36 651 Geweldsincidenten in Amsterdam

Nr. 1 BRIEF VAN DE MINISTER VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 8 november 2024

In de nacht van 7 op 8 november hebben er op verschillende plaatsen in Amsterdam (antisemitische) geweldsincidenten plaatsgevonden gericht op Israëlische voetbalsupporters. Het kabinet heeft met afschuw naar de gebeurtenissen van afgelopen nacht gekeken. Dat dit in 2024 is gebeurd in Nederland is verschrikkelijk. Dit kan en mag niet gebeuren. Het geweld komt bovenop meerdere incidenten tegen de joodse gemeenschap in Nederland en raakt de joodse gemeenschap diep. Met deze brief informeer ik uw Kamer, mede namens de Minister-President en de Minister van Buitenlandse Zaken, nader over de gebeurtenissen van afgelopen nacht en voldoet het kabinet tevens aan het verzoek van uw Kamer om een toelichting over de gebeurtenissen. Dit betreft een beeld van de gebeurtenissen aan de hand van informatie waarover ik nu beschik. Mogelijk verandert dit beeld nog, zo laat ik nog onderzoek doen naar mogelijke signalen over waarschuwingen uit Israël.

Afgelopen nacht hebben er op verschillende plaatsen geweldsincidenten plaatsgevonden. Op meerdere plaatsen in de stad zijn Israëlische supporters belaagd, mishandeld en met vuurwerk bekogeld. De politie Amsterdam heeft ruim 800 agenten ingezet, met behulp van bijstand uit andere delen van het land. De Mobiele Eenheid moest meerdere malen ingrijpen om Israëlische supporters te beschermen en naar hun hotel te begeleiden. De politie heeft aangegeven dat er meerdere mensen gewond zijn geraakt, waarvan vijf gewonden zijn behandeld in het ziekenhuis. Zij hebben het ziekenhuis inmiddels verlaten. Er zijn twintig tot dertig Israëlische supporters met lichte verwondingen opgevangen. Van vermissingen is geen sprake meer: eenieder met wie niet meteen contact kon worden gelegd is inmiddels terecht. Vandaag heeft de driehoek van Amsterdam een persconferentie gegeven waarin ingegaan is op hetgeen heeft plaatsgevonden.

De driehoek heeft een groot aantal maatregelen genomen voor de handhaving van de openbare orde en veiligheid op deze avond.

De NCTV heeft er in het recente dreigingsbeeld (juni 2024) op gewezen dat het voorstelbaar is dat spanningen die voortvloeien uit de Gaza-oorlog leiden tot (terroristisch) geweld tegen Joodse of islamitische instellingen of personen in Nederland. Het algemene dreigingsniveau in Nederland voor een terroristische aanslag staat sinds december 2023 op 4 (van 5): substantieel, de kans op een aanslag is reëel. Vanuit de rol van de NCTV op het gebied van bewaken en beveiligen is specifiek gekeken naar de dreiging omtrent de aanwezigheid van diverse personen in het Rijksdomein tijdens de herdenking van de Kristallnacht in Amsterdam. Deze herdenking vond plaats op dezelfde avond als de voetbalwedstrijd. Op basis van een uitvraag aan de inlichtingen- en veiligheidsdiensten en de politie bleek dat er geen concrete dreiging was richting de herdenking of de aanwezigen. De NCTV heeft de maatregelen die het lokaal gezag heeft genomen voor een goed verloop van de herdenking onderschreven. Dit laat onverlet de maatregelen die het lokaal bevoegd gezag kan treffen in het kader van diens verantwoordelijkheid voor de openbare orde. Aan het lokaal bevoegd gezag is aandacht gevraagd voor de voorstelbaarheid van implicaties van de gelijktijdige voetbalwedstrijd voor de Kristallnachtherdenking.

Het Openbaar Ministerie heeft tijdens de persconferentie laten weten dat er 62 aanhoudingen zijn verricht wegens onder andere openlijke geweldpleging, vernieling en het verstoren van de openbare orde. Op dit moment zitten er nog 6 verdachten vast. Het Openbaar Ministerie heeft aangegeven zoveel als mogelijk snelrecht te willen toepassen. De absolute prioriteit is nu om zo snel mogelijk overige verdachten te identificeren en aan te houden. Hiervoor is een speciaal team samengesteld dat zich primair hierop richt. Ook de vraag of er mogelijk sprake is geweest van een georganiseerd verband en een antisemitisch motief is onderwerp van onderzoek. Daarbij hecht ik eraan erop te wijzen dat het van het grootste belang is dat mensen die beschikken over informatie of beelden, dit delen met de politie.

Daarnaast heeft de driehoek aangekondigd een onafhankelijk onderzoek in te stellen naar de gebeurtenissen van de afgelopen dagen, de voorbereidingen en het optreden van de autoriteiten. Het is belangrijk dat we leren hoe deze afschuwelijke nacht heeft kunnen plaatsvinden en dat we voorkomen dat zoiets ooit nog in Nederland plaatsvindt.

Samen met Amsterdam en in afstemming met de Israëlische autoriteiten doet het kabinet er alles aan om supporters die terug willen vliegen naar Israël zo goed mogelijk te faciliteren om dit veilig te doen. Tijdens de persconferentie van de Amsterdamse driehoek is gemeld dat een belangrijk deel van de supporters vanochtend is teruggevlogen. De burgemeester heeft toegelicht dat vanaf vanmiddag een noodverordening geldt voor Amsterdam en Amstelveen, dat voor de hele stad een veiligheidsrisicogebied wordt ingesteld en dat er dit weekend een demonstratieverbod geldt. Ook geldt er een verbod op gezichtsbedekkende kleding en het dragen van voorwerpen waarmee de openbare orde kan worden verstoord.

Het kabinet staat in nauw contact met de Israëlische regering; de Minister-President belde op vrijdagochtend met de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en de Minister van Buitenlandse Zaken met de Israëlische Minister van Buitenlandse Zaken Gideon Saar. Op vrijdagmiddag ontving ik de Israëlische Minister van Buitenlandse Zaken Saar en de voorzitter van het Israëlische parlement op Schiphol. De boodschap vanuit het kabinet is helder: de gebeurtenissen in Amsterdam zijn schokkend, (antisemitisch) geweld is onacceptabel en Nederland verleent hulp aan slachtoffers en doet er alles aan om daders op te sporen en te vervolgen.

De gebeurtenissen in Amsterdam laten nogmaals de noodzaak zien dat de bestrijding van antisemitisme versterkt moet worden in Nederland. Antisemitisme is een groot kwaad. Te vaak wordt ons land geconfronteerd met nieuwe incidenten en nieuwe verschijningsvormen. Wat gisteren in Amsterdam is gebeurd, is verwerpelijk en beangstigend. Dat mensen om hun afkomst, religie en vanwege hun Joods-zijn worden aangevallen of worden bedreigd – en alles wijst erop dat dit een rol heeft gespeeld – zal het kabinet nooit accepteren. De bestrijding van antisemitisme heeft de volle aandacht van het kabinet en de gehele Nederlandse overheid.

De gebeurtenissen van gisteren raken de Joodse gemeenschap diep, maar hen niet alleen. Dit raakt ons allemaal. Het raakt ons land, onze rechtsstaat en wie wij zijn. Vóór de begrotingsbehandeling van Justitie en Veiligheid zal ik uw Kamer de kabinetsbrede strategie voor de bestrijding van antisemitisme toesturen. Hierin worden extra maatregelen aangekondigd, onder andere op het gebied van de preventie van antisemitisme, de opvolging van antisemitische incidenten en de nazorg voor slachtoffers.

In Nederland is geen plaats voor deze geweldsincidenten en antisemitisme. We zetten als Nederland alles op alles om dit geweld te stoppen en daders op te sporen en te vervolgen.

De Minister van Justitie en Veiligheid, D.M. van Weel