Tweede Kamer der Staten-Generaal

36 470 X Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met de Najaarsnota)

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

Vergaderjaar 2023‒2024

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Artikel 1 

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2023 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (X).

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

DE MINISTER VAN DEFENSIE,K.H. Ollongren

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1 Leeswijzer

De voorliggende 2e suppletoire begroting bevat de voorgestelde wijzigingen ten opzichte van de 1e incidentele suppletoire begroting 2023 (Prinsjesdag suppletoire begroting) van hoofdstuk X van de begroting van het Rijk.

In deze 2e suppletoire begroting van Defensie zijn de besluiten van het kabinet uit de Najaarsnota verwerkt. Deze suppletoire wet dient dan ook in samenhang te worden gezien met de Najaarsnota.

In paragraaf 2.1 wordt de cijfermatige aansluiting ten opzichte van de 2e incidentele suppletoire begroting uiteengezet. Vervolgens worden in paragraaf 2.2 de uitgavenmutaties en in 2.3 de ontvangstenmutaties worden toegelicht. Afsluitend is in paragraaf 2.4 per artikel een tabel opgenomen met daarin de budgettaire gevolgen van beleid en de uitgaven- en ontvangstenmutaties. Per artikel worden de mutaties groter dan of gelijk aan onderstaande staffel op het niveau van de financiële instrumenten (en eventueel artikelonderdeel) toegelicht.

Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting) in € miljoen

Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)

Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)

< 50

1

2

=> 50 en < 200

2

4

=> 200 < 1000

5

10

=> 1000

10

20

De toelichtingen op de uitgaven gelden ook voor de verplichtingen. Alleen indien sprake is van een groot verschil van de verplichtingenmutaties ten opzichte van de uitgavenmutaties wordt dit verschil apart toegelicht. Deze verschillen ontstaan bijvoorbeeld doordat verplichtingen zijn aangegaan die niet tot een uitgavenmutatie leiden of door regelingen waarvoor de verplichtingen dit jaar worden aangegaan terwijl de uitgaven pas volgend jaar (of in de jaren daarna) plaatsvinden.

2 Het beleid

2.1 Voorstel van wet

Met het onderhavige wetsvoorstel wordt voorgesteld de uitgavenbegroting 2023 van het Ministerie van Defensie (X) ten opzichte van de 2e incidentele suppletoire begroting met een bedrag van € 289,3miljoen te verlagen. Voor het begrotingsbedrag van de ontvangsten 2023 wordt voorgesteld dit met € 98,9 miljoen te verhogen. Dit leidt voor het Ministerie van Defensie tot een uitgavenbudget van € 15.062,3 miljoen en een ontvangstenbudget van € 292,6 miljoen. De begroting voor de in 2023 aan te gane verplichtingen neemt toe met € 552,9 miljoen tot € 16.878,7 miljoen. De cijfermatige aansluiting ten opzichte van 2e incidentele suppletoire begroting 2023 is als volgt:

Uitgaven (bedragen x € 1.000)

Stand 2e incidentele suppletoire begroting 2023

€ 15.351.607

Wijzigingen 2e suppletoire begroting 2023

€ ‒ 289.278

Stand begroting Defensie (X) in de Najaarsnota 2023

€ 15.062.329

Ontvangsten (bedragen x € 1.000)

Stand 2e incidentele suppletoire begroting 2023

€ 193.652

Wijzigingen 2e suppletoire begroting 2023

€ 98.915

Stand begroting Defensie (X) in de Najaarsnota 2023

€ 292.567

2.2 Uitgavenmutaties

Belangrijkste suppletoire uitgavenmutaties 2023 (2e suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)
 

Artikelnummer

Uitgaven 2023

Standen ontwerpbegroting 2023

 

15.038,7

Mutaties 1e incidentele suppletoire begroting

 

1.240,0

Mutaties 1e suppletoire begroting 2023

 

‒ 726,4

Mutaties 2e incidentele suppletoire begroting

 

‒ 200,7

Stand 2e incidentele suppletoire begroting 2023

 

15.351,6

   

Belangrijkste suppletoire mutaties

  

1. Kasschuif Oekraïne

1

‒ 180,9

2. Vrijgave Defensiebudget

12

‒ 46,9

3. Vrijval HGIS

1

‒ 40,0

4. Vrijval overige inzet

1

‒ 10,0

5. Overige overboekingen

2, 4, 5, 9, 10, 12, 13

‒ 7,1

6. Overige mutaties

1, 2, 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 12, 13

‒ 4,4

   

Stand 2e suppletoire begroting 2023

 

15.062,3

Toelichting overzicht uitgavenmutaties

1. Kasschuif Oekraïne

Als gevolg van een kasschuif van de voor de steun aan Oekraïne bestemde middelen van 2023 naar 2024 wordt de begroting met € 180,9 miljoen naar beneden bijgesteld. De kasgelden verschuiven naar 2024, met name vanwege een krappe defensiemarkt.

2. Vrijgave Defensiebudget

Als gevolg van onder andere de gevolgen van krapte op de Defensiemarkt en op de arbeidsmarkt op het realisatievermogen van Defensie, wordt met deze suppletoire begroting een bedrag van € 46,9 miljoen vrijgegeven.

3. Vrijval HGIS

Het Budget Internationale Veiligheid (BIV) is op artikel 1.1 van de Defensiebegroting geplaatst, maar valt ook onder de Homogene Groep Internationale Samenwerking (HGIS). Het BIV is een voorziening die het mogelijk maakt om op verwachte en onverwachte internationale ontwikkelingen te reageren. Wat in een boekjaar van deze voorziening niet nodig blijkt te zijn vloeit terug naar de HGIS.

4. Vrijval overige inzet

Het budget voor de overige inzet wordt met name ingezet voor Vessel Protection Detachments (VPD). In 2023 worden niet veel VPD's meer verwacht, vandaar dat een deel van het resterende budget vrijvalt.

5. Overige overboekingen

Per saldo daalt de begroting van Defensie als gevolg van de interdepartementale budgetoverhevelingen met € 7,1 miljoen.

6. Overige mutaties

Per saldo daalt de begroting van Defensie als gevolg van de overige mutaties met € 4,4 miljoen. Het betreft onder andere het naar benden bijstellen van het uitgavenkader als gevolg van minder ontvangsten en het doorwerken van de bijdrage vanuit de begroting Hoofdstuk X Defensie aan hoofdstuk K Defensiematerieelbegrotingsfonds ten behoeve van uitgaven die op het fonds worden verantwoord.

2.3 Ontvangstenmutaties

Belangrijkste suppletoire ontvangstenmutaties 2023 (2e suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)
 

Artikelnummer

Ontvangsten 2023

Standen ontwerpbegroting 2023

 

142,2

Mutaties 1e incidentele suppletoire begroting

 

0,0

Mutaties 1e suppletoire begroting 2023

 

3,2

Mutaties 2e incidentele suppletoire begroting

 

48,3

Stand 2e incidentele suppletoire begroting 2023

 

193,7

   

Belangrijkste suppletoire mutaties

  

1. Samenwerking steun Oekraïne

1

97,5

2. Afromen eigen vermogen Paresto

8

5,0

3. Overige mutaties

3, 5 ,7

‒ 3,6

   

Stand 2e suppletoire begroting 2023

 

292,6

Toelichting overzicht ontvangstenmutaties

1. Samenwerking steun Oekraïne

De ontvangsten stijgen met € 97,5 miljoen als gevolg van de samenwerking met Denemarken om steun te leveren aan Oekraïne. Denemarken draagt een deel van de financiële lasten hiervan. Dit leidt tot ontvangsten op de Defensiebegroting.

2. Afromen eigen vermogen Paresto

Door de krapte op de arbeidsmarkt was Paresto niet in staat de gevraagde hoeveelheid inhuurcapaciteit te verkrijgen. Desondanks zijn er nauwelijks aanvragen afgewezen. De baten zijn hierdoor niet aangetast. De uitgaven vallen wel lager uit, hierdoor is het eigen vermogen gestegen. Het surplus eigen vermogen is afgeroomd conform de regeling agentschappen. Het eigen vermogen van een baten-lastenagentschap is gebonden aan een maximumomvang van 5% van de gemiddelde jaaromzet, berekend over de laatste drie jaar.

3.Overige mutaties

Het ontvangstenbudget is vanwege enkele meer- en minderontvangsten met per saldo € 3,6 miljoen naar beneden bijgesteld. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door lagere ontvangsten voor goederen en diensten bij COMMIT (€ 4,0 miljoen).

2.4 Budgettaire gevolgen van beleid

Beleidsartikel 1 Inzet
Artikel 1 Inzet (bedragen x € 1.000)
  

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

2.280.036

396.393

2.676.429

     
 

Uitgaven

1.286.789

‒ 228.813

1.057.976

     
 

Apparaatsuitgaven

0

0

0

     
 

Programmauitgaven

1.286.789

‒ 228.813

1.057.976

     

1.1

Programmauitgaven

1.286.789

‒ 228.813

1.057.976

 

Opdrachten

1.286.789

‒ 228.813

1.057.976

 

Crisisbeheersingsoperaties

1.269.085

‒ 218.813

1.050.272

 

Financiering nationale inzet krijgsmacht

2.986

0

2.986

 

Overige inzet

14.718

‒ 10.000

4.718

     
 

Ontvangsten

50.332

97.491

147.823

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht. Voor 2023 is 77% juridisch verplicht ten opzichte van het totaal beschikbare budget.

Toelichting op de verplichtingen

De verplichtingenruimte stijgt met € 396,4 miljoen. Dit is het gevolg van € 444,0 miljoen hogere verplichtingen om de samenwerking met Denemarken mogelijk te maken. In deze samenwerking gaat Nederland het contract met de leverancier aan en compenseert Denemarken een deel van de uitgaven voor te doneren materieel. Dit leidt tot een hogere verplichtingenruimte. Daarnaast is er een hogere verplichtingenruimte benodigd om de steun aan Oekraïne in 2024 te continueren via bilaterale commerciële leveringen.

Voor € 48,0 miljoen daalt de verplichtingenruimte binnen de Crisisbeheersingsoperaties en de Overige inzet. Deze daling is gelijk aan de daling die bij de uitgaven wordt toegelicht.

Toelichting op de uitgaven

De totale uitgaven worden met € 228,9 miljoen naar beneden bijgesteld in 2023, vooral door een kasschuif voor Oekraïne van 2023 naar 2024 van € 180,9 miljoen. Met name vanwege een krappe defensiemarkt verschuiven kasgelden naar 2024. Daarnaast zijn de uitgaven voor de Crisisbeheersingsoperaties (€ 40,0 miljoen) verlaagd, dit is het gevolg van eenzelfde daling bij het Budget Internationale Veiligheid (BIV). Het BIV is een voorziening die het mogelijk maakt om op verwachte en onverwachte internationale ontwikkelingen te reageren. Wat in een boekjaar van deze voorziening niet nodig blijkt zijn vloeit terug naar de Homogene Groep Internationale Samenwerking (HGIS), waar het BIV binnen de Rijksbegroting aan gekoppeld is. Voor 2023 is de verwachte vrijval € 40,0 miljoen.

De verwachte uitgaven voor de Overige Inzet dalen met € 10,0 miljoen. Dit budget wordt met name ingezet voor Vessel Protection Detachments (VPD). In 2023 worden niet veel VPD's meer verwacht, waardoor een deel van het resterende budget vrijvalt. Tegenover deze bijstellingen staan € 2,1 miljoen hogere uitgaven door overige mutaties.

Toelichting op de ontvangsten

De ontvangsten stijgen met € 97,5 miljoen als gevolg van de samenwerking met Denemarken om steun te leveren aan Oekraïne. Denemarken draagt een deel van de financiële lasten hiervan. Dit leidt tot ontvangsten op de Defensiebegroting.

Beleidsartikel 2 Koninklijke Marine
Artikel 2 Koninklijke Marine (bedragen x € 1.000)
  

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

1.044.776

114.142

1.158.918

     
 

Uitgaven

1.029.631

26.756

1.056.387

     
 

Apparaatsuitgaven

935.889

19.790

955.679

     

2.2

Apparaatsuitgaven

935.889

19.790

955.679

 

Personele uitgaven

911.610

16.876

928.486

 

Eigen personeel

831.284

‒ 2.235

829.049

 

Externe inhuur

7.726

744

8.470

 

Overige personele exploitatie

38.831

19.682

58.513

 

Kustwacht NL

9.239

865

10.104

 

Kustwacht CARIB

24.530

‒ 2.180

22.350

 

Materiële uitgaven

24.279

2.914

27.193

 

Overige materiële exploitatie

21.218

4.214

25.432

 

Kustwacht NL

102

0

102

 

Kustwacht CARIB

2.959

‒ 1.300

1.659

     
 

Programmauitgaven

93.742

6.966

100.708

     

2.1

Programmauitgaven

93.742

6.966

100.708

 

Opdrachten

93.742

6.926

100.668

 

Gereedstelling

16.452

6.648

23.100

 

Kustwacht NL

75.862

‒ 1.507

74.355

 

Kustwacht CARIB

1.428

1.785

3.213

 

(Schade)vergoeding

0

40

40

 

Schadevergoeding overig

0

40

40

     
 

Ontvangsten

12.324

0

12.324

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht. Voor 2023 is 99% juridisch verplicht ten opzichte van het totaal beschikbare budget.

Toelichting op de verplichtingen

De verplichtingen van de Koninklijke Marine stijgen met € 114,1 miljoen. Gedeeltelijk lopen deze mutaties gelijk met de uitgaven.

Het verschil binnen de verplichtingen wordt voor € 49,4 miljoen veroorzaakt door de prijsbijstelling voor de resterende looptijd van de contracten Luchtverkenningscapaciteit en helikoptercapaciteit van Kustwacht Nederland. Daarnaast wordt dit jaar naar verwachting nog een meerjarig contract afgesloten voor het ontwikkelen, inrichten en uitvoeren van een leerlijn Marine Technicus ter waarde van € 22,0 miljoen. Het doel hiervan is het groeiend tekort aan goed gekwalificeerd technisch personeel bij de Koninklijke Marine op te lossen. Het restant betreft het saldo van meerdere kleine mutaties.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verhoogd met € 26,8 miljoen. Dit wordt verklaard door:

Personele uitgaven

De personele uitgaven bij de Koninklijke Marine stijgen per saldo met €16,9 miljoen. Dit komt door verschillende herschikkingen. Binnen het budget «overige personele uitgaven» is bijna € 19,7 miljoen toegevoegd vanwege hogere uitgaven voor onder andere meer opleidingen en alternatieve personele capaciteit zoals het HR-ecosysteem.

Beleidsartikel 3 Koninklijke Landmacht
Artikel 3 Koninklijke Landmacht (bedragen x € 1.000)
  

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

1.738.163

40.832

1.778.995

     
 

Uitgaven

1.740.361

12.934

1.753.295

     
 

Apparaatsuitgaven

1.658.456

10.508

1.668.964

     

3.2

Apparaatsuitgaven

1.658.456

10.508

1.668.964

 

Personele uitgaven

1.623.185

14.922

1.638.107

 

Eigen personeel

1.525.960

12.993

1.538.953

 

Externe inhuur

19.192

2.011

21.203

 

Overige personele exploitatie

78.033

‒ 82

77.951

 

Materiële uitgaven

35.271

‒ 4.414

30.857

 

Overige materiële exploitatie

35.271

‒ 4.414

30.857

     
 

Programmauitgaven

81.905

2.426

84.331

     

3.1

Programmauitgaven

81.905

2.426

84.331

 

Opdrachten

81.405

2.426

83.831

 

Gereedstelling

81.405

2.426

83.831

 

(Schade)vergoeding

500

0

500

 

Schadevergoeding overig

500

0

500

     
 

Ontvangsten

8.054

‒ 1.822

6.232

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht. Voor 2023 is 98% juridisch verplicht ten opzichte van het totaal beschikbare budget.

Toelichting op de verplichtingen

Er zijn voor dit artikel € 40,8 miljoen meer verplichtingen aangegaan dan geraamd. Hiervan komt € 15,7 miljoen voort uit de inhuur van instructiecapaciteit voor het dienjaar en € 10,0 miljoen voor extra rantsoenen. Verder zijn de verplichtingen per saldo € 12,9 miljoen hoger als gevolg van het arbeidsvoorwaardenakkoord 2021 ‒ 2023. Het overige verschil tussen de verplichtingen en uitgaven wordt verklaard met de toelichting op de uitgaven.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verhoogd met € 12,9 miljoen. Dit wordt verklaard door:

Personele uitgaven

Personele uitgaven stijgen per saldo met € 14,9 miljoen. Dit wordt met name veroorzaakt door de stijging van de uitgaven voor Eigen Personeel. Deze stijgen per saldo met € 12,9 miljoen. Grotendeels is dit als gevolg van toekennen van budget uit het arbeidsvoorwaardenakkoord 2021 ‒ 2023 (€ 14,3 miljoen). Verder wordt het budget met € 5,7 miljoen verhoogd middels kleine mutaties waarvan de grootste een budget ophoging is van eigen personeel ter waarde van € 2,2 miljoen. Deze ophoging komt door een stijging van het aantal reservisten. Daartegenover staat een correctieboeking van € 7,0 miljoen waarmee het budget daalt.

Beleidsartikel 4 Koninklijke Luchtmacht
Artikel 4 Koninklijke Luchtmacht (bedragen x € 1.000)
  

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

809.327

24.797

834.124

     
 

Uitgaven

810.914

‒ 450

810.464

     
 

Apparaatsuitgaven

782.974

‒ 5.861

777.113

     

4.2

Apparaatsuitgaven

782.974

‒ 5.861

777.113

 

Personele uitgaven

748.686

‒ 13.361

735.325

 

Eigen personeel

645.477

‒ 19.884

625.593

 

Externe inhuur

7.400

7.500

14.900

 

Overige personele exploitatie

95.809

‒ 977

94.832

 

Materiële uitgaven

34.288

7.500

41.788

 

Overige materiële exploitatie

34.288

7.500

41.788

     
 

Programmauitgaven

27.940

5.411

33.351

     

4.1

Programmauitgaven

27.940

5.411

33.351

 

Opdrachten

27.890

5.411

33.301

 

Gereedstelling

27.890

5.411

33.301

 

(Schade)vergoeding

50

0

50

 

Schadevergoeding overig

50

0

50

     
 

Ontvangsten

12.111

0

12.111

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht. Voor 2023 is 94% juridisch verplicht ten opzichte van het totaal beschikbare budget.

Toelichting op de verplichtingen

De verplichtingen van de Koninklijke Luchtmacht stijgen per saldo met € 24,8 miljoen. Dit is voornamelijk het gevolg van het aangaan van een groot contract met TNO/NLR ter waarde van € 10,0 miljoen, waarvan de kasuitgaven in latere jaren plaatsvinden. TNO/NLR zal de komende jaren ondersteuning bieden op onder meer de F-35, MQ-9 en Target Support Cell. Daarnaast is dit jaar ook de FMS-case vliegeropleidingen opgehoogd vanwege duurder wordende opleiding. Dit heeft gezorgd voor een ophoging van € 6,0 miljoen van het verplichtingen budget. Het restant van het verschil tussen verplichtingen en uitgaven wordt veroorzaakt door meerdere kleinere mutaties.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verlaagd met € 0,5 miljoen. Dit wordt verklaard door:

Personele uitgaven

Per saldo is het budget met € 13,4 miljoen naar beneden bijgesteld. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een lager budget voor eigen personeel. Dit is het gevolg van een aantal herschikking op de CLSK begroting (€ 25,5 miljoen) vanwege ondervulling van de organisatie. Daartegenover staat dat het budget voor extern inhuur, waarmee het gebrek aan eigen personeel wordt opgevangen, is gestegen (€ 7,5 miljoen).

Materiële uitgaven

Het budget voor overige materiële exploitatie is met € 7,5 miljoen opgehoogd ten behoeve van een onvoorziene betaling aan de simulator waarmee refueling in de lucht door onze nieuwe tankvliegtuigen kan worden nagebootst (MRTT ARO SIM).

Gereedstelling

Per saldo is het budget gereedstelling met € 5,4 miljoen gestegen. Het overgrote deel ervan komt door een overboeking van € 3,0 miljoen ten behoeve van de Air Policing taak met de F-35 aan de Oostgrens van Europa.

Beleidsartikel 5 Koninklijke Marechaussee
Artikel 5 Koninklijke Marechaussee (bedragen x € 1.000)
  

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

670.959

‒ 40.214

630.745

     
 

Uitgaven

672.374

‒ 44.629

627.745

     
 

Apparaatsuitgaven

665.859

‒ 44.570

621.289

     

5.2

Apparaatsuitgaven

665.859

‒ 44.570

621.289

 

Personele uitgaven

641.742

‒ 36.934

604.808

 

Eigen personeel

610.549

‒ 47.437

563.112

 

Externe inhuur

4.056

8.144

12.200

 

Overige personele exploitatie

27.137

2.359

29.496

 

Materiële uitgaven

24.117

‒ 7.636

16.481

 

Overige materiële exploitatie

24.117

‒ 7.636

16.481

     
 

Programmauitgaven

6.515

‒ 59

6.456

     

5.1

Programmauitgaven

6.515

‒ 59

6.456

 

Opdrachten

6.515

‒ 115

6.400

 

Gereedstelling

6.515

‒ 115

6.400

 

(Schade)vergoeding

0

56

56

 

Schadevergoeding overig

0

56

56

     
 

Ontvangsten

6.354

2.246

8.600

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht. Voor 2023 is 100% juridisch verplicht ten opzichte van het totaal beschikbare budget.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verlaagd met € 44,6 miljoen. Dit wordt verklaard door:

Personele uitgaven

Het budget voor personele uitgaven worden per saldo met € 36,9 miljoen naar beneden bijgesteld. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een lager budget voor eigen personeel van € 47,4 miljoen. Enerzijds wordt dit veroorzaakt door de snellere groei van de organisatie en het bijbehorende budget ten opzichte van de groei van het personeelsbestand, en anderzijds door het uitstel van de uitbetaling van de nieuwe regeling Toelage Onregelmatige Dienst (TOD) uit het AV-akkoord (€ 9,7 miljoen). Daarnaast heeft Defensie € 8,4 miljoen niet gerealiseerd budget teruggeboekt aan het gezag (respectievelijk het ministerie van Justitie en Veiligheid en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) en is het budget vanwege een aantal overige herschikkingen met per saldo € 4,4 miljoen naar beneden bijgesteld. Daartegenover staat een hoger budget voor overige personele exploitatie (€ 2,6 miljoen) en externe inhuur (€ 8,1 miljoen). Dit wordt voornamelijk gedekt door het overhevelen van € 6,4 miljoen budget eigen personeel.

Materiële uitgaven

Het budget voor materiële uitgaven worden per saldo met € 7,6 miljoen naar beneden bijgesteld. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de vertraging van de personele uitbreidingen (€ 5,9 miljoen), en het terugboeken van niet gerealiseerd budget aan het ministerie van Justitie en Veiligheid (€ 4,7 miljoen). Daartegenover staat het ophogen van het budget vanwege een aantal herschikkingen met € 3,0 miljoen.

Beleidsartikel 7 Commando Materieel en IT
Artikel 7 Commando Materieel en IT (bedragen x € 1.000)
  

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

713.966

48.172

762.138

     
 

Uitgaven

715.898

26.240

742.138

     
 

Apparaatsuitgaven

560.803

18.240

579.043

     

7.2

Apparaatsuitgaven

560.803

18.240

579.043

 

Personele uitgaven

537.890

19.263

557.153

 

Eigen personeel

484.129

‒ 13.169

470.960

 

Externe inhuur

33.053

31.424

64.477

 

Overige personele exploitatie

20.708

1.008

21.716

 

Materiële uitgaven

22.913

‒ 1.023

21.890

 

Overige materiële exploitatie

22.913

‒ 1.023

21.890

     
 

Programmauitgaven

155.095

8.000

163.095

     

7.1

Programmauitgaven

155.095

8.000

163.095

 

Opdrachten

155.095

8.000

163.095

 

Gereedstelling

155.095

8.000

163.095

     
 

Ontvangsten

25.765

‒ 4.000

21.765

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht. Voor 2023 is 100% juridisch verplicht ten opzichte van het totaal beschikbare budget.

Toelichting op de verplichtingen

De verplichtingen worden met € 48,2 miljoen verhoogd. Dit komt voornamelijk doordat in 2023 een aantal inhuurcontracten is gesloten met een langere looptijd waarmee wordt ingezet op beschikbaarheid van voldoende capaciteit.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verhoogd met € 26,2 miljoen. Dit wordt verklaard door:

Personele uitgaven

De personele uitgaven worden per saldo met € 19,3 miljoen verhoogd. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een hoger budget voor externe inhuur (€ 31,4 miljoen). De oorzaak is de achterblijvende vulling op IT-functies en de hieraan verbonden noodzakelijke inhuur van externen. Daartegenover staat dat het budget voor eigen personeel per saldo met € 13,2 miljoen naar beneden is bijgesteld.

Opdrachten

Het budget voor gereedstelling stijgt met € 8,0 miljoen. Dit betreft extra uitgaven voor brandstof en smeermiddelen.

Beleidsartikel 8 Defensie Ondersteuningscommando
Artikel 8 Defensie Ondersteuningscommando (bedragen x € 1.000)
  

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

1.508.034

52.044

1.560.078

     
 

Uitgaven

1.520.533

44.496

1.565.029

     
 

Apparaatsuitgaven

1.379.583

47.221

1.426.804

     

8.2

Apparaatsuitgaven

1.379.583

47.221

1.426.804

 

Personele uitgaven

937.948

6.993

944.941

 

Eigen personeel

688.296

‒ 2.836

685.460

 

Externe inhuur

31.210

0

31.210

 

Overige personele exploitatie

200.192

9.691

209.883

 

Attaches

18.250

138

18.388

 

Materiële uitgaven

441.635

40.228

481.863

 

Overige materiële exploitatie

434.616

40.182

474.798

 

Attaches

7.019

46

7.065

     
 

Programmauitgaven

140.950

‒ 2.725

138.225

     

8.1

Programmauitgaven

140.950

‒ 2.725

138.225

 

Opdrachten

0

125

125

 

Gereedstelling

0

125

125

 

(Schade)vergoeding

140.950

‒ 2.850

138.100

 

Schadevergoeding overig

9.000

‒ 1.300

7.700

 

Nationaal Fonds Ereschuld

130.000

0

130.000

 

Reservering schadevergoedingen Chroom-6 Defensie

1.950

‒ 1.550

400

     
 

Ontvangsten

68.995

5.000

73.995

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht. Voor 2023 is 94% juridisch verplicht ten opzichte van het totaal beschikbare budget.

Toelichting op de verplichtingen

De verplichtingen van het DOSCO lopen grotendeels gelijk met de kasuitgaven, zoals hieronder toegelicht. Het verschil wordt voornamelijk veroorzaakt door een bijstelling van € 7,0 miljoen. Als gevolg van de oorlog in Oekraïne is er een hogere realisatie van de verplichtingen binnen de Defensie Gezondheidszorg Organisatie (DGO).

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt per saldo verhoogd met € 44,5 miljoen. Dit wordt verklaard door:

Personele uitgaven

Het budget voor de overige personele exploitatie is per saldo met € 9,7 miljoen verhoogd. Dit wordt met name veroorzaakt door een toevoeging van € 20,5 miljoen. Het WKR-budget is hiermee verhoogd als gevolg van een naheffing van de Belastingdienst. Daarnaast vindt er een overheveling van € 10,0 miljoen plaats naar het budget voor overige materiële exploitatie ten behoeve van het budget voor energie en water.

Materiële uitgaven

Het budget voor de materiële uitgaven is per saldo met € 40,2 miljoen verhoogd. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een hoger budget voor energie en water (€ 25,7 miljoen) vanwege de gestegen prijzen. Voor € 5,0 miljoen is hiervoor extra budget ontvangen, voor het overige deel van € 20,7 miljoen zijn enkele meevallers op de DOSCO-begroting aangewend, zoals onderrealisatie op het budget voor eigen personeel.

Daarnaast is € 9,6 miljoen toegevoegd voor betalingen die zijn gedaan in het kader van Multi-Role Tanker Transport (MRTT) en heeft het DOSCO € 3,5 miljoen budget ontvangen als compensatie voor Geneeskundige Logistiek vanwege uitgaven die in 2022 zijn gedaan als gevolg van de oorlog in Oekraïne. Als gevolg van de toegenomen vraag naar transport is € 4,0 miljoen extra budget toegevoegd. Daartegenover staat een aantal kleine herschikkingen, die per saldo leiden tot een verlaging van het budget met € 2,6 miljoen.

Niet-Beleidsartikel 9 Algemeen
Artikel 9 Algemeen (bedragen x € 1.000)
  

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

232.308

6.549

238.857

     
 

Uitgaven

232.308

‒ 1.955

230.353

     

9.1

Programmauitgaven

232.308

‒ 1.955

230.353

 

Subsidies (regelingen)

46.537

2.110

48.647

 

Subsidies

46.537

2.110

48.647

 

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

71.594

200

71.794

 

Kennisopbouw TNO via EZ

64.003

‒ 75

63.928

 

Kennisopbouw NLR via EZ

4.059

200

4.259

 

Kennisopbouw MARIN via EZ

3.444

75

3.519

 

Overige Bijdragen

88

0

88

 

Opdrachten

15.322

‒ 1.838

13.484

 

Opdrachten beleid

11.077

‒ 338

10.739

 

opdrachten milieu beleid

4.245

‒ 1.500

2.745

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

73.245

4.800

78.045

 

Bijdrage aan de NAVO

66.701

4.800

71.501

 

Bijdrage aan internationale samenwerking

6.544

0

6.544

 

Bekostiging

4.290

0

4.290

 

Bekostiging diverse instellingen

4.290

0

4.290

 

Inkomensoverdrachten

742

‒ 660

82

 

Overige bijdragen

742

‒ 660

82

 

(Schade)vergoeding

20.578

‒ 6.567

14.011

 

Schadevergoeding overig

1.765

0

1.765

 

Regeling Chroom 6 Defensie

6.513

‒ 4.513

2.000

 

Civielrechtelijke Regeling Srebrenica 2020

12.300

‒ 2.054

10.246

     
 

Ontvangsten

1.600

0

1.600

     

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de verplichtingen

De verplichtingen stijgen per saldo met € 6,5 miljoen. Deze stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door € 7,2 miljoen aan hogere verplichtingen voor kennisopbouw bij TNO, NLR en MARIN via het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) vanuit het hiervoor bij Defensienota beschikbaar gestelde budget, een € 4,8 miljoen hogere bijdrage aan de NAVO en € 2,1 miljoen hogere verplichtingen aan subsidies. Daartegenover staan € 5,1 miljoen lagere verplichtingen aan schadevergoedingen, hoofdzakelijk veroorzaakt door € 6,5 miljoen aan lagere uitgaven voor de Regeling uitkering chroom-6 Defensie en de civielrechtelijke regeling Srebrenica waarvan verwacht wordt dat deze uitgaven niet in 2023 maar in latere jaren zullen plaatsvinden, en € 1,8 miljoen lagere verplichtingen aan beleidsopdrachten door onder andere de overheveling van € 1,0 miljoen naar het DMF voor elektrische laadpalen op Defensielocaties en de interdepartementale overheveling van € 0,5 miljoen naar het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (I&W) voor het programma luchtruimherziening.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget daalt per saldo met € 2,0 miljoen. Dit heeft hoofdzakelijk dezelfde oorzaken als genoemd in de toelichting op de verplichtingen, met als grootste verschil dat het uitgavenbudget voor kennisopbouw bij TNO, NLR en MARIN niet gelijk loopt met de opgehoogde verplichtingen, voornamelijk veroorzaakt door de verplichting van € 4,0 miljoen als bijdrage aan het nieuwe CBRN-laboratorium van TNO.

Niet-Beleidsartikel 10 Apparaat kerndepartement
Artikel 10 Apparaat kerndepartement (bedragen x € 1.000)
  

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

1.741.826

2.675

1.744.501

     
 

Uitgaven

1.744.204

‒ 19.203

1.725.001

     

10.2

Apparaatsuitgaven

1.744.204

‒ 19.203

1.725.001

 

Personele uitgaven

1.708.561

‒ 9.706

1.698.855

 

Eigen personeel

368.137

‒ 8.842

359.295

 

Externe Inhuur

22.187

8.012

30.199

 

Overige personele exploitatie

26.320

‒ 1.166

25.154

 

Uitkeringen (pensioenen en wachtgelden)

1.291.917

‒ 7.710

1.284.207

 

Materiële uitgaven

35.643

‒ 9.497

26.146

 

Overige materiele exploitatie

35.643

‒ 9.497

26.146

     
 

Ontvangsten

8.117

0

8.117

     

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 10,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de verplichtingen

De verplichtingen stijgen per saldo met € 2,7 miljoen. De verplichtingen lopen grotendeels gelijk met de kasuitgaven zoals hieronder uiteengezet. Het verschil met de uitgaven wordt voornamelijk veroorzaakt door een bijstelling van de verplichtingen voor externe inhuur met € 20,0 miljoen door het afsluiten van meer inhuurcontracten.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt per saldo verlaagd met € 19,2 miljoen. Dit wordt verklaard door:

Personele uitgaven

Het budget voor de personele uitgaven daalt per saldo met € 9,7 miljoen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door € 8,8 miljoen aan lagere uitgaven voor eigen personeel door de lagere personele vulling. Dit budget wordt voor € 8,0 miljoen ingezet om hogere uitgaven aan externe inhuur om de lagere personele vulling mee op te vangen. Daarnaast daalt het budget voor uitkeringen met € 7,7 miljoen door meevallende uitgaven door de bijgestelde raming voor het AOW-hiaat en de waardeoverdrachten.

Materiële uitgaven

Het budget voor de materiële uitgaven daalt per saldo met € 9,5 miljoen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door € 7,4 miljoen aan herschikkingen van dit budget voor onder andere externe inhuur.

Niet-Beleidsartikel 11 Geheim
Artikel 11 Geheim (bedragen x € 1.000)
  

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

18.815

0

18.815

     
 

Uitgaven

18.815

0

18.815

     

11.0

Geheim

18.815

0

18.815

 

Geheim

18.815

0

18.815

 

Geheim

18.815

0

18.815

     
 

Ontvangsten

0

0

0

     
Niet-Beleidsartikel 12 Nog onverdeeld
Artikel 12 Nog onverdeeld (bedragen x € 1.000)
  

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

102.262

‒ 102.262

0

     
 

Uitgaven

112.262

‒ 112.262

0

     

12.3

Nog onverdeeld Loon

35.194

‒ 35.194

0

 

Nog onverdeeld Loon

35.194

‒ 35.194

0

 

Nog onverdeeld Loon

35.194

‒ 35.194

0

12.4

Nog onverdeeld Prijs

77.068

‒ 77.068

0

 

Nog onverdeeld Prijs

77.068

‒ 77.068

0

 

Nog onverdeeld Prijs

77.068

‒ 77.068

0

     
 

Ontvangsten

0

0

0

     

Voor dit artikel worden mutaties met een grootte van € 5,0 miljoen of meer toegelicht.

Toelichting op de uitgaven

Het uitgavenbudget voor 2023 wordt verlaagd met € 112,3 miljoen. Dit wordt verklaard door:

Nog onverdeeld Loon

Het budget wordt met € 35,2 miljoen naar beneden bijgesteld. Dit wordt met name veroorzaakt door het uitdelen van AV-middelen (€ 28,0 miljoen) voor onder andere hogere salariskosten van militairen in opleiding als gevolg van het nieuwe militaire loongebouw en voor het nieuwe pensioenstelsel voor militairen en de hogere AOW-leeftijd. Daarnaast geeft Defensie € 7,2 miljoen vrij.

Nog onverdeeld Prijs

Het budget wordt met € 77,1 miljoen naar beneden bijgesteld. Dit wordt met name veroorzaakt door het verlagen van het budget met € 39,7 miljoen als gevolg van krapte op de Defensiemarkt en op de arbeidsmarkt. Daarnaast is de bijstelling een gevolg van een verlaging van € 28,3 miljoen vanwege herallocaties van budgetten en het oplossen van problematiek op de defensiebegroting, zoals hogere prijzen voor transport, water, energie en een naheffing van de belastingdienst, en een aantal overige mutaties (€ 9,0 miljoen).

Niet-Beleidsartikel 13 Bijdrage aan Defensiematerieelbegrotingsfonds
Artikel 13 Bijdrage aan Defensiematerieelbegrotingsfonds (bedragen x € 1.000)
  

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

5.465.332

9.794

5.475.126

     
 

Uitgaven

5.467.518

7.608

5.475.126

     

13.0

Bijdrage aan Defensiematerieelbegrotingsfonds

5.467.518

7.608

5.475.126

 

Bijdrage aan Defensiematerieelbegrotingsfonds

5.467.518

7.608

5.475.126

 

Bijdrage aan Defensiematerieelbegrotingsfonds

5.467.518

7.608

5.475.126

     
 

Ontvangsten

0

0

0

     

Toelichting op de uitgaven

De mutatie van € 7,6 miljoen betreft de bijdrage vanuit de begroting Hoofdstuk X Defensie aan hoofdstuk K Defensiematerieelbegrotingsfonds ten behoeve van uitgaven die op het fonds worden verantwoord.

3 Bijlage subsidieoverzicht

Subsidies (bedragen x € 1.000)

Naam

2021

2022

Ontwerpbegroting 2023

Stand 1e suppletoire begroting 2023

Stand 2e suppletoire begroting 2023*

Afwijking 2e suppletoire 2023 t.o.v. 1e suppletoire

mutatie 2024

mutatie 2025

mutatie 2026

Reden afwijking stand van2e suppletoire t.o.v. 1e suppletoire

Laatste evaluatie

Volgende evaluatie

Einddatum

Stichting Nederlands Veteraneninstituut (NLVi)

21.765

24.502

23.496

23.496

28.410

4.914

   

Verhoging plafond n.a.v. ammendement Boswijk, terugkeerreizen Dutchbat III en loon- & prijstijgingen.

2022

2026

2026

Nationaal Comité Herdenking Capitulatie 1945 Wageningen

25

25

25

25

25

0

    

2021

2026

2026

Stichting Veteranen Platform (VP)

304

212

212

246

246

0

    

2022

2027

2027

Stichting Koninklijke Defensiemusea

16.550

17.141

18.184

18.184

18.184

0

    

2019

2024

2024

Stichting Nationale Taptoe

276

304

304

324

324

0

    

2022

2027

2027

Universiteit van Amsterdam

74

74

77

77

74

‒ 3

   

correctie op de subsidie

2022

2027

2027

Stichting Maritiem Kenniscentrum

28

23

25

25

25

0

    

2022

2027

2027

Stichting Phantasy in Blue

25

 

25

10

0

‒ 10

   

geen subsidie toegekend in 2023

2022

n.v.t.

n.v.t.

Stichting Historische Vlucht

111

118

125

125

125

0

    

2022

2027

2027

SWoon NLDA

15

22

25

25

25

0

    

2022

2027

2027

Stichting Klachtentelefoon Luchtverkeer Limburg

   

75

75

0

    

n.v.t.

2027

2027

ASL BISL Foundation

40

 

40

0

0

0

    

2017

n.v.t.

n.v.t.

Stichting Power of Freedom, Invictus Games

0

4.850

0

0

0

0

    

eenmalig

eenmalig

eenmalig

Subsidies te verstrekken na evaluatie/ nader te verdelen

 

37

508

714

1.134

        

Totaal subsidies

39.213

47.308

43.046

43.326

48.647

 

0

0

0

    
              

*De genoemde bedragen betreffen het wettelijk plafond voor subsidies

             
Naar boven