36 435 XVII Wijziging van de begrotingsstaat van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking (XVII) voor het jaar 2023 (wijziging samenhangende met Miljoenennota)

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 tot en met 3

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2023 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat voor het Ministerie Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

De Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, E.N.A.J. Schreinemacher

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1. Leeswijzer

De voorliggende suppletoire begroting bevat de voorgestelde wijzigingen ten opzichte van de Voorjaarsnota 2023 van hoofdstuk XVII van de begroting van het Rijk.

Hoofdstuk 2 bevat per beleidsartikel een tabel budgettaire gevolgen van beleid. Na de tabel «budgettaire gevolgen van beleid» wordt een toelichting op de mutaties gegeven. Hierbij worden per artikel de mutaties die groter of gelijk zijn aan de ondergrenzen in onderstaande staffel (tabel 1) conform de Rijksbegrotingsvoorschriften toegelicht. De wijzigingen van de verplichtingen worden alleen toegelicht wanneer ze groter zijn dan 10% ten opzichte van de vorige stand op artikelniveau.

Als gevolg van hoger dan verwachte eerstejaars asieluitgaven, heeft een herschikking van het ODA-budget plaatsgevonden. Dit betekent in 2023 een ombuiging van EUR 559 miljoen op de BHOS-begroting. Met deze incidentele suppletoire begroting 2023 wordt de verdeling van deze ombuiging op de BHOS-begroting uiteengezet, zoals toegezegd tijdens het Commissiedebat Humanitaire Hulp d.d. 11 mei 20231. Daarmee wordt de bij eerste suppletoire begroting op verschillende artikelonderdelen administratief geboekte «pro rata» ombuiging tegengeboekt en vervangen door de ombuigingen per artikelonderdeel.

De verhoging van het ODA-budget als gevolg van de nieuwe CPB-raming (Macro-Economische Verkenning (MEV)) verzacht meerjarig de gevolgen van de asieltegenvaller op het ODA-budget, waarmee humanitaire hulp kan worden ontzien van een korting. Het kabinet handelt hiermee in de geest van de motie Grinwis c.s.2 Met deze ISB wordt ook voldaan aan de motie Van der Graaf/Hammelburg.3

Het budget dat in 2023 beschikbaar komt vanwege de MEV wordt met de tweede suppletoire begroting herverdeeld over de diverse artikelonderdelen. In verband met de korte verwerkingstijd na het verschijnen van de MEV-cijfers is dit budget nu per thema op «Nog te verdelen» geboekt.

Gezien het feit dat de ombuiging gedurende het lopende jaar duidelijk werd, is gekozen voor een technische verwerking in 2023. Dit betekent dat alleen is omgebogen op budgetten die nog niet juridisch verplicht zijn. De rest van de ombuiging wordt behaald door betalingen door te schuiven naar 2024. Daarnaast is gekeken naar de uitvoerbaarheid van de programmering voor 2023.

Tabel 1 Ondergrenzen conform RBV

Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting) in € miljoen

Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)

Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)

< 50

1

2

=> 50 en < 200

2

4

=> 200 en < 1.000

5

10

=> 1.000

10

20

2. Beleidsartikelen

Artikel 1: Duurzame economische ontwikkeling, handel en investeringen

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 2 Budgettaire gevolgen van beleidsartikel 1 Duurzame economische ontwikkeling, handel en investeringen (mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag) (bedragen x € 1.000)
   

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)

Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)

   

2023

2023

2023

 

Verplichtingen

501.495

30.610

532.105

         
 

Uitgaven:

     
         
 

Programma-uitgaven totaal

572.242

30.610

602.852

 

waarvan juridisch verplicht

     
         

1.1

Duurzaam handels- en investeringssysteem, incl. MVO

35.934

– 3.000

32.934

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

MVO en beleidsondersteuning (ODA)

15.875

– 3.000

12.875

 

MVO en beleidsondersteuning (non-ODA)

4.338

0

4.338

         
 

Opdrachten

     
 

MVO en beleidsondersteuning (non-ODA)

2.226

0

2.226

         
 

Bijdrage aan agentschappen

     
 

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

2.300

0

2.300

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

MVO en beleidsondersteuning (ODA)

5.000

0

5.000

 

Contributies internationaal ondernemen (non-ODA)

6.195

0

6.195

         

1.2

Versterkte Nederlandse Handels- en Investeringspositie

96.181

0

96.181

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Programma's internationaal ondernemen

10.000

0

10.000

 

Versterking concurrentiepositie Nederland

6.502

0

6.502

 

Invest Internationaal

9.780

0

9.780

 

Dutch Trade and Investment Fund

4.499

0

4.499

         
 

Garanties

     
 

Dutch Trade and Investment Fund

1.500

0

1.500

         
 

Opdrachten

     
 

Programma's internationaal ondernemen

10.566

0

10.566

 

Dutch Trade and Investment Fund

4.186

0

4.186

 

Wereldtentoonstelling

4.000

0

4.000

         
 

Bijdrage aan agentschappen

     
 

Rijksdienst voor ondernemend Nederland

45.148

0

45.148

         

1.3

Versterkte private sector en arbeidsmarkt in ontwikkelingslanden

440.127

33.610

473.737

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Marktontwikkeling en markttoegang

13.450

– 4.000

9.450

 

Economic governance and institutions

12.900

– 7.700

5.200

 

Financiële sector ontwikkeling

42.270

0

42.270

 

Infrastructuurontwikkeling

31.460

– 1.673

29.787

 

Duurzame productie en handel

44.700

– 16.000

28.700

 

(Jeugd)werkgelegenheid

9.000

0

9.000

 

Nexus onderwijs en werk

9.825

0

9.825

 

Lokale private sector ontwikkeling

4.590

0

4.590

         
 

Leningen

     
 

Infrastructuurontwikkeling

9.000

– 9.000

0

 

Financiële sector ontwikkeling

20.000

0

20.000

         
 

Garanties

     
 

Financiële sector ontwikkeling

10.000

0

10.000

         
 

Opdrachten

     
 

Marktontwikkeling en markttoegang

11.000

0

11.000

 

Economic governance and institutions

17.000

– 13.000

4.000

 

Financiële sector ontwikkeling

4.000

0

4.000

 

Infrastructuurontwikkeling

7.750

0

7.750

 

(Jeugd)werkgelegenheid

25.850

0

25.850

         
 

Bijdrage aan agentschappen

     
 

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

24.000

0

24.000

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

International Labour Organisation

5.700

0

5.700

 

Lokale private sector ontwikkeling

45.925

0

45.925

 

Marktontwikkeling en markttoegang

15.200

– 7.800

7.400

 

Partnershipprogramma ILO

6.500

0

6.500

 

Economic governance and institutions

6.000

0

6.000

 

Financiële sector ontwikkeling

17.000

0

17.000

 

Infrastructuurontwikkeling

115.790

– 30.500

85.290

 

(Jeugd)werkgelegenheid

0

0

0

 

Nexus onderwijs en werk

14.000

0

14.000

         
 

Nog te verdelen

     
 

Nog te verdelen

– 82.783

123.283

40.500

         
 

Ontvangsten

14.000

10.000

24.000

         

1.10

Ontvangsten duurzame economische ontwikkeling, handel en investeringen

7.000

0

7.000

         

1.30

Ontvangsten DGGF

7.000

10.000

17.000

Toelichting

Als gevolg van de hogere bezetting bij het COA van eerstejaars asielzoekers uit DAC-landen, heeft er een herschikking plaatsgevonden binnen het ODA-budget. Dit betekent een ombuiging op de BHOS-programma's. De bij eerste suppletoire begroting op verschillende artikelonderdelen administratief geboekte «pro rata» ombuiging wordt tegengeboekt en vervangen door de ombuigingen per artikelonderdeel.

Op artikel 1.3 wordt per saldo EUR 61 miljoen omgebogen. Vanwege de MEV is de ombuiging circa EUR 40,5 miljoen lager dan bij Voorjaarsnota voorzien. Dit wordt bij tweede suppletoire begroting herverdeeld over de diverse artikelonderdelen.

Voor het infrastructuur programma wordt EUR 35 miljoen aan betalingen uitgesteld naar 2024 en EUR 19,5 miljoen onverplichte ruimte ingeleverd.

Ook worden jaarbijdragen voor het programma duurzame productie en handel uitgesteld naar 2024 (EUR 16 miljoen).

Op het thema marktontwikkeling wordt EUR 11,8 miljoen omgebogen door het kasritme van een grote activiteit uit te stellen tot 2024.

De ombuiging bij economic governance van EUR 17,7 miljoen wordt ingvuld door EUR 7,7 miljoen aan betalingen van lopende verplichtingen uit te stellen naar 2024. Voor de overige EUR 10 miljoen die wordt omgebogen, worden nieuwe verplichtingen (met kasuitgaven in 2023) uitgesteld en worden de betalingen voor nieuwe verplichtingen uitgesteld naar 2024 of 2025.

De aflossingen op de wisselfinancieringen van DGGF III worden EUR 10 miljoen hoger geraamd.

Artikel 2: Duurzame ontwikkeling, voedselzekerheid, water en klimaat

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 3 Budgettaire gevolgen van beleidsartikel 2 Duurzame ontwikkeling, voedselzekerheid, water en klimaat (mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag) (bedragen x € 1.000)
   

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)

Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)

   

2023

2023

2023

 

Verplichtingen

1.125.178

119.430

1.244.608

         
 

Uitgaven:

     
         
 

Programma-uitgaven totaal

792.660

75.348

868.008

 

waarvan juridisch verplicht

     
         

2.1

Voedselzekerheid

281.204

108.350

389.554

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Realiseren ecologische houdbare voedselsystemen

15.000

– 2.000

13.000

 

Bevorderen inclusieve, duurzame groei in de agrarische sect.

14.000

0

14.000

 

Kennis & capaciteitsopbouw ten behoeve van voedselzekerheid

3.000

0

3.000

 

Uitbannen huidige honger en voeding

20.327

– 4.000

16.327

 

Voedselzekerheid

61.509

– 6.000

55.509

         
 

Opdrachten

     
 

Kennis & capaciteitsopbouw ten behoeve van voedselzekerheid

20.550

0

20.550

 

Realiseren ecologische houdbare voedselsystemen

10.000

0

10.000

 

Voedselzekerheid

1.000

0

1.000

         
 

Bijdrage aan agentschappen

     
 

Rijksdienst voor ondernemend Nederland

3.370

0

3.370

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

Voedselzekerheid

124.298

– 4.000

120.298

 

Realiseren ecologische houdbare voedselsystemen

25.000

– 8.000

17.000

 

Bevorderen inclusieve, duurzame groei in de agrarische sect.

40.500

0

40.500

 

Kennis & capaciteitsopbouw ten behoeve van voedselzekerheid

27.000

0

27.000

 

Uitbannen huidige honger en voeding

52.000

– 4.000

48.000

         
 

Nog te verdelen

– 136.350

136.350

0

 

Nog te verdelen

     
         

2.2

Water

201.367

– 2.132

199.235

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Waterbeheer

26.767

– 600

26.167

 

Drinkwater en sanitatie

26.695

3.868

30.563

         
 

Opdrachten

     
 

Waterbeheer

3.770

– 600

3.170

         
 

Bijdrage aan agentschappen

     
 

Rijksdienst voor ondernemend Nederland

2.000

0

2.000

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

Waterbeheer

96.385

– 4.800

91.585

 

Drinkwater en sanitatie

45.750

0

45.750

         

2.3

Klimaat

310.089

– 30.870

279.219

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Klimaat algemeen

33.863

0

33.863

 

Hernieuwbare energie

26.000

0

26.000

 

Dutch Fund for Climate and Development

40.000

0

40.000

         
 

Bijdrage aan agentschappen

     
 

Rijksdienst voor ondernemend Nederland

3.400

0

3.400

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

Contributie IZA/IZT

357

0

357

 

Klimaatprogramma's (non-ODA)

1.595

130

1.725

 

Klimaat algemeen

160.232

– 31.000

129.232

 

Hernieuwbare energie

36.000

0

36.000

 

UNEP

8.642

0

8.642

Toelichting

Als gevolg van de hogere bezetting bij het COA van eerstejaars asielzoekers uit DAC-landen, heeft er een herschikking plaatsgevonden binnen het ODA-budget. Dit betekent een ombuiging op de BHOS-programma's. De bij eerste suppletoire begroting op verschillende artikelonderdelen administratief geboekte «pro rata» ombuiging wordt tegengeboekt en vervangen door de ombuigingen per artikelonderdeel.

Op artikel 2 wordt een aantal betalingen aangehouden, bijvoorbeeld van voedselprojecten in de Democratische Republiek Congo, voor klimaatfinanciering en voor Gain/CARE. Daarnaast wordt er onverplichte ruimte op water ingeleverd en worden voedselsubsidies verminderd, bijvoorbeeld in verband met de oorlog in Soedan.

Zoals gemeld aan het parlement op 4 juli 2023 (Kamerstuk 36 045 nr. 165), is er EUR 3,9 miljoen vrijgemaakt uit algemene middelen ter ondersteuning van waterbedrijven in Oekraine, door middel van financiële ondersteuning van Nederlandse publieke drinkwaterbedrijven (verenigd in WaterWorX en vertegenwoordigd door Vitens Evides International).

Artikel 3: Sociale vooruitgang

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 4 Budgettaire gevolgen van beleidsartikel 3 Sociale vooruitgang (mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag) (bedragen x € 1.000)
   

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)

Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)

   

2023

2023

2023

 

Verplichtingen

454.932

108.336

563.268

         
 

Uitgaven:

     
         
 

Programma-uitgaven totaal

739.442

73.782

813.224

 

waarvan juridisch verplicht

     
         

3.1

Mondiale gezondheid en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten

422.983

84.982

507.965

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Mondiale gezondheid en SRGR

230.865

– 68.687

162.178

 

Global Fund to Fight Aids, Malaria and Tuberculosis

0

0

0

         
 

Opdrachten

     
 

Mondiale gezondheid en SRGR

16.397

0

16.397

         
 

Bijdrage aan agentschappen

     
 

Rijksdienst voor ondernemend Nederland

137

0

137

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

WHO/PAHO

6.713

0

6.713

 

Mondiale gezondheid en SRGR

184.410

11.928

196.338

 

UNFPA

60.000

– 11.700

48.300

 

UNAIDS

23.000

0

23.000

 

Partnershipprogramma WHO

14.402

0

14.402

 

Global Fund to Fight Aids, Malaria and Tuberculosis

0

0

0

 

UNICEF

0

0

0

 

Vrouwenrechten en keuzevrijheid

0

0

0

         
 

Nog te verdelen

     
 

Nog te verdelen

– 112.941

153.441

40.500

         

3.2

Vrouwenrechten en gendergelijkheid

49.667

0

49.667

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Vrouwenrechten

37.067

– 4.000

33.067

         
 

Opdrachten

     
 

Vrouwenrechten

0

0

0

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

Vrouwenrechten

6.600

0

6.600

 

UNWOMEN

6.000

0

6.000

         
 

Nog te verdelen

     
 

Nog te verdelen

0

4.000

4.000

         

3.3

Maatschappelijk middenveld

199.642

– 1.200

198.442

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Twinningsfaciliteit Suriname

850

0

850

 

Versterking maatschappelijk middenveld

181.057

– 5.200

175.857

         
 

Opdrachten

     
 

Versterking maatschappelijk middenveld

6.000

0

6.000

 

Versterking maatschappelijk middenveld Monitoringsfonds

1.417

0

1.417

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

Versterking maatschappelijk middenveld

10.318

0

10.318

         
 

Nog te verdelen

     
 

Nog te verdelen

0

4.000

4.000

         

3.4

Onderwijs

67.150

– 10.000

57.150

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Onderzoeksprogramma's

1.500

0

1.500

         
 

Opdrachten

     
 

Onderwijs

200

0

200

 

Onderzoekprogramma's

2.000

0

2.000

 

Hoger Onderwijs

50.932

– 10.000

40.932

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

Onderwijs

2.518

0

2.518

 

Global partnership for education

10.000

0

10.000

Toelichting

Als gevolg van de hogere bezetting bij het COA van eerstejaars asielzoekers uit DAC-landen, heeft er een herschikking plaatsgevonden binnen het ODA-budget. Dit betekent een ombuiging op de BHOS-programma's. De bij eerste suppletoire begroting op verschillende artikelonderdelen administratief geboekte «pro rata» ombuiging wordt tegengeboekt en vervangen door de ombuigingen per artikelonderdeel.

Op artikel 3.1 Mondiale gezondheid en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten wordt per saldo EUR 53 miljoen omgebogen. Vanwege de MEV is de ombuiging circa EUR 40,5 miljoen lager dan bij Voorjaarsnota voorzien. De voorziene ombuigingen op 3.2 en 3.3 (ieder EUR 4 miljoen) worden teruggedraaid. Dit wordt bij tweede suppletoire begroting herverdeeld over de diverse artikelonderdelen.

Op 3.1 wordt er omgebogen door het verlagen van de SRGR-budgetten van de posten (totaal EUR 12 miljoen) en inzet van nog niet juridische verplichte middelen (EUR 42 miljoen) door de start van een aantal nieuwe verplichtingen uit te stellen naar 2024 of betalingen voor nieuwe verplichtingen uit te stellen naar 2024.

Zoals gemeld aan het parlement op 4 juli 2023 (Kamerstuk 36 045 nr. 165), is er EUR 25 miljoen vrijgemaakt uit algemene middelen voor geïntegreerde en brede ondersteuning van het gezondheidssysteem in Oekraïne, uitgaande van de gezondheidsnoden zoals onderbouwd in de Ukraine rapid damage and needs assessment. Financiering loopt via multilaterale kanalen waarmee reeds wordt samengewerkt.

Door de verwerking van de «Nog te verdelen» ombuigingen uit de Voorjaarsnota naar de andere (sub)artikelen komt het saldo op artikel 3.1 hoger uit ten opzichte van de eerste suppletoire begroting.

Op artikel 3.3 – Maatschappelijk middenveld worden de uitgaven met EUR 1,2 miljoen verlaagd. Deze uitgaven zijn onderdeel van de verhoging van EUR 2,4 miljoen als gevolg van het amendement Hammelburg en zal nu over 2023 en 2024 verdeeld worden. De mogelijkheden voor een regionaal project in Oost Europa worden onderzocht. Ontwikkeling en uitvoering van deze activiteit met betrokkenheid van meerdere partijen in verschillende landen heeft twee jaar tijd nodig.

Op artikel 3.4 – Onderwijs wordt EUR 10 miljoen omgebogen door het nieuwe Beroeps- en Hoger onderwijsprogramma pas in 2024 te starten.

Artikel 4: Vrede, veiligheid en duurzame ontwikkeling

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 5 Budgettaire gevolgen van beleidsartikel 4 Vrede, veiligheid en duurzame ontwikkeling (mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag) (bedragen x € 1.000)
   

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)

Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)

   

2023

2023

2023

 

Verplichtingen

1.675.143

78.706

1.753.849

         
 

Uitgaven:

     
         
 

Programma-uitgaven totaal

963.006

78.706

1.041.712

 

waarvan juridisch verplicht

     
         

4.1

Humanitaire hulp

584.017

0

584.017

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Noodhulpprogramma's

117.000

0

117.000

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

Noodhulpprogramma's

352.000

0

352.000

 

Noodhulpprogramma's non-ODA

1.017

0

1.017

 

UNHCR

35.000

0

35.000

 

UNRWA

19.000

0

19.000

 

Wereldvoedselprogramma

60 000

0

60.000

         

4.2

Opvang en bescherming in de regio en migratiesamenwerking

304.000

– 57.000

247.000

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Opvang in de regio

5.000

0

5.000

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

Opvang in de regio

240.000

– 48.000

192.000

 

Migratie en ontwikkeling

59.000

– 9.000

50 000

         

4.3

Veiligheid en Rechtstaatontwikkeling

74.989

135.706

210.695

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Legitieme stabiliteit

5.500

0

5.500

 

Inclusieve vredes- en politieke processen

10.000

– 6.500

3.500

 

Vredesdividend: werkgelegenheid en basisvoorzieningen

0

0

0

 

Functionerende rechtsorde

43.165

– 5.000

38.165

         
 

Opdrachten

     
 

Inclusieve vredes- en politieke processen

1.500

– 1.500

0

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

Legitieme stabiliteit

4.000

– 4.000

0

 

Functionerende rechtsorde

110.680

– 8.000

102.680

 

Inclusieve vredes- en politieke processen

40.850

0

40.850

         
 

Nog te verdelen

     
 

Nog te verdelen

– 140.706

160.706

20.000

Toelichting

Als gevolg van de hogere bezetting bij het COA van eerstejaars asielzoekers uit DAC-landen, heeft er een herschikking plaatsgevonden binnen het ODA-budget. Dit betekent een ombuiging op de BHOS-programma's. De bij eerste suppletoire begroting op verschillende artikelonderdelen administratief geboekte «pro rata» ombuiging wordt tegengeboekt en vervangen door de ombuigingen per artikelonderdeel.

De per saldo ombuiging op artikel 4.3 komt uit op EUR 5 miljoen. De oorspronkelijke ombuiging (EUR 25 miljoen) wordt gedeeltelijk teruggedraaid met extra budget voortkomend uit MEV. Dit budget staat nu op Nog te verdelen en zal bij de tweede suppletoire begroting naar de budgetten herverdeeld worden.

De programmering op artikel 4 wordt voor wat betreft het onderdeel Opvang in de Regio en Migratiesamenwerking bijgesteld. Ten opzichte van 2022 was een stijging voorzien van EUR 85 miljoen in 2023. Dit wordt verlaagd met EUR 57 miljoen door de planning uit te stellen (EUR 44 miljoen) en een geplande betaling wordt verschoven van eind 2023 naar 2024 (EUR 13 miljoen).

Artikel 5: Multilaterale samenwerking en overige inzet

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 6 Budgettaire gevolgen van beleidsartikel 5 Multilaterale samenwerking en overige inzet (mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag) (bedragen x € 1.000)
   

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties suppletoire begroting Prinsjesdag (2)

Stand suppletoire begroting Prinsjesdag (3) = (1) + (2)

   

2023

2023

2023

 

Verplichtingen

760.080

12.052

772.132

         
 

Uitgaven:

     
         
 

Programma-uitgaven totaal

412.994

– 49.155

363.839

 

waarvan juridisch verplicht

     
         

5.1

Multilaterale samenwerking

315.025

4.528

319.553

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

UNIDO

1.950

– 419

1.531

 

UNDP

39.000

– 10.750

28.250

 

UNICEF

44.000

– 12.750

31.250

 

Speciale multilaterale activiteiten

24.077

– 10.500

13.577

 

Assistent deskundigenprogramma

9.000

0

9.000

 

Internationale Financiële Instellingen

8.000

0

8.000

 

Middelenaanvullingen multilaterale banken en fondsen

79.789

0

79.789

 

Kapitaalaanvullingen bij regionale ontwikkelingsbanken

8.156

0

8.156

 

Bijdrage aan IFI's voor steun Oekraine

140.000

0

140.000

         
 

Nog te verdelen

     
 

Nog te verdelen

– 38.947

38.947

0

         

5.2

Overig armoedebeleid

97.969

5.247

103.216

         
 

Subsidies (regelingen)

     
 

Kleine activiteiten posten en cultuur en ontwikkeling

8.385

0

8.385

 

Nationale SDG Implementatie

650

0

650

         
 

Opdrachten

     
 

Nationale SDG Implementatie

170

– 15

155

 

Programmamiddelen steun Oekraine – ln-kind steun

0

5.300

5.300

         
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

     
 

UNESCO

4.400

– 63

4.337

 

Diverse ondersteunende activiteiten

21.547

2.327

23.874

 

Kleine activiteiten posten en cultuur en ontwikkeling

2.529

0

2.529

 

Schuldverlichting

60.038

– 2.302

57.736

 

Voorlichting op het terrein van Ontwikkelingssamenwerking

250

0

250

         

5.4

Nog te verdelen i.v.m. wijzigingen BNI en/of toerekeningen

0

– 58 930

– 58.930

         
 

Ontvangsten

45.088

0

45.088

         

5.20

Ontvangsten en restituties met betrekking tot leningen

22.182

0

22.182

         

5.21

Ontvangsten OS

21.176

0

21.176

         

5.22

Koersverschillen OS

0

0

0

         

5.23

Diverse ontvangsten non-ODA

1.730

0

1.730

Toelichting

Als gevolg van de hogere bezetting bij het COA van eerstejaars asielzoekers uit DAC-landen, heeft er een herschikking plaatsgevonden binnen het ODA-budget. Dit betekent een ombuiging op de BHOS-programma's. De bij eerste suppletoire begroting op verschillende artikelonderdelen administratief geboekte «pro rata» ombuiging wordt tegengeboekt en vervangen door de ombuigingen per artikelonderdeel.

In 2023 zijn de Algemene Vrijwillige bijdragen voor UNDP en UNICEF meerjarig verplicht. Hierbij was de intentie om te blijven voldoen aan de zo genoemde UN-Funding Compact afspraken over de verhouding tussen geoormerkte en ongeoormerkte financiering aan VN-instellingen. Vanwege de noodzakelijke ombuigingen kan hieraan slechts deels worden voldaan. Verder is de planning van financiering van multilaterale activiteiten afgestemd op de aangepaste begroting.

Zoals gemeld aan het parlement op 4 juli 2023 (Kamerstuk 36 045 nr. 165), is er EUR 5,3 miljoen vrijgemaakt uit algemene middelen om via in-kind bijdragen directe steun te leveren aan Oekraïne. Het betreft bijdragen die voorzien in de behoeften die Oekraïne kenbaar heeft gemaakt via het EU Civil Protection Mechanism of anderszins, en die door Nederland zullen worden geleverd.

Om de inzichtelijkheid van de BHOS-begroting verder te verbeteren is er met ingang van begrotingsjaar 2017 artikelonderdeel 5.4 gecreëerd. Op dit artikelonderdeel wordt ook overprogrammering geregistreerd. Overprogrammering houdt in dat er meer programma’s of bijdragen worden gepland dan waarvoor budget beschikbaar is, in de verwachting dat over het algemeen de uitvoering van programma’s en/of betalingen vertraging oploopt. De uitvoering van het beleid leert dat bijvoorbeeld (geo)politieke ontwikkelingen en uitvoeringsmogelijkheden in landen waarin programma’s worden uitgevoerd gedurende het jaar kunnen leiden tot vertragingen in de uitputting van de ODA-middelen. Indien er sprake is van overprogrammering is dat zichtbaar als een negatieve stand op het verdeelartikel. Over de verdere werking van dit artikel verwijs ik u naar de Kamerbrief als reactie op Motie van der Graaf c.s. (Kamerstuk II, 36200 XVII nr. 32) over fluctuaties van het ODA-budget.

De totale ombuiging op de BHOS-begroting (EUR 559 miljoen, na inzet buffer EUR 531 miljoen) is gedempt met het extra budget voortkomend uit MEV (EUR 165 miljoen). Dit leidt tot een bezuiniging van EUR 297 miljoen op de BHOS-budgetten. Daarnaast is EUR 9 miljoen op de ODA-budgetten van het Ministerie van Buitenlandse Zaken bezuinigd. De overprogrammering is hiermee EUR 60 miljoen.

Naar boven