezicht te overwegen.
4.1 Starten van een cameraproject
De burgemeester wijst de plaatsen aan waar cameratoezicht wordt uitgeoefend en bepaalt de plaatsingsduur. De burgemeester neemt in samenwerking met de politie het initiatief tot cameratoezicht. Dit verzoek vindt altijd plaats op basis van een analyse. Als het verzoek aan de voorwaarden uit paragraaf 3 voldoen, dan neemt de burgemeester een aanwijzingsbesluit. Dit is een besluit in de zin van de Awb. Vervolgens informeert de burgemeester de raad over het besluit.
4.2 Verlengen van een cameraproject
De politie en gemeente bespreken het verlopen van de plaatsingsduur van een cameraproject. De burgemeester kan naar aanleiding daarvan bepalen om de duur van een cameraproject te verlengen. Het verzoek wordt gedaan op basis van een evaluatierapport. De burgemeester neemt het besluit na toetsing aan de gestelde voorwaarden. Dit is een besluit in de zin van de Awb. Vervolgens informeert de burgemeester de raad over het besluit.
4.4 Stoppen van een cameraproject
De volgende mogelijkheden zijn te onderscheiden:
- •
- •
Een cameraproject dient te worden beëindigd als niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden. De gemeente en politie richten een verzoek aan de burgemeester om het cameraproject te beëindigen. Het verzoek wordt gedaan op basis van een evaluatierapport. De burgemeester neemt het besluit na toetsing of aan de gestelde voorwaarden wordt voldaan. Dit is een besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Vervolgens informeert de burgemeester de raad over het besluit.
5. Samenwerking en rolverdeling betrokken partijen
De burgemeester is op grond van artikel 172 Gemeentewet belast met de handhaving van de openbare orde. Hij is als enige bevoegd om tot plaatsing van cameratoezicht op basis van artikel 151c Gemeentewet over te gaan. Hij wijst de plaatsen aan en bepaalt de uiteindelijke plaatsingsduur. Dit doet hij na het inwinnen van advies van de OvJ en de politie. De burgemeester informeert de gemeenteraad over zijn aanwijzingsbesluit(en). Dit besluit (in de zin van de Algemene wet bestuursrecht) wordt vervolgens gepubliceerd.
De gemeenteraad kan bij verordening aan de burgemeester de bevoegdheid geven om camera’s in te zetten voor de handhaving van de openbare orde. De gemeenteraad stelt tevens het integrale veiligheidsprogramma (IVP) vast en controleert de uitvoering daarvan door het uitvoeringsplan integrale veiligheid (UVP). Cameratoezicht is hier een onderdeel van.
De gemeente ’s-Hertogenbosch heeft de regie op de uitvoering van het IVP door middel van het UVP. Hier vallen onder andere het opstellen, evalueren en uitvoeren van dit beleidskader en uitvoeringsplannen onder. De gemeente heeft een all-in onderhoudscontract getekend voor de camera’s en 'cameratoezichtruimte 's-Hertogenbosch' (CTR). De gemeente is verantwoordelijk voor het (dagelijkse) beheer van de CTR. Voor de personele bezetting is zowel de gemeente als de politie verantwoordelijk.
In artikel 151c lid 3 van de Gemeentewet is voorgeschreven dat de burgemeester na overleg met de OvJ in het lokale driehoeksoverleg de periode vaststelt waarin de camera’s zullen worden gebruikt en de beelden live worden bekeken.
Cameratoezicht wordt ingezet ten behoeve van de handhaving van de openbare orde. De burgemeester is belast met de handhaving van de openbare orde. Hij bedient zich hierbij van de onder zijn gezag staande politie. Deze taak- en gezagsverdeling sluit aan bij artikel 3 en 11 Politiewet.
Hieraan ligt ook ten grondslag dat de camerabeelden voor de politie en buitengewone opsporingsambtenaren aanleiding kunnen zijn om onmiddellijk actie te ondernemen. De eenmaal opgenomen beelden kunnen door de politie ook voor de opsporing van strafbare feiten worden gebruikt. De opgenomen beelden vallen namelijk onder politiegegevens. De korpschef is op grond van de Wpg de verwerkingsverantwoordelijke. De politie verwerkt de camerabeelden niet langer dan 4 weken, tenzij er concrete vermoedens ontstaan dat deze beelden noodzakelijk zijn voor de opsporing van concrete strafbare feiten. In dat geval gelden de termijnen van de Wpg.
Het initiatief tot cameratoezicht wordt soms genomen op voorstel van de politie. Daarbij wisselt de politie informatie uit met de gemeente en de cameraobservanten. De informatie gestuurde regie ligt daarom bij de politie, zoals bepaald in artikel 151c lid 4 Gemeentewet. De cameraobservanten zijn medewerkers van de gemeente ’s-Hertogenbosch en politie. Het is toegestaan dat andere cameraobservanten de beelden uitkijken, mits deze observanten zijn geautoriseerd en onder regie van de politie blijven. Hieronder vallen dus ook studenten/stagiaires die tot cameraobservant worden opgeleid en geautoriseerd. De beelden worden in de CTR uitgekeken. Per cameragebied kunnen uitkijkopdrachten worden opgesteld door het basisteam van de politie. De politie coördineert bij een waargenomen incident over de inzet van politiepersoneel.
Door op afstand live mee te kijken naar de camerabeelden maakt het voor de politie ook mogelijk om op afstand regie te voeren.
Tijdens grote incidenten of evenementen, zoals Carnaval of demonstraties, werken de gemeente ’s-Hertogenbosch en de politie nauw samen met partijen als de brandweer, de Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR) en partners voor verkeersbegeleiding. Tijdens deze gelegenheden worden de camerabeelden continu gemonitord en kan er snel worden geanticipeerd.
De camerabeelden worden ook gebruikt tijdens de evaluatie met alle betrokken partijen. Als het noodzakelijk is voor evaluatieve doeleinden of openbare ordehandhaving worden camerabeelden maximaal 28 dagen bewaard. Als dat niet nodig is, worden de camerabeelden automatisch verwijderd. Voor bovengenoemde zaken worden, indien nodig, camerabeelden met de externe betrokken partijen ter inzage gelegd in de CTR.
6. Organisatie uitvoering cameratoezicht
6.1 Cameratoezichtruimte 's-Hertogenbosch
De cameratoezichtruimte (CTR) biedt centrale regie op de uitvoering. Hier komen de camerabeelden via een digitale omgeving binnen. In deze ruimte worden alle camera's, die op basis van artikel 151c Gemeentewet zijn opgehangen, bestuurd. Dit gebeurt door geautoriseerde cameraobservanten van de gemeente en politie, onder operationele regie van de politie. Verder heeft de gemeente 's-Hertogenbosch ook een crisisruimte waarin een multidisciplinair team (zoals de politie en brandweer) kan samenkomen om snel te schakelen bij calamiteiten of crisissituaties. Ook vanuit deze ruimte kunnen camera's worden uitgekeken. Tot slot kan er ook mobiel worden uitgekeken. Dit is alleen mogelijk voor geautoriseerde medewerkers en is alleen toegestaan in gevallen van crisis of calamiteiten.
Door de realisatie van een CTR kan de gemeente 's-Hertogenbosch innoveren en nieuwe technieken centraal en grootschaliger toepassen. Zo kan er bijvoorbeeld met smart camera's geteld worden hoeveel personen zich in een bepaald gebied bevinden. Dit kan van waarde zijn tijdens de handhaving van openbare orde. Hierbij kan men denken aan grote evenementen zoals Carnaval. Voor nieuwe toepassingen worden, mits het nodig is, aparte procesbeschrijvingen ontwikkeld zodat cameraobservanten er zo optimaal en veilig mogelijk gebruik van kunnen maken.
Omdat bij de toepassing van nieuwe technologische ontwikkelingen ook gegevens worden verwerkt, wordt het uiteraard eerst getoetst aan de eerder behandelde eisen en voorwaarden. Indien het nodig is worden ze ook voorgelegd aan het college en/of de raad. Wanneer nieuwe technologie/modules voor de camera's wordt toegepast, voeren de betrokken partijen ook een zogeheten DPIA uit.
Betrokkenen kunnen via de gemeentelijke website op de pagina over cameratoezicht meer informatie vinden over hoe de inzageverzoeken van camerabeelden moeten worden ingediend.
In de cameratoezichtruimte geeft de gemeente ’s-Hertogenbosch i.s.m. de politie – afhankelijk van de beschikbare tijd en ruimte - voorafgaand of tijdens grote evenementen (zoals Carnaval) inwoners of andere partijen de kans voor een ‘kijkje in de keuken’. Inwoners worden dan uitgenodigd en kunnen inzicht krijgen in de taken en verantwoordelijkheden van betrokken partijen.
De toepassing van cameratoezicht wordt een maand vóór afloop van de plaatsingsduur per gebied (vastgelegd in een aanwijzingsbesluit) in samenwerking met de politie geëvalueerd. In overeenstemming met de belangrijkste functies van cameratoezicht wordt de effectiviteit en organisatie van de inzet van cameratoezicht geëvalueerd.
Naast de evaluaties van aanwijzingsbesluiten vindt er ook tweejaarlijks een totaalevaluatie plaats over de inzet van cameratoezicht binnen de gehele gemeente.
Permanente link
Kopieer de link naar uw clipboard
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/gmb-2021-116329.html