Bijlage 1 Nadere uitwerking begrip gebruikelijke hulp
Begripsbepaling gebruikelijke hulp Wmo 2015: hulp die naar algemeen aanvaarde opvattingen in redelijkheid mag worden verwacht van de echtgenoot, ouders, inwonende kinderen of andere huisgenoten.
Mantelzorg: hulp ten behoeve van zelfredzaamheid, participatie, beschermd wonen, opvang, jeugdhulp, het opvoeden en opgroeien van jeugdigen en zorg en overige diensten als bedoeld in de Zorgverzekeringswet, die rechtstreeks voortvloeit uit een tussen personen bestaande sociale relatie en die niet wordt verleend in het kader van een hulpverlenend beroep
Wanneer gebruikelijke hulp aanwezig is, wordt geen maatwerkvoorziening verstrekt.
In het kader van de schoonmaakhulp (voorheen HH1) wordt gebruikelijke hulp als volgt toegepast. Personen die gebruikelijke hulp verlenen nemen de schoonmaakwerkzaamheden over van degene uit de leefeenheid die ze zelf niet uit kan voeren.
Gebruikelijke hulp mag verwacht worden van mensen die behoren tot de leefeenheid van de cliënt. Het begrip leefeenheid wordt hier niet nader ingevuld. Duidelijk is wel wie er niet tot de leefeenheid behoren:
- 1.
Personen die niet in hetzelfde huis wonen als de cliënt. Een niet thuiswonend kind valt dus niet onder het begrip gebruikelijke hulp, maar kan wel mantelzorger zijn.
- 2.
Personen die een kamer huren van de cliënt in dezelfde woning. De cliënt is ook niet verantwoordelijk voor het schoonhouden van de kamer van de huurder.
- 3.
Personen die als kostganger in hetzelfde huis wonen als cliënt.
Voor personen uit categorie 2 en 3 dient een commercieel huurcontract of kostgangerovereenkomst aanwezig te zijn.
Wie leveren gebruikelijke hulp?
Alle huisgenoten die een woning met elkaar delen en tot de leefeenheid behoren, met uitzondering van kinderen jonger dan 5 jaar.
Hoeveel gebruikelijke hulp kunnen jongere huisgenoten leveren?
Huisgenoten van 18 tot en met 22 jaar worden in staat geacht een eenpersoonshuishouden te kunnen voeren en kunnen de volgende werkzaamheden overnemen: schoonhouden van sanitaire ruimte, keuken en één kamer, de was doen, boodschappen doen, maaltijd verzorgen, afwassen en opruimen, zo nodig jongere huisgenoten opvangen en/of verzorgen.
Huisgenoten van 13 tot en met 17 jaar kunnen geen werkzaamheden overnemen maar wel helpen bij lichte huishoudelijke werkzaamheden (bv. opruimen, tafel dekken/afruimen, afwassen/afdrogen, een boodschap doen, kleding in de wasmand gooien) en hun eigen kamer op orde houden (rommel opruimen, stofzuigen en bed verschonen).
Huisgenoten van 5 tot en met 12 jaar kunnen naar eigen mogelijkheden helpen bij lichte huishoudelijke werkzaamheden (bv. opruimen, tafel dekken/afruimen, afwassen/afdrogen, een boodschap doen en kleding in de wasmand gooien).
Volledige overname van schoonmaakwerkzaamheden
Huisgenoten van 23 jaar en ouder worden in staat geacht een meerpersoonshuishouden te kunnen voeren en kunnen alle werkzaamheden over te nemen.
Mogelijk zijn deze huisgenoten dit niet gewend of menen dit niet te kunnen. Dat is geen reden om gebruikelijke hulp niet toe te passen. Indien nodig kan hiervoor tijdelijk ondersteuning bij een gestructureerd huishouden ingezet worden om de werkzaamheden aan te leren.
Ouders hebben een zorgplicht voor hun kinderen. Wanneer een van de ouders uitvalt, moet de andere ouder de zorg overnemen. Zij kunnen hierbij gebruik maken van de mogelijkheden van zorgverlof, mantelzorg of andere voorzieningen.
Ook als ouders gescheiden zijn of niet meer samenwonen, vervalt de zorgplicht niet. Het kan wel zo zijn dat er door de rechtbank afspraken zijn vastgelegd en daarmee moet rekening gehouden worden.
Wanneer er sprake is van langdurige noodzaak tot het overnemen van werkzaamheden kan de zorg voor jonge kinderen in de knel komen. In tegenstelling tot schoonmaakwerkzaamheden is er bij de verzorging van jonge kinderen sprake van zorg die niet uitgesteld kan worden tot de gezonde partner thuis komt uit zijn of haar werk. Een voorbeeld is het voeden of verschonen van een baby.
In zulke gevallen kan gebruikelijke hulp mogelijk niet geheel verleend worden, en als er ook geen andere mogelijkheden zijn, dan kan de gemeente hiervoor een maatwerkvoorziening verstrekken. Deze voorziening is echter geen onderdeel van schoonmaakhulp en zal altijd in het kader van ondersteuning bij een gestructureerd huishouden verstrekt worden.
Afwezigheid in verband met werk of studie
In het algemeen geldt het hebben van een volledige baan of een volgen van een voltijds studie niet als een omstandigheid die het onmogelijk maakt om gebruikelijke hulp te verlenen. Iemand met een volledige baan wordt geacht een huishouden te kunnen voeren. Ook als het een baan is met lange werkweken of veel reistijd. Alleen als een huisgenoot lange tijd van huis is omdat hij of zij bijvoorbeeld internationaal chauffeur is, in de offshore werkt of bij de marine zit. Het gaat te ver om van deze mensen te vragen hun baan op te zeggen om gebruikelijke hulp te kunnen verlenen.
Huisgenoot heeft beperkingen
Indien de huisgenoot zelf door beperkingen niet (geheel) in staat is tot het uitvoeren van schoonmaakwerkzaamheden, kan hij of zij ook geen gebruikelijke hulp verlenen. Zo nodig moet hiervoor nader onderzoek gedaan worden naar de aard van de beperkingen.
Mogelijk is er naast het overnemen van de schoonmaakwerkzaamheden ook sprake van andere verzorging door huisgenoten waardoor de huisgenoot overbelast dreigt te raken.
Dit kan het geval zijn in de volgende situaties:
- –
De cliënt heeft persoonlijke verzorging nodig zoals deze tot 1-1-2015 in het kader van de AWBZ werd verstrekt en per 1-1-2015 onder de Zvw valt.
- –
De cliënt heeft een korte levensverwachting.
- –
Een van de ouders is overleden en de achterblijvende ouder heeft moeite zich aan de nieuwe situatie aan te passen.
- –
Dreigende crisissituatie waardoor opvang van gezonde kinderen voor een korte tijd nodig is en de ouder tijd krijgt om zelf een oplossing te vinden. Eerst dienen de mogelijkheden van mantelzorg, oppas, kinderopvang, of ander voorliggende voorzieningen te worden benut.
Op het gebied van vervoer is tot nu toe niet eerder uitgewerkt wat gebruikelijke hulp is.
Ook hier geldt dat van huisgenoten verwacht wordt dat zij elkaar daarin ondersteunen.
Van jongere huisgenoten van 16 tot 18 jaar kan ten opzichte van het vervoer van een oudere huisgenoot (cliënt) verwacht worden dat zij helpen bij het plannen van reizen met et openbaar vervoer of het kopen van vervoersbewijzen. Ook kunnen zij een oudere huisgenoot incidenteel begeleiden bij het reizen met het openbaar vervoer voor zover dit mogelijk is in verband met studie. Ook kunne zij jongere huisgenoten begeleiden bij het reizen met openbaar vervoer of bij het fietsen, voor zover dit mogelijk is in verband met studie.
Van echtgenoten of partners mag verwacht worden dat zij de cliënt zo nodig begeleiden bij vervoer.
Bijlage 2 Normtijden schoonmaakhulp/ondersteuning bij het voeren van een gestructureerd huishouden
De normtijden zijn gebaseerd op de Richtlijn indicatie Hulp bij het Huishouden 2011 van MO-zaak.
- •
Alleen de noodzakelijke woonruimtes worden schoongehouden
- •
Bij de normtijden wordt uitgegaan van het niveau sociale woningbouw. Indien het een grotere of onpraktisch ingedeelde woning betreft, dienen de normtijden individueel bepaald te worden.
- •
De verzorging van huisdieren en planten is opgenomen in de normtijden.
Boodschappen doen bestaat uit:
Boodschappen halen en boodschappen opruimen.
Het opstellen van een boodschappenlijst kan de cliënt in beginsel zelf doen, wanneer er geen sprake is van gebrek aan regie op het huishouden. Is dit wel het geval dan is er geen sprake van eenvoudige schoonmaakhulp, maar van ondersteuning bij het voeren van een gestructureerd huishouden.
Normtijd: 50 minuten per week
Gezin van meer dan 4 personen: 60 minuten
Aanwezigheid van kinderen jonger dan 12 jaar: 60 minuten
Dichtstbijzijnde supermarkt is verder dan 2 kilometer: 30 minuten
Keuzes van de cliënt die resulteren in meer benodigde tijd voor boodschappen, bijvoorbeeld om niet in de dichtstbijzijnde supermarkt boodschappen te willen halen of een voorkeur voor speciaal voedsel, zijn geen verhogingsfactor. Alleen bij medische noodzaak wordt hiermee rekening gehouden.
2. Broodmaaltijd bereiden
Bereiden van de broodmaaltijd bestaat uit:
Broodmaaltijd bereiden (smeren)
Broodmaaltijd klaar zetten, tafel dekken
Afwassen of in/uitruimen vaatwasmachine
Normtijd: 15 minuten, maximaal 2x per dag
Aanwezigheid van kinderen jonger dan 12 jaar: 20 minuten
3. Warme maaltijd bereiden
Bereiden van de warme maaltijd bestaat uit:
Warme maaltijd bereiden; koken of opwarmen
Warme maaltijd klaar zetten, tafel dekken
Afwassen of in/uitruimen vaatwasmachine
Opwarmen: 15 minuten per dag
Koken: 30 minuten per dag
Aanwezigheid van kinderen jonger dan 12 jaar: 20 minuten per maaltijd
4. Licht huishoudelijk werk
Licht huishoudelijk werk bestaat uit:
Afwassen (niet als onderdeel van de maaltijdbereiding)
Eenpersoonshuishouden: 60 minuten per week
Meerpersoonshuishouden: 90 minuten per week
Aanwezigheid van kinderen jonger dan 12 jaar: 20 minuten
Psychogeriatrische problematiek / gedragsproblematiek: 30 minuten (dit is alleen aan de orde bij ondersteuning bij een gestructureerde huishouding)
Allergie of aandoening aan de luchtwegen in een gesaneerde woning: 30 minuten
Eveneens toekenning van ondersteuning bij maaltijdbereiding: tijd voor afwassen niet dubbel meetellen, en cliënt kan mogelijk zelf voorspoelen.
5. Zwaar huishoudelijk werk
Zwaar huishoudelijk werk bestaat uit:
Schrobben, dweilen, soppen van sanitair en keuken
Eenpersoonshuishouden, maximaal 2 kamers: 90 minuten
Eenpersoonshuishouden, 3 of meer kamers: 180 minuten
Meerpersoonshuishouden: 180 minuten
Aanwezigheid van kinderen jonger dan 12 jaar: 30 minuten tot een maximum van 90 min)
Psychogeriatrische problematiek / gedragsproblematiek: 30 minuten (dit is alleen aan de orde bij ondersteuning bij een gestructureerde huishouding)
Allergie of aandoening aan de luchtwegen in een gesaneerde woning: 60 minuten
Meer vervuiling als gevolg van beperkingen, niet door de leefwijze: 60 minuten
Wasverzorging bestaat uit:
Wasgoed sorteren en wassen in de wasmachine
Wasgoed ophangen en afhalen
Wasgoed drogen in de droger
Wasgoed vouwen en opbergen
Eenpersoonshuishouden: 60 minuten
Meerpersoonshuishouden: 90 minuten
Aanwezigheid van kinderen jonger dan 16 jaar: 30 minuten per kind
Bedlegerige cliënten: 30 minuten
Extra bewassing ivm overmatige transpiratie, incontinentie, speekselverlies etc.: 30 minuten
Medische noodzaak voor het strijken van onderkleding of beddengoed: individueel bepaald
6. Verzorging en/of tijdelijke opvang van kinderen
(onderdeel van de ondersteuning bij het voeren van een gestructureerd huishouden)
Verzorging en/of tijdelijke opvang van kinderen bestaat uit:
Naar bed brengen / uit bed halen: 10 minuten per keer per kind
Wassen en kleden: 30 minuten per dag per kind
Eten en/of drinken geven: 20 minuten per broodmaaltijd, 25 minuten per warme maaltijd
Babyvoeding: flesje / borstvoeding: 20 minuten per keer per kind
Luier verschonen: 10 minuten per keer per kind
Naar school / kinderopvang brengen / halen: 15 minuten per keer per gezin
Indien opvang noodzakelijk is: tot 40 uur per week
In de meeste gevallen zal opvang van deze omvang tijdelijk zijn in afwachting van een definitieve regeling bijvoorbeeld in het kader van sociaal medische kinderopvang, of een eigen regeling door de ouder(s).
7. Dagelijkse organisatie van het huishouden
(onderdeel van de ondersteuning bij het voeren van een gestructureerd huishouden)
Dagelijkse organisatie van het huishouden bestaat uit:
Organisatie van huishoudelijke activiteiten
Plannen en beheren van middelen m.b.t. het huishouden
Aanwezigheid van kinderen jonger dan 16 jaar: 30 minuten
Psychogeriatrische problematiek / gedragsproblematiek: 30 minuten
Communicatieproblemen als gevolg van beperkingen, niet door een taalbarrière: 30 minuten
8. Hulp bij ontregelde huishouding in verband met psychische stoornissen
Voor zover niet vallend onder Thuisondersteuning
Hulp bij ontregelde huishouding in verband met psychische stoornissen bestaat uit:
Formuleren doelen / bijstellen doelen MBD het huishouden
Helpen handhaven / verkrijgen / herkrijgen van de structuur in het huishouden
Helpen handhaven / vergroten van zelfredzaamheid MBD het budget
9. Advies, instructie en voorlichting (gericht op het huishouden)
Voor zover niet vallend onder Thuisondersteuning
Hulp bij ontregelde huishouding in verband met psychische stoornissen bestaat uit:
Instructie omgaan met (technische) hulpmiddelen
Instructie huishoudelijke taken; boodschappen doen, maaltijd bereiden, het licht huishoudelijk werk, het zwaar huishoudelijk werk, de wasverzorging en de dagelijkse organisatie van het huishouden
Normtijd: 30 minuten per activiteit, maximaal 90 minuten per week
In de normtijd is niet het overnemen van de taken inbegrepen.