36 336 Wijziging van de begrotingsstaat van het Ministerie van Buitenlandse Zaken voor het jaar 2023 (Tweede incidentele suppletoire begroting inzake steun Oekraïne en tweede ophoging Nederlandse bijdrage Europese Vredesfaciliteit)

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A Artikelgewijze toelichting bij het wetsvoorstel

Wetsartikelen 1 tot en met 3

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2023 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Buitenlandse Zaken.

De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.

De Minister van Buitenlandse Zaken, W.B. Hoekstra

B Artikelgewijze toelichting bij de begrotingsartikelen

1. Leeswijzer

De voorliggende suppletoire begroting bevat de voorgestelde wijzigingen ten opzichte van de Ontwerpbegroting 2023 van hoofdstuk V van de begroting van het Rijk.

Onderdeel 2 bevat voor de beleidsartikelen 1(Versterkte internationale rechtsorde), 2 (Veiligheid en stabiliteit), 3 (Effectieve Europese samenwerking), en 4 (Consulaire dienstverlening en uitdragen Nederlandse waarden) een tabel budgettaire gevolgen van beleid. Na de tabel «budgettaire gevolgen van beleid» wordt een toelichting op de mutatie gegeven.

2. Beleidsartikelen

2.1 Artikel 1: Versterkte internationale rechtsorde

Tabel 1 Budgettaire gevolgen van beleidsartikel 1 Versterkte internationale rechtsorde (tweede incidentele suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)
   

Vastgestelde begroting incl. amendementen en 1e ISB

Mutaties tweede incidentele suppletoire begroting

Stand tweede incidentele suppletoire begroting

Mutaties

Mutaties

Mutaties

Mutaties

   

2023

2023

2023

2024

2025

2026

2027

 

Verplichtingen

104.618

14.000

118.618

0

0

0

0

                 
 

Uitgaven

131.345

14.000

145.345

0

0

0

0

                 

1.1

Goed functionerende internationale instellingen met een breed draagvlak

49.305

14.000

63.305

0

0

0

0

                 
 

Subsidies (regelingen)

             
 

Internationaal recht

750

0

750

0

0

0

0

                 
 

Opdrachten

             
 

Verenigde Naties

0

0

0

0

0

0

0

 

Internationaal recht

0

0

0

0

0

0

0

                 
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

             
 

Verenigde Naties

33.525

0

33.525

0

0

0

0

 

OESO

7.535

0

7.535

0

0

0

0

 

Internationaal Strafhof

3.910

0

3.910

0

0

0

0

 

Internationaal recht

3.585

14.000

17.585

0

0

0

0

                 

1.2

Bescherming en bevordering van mensenrechten

67.902

0

67.902

       
                 
 

Subsidies (regelingen)

             
 

Mensenrechtenfonds

20.390

0

20.390

0

0

0

0

                 
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

             
 

Mensenrechtenfonds

37.362

0

37.362

0

0

0

0

 

Mensenrechten multilateraal

10.150

0

10.150

0

0

0

0

                 

1.3

Gastlandbeleid internationale organisaties

14.138

0

14.138

0

0

0

0

                 
 

Subsidies (regelingen)

             
 

Carnegiestichting

4.400

0

4.400

0

0

0

0

                 
 

Bijdrage aan agentschappen

             
 

Vredespaleis

6.750

0

6.750

0

0

0

0

                 
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

             
 

Internationaal Strafhof

858

0

858

0

0

0

0

 

Speciaal Tribunaal Libanon

1.500

0

1.500

0

0

0

0

 

Nederland Gastland

630

0

630

0

0

0

0

Toelichting uitgaven en verplichtingen

Artikelonderdeel 1.1

Het Kabinet maakt EUR 14 miljoen vrij voor diverse activiteiten en bijdragen gerelateerd aan het tegengaan van straffeloosheid. Zo zal onder andere een bijdrage van EUR 9 miljoen worden gedaan aan de Oekraïense aanklager en justitie sector. Ook steunt het Kabinet de oprichting van een register voor oorlogsschade met EUR 1,5 miljoen.

2.2 Artikel 2: Veiligheid en stabiliteit

Tabel 2 Budgettaire gevolgen van beleidsartikel 2 Veiligheid en stabiliteit (tweede incidentele suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)
   

Vastgestelde begroting incl. amendementen en 1e ISB

Mutaties tweede incidentele suppletoire begroting

Stand tweede incidentele suppletoire begroting

Mutaties

Mutaties

Mutaties

Mutaties

   

2023

2023

2023

2024

2025

2026

2027

 

Verplichtingen

288.705

85.000

373.705

0

0

0

0

                 
 

Uitgaven

282.746

85.000

99.495

0

0

0

0

                 

2.1

Goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid

15.455

75.000

90.455

0

0

0

0

                 
 

Subsidies (regelingen)

             
 

Atlantische Commissie

565

0

565

0

0

0

0

                 
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

             
 

NAVO

9.650

0

9.650

0

0

0

0

 

WEU

690

0

690

0

0

0

0

 

Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid

2.700

0

2.700

0

0

0

0

 

Veiligheidsfonds

1.850

0

1.850

0

0

0

0

 

NAVO Oekraïne UCAP Trust Fund

0

75.000

75.000

0

0

0

0

                 

2.2

Bestrijding internationale criminaliteit en terrorisme

15.400

0

15.400

0

0

0

0

                 
 

Subsidies (regelingen)

             
 

Anti-terrorisme instituut

650

0

650

0

0

0

0

 

Contra-terrorisme

7.720

0

7.720

0

0

0

0

 

Cyber security

3.580

0

3.580

0

0

0

0

                 
 

Opdrachten

             
 

Global Forum on Cyber Expertise

1.250

0

1.250

0

0

0

0

 

Contra-terrorisme

0

0

0

0

0

0

0

                 
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

             
 

Contra-terrorisme

880

0

880

0

0

0

0

 

Cyber security

1.320

0

1.320

0

0

0

0

                 

2.3

Wapenbeheersing

11.022

0

11.022

0

0

0

0

                 
 

Opdrachten

             
 

OPCW en andere ontwapeningsorganisaties

465

0

465

0

0

0

0

 

Conferentie New Tech 2022

0

0

0

0

0

0

0

                 
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

             
 

IAEA

7.317

0

7.317

0

0

0

0

 

OPCW en andere ontwapeningsorganisaties

1.320

0

1.320

0

0

0

0

 

CTBTO

1.920

0

1.920

0

0

0

0

                 

2.4

Bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband

210.047

10.000

220.047

0

0

0

0

                 
 

Subsidies (regelingen)

             
 

Nederland Helsinki Comité

28

0

28

0

0

0

0

 

Stabiliteitsfonds

25.000

0

25.000

0

0

0

0

 

Training buitenlandse diplomaten

2.500

0

2.500

0

0

0

0

       

0

0

0

0

0

 

Opdrachten

             
 

Makandra

1.370

0

1.370

0

0

0

0

                 
 

Bijdrage aan agentschappen

             
 

Makandra

170

0

170

0

0

0

0

                 
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

             
 

OVSE

9.880

0

9.880

0

0

0

0

 

Stabiliteitsfonds

51.770

10.000

61.770

0

0

0

0

 

VN-contributie voor crisisbeheersingsoperaties

94.099

0

94.099

0

0

0

0

 

Overige

0

0

0

0

0

0

0

                 
 

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

             
 

Inzet hoog-risico posten

25.230

0

25.230

0

0

0

0

                 

2.5

Bevordering van transitie in prioritaire gebieden

30.822

0

30.822

0

0

0

0

                 
 

Subsidies (regelingen)

             
 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen MATRA

12.822

0

12.822

0

0

0

0

 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

4.507

0

4.507

0

0

0

0

                 
 

Opdrachten

             
 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

4.463

0

4.463

0

0

0

0

                 
 

Bijdrage aan agentschappen

             
 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

630

0

630

0

0

0

0

                 
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

             
 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

8.400

0

8.400

0

0

0

0

                 
 

Ontvangsten

1.000

0

1.000

0

0

0

0

                 

2.10

Doorberekening Defensie diversen

0

0

0

0

0

0

0

                 

2.40

Restituties programma's

1.000

0

1.000

0

0

0

0

Toelichting uitgaven en verplichtingen

Artikelonderdeel 2.1

Er zal een bijdrage van EUR 75 miljoen aan het Ukraine Comprehensive Assistance Package Trust Fund (UCAP TF) van de NAVO gedaan worden. Via dit trustfund wordt snel en flexibel non-letale steun geleverd aan de Oekraïense strijdkrachten.

Artikelonderdeel 2.4

Nederland levert een bijdrage van EUR 10 miljoen aan de State Emergency Service van Oekraïne om in samenwerking met UNDP mijnen te ruimen in agrarische gebieden. Met de Nederlandse bijdrage zullen maximaal 25 extra teams aan het werk kunnen om te voorkomen dat er weer een landbouwseizoen verloren gaat, omdat boeren hun land niet kunnen bewerken door vervuiling met mijnen.

2.3 Artikel 3: Effectieve Europese samenwerking

Tabel 3 Budgettaire gevolgen van beleidsartikel 3 Effectieve Europese samenwerking (tweede incidentele suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)
   

Vastgestelde begroting incl. amendementen en 1e ISB

Mutaties tweede incidentele suppletoire begroting

Stand tweede incidentele suppletoire begroting

Mutaties

Mutaties

Mutaties

Mutaties

   

2023

2023

2023

2024

2025

2026

2027

 

Verplichtingen

11.589.423

239.623

11.829.046

0

0

0

0

                 
 

Uitgaven

11.557.597

0

11.557.597

58.138

59.301

60.487

61.697

                 

3.1

Afdrachten aan de Europese Unie

11.409.093

0

11.409.093

0

0

0

0

                 
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

             
 

BNI-afdrachten

5.117.680

0

5.117.680

0

0

0

0

 

BTW-afdrachten

1.276.364

0

1.276.364

0

0

0

0

 

Invoerrechten

4.834.846

0

4.834.846

0

0

0

0

 

Plastic-grondslag

180.203

 

180.203

       
                 

3.2

Europees Ontwikkelingsfonds

100.313

0

100.313

0

0

0

0

                 
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

             
 

Europees Ontwikkelingsfonds

100.313

0

100.313

0

0

0

0

                 

3.3

Een hechtere Europese waardengemeenschap

11.000

0

11.000

0

0

0

0

                 
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

             
 

Raad van Europa

11.000

0

11.000

0

0

0

0

                 

3.4

Versterkte Nederlandse positie in de Unie

4.788

0

4.788

0

0

0

0

                 
 

Subsidies (regelingen)

             
 

EIPA

348

0

348

0

0

0

0

                 
 

Opdrachten

             
 

Programmatische ondersteuning: CECP

0

0

0

0

0

0

0

 

Europa College beurzenprogramma

190

0

190

0

0

0

0

 

Programmatische ondersteuning: Taskforce Verenigd Koninkrijk

0

0

0

0

0

0

0

                 
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

             
 

Benelux bijdrage

4.250

0

4.250

0

0

0

0

                 

3.5

Europese Vredesfaciliteit

32.403

0

32.403

58.138

59.301

60.487

61.697

                 
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

             
 

Europese Vredesfaciliteit

32.403

0

32.403

58.138

59.301

60.487

61.697

                 

Ontvangsten

 

2.708.961

0

2.708.961

0

0

0

0

                 

3.10

Diverse ontvangsten EU

1.208.711

0

1.208.711

0

0

0

0

                 
 

Invoerrechten

1.208.711

0

1.208.711

       
 

Overige ontvangsten EU

0

0

0

       
                 

3.11

Europees herstelfonds

1.500.000

0

1.500.000

0

0

0

0

                 

3.30

Restitutie Raad van Europa

250

0

250

0

0

0

0

Toelichting verplichtingen en uitgaven

Artikelonderdeel 3.5

Op korte termijn wordt een voorstel verwacht voor een tweede ophoging van het financieringsplafond van de Europese Vredesfaciliteit (EPF) met EUR 3,5 miljard (in 2018 prijzen, conform Europese begrotingssystematiek). Vanwege de stijging van de Nederlandse bijdrage aan de EPF die daaruit zou voortvloeien worden enkele mutaties op de begroting doorgevoerd. Gebaseerd op een BNI-sleutel van 5,9% en op basis van lopende prijzen zou het verplichtingenbudget voor de Nederlandse EPF-bijdrage voor 2023 verhoogd worden met EUR 239,6 miljoen. Het jaarlijkse uitgavenbudget stijgt met EUR 58,1 miljoen in 2024 oplopend tot EUR 61,7 miljoen in 2027.

De EPF is een instrument dat twee financieringspijlers omvat. De pijler «operaties» financiert de gemeenschappelijke kosten van missies en operaties in het kader van het gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid (GVDB) en maakt onderdeel uit van de begroting van het Ministerie van Defensie. De tweede pijler «steunmaatregelen» staat op de begroting van het Ministerie van Buitenlandse Zaken en financiert acties van de EU ten behoeve van derde landen, regionale of internationale organisaties, op grond van de artikelen 28 en 30 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU). Hierbij gaat het om acties ter versterking van de militaire en defensiecapaciteit en acties ter ondersteuning van de militaire aspecten van vredesondersteunende operaties. Omdat de verdeling van de ophoging over de twee financieringspijlers op dit moment nog niet bekend is, is in overleg met het Ministerie van Defensie en het Ministerie van Financiën afgesproken om de volledige stijging van de Nederlandse bijdrage aan het EPF te verwerken op de begroting van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Een interdepartementale overheveling zal plaatsvinden indien de verhouding tussen de daadwerkelijke uitgaven op de twee pijlers wijzigt.

De Kamer zal separaat geïnformeerd worden wanneer er door de HV een concreet voorstel aan de Raad wordt voorgelegd

2.4 Artikel 4: Consulaire dienstverlening en uitdragen Nederlandse waarden

Tabel 4 Budgettaire gevolgen van beleidsartikel 4 Consulaire dienstverlening en uitdragen Nederlandse waarden (tweede incidentele suppletoire begroting (bedragen x € 1.000)
   

Vastgestelde begroting incl. amendementen en 1e ISB

Mutaties tweede incidentele suppletoire begroting

Stand tweede incidentele suppletoire begroting

Mutaties

Mutaties

Mutaties

Mutaties

   

2023

2023

2023

2024

2025

2026

2027

 

Verplichtingen

52.095

5.000

57.095

0

0

0

0

                 
 

Uitgaven

55.228

5.000

60.228

0

0

0

0

                 

4.1

Consulaire dienstverlening Nederlanders in het buitenland

9.473

0

9.473

0

0

0

0

                 
 

Subsidies (regelingen)

             
 

Gedetineerdenbegeleiding

1.560

0

1.560

0

0

0

0

                 
 

Inkomensoverdrachten

             
 

Gedetineerdenbegeleiding

540

0

540

0

0

0

0

                 
 

Opdrachten

             
 

Consulaire bijstand

409

0

409

       
 

Reisdocumenten en verkiezingen

2.550

0

2.550

0

0

0

0

 

Consulaire opleidingen

400

0

400

0

0

0

0

 

Consulaire informatiesystemen

3.548

0

3.548

0

0

0

0

 

Loket buitenland

466

0

466

0

0

0

0

                 
 

Bijdrage aan agentschappen

             
 

Loket buitenland

0

0

0

0

0

0

0

                 

4.2

Samen met (keten) partners het personenverkeer reguleren

18.170

0

18.170

0

0

0

0

                 
 

Opdrachten

             
 

Ambtsberichtenonderzoek

150

0

150

0

0

0

0

 

Visumverlening

2.858

0

2.858

0

0

0

0

 

Legalisatie en verificatie

80

0

80

0

0

0

0

 

Consulaire informatiesystemen

14.054

0

14.054

0

0

0

0

 

Informatie ondersteunend beslissen

0

0

0

0

0

0

0

                 
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

             
 

Bijdragen asiel en migratie

1.028

0

1.028

0

0

0

0

                 

4.3

Grotere buitenlandse bekendheid met de Nederlandse cultuur

7.475

5.000

12.475

0

0

0

0

                 
 

Subsidies (regelingen)

             
 

Internationaal cultuurbeleid

5.154

5.000

10.154

0

0

0

0

                 
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

             
 

Internationaal cultuurbeleid

2.321

0

2.321

0

0

0

0

                 

4.4

Uitdragen Nederlandse waarden en belangen

20.110

0

20.

0

0

0

0

                 
 

Subsidies (regelingen)

             
 

Instituut Clingendael

800

0

800

0

0

0

0

 

Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid

3.058

0

3.058

0

0

0

0

 

Internationale manifestaties en diverse bijdragen

49

0

49

0

0

0

0

 

Publieksdiplomatie

2.229

0

2.229

0

0

0

0

 

Onderzoeksprogramma

50

0

50

0

0

0

0

 

Academische Leerstoel Anton de Kom

143

0

143

0

0

0

0

                 
 

Opdrachten

             
 

Adviesraad Internationale Vraagstukken

525

0

525

0

0

0

0

 

Instituut Clingendael

2.573

0

2.573

0

0

0

0

 

Bezoeken VIPS en uitgaven CD en Internationale organisaties

1.000

0

1.000

0

0

0

0

 

Algemene voorlichting

2.790

0

2.790

0

0

0

0

 

Koninklijk Huis – inkomende en uitgaande bezoeken, officiële ontvangsten

2.000

0

2.000

0

0

0

0

 

China-strategie

27

0

27

0

0

0

0

 

Onderzoeksprogramma

1.820

0

1.820

0

0

0

0

 

Programma ondersteuning buitenlands beleid

0

0

0

0

0

0

0

                 
 

Bijdrage aan agentschappen

             
 

Algemene voorlichting

0

0

0

0

0

0

0

 

Verkeersnotificaties

400

0

400

0

0

0

0

                 
 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

             
 

Europese bewustwording

250

0

250

0

0

0

0

 

Publieksdiplomatie

2.396

0

2.396

0

0

0

0

 

Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid

0

0

0

0

0

0

0

                 
 

Ontvangsten

43.774

0

43.774

0

0

0

0

                 

4.10

Consulaire dienstverlening Nederlanders in het buitenland

9.200

0

9.200

0

0

0

0

4.20

Consulaire dienstverlening aan vreemdelingen

34.300

0

34.300

0

0

0

0

4.40

Doorberekening Defensie diversen

74

0

74

0

0

0

0

4.41

Ontvangsten verkeersnotificaties

200

0

200

0

0

0

0

Toelichting uitgaven en verplichtingen

Artikelonderdeel 4.3

Het Kabinet investeert EUR 4 miljoen voor urgente kennisopbouw en samenwerking, noodzakelijk voor kosteneffectieve projecten voor het redden van erfgoed d.m.v. digitalisering en ondersteuning van collectiebehoud in Oekraïne en (immaterieel) erfgoed, architectuur en voor behoud van talent van uitvoerende kunstenaars door voorzetting van training, repetities en uitvoering. Tevens wordt er EUR 1 miljoen uitgetrokken voor noodhulp voor stabilisatie en behoud van beschadigd erfgoed zoals culturele infrastructuur en erfgoedcollecties, het tegengaan van illegale handel in ontvreemde cultuurgoederen en aangaan van professionele verbanden met de cultuur sector in Oekraïne.

Naar boven