36 504 Wijziging van de begrotingsstaat van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (XIII) voor het jaar 2024 (Tweede incidentele suppletoire begroting inzake Maatwerkfinanciering CO₂-reductie Verduurzaming Industrie)

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A Artikelgewijze toelichting bij het wetsvoorstel

Wetsartikelen 1

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2024 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.

Mede namens de Minister voor Klimaat en Energie,

De Minister van Economische Zaken en Klimaat, M.A.M. Adriaansens

B Artikelgewijze toelichting bij de begrotingsartikelen

1. Leeswijzer

Ondergrenzen toelichtingen

Voor wat betreft het toelichten van significante verschillen in de uitgaven, ontvangsten en verplichtingen zijn de ondergrenzen gehanteerd zoals opgenomen in de onderstaande tabel.

Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting) in € miljoen	Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)	Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)
< 50	1	2
=> 50 en < 200	2	4
=> 200 < 1000	5	10
=> 1000	10	20

In sommige gevallen, waar politiek relevant, worden ook posten toegelicht beneden deze ondergrenzen.

2. Beleidsartikelen

2.1 Beleidsartikel 2 Bedrijvenbeleid: innovatie en ondernemerschap voor duurzame welvaartsgroei

Tabel 1 Budgettaire gevolgen van beleid incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen x € 1.000)

	Stand ontwerpbegroting 2024 incl. NvW en amendementen	Mutaties 2^e ISB	Stand 2^e ISB	Mutatie 2025	Mutatie 2026	Mutatie 2027	Mutatie 2028
Verplichtingen	3.146.997	200.000	3.346.997	0	0	0	0
Uitgaven	2.357.412	0	2.357.412	24.000	65.000	20.000	63.000
Subsidies (regelingen)	1.175.761	0	1.175.761	24.000	65.000	20.000	63.000
MKB-Innovatiestimulering Topsectoren (MIT)	23.250		23.250
Eurostars	22.269		22.269
Bevorderen ondernemerschap	19.395		19.395
Cofinanciering EFRO	31.977		31.977
Bijdrage aan ROM's	15.049		15.049
Verduurzaming industrie	79.322		79.322	24.000	65.000	20.000	63.000
Startup beleid	12.136		12.136
Urgendamaatregelen Industrie	11.940		11.940
Invest-Nl	11.625		11.625
Noodloket (TOGS)			0
Tegemoetkoming vaste lasten			0
Tegemoetkoming vaste lasten Caribisch Nederland			0
Europees Defensie Fonds cofinanciering	5.000		5.000
Omscholing naar tekortsectoren			0
Tegemoetkoming vaste lasten Startersregeling			0
Infrastructuur duurzame industrie (PIDI)			0
Herstructurering winkelgebieden	16.388		16.388
R&D mobiliteitssectoren	33.100		33.100
SEG			0
NGF – project Groenvermogen van de Nederlandse economie	84.879		84.879
NGF – project Health-RI	12.000		12.000
NGF – project RegMed XB	10.649		10.649
NGF – project Quantum-DeltaNL	127.818		127.818
NGF – project Oncode-PACT	49.963		49.963
NGF – project Circulaire Plastics NL	23.040		23.040
NGF – project NXTGEN HIGH TECH	78.220		78.220
NGF – project PhotonDelta	67.125		67.125
NGF – project Opschaling PPS beroepsonderwijs	39.189		39.189
NGF project Bio Based Circular	21.700		21.700
NGF project Material Independence & Circular Batteries	53.000		53.000
Tegemoetkoming Energiekosten			0
Indirecte Kosten Compensatie ETS			0
IPCEI Cloudinfrastructuur en services	20.642		20.642
IPCEI Micro elektronica	143.088		143.088
Aanvullende tegemoetkoming evenementen			0
Omzetderving Limburg			0
Investeringen Verduurzaming Industrie – Klimaatfonds	134.210		134.210
EuroHPC	10.193		10.193
EuroQCI	5.606		5.606
Brexit Adjustment Reserve			0
Ruimte voor economie / bedrijventerreinen	2.789		2.789
Overig	10.199		10.199
Leningen	30.000	0	30.000	0	0	0	0
Bedrijfssteun			0
Qredits	30.000		30.000
NGF – project PhotonDelta			0
Garanties	97.945	0	97.945	0	0	0	0
BMKB	42.228		42.228
Klein Krediet Corona garantieregeling
Groeifaciliteit	8.972		8.972
Garantie Ondernemersfinanciering	11.745		11.745
Garantie Ondernemersfinanciering Corona	25.000		25.000
MKB financiering	10.000		10.000
Opdrachten	23.052	0	23.052	0	0	0	0
Onderzoek en opdrachten	6.170		6.170
Caribisch Nederland	847		847
ICT beleid			0
Regeldruk	2.450		2.450
Budget Samenwerking regio	815		815
Small Business Innovation Research	150		150
Stikstofaanpak piekbelasters industrie	11.500		11.500
Verduurzaming industrie	1.120		1.120
Bijdrage aan agentschappen	122.915	0	122.915	0	0	0	0
Bijdrage RVO.nl	122.170		122.170
Rijksinspectie Digitale Infrastructuur	745		745
Bijdrage aan ZBO's/RWT's	380.925	0	380.925	0	0	0	0
Bijdrage aan TNO	209.862		209.862
Kamer van Koophandel	142.917		142.917
Bijdrage aan NWO-TTW	28.146		28.146
Bijdrage aan medeoverheden	20.386	0	20.386	0	0	0	0
MKB Innovatiestimulering Topsectoren (MIT)	20.386		20.386
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties	506.428	0	506.428	0	0	0	0
Internationaal Innoveren	55.539		55.539
PPS toeslag	200.686		200.686
TO2 (excl. TNO)	60.234		60.234
Topsectoren overig	13.796		13.796
Ruimtevaart (ESA)	83.719		83.719
Bijdrage NBTC	10.169		10.169
Overige bijdragen aan organisaties	6.061		6.061
Economische ontwikkeling en technologie	5.514		5.514
EU-cofinanciering JTF	17.730		17.730
Faciliteiten toegepast onderzoek TO2 en RKI	43.250		43.250
NGF – projectNXTGEN Ruimtevaart	9.730		9.730
Storting begrotingsreserve	0	0	0	0	0	0	0
Storting reserve BMKB			0
Storting reserve MKB financiering			0
Ontvangsten	268.597	0	268.597	0	0	0	0
Luchtvaartkredietfaciliteit	863		863
Rijksoctrooiwet	45.966		45.966
Eurostars	4.250		4.250
F-35	10.576		10.576
Diverse ontvangsten	11.242		11.242
Bedrijfssteun	41.700		41.700
Noodloket (TOGS)			0
Tegemoetkoming vaste lasten			0
Tegemoetkoming vaste lasten starters			0
BMKB	33.000		33.000
Onttrekking reserve Klein Krediet Corona			0
Klein Krediet Corona			0
Ontvangsten verduurzaming industrie			0
Groeifaciliteit	8.000		8.000
Onttrekking reserve Groeifaciliteit			0
SEG			0
Garantie Ondernemingsfinanciering	13.000		13.000
Onttrekking reserve GO			0
Tegemoetkoming Energiekosten	100.000		100.000
MKB financiering			0
Brexit Adjustment Reserve			0

Tabel 2 Uitsplitsing verplichtingen (bedragen x € 1.000)

	Stand ontwerpbegroting 2024 incl. NvW en amendementen	Mutaties 2^e ISB	Stand 2^e ISB	Mutatie 2025	Mutatie 2026	Mutatie 2027	Mutatie 2028
Verplichtingen	3.146.997	200.000	3.346.997	0	0	0	0
waarvan garantieverplichtingen	1.260.000		1.260.000
waarvan overige verplichtingen	1.886.997	200.000	2.086.997

Budgetflexibiliteit

De budgetflexibiliteit bij de ontwerpbegroting 2024 was 43%, oftewel 57% van het beschikbaare kasbudget in 2024 was juridisch verplicht. Het budget van de ontwerpbegroting 2024 wordt door deze Incidentele Suppletoire Begroting (ISB) met € 200 mln verhoogd, daarmee daalt het percentage juridisch verplicht op artikel 2 van de EZK-begroting. De nieuwe budgetflexibiliteit is 47% oftewel 53% juridisch verplicht.

Toelichting

In deze ISB wordt het parlement om autorisatie verzocht voor het aangaan van verplichtingen en doen van uitgaven ten behoeve van een Maatwerkfinanciering CO₂-reductie Verduurzaming Industrie, zoals voorgesteld in de Kamerbrief Maatwerkfinanciering CO₂-reductie verduurzaming industrie van 14 februari 2024. Het betreft lopend beleid en volgt de inzet die is voorgesteld in Kamerbrief over voortgang maatwerkafspraken van 27 februari 2023, in Kamerbrief over voortgang maatwerkafspraken van 27 september 2023 en in Kamerbrief over Joint Letter of Intent Maatwerk Nobian van 22 november 2023.

Mochten deze middelen niet worden ingezet voor een desbetreffende maatwerkafspraak, doordat de Europese Commissie geen goedkeuring geeft over de openstelling van de Call For Proposals die betrekking heeft op de staatsteuntoets van het bedrijf, zullen deze middelen op een later moment terugvloeien naar de Algemene Post (Klimaatfonds). Mocht het traject van de Europese Commissie leiden tot significante aanpassingen, zal er door Kabinet opnieuw worden gewogen.

Verplichtingen en uitgaven

Subsidies

Maatwerkfinanciering CO₂-reductie Verduurzaming Industrie.

Op 22 november jl. is de eerste Joint Letter of Intent (JLoI) met Nobian ondertekend. Met behulp van maatwerkafspraken kan Nobian haar fabrieken ombouwen en daarmee haar klimaatdoelstellingen met 10 jaar versnellen door in 2030 al nagenoeg geen CO₂ meer uit te stoten. Dat levert een aanzienlijke bijdrage aan de CO₂-reductie doelstellingen die planning gekoppeld zijn aan de maatwerkafspraken én versterkt de industrieclusters in Delfzijl, Hengelo en Rotterdam en daarmee de Nederlandse positie in de Europese chlooralkali- en bredere chemische - sector. Deze afspraken zijn allemaal opgenomen in de JLoI die met uw Kamer is gedeeld waarbij voor deze additionele reductie een overheidsbijdrage van 200 mln gemoeid is. De uitfinanciering hiervan zal plaatsvinden in de periode 2024–2030.

Om deze doelstellingen te behalen vraagt Nobian om een financiële bijdrage, naast hun eigen investeringen, voor drie van de vijf projecten. Met deze ISB wordt gevraagd om het bedrag over te hevelen uit het Klimaatfonds naar de EZK-begroting t.b.v. de eerste twee projecten (Delfzijl en Hengelo) die goed zijn voor ca. 540 Kton CO₂-reductie. Vanwege de urgentie en de tijdslijnen van Nobian om de verduurzamingsambities voor 2030 te realiseren, kan deze overheveling niet wachten op de reguliere besluitvorming. De ISB zelf zorgt er niet voor dat de middelen overgeheveld worden naar Nobian: dat gebeurt via een uiteindelijke, definitieve subsidiebeschikking. Het voornemen is om in april tot bindende afspraken te komen voor de twee genoemde projecten.