36 613 XVII Wijziging van de begrotingsstaat van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (XVII) voor het jaar 2024 (wijziging samenhangende met Miljoenennota)

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 tot en met 3

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2024 wijzigingen aan te brengen in de begrotingsstaat voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp.

De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

De Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp, R.J. Klever

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1 Leeswijzer

De voorliggende suppletoire begroting bevat de voorgestelde wijzigingen ten opzichte van de Voorjaarsnota 2024 van hoofdstuk XVII van de begroting van het Rijk.

Hoofdstuk 2 bevat per beleidsartikel een tabel budgettaire gevolgen van beleid. Na de tabel «budgettaire gevolgen van beleid» wordt een toelichting op de mutaties gegeven. Hierbij worden per artikel de mutaties die groter of gelijk zijn aan de ondergrenzen in onderstaande staffel (tabel 1) conform de Rijksbegrotingsvoorschriften toegelicht. De wijzigingen van de verplichtingen worden alleen toegelicht wanneer ze groter zijn dan 10% ten opzichte van de vorige stand op artikelniveau.

De ombuigingen op ODA uit het Hoofdlijnenakkoord beginnen in 2025. Deze hebben daarom geen effect op de mutaties in deze suppletoire begroting.

Verhogingen van verplichtingenbudgetten leiden niet tot overschrijdingen van het meerjarige kasbudget. Waar het meerjarige kasbudget wordt aangepast, wordt dit toegelicht in de begroting 2025.

Tabel 1 Ondergrenzen conform RBV

Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting) in € miljoen

Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)

Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)

< 50

1

2

=> 50 en < 200

2

4

=> 200 en < 1000

5

10

=> 1000

10

20

2 Beleidsartikelen

Artikel 1: Duurzame economische ontwikkeling, handel en investeringen

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 2 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 1 Duurzame economische ontwikkeling, handel en investeringen (bedragen x € 1.000)
   

Stand eerste suppletoire begroting (incl. amendementen en NvW) (1)

Mutaties Suppletoire begroting september (2)

Stand suppletoire begroting september (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

447.880

42.450

490.330

         
 

Uitgaven

607.093

42.450

649.543

         

1.1

Duurzaam handels- en investeringssysteem, inclusief MVO

36.614

– 50

36.564

 

Subsidies (regelingen)

21.229

0

21.229

 

MVO en beleidsondersteuning (ODA)

15.506

0

15.506

 

MVO en beleidsondersteuning (non-ODA)

5.723

0

5.723

 

Opdrachten

2.281

– 50

2.231

 

MVO en beleidsondersteuning (non-ODA)

2.281

– 50

2.231

 

Bijdrage aan agentschappen

1.909

0

1.909

 

Rijksdienst voor ondernemend Nederland

1.909

0

1.909

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

11.195

0

11.195

 

MVO en beleidsondersteuning (ODA)

5.000

0

5.000

 

Contributies internationaal ondernemen (non-ODA)

6.195

0

6.195

1.2

Versterkte Nederlandse Handels- en Investeringspositie

104.469

0

104.469

 

Subsidies (regelingen)

30.781

0

30.781

 

Programma's internationaal ondernemen

10.000

0

10.000

 

Versterking concurrentiepositie Nederland

6.502

0

6.502

 

Invest Internationaal

9.780

0

9.780

 

Dutch Trade and Investment Fund

4.499

0

4.499

 

Garanties

1.500

0

1.500

 

Dutch Trade and Investment Fund

1.500

0

1.500

 

Opdrachten

23.948

0

23.948

 

Programma's internationaal ondernemen

11.216

0

11.216

 

Dutch Trade and Investment Fund

4.186

0

4.186

 

Wereldtentoonstelling

8.546

0

8.546

 

Bijdrage aan agentschappen

48.240

0

48.240

 

Rijksdienst voor ondernemend Nederland

48.240

0

48.240

1.3

Versterkte private sector en arbeidsmarkt in ontwikkelingslanden

466.010

42.500

508.510

 

Subsidies (regelingen)

192.043

42.500

234.543

 

Marktontwikkeling en markttoegang

15.050

32.500

47.550

 

Economic governance and institutions

19.900

0

19.900

 

Financiële sector ontwikkeling

66.375

0

66.375

 

Infrastructuurontwikkeling

27.300

10.000

37.300

 

Duurzame productie en handel

42.790

0

42.790

 

(Jeugd)werkgelegenheid

9.000

0

9.000

 

Nexus onderwijs en werk

5.128

0

5.128

 

Lokale private sector ontwikkeling

6.500

0

6.500

 

Leningen

38.873

0

38.873

 

Infrastructuurontwikkeling

8.873

0

8.873

 

Financiële sector ontwikkeling

30.000

0

30.000

 

Garanties

10.000

0

10.000

 

Financiële sector ontwikkeling

10.000

0

10.000

 

Opdrachten

58.000

0

58.000

 

Marktontwikkeling en markttoegang

12.000

0

12.000

 

Economic governance and institutions

17.000

0

17.000

 

Financiële sector ontwikkeling

1.000

0

1.000

 

Infrastructuurontwikkeling

1.750

0

1.750

 

(Jeugd)werkgelegenheid

26.250

0

26.250

 

Bijdrage aan agentschappen

24.000

0

24.000

 

Rijksdienst voor ondernemend Nederland

24.000

0

24.000

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

143.094

0

143.094

 

International Labour Organisation

5.700

0

5.700

 

Lokale private sector ontwikkeling

40.762

0

40.762

 

Marktontwikkeling en markttoegang

16.167

0

16.167

 

Partnershipprogramma ILO

6.450

0

6.450

 

Economic governance and institutions

6.000

0

6.000

 

Financiële sector ontwikkeling

16.000

0

16.000

 

Infrastructuurontwikkeling

41.865

0

41.865

 

Nexus onderwijs en werk

10.150

0

10.150

 

Nog te verdelen

0

0

0

 

Nog te verdelen

0

0

0

         
 

Ontvangsten

14.000

0

14.000

Toelichting

Verplichtingen

Het verplichtingenbudget voor artikel 1.3 wordt verhoogd met EUR 42,5 miljoen, waarbij EUR 32,5 miljoen wordt verplicht voor de RVO Ukraine Partnership Facility (UPF) voor samenwerking met het Nederlandse bedrijfsleven ten behoeve van de wederopbouw in Oekraïne en duurzaam herstel van de economie en EUR 10 miljoen voor de Nederlandse Financieringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden (FMO) voor ondersteuning van de Oekraïense private sector.

Uitgaven

Artikelonderdeel 1.3

Het uitgavenbudget voor artikel 1.3 wordt verhoogd met EUR 42,5 miljoen, waarbij EUR 32,5 miljoen wordt ingezet voor de RVO Ukraine Partnership Facility (UPF) voor samenwerking met het Nederlandse bedrijfsleven ten behoeve van de wederopbouw in Oekraïne en duurzaam herstel van de economie en EUR 10 miljoen voor de Nederlandse Financieringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden (FMO) voor ondersteuning van de Oekraïense private sector.

Artikel 2: Duurzame ontwikkeling, voedselzekerheid, water en klimaat

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 3 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 2 Duurzame ontwikkeling, voedselzekerheid, water en klimaat (bedragen x € 1.000)
   

Stand eerste suppletoire begroting (incl. amendementen en NvW) (1)

Mutaties Suppletoire begroting september (2)

Stand suppletoire begroting september (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

1.278.449

73.645

1.352.094

         
 

Uitgaven

934.787

145

934.932

         

2.1

Voedselzekerheid

392.345

0

392.345

 

Subsidies (regelingen)

106.432

0

106.432

 

Realiseren ecologische houdbare voedselsystemen

13.000

0

13.000

 

Bevorderen inclusieve, duurzame groei in de agrarische sector

20.000

0

20.000

 

Kennis & capaciteitsopbouw ten behoeve van voedselzekerheid

3.000

0

3.000

 

Uitbannen huidige honger en voeding

19.000

0

19.000

 

Voedselzekerheid

51.432

0

51.432

 

Opdrachten

14.728

0

14.728

 

Kennis & capaciteitsopbouw ten behoeve van voedselzekerheid

12.000

0

12.000

 

Realiseren ecologische houdbare voedselsystemen

2.728

0

2.728

 

Bijdrage aan agentschappen

3.132

0

3.132

 

Rijksdienst voor ondernemend Nederland

3.132

0

3.132

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

268.053

0

268.053

 

Voedselzekerheid

145.646

0

145.646

 

Realiseren ecologische houdbare voedselsystemen

24.000

0

24.000

 

Bevorderen inclusieve, duurzame groei in de agrarische sector

40.500

0

40.500

 

Kennis & capaciteitsopbouw ten behoeve van voedselzekerheid

26.000

0

26.000

 

Uitbannen huidige honger en voeding

31.907

0

31.907

 

Nog te verdelen

0

0

0

 

Nog te verdelen

0

0

0

2.2

Water

192.107

0

192.107

 

Subsidies (regelingen)

54.601

0

54.601

 

Waterbeheer

29.412

0

29.412

 

Drinkwater en sanitatie

25.189

0

25.189

 

Opdrachten

3.750

0

3.750

 

Waterbeheer

3.750

0

3.750

 

Bijdrage aan agentschappen

2.000

0

2.000

 

Rijksdienst voor ondernemend Nederland

2.000

0

2.000

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

131.756

0

131.756

 

Waterbeheer

85.656

0

85.656

 

Drinkwater en sanitatie

46.100

0

46.100

2.3

Klimaat

350.335

145

350.480

 

Subsidies (regelingen)

97.205

0

97.205

 

Klimaat algemeen

33.005

0

33.005

 

Hernieuwbare energie

26.000

0

26.000

 

Dutch Fund for Climate and Development

10.000

0

10.000

 

Bosbehoud

28.200

0

28.200

 

Bijdrage aan agentschappen

3.400

0

3.400

 

Rijksdienst voor ondernemend Nederland

3.400

0

3.400

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

249.730

145

249.875

 

Contributie IZA/IZT

358

0

358

 

Klimaatprogramma's (non-ODA)

1.495

145

1.640

 

Klimaat algemeen

11.235

0

11.235

 

Hernieuwbare energie

56.000

0

56.000

 

UNEP

8.642

0

8.642

 

Bosbehoud

11.000

0

11.000

 

Multilaterale klimaatfondsen

127.000

0

127.000

 

Resilience and Sustainability Trust

34.000

0

34.000

 

Nog te verdelen

0

0

0

 

Nog te verdelen

0

0

0

         
 

Ontvangsten

0

0

0

Toelichting

Verplichtingen

De verhoging van het verplichtingenbudget op artikel 2 is bedoeld om de nieuwe verplichting aan het Green Climate Fund aan te kunnen gaan. Deze kan deels uit het bestaande verplichtingenbudget worden aangegaan, voor de rest wordt het verplichtingenbudget verhoogd.

Artikel 3: Sociale vooruitgang

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 4 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 3 Sociale vooruitgang (bedragen x € 1.000)
   

Stand eerste suppletoire begroting (incl. amendementen en NvW) (1)

Mutaties Suppletoire begroting september (2)

Stand suppletoire begroting september (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

373.900

132.035

505.935

         
 

Uitgaven

824.723

0

824.723

         

3.1

Mondiale gezondheid en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten

510.262

0

510.262

 

Subsidies (regelingen)

211.194

0

211.194

 

Mondiale gezondheid en SRGR

211.194

0

211.194

 

Opdrachten

17.825

0

17.825

 

Mondiale gezondheid en SRGR

17.825

0

17.825

 

Bijdrage aan agentschappen

139

0

139

 

Rijksdienst voor ondernemend Nederland

139

0

139

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

281.104

0

281.104

 

WHO/PAHO

7.122

0

7.122

 

Mondiale gezondheid en SRGR

176.580

0

176.580

 

UNFPA

60.000

0

60.000

 

UNAIDS

23.000

0

23.000

 

Partnershipprogramma WHO

14.402

0

14.402

 

Nog te verdelen

0

0

0

 

Nog te verdelen

0

0

0

3.2

Vrouwenrechten en gendergelijkheid

47.609

0

47.609

 

Subsidies (regelingen)

34.109

0

34.109

 

Vrouwenrechten

34.109

0

34.109

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

13.500

0

13.500

 

Vrouwenrechten

7.500

0

7.500

 

UNWOMEN

6.000

0

6.000

 

Nog te verdelen

0

0

0

 

Nog te verdelen

0

0

0

3.3

Maatschappelijk middenveld

202.859

0

202.859

 

Subsidies (regelingen)

183.462

0

183.462

 

Versterking maatschappelijk middenveld

183.462

0

183.462

 

Opdrachten

7.282

0

7.282

 

Versterking maatschappelijk middenveld

6.000

0

6.000

 

Versterking maatschappelijk middenveld Monitoringsfonds

1.282

0

1.282

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

12.115

0

12.115

 

Versterking maatschappelijk middenveld

12.115

0

12.115

 

Nog te verdelen

0

0

0

 

Nog te verdelen

0

0

0

3.4

Onderwijs

63.993

0

63.993

 

Subsidies (regelingen)

1.500

0

1.500

 

Onderzoeksprogramma's

1.500

0

1.500

 

Opdrachten

60.140

0

60.140

 

Onderwijs

200

0

200

 

Onderzoeksprogramma's

2.000

0

2.000

 

Hoger Onderwijs

57.940

0

57.940

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

2.353

0

2.353

 

Onderwijs

2.353

0

2.353

         
 

Ontvangsten

0

0

0

Toelichting

Verplichtingen

Het vervolg van het UNFPA supplies programma en het Human Reproduction Program (HRP) van de WHO worden dit jaar verplicht. Daardoor is in 2024 een ophoging nodig van het verplichtingenbudget.

Artikel 4: Vrede, veiligheid en duurzame ontwikkeling

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 5 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 4 Vrede, veiligheid en duurzame ontwikkeling (bedragen x € 1.000)
   

Stand eerste suppletoire begroting (incl. amendementen en NvW) (1)

Mutaties Suppletoire begroting september (2)

Stand suppletoire begroting september (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

1.077.768

15.000

1.092.768

         
 

Uitgaven

1.070.967

15.000

1.085.967

         

4.1

Humanitaire Hulp

579.017

15.000

594.017

 

Subsidies (regelingen)

122.000

0

122.000

 

Noodhulpprogramma's

122.000

0

122.000

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

457.017

15.000

472.017

 

Noodhulpprogramma's

342.000

15.000

357.000

 

Noodhulpprogramma's non-ODA

1.017

0

1.017

 

UNHCR

35.000

0

35.000

 

UNRWA

19.000

0

19.000

 

Wereldvoedselprogramma

60.000

0

60.000

4.2

Opvang en bescherming in de regio en migratiesamenwerking

291.295

0

291.295

 

Subsidies (regelingen)

15.500

0

15.500

 

Opvang in de regio

12.500

0

12.500

 

Migratie en ontwikkeling

3.000

0

3.000

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

275.795

0

275.795

 

Opvang in de regio

219.795

0

219.795

 

Migratie en ontwikkeling

56.000

0

56.000

4.3

Veiligheid en Rechtstaatontwikkeling

200.655

0

200.655

 

Subsidies (regelingen)

55.453

0

55.453

 

Legitieme stabiliteit

7.000

0

7.000

 

Inclusieve vredes- en politieke processen

15.500

0

15.500

 

Functionerende rechtsorde

32.953

0

32.953

 

Opdrachten

1.500

0

1.500

 

Inclusieve vredes- en politieke processen

1.500

0

1.500

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

143.702

0

143.702

 

Legitieme stabiliteit

4.000

0

4.000

 

Functionerende rechtsorde

103.202

0

103.202

 

Inclusieve vredes- en politieke processen

36.500

0

36.500

 

Nog te verdelen

0

0

0

 

Nog te verdelen

0

0

0

         
 

Ontvangsten

0

0

0

Toelichting

Verplichtingen

Het verplichtingenbudget voor artikel 4.1 wordt verhoogd met EUR 15 miljoen. Deze verhoging betreft een verplichting aan het International Committee of the Red Cross (ICRC) t.b.v. humanitaire hulp in Oekraïne.

Uitgaven

Artikelonderdeel 4.1

Het uitgavenbudget voor artikel 4.1 wordt met EUR 15 miljoen verhoogd. Deze verhoging betreft een bijdrage aan het International Committee of the Red Cross (ICRC) t.b.v. humanitaire hulp in Oekraïne.

Artikel 5: Multilaterale samenwerking en overige inzet

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 6 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 5 Multilaterale samenwerking en overige inzet (bedragen x € 1.000)
   

Stand eerste suppletoire begroting (incl. amendementen en NvW) (1)

Mutaties Suppletoire begroting september (2)

Stand suppletoire begroting september (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

1.250.034

– 47.573

1.202.461

         
 

Uitgaven

495.166

– 62.022

433.144

         

5.1

Multilaterale samenwerking

289.495

87.500

376.995

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

289.495

87.500

376.995

 

UNIDO

1.950

0

1.950

 

UNDP

39.000

0

39.000

 

UNICEF

44.000

0

44.000

 

Speciale multilaterale activiteiten

14.587

0

14.587

 

Assistent deskundigenprogramma

9.000

0

9.000

 

Internationale Financiële Instellingen

23.058

0

23.058

 

Middelenaanvullingen multilaterale banken en fondsen

87.789

0

87.789

 

Kapitaalaanvullingen bij regionale ontwikkelingsbanken

8.111

0

8.111

 

Bijdrage aan IFI's voor steun Oekraïne

62.000

87.500

149.500

 

Nog te verdelen

0

0

0

 

Nog te verdelen

0

0

0

5.2

Overig armoedebeleid

257.700

– 147.204

110.496

 

Subsidies (regelingen)

7.867

2.500

10.367

 

Kleine activiteiten posten en cultuur en ontwikkeling

7.217

2.500

9.717

 

Nationale SDG implementatie

650

0

650

 

Opdrachten

150.290

– 149.704

586

 

Nationale SDG implementatie

290

– 204

86

 

Programmamiddelen Oekraïne – In-kind steun

2.000

– 2.000

0

 

Programmamiddelen Oekraïne

148.000

– 147.500

500

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

79.543

0

79.543

 

UNESCO

4.400

0

4.400

 

Diverse ondersteunende activiteiten

4.475

0

4.475

 

Kleine activiteiten posten en cultuur en ontwikkeling

2.381

0

2.381

 

Schuldverlichting

61.785

0

61.785

 

Voorlichting op het terrein van Ontwikkelingssamenwerking

250

0

250

 

Verdragsmiddelen Suriname

6.252

0

6.252

 

Nog te verdelen

20.000

0

20.000

 

Nog te verdelen

20.000

0

20.000

 

Nog te verdelen

0

0

0

5.4

Nog te verdelen i.v.m.wijzigingen BNI en/of toerekeningen

– 52.029

– 2.318

– 54.347

 

Nog te verdelen i.v.m.wijzigingen BNI en/of toerekeningen

– 52.029

– 2.318

– 54.347

 

Nog te verdelen i.v.m.wijzigingen BNI en/of toerekeningen

– 52.029

– 2.318

– 54.347

         
 

Ontvangsten

55.806

0

55.806

Toelichting

Verplichtingen

Het verplichtingenbudget van artikel 5 daalt in 2024. Als gevolg van een aantal overhevelingen naar andere begrotingsartikelen binnen de BHO-begroting in het kader van Oekraïne wordt het verplichtingenbudget verlaagd met EUR 60 miljoen. Daarnaast wordt het verplichtingenbudget voor schuldverlichting in 2024 opgehoogd met ca. EUR 11 miljoen omdat de verplichting voor de 13e middelenaanvulling van het International Fund for Agricultural Development (IFAD) in 2024 wordt aangegaan in plaats van in 2025.

Uitgaven

Artikelonderdeel 5.1

Het uitgavenbudget voor artikel 5.1 wordt met EUR 87,5 miljoen verhoogd. Deze verhoging betreft EUR 58 miljoen via het Ukraine Relief, Recovery, Reconstruction and Reform Trust Fund (URTF) van de Wereldbank voor herstelprojecten ten behoeve van het elektriciteitsnet, wegen, bruggen, onderdak, scholen en ziekenhuizen in Oekraïne, EUR 20 miljoen via de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBRD) voor financiële ondersteuning van de Oekraïense netbeheerder Ukrenergo en EUR 9,5 miljoen voor de levering van tweedehands gasturbines via de EBRD.

Artikelonderdeel 5.2

Het uitgavenbudget op artikel 5.2 wordt verlaagd. Deze verlaging betreft o.a. verschillende overhevelingen naar andere begrotingsartikelen binnen de BHO-begroting in het kader van Oekraïne.

Artikelonderdeel 5.4

Vanuit artikelonderdeel 5.4 wordt conform afspraak EUR 2,3 miljoen overgemaakt naar het Ministerie van OCW voor de loon- en prijsbijstelling over enkele ODA-budgetten op die begroting.

Naar boven