36 184 Wijziging van de begrotingsstaat van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (XIII) voor het jaar 2022 (Achtste incidentele suppletoire begroting inzake verder vullen gasopslag Bergermeer)

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2022 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

Normaliter wordt nieuw beleid in uitvoering genomen nadat de Staten- Generaal de begrotingswet heeft geautoriseerd. Aangezien uitvoering van de spoedeisende maatregelen die in deze achtste incidentele suppletoire begroting zijn opgenomen in het belang van het Rijk zijn, niet kan wachten tot formele autorisatie van beide Kamers der Staten-Generaal, zal het kabinet de uitvoering van de maatregelen starten. Hiermee wordt gehandeld conform lid 2 van artikel 2.27 van de Comptabiliteitswet 2016. Voor de indiening van deze achtste incidentele suppletoire begroting is uw Kamer vooraf geïnformeerd via de Kamerbrief Verder vullen gasopslagen Bergermeer en Norg, en update LNG-installatie en gedoogsituatie van 19 augustus 2022.

De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.

Mede namens de Minister voor Klimaat en Energie,

De Minister van Economische Zaken en Klimaat, M.A.M. Adriaansens

B ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ DE BEGROTINGSARTIKELEN

1. Leeswijzer

Ondergrenzen toelichtingen

Voor wat betreft het toelichten van significante verschillen in de uitgaven, ontvangsten en verplichtingen zijn de ondergrenzen gehanteerd zoals opgenomen in de onderstaande tabel.

Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting) in € miljoen

Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)

Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)

< 50

1

2

=> 50 en < 200

2

4

=> 200 < 1000

5

10

=> 1000

10

20

In sommige gevallen, waar politiek relevant, worden ook posten toegelicht beneden deze ondergrenzen.

2. Beleidsartikelen

2.1 Beleidsartikel 4 Een doelmatige energievoorziening en beperking van de klimaatverandering

Tabel 1 Budgettaire gevolgen van beleid achtste incidentele suppletoire begroting (ISB) (bedragen x € 1.000)
 

Stand ontwerpbegroting 2022 incl. ISB's, NvW en amendementen

Stand 1e suppletoire begroting incl. ISB

Mutaties 8eISB

Stand 8e ISB

Mutatie 2023

Mutatie 2024

Mutatie 2025

Mutatie 2026

Verplichtingen

13.075.972

16.056.965

2.310.000

18.366.965

0

0

0

0

                 

Uitgaven

4.983.223

5.029.610

2.300.000

7.329.610

10.000

0

0

0

                 

Subsidies (regelingen)

4.582.452

4.656.721

0

4.656.721

10.000

0

0

0

Missiegedraven Onderzoek Ontwikkeling en Innovatie (MOOI)

60.135

61.280

 

61.280

       

Hernieuwbare Energietransitie (HER+)

42.140

42.140

 

42.140

       

Energie-efficiëntie

2.368

2.187

 

2.187

       

Green Deals

500

500

 

500

       

Demonstratieregeling Klimaat- en Energie-innovatie (DEI+)

75.963

100.298

 

100.298

       

Subsidieregeling Duurzame Scheepsbouw (SDS)

7.075

2.475

 

2.475

       

Projecten Klimaat en Energieakkoord

3.981

2.231

 

2.231

       

SDE

687.400

598.000

 

598.000

       

SDE+

2.585.508

2.651.783

 

2.651.783

       

SDE++

76.855

662.359

 

662.359

       

Aardwarmte

17.500

17.500

 

17.500

       

ISDE-regeling

258.000

256.700

 

256.700

       

Compensatie Energie-intensieve bedrijven (ETS)

0

0

 

0

       

Carbon Capture and Storage (CCS)

4.080

2.780

 

2.780

       

Hoge Flux Reactor

6.401

6.401

 

6.401

       

Caribisch Nederland

6.144

10.404

 

10.404

       

Overige subsidies

50.000

71.600

 

71.600

       

Opschalingsinstrument waterstof

4.000

138.600

 

138.600

       

Subsidieregeling Coöperatieve Energieopwekking (SCE)

42.519

2.200

 

2.200

       

Subsidie ondersteuning verduurzaming MKB

25.633

24.283

 

24.283

       

IPCEI waterstof

3.000

3.000

 

3.000

       

Vulmaatregelen gasopslag

623.250

0

 

0

10.000

     
                 

Leningen

61.400

61.400

2.300.000

2.361.400

0

0

0

0

Lening EBN

61.400

61.400

 

61.400

       

Lening Gasunie

0

0

 

0

       

Lening EBN voor vullen Bergermeer

0

0

2.300.000

2.300.000

       
                 

Garanties

0

0

0

0

       

Verliesdeclaratie aardwarmte

0

0

 

0

       
                 

Opdrachten

36.953

36.853

0

36.853

0

0

0

0

Onderzoek mijnbouwbodembeweging

1.986

1.647

 

1.647

       

SodM onderzoek

2.425

2.194

 

2.194

       

Uitvoeringsagenda Klimaat

623

473

 

473

       

Klimaat mondiaal

335

890

 

890

       

Onderzoek en opdrachten

31.584

31.649

 

31.649

       
                 

Bijdrage aan agentschappen

81.435

114.632

0

114.632

0

0

0

0

Bijdrage aan RVO.nl

64.746

92.042

 

92.042

       

Bijdrage aan Agentschap Telecom

4.103

4.103

 

4.103

       

Bijdrage aan NEa

7.536

11.700

 

11.700

       

Bijdrage aan KNMI

1.264

1.925

 

1.925

       

Bijdrage aan NVWA

886

886

 

886

       

Bijdrage aan RIVM

1.600

1.001

 

1.001

       

Bijdrage aan RWS

1.300

2.975

 

2.975

       
                 

Bijdrage aan ZBO’s/RWT’s

142.417

145.907

0

145.907

0

0

0

0

Doorsluis COVA-heffing

111.000

111.000

 

111.000

       

TNO kerndepartement

29.690

33.180

 

33.180

       

TNO-SodM

1.727

1.727

 

1.727

       
                 

Bijdrage aan medeoverheden

1.340

1.340

0

1.340

0

0

0

0

Uitkoopregeling

1.340

1.340

 

1.340

       
                 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

10.893

12.200

0

12.200

0

0

0

0

Bijdrage aan Nuclear Research Group (NRG)

8.259

8.259

 

8.259

       

Internationale contributies

1.624

2.050

 

2.050

       

PBL Rekenmeesterfunctie

1.010

1.891

 

1.891

       
                 

Stortingen begrotingsreserve

66.333

557

0

557

0

0

0

0

Storting in begrotingsreserve duurzame energie en klimaattransitie

66.333

0

 

0

       

Storting in begrotingsreserve aardwarmte

0

557

 

557

       
                 

Ontvangsten

3.720.277

5.911.419

0

5.911.419

2.300.000

2.500

2.500

2.500

Ontvangsten COVA

111.000

111.000

 

111.000

       

Opbrengst heffing ODE (SDE++)

2.692.000

2.906.000

 

2.906.000

       

Ontvangsten zoutwinning

2.511

2.511

 

2.511

       

Onttrekking reserve duurzame energie en klimaattransitie

4.186

1.576.186

 

1.576.186

       

ETS-ontvangsten

900.000

1.300.000

 

1.300.000

       

Diverse ontvangsten

10.580

15.722

 

15.722

       

Heffing gasleveringszekerheid

0

0

 

0

 

2.500

2.500

2.500

Ontvangsten lening EBN Bergermeer

0

0

 

0

2.300.000

     
Tabel 2 Uitsplitsing verplichtingen (bedragen x € 1.000)
 

Stand ontwerpbegroting 2022 incl. ISB's, NvW en amendementen

Stand 1e suppletoire begroting

Mutaties 8eISB

Stand 8e ISB

Mutatie 2023

Mutatie 2024

Mutatie 2025

Mutatie 2026

Verplichtingen

13.075.972

16.056.965

2.310.000

18.366.965

0

0

0

0

waarvan garantieverplichtingen

44.200

44.200

 

44.200

       

waarvan overige verplichtingen

13.031.772

16.012.765

2.310.000

15.341.772

       

Budgetflexibiliteit

Het juridisch verplichte deel van het uitgavenbudget 2022 stijgt naar 88% door de ophoging van € 2,3 mld voor het vullen van Bergermeer.

Toelichting

In deze achtste incidentele suppletoire begroting wordt het parlement om autorisatie verzocht voor het aangaan van verplichtingen en doen van uitgaven voor het verder vullen van gasopslag Bergermeer, zoals voorgesteld in de Kamerbrief Verder vullen gasopslagen Bergermeer en Norg, en update LNG-installatie en gedoogsituatie van vrijdag 19 augustus 2022.

Verplichtingen en uitgaven

Subsidies

Vulmaatregelen gasopslag

Momenteel is er sprake van een ongebruikelijke situatie op de gasmarkt: de zomergasprijs is hoger dan wintergasprijs. Dit maakt opslag van gas met het oog op de winter voor marktpartijen onaantrekkelijk. Het zou immers neerkomen op het inkopen tegen een hogere prijs dan de verwachte verkoopprijs in de winter. Dit tast de leveringszekerheid aan.

Het kabinet heeft EBN reeds aangewezen als partij om gas op te slaan in Bergermeer. EBN is een beleidsdeelneming met de Staat als enige aandeelhouder. Die aanwijzing zal worden uitgebreid om verdere vulling mogelijk te maken. EBN zal hiervoor een vergoeding (subsidie) krijgen. Deze vergoeding ziet onder andere op het verschil tussen de zomer- en wintergasprijs en de kosten verbonden aan de opslag zelf. Hiervoor worden de op het instrument resterende middelen aangewend. In aanvulling daarop wordt het € 10 mln aan de begroting toegevoegd.

Leningen

Lening EBN voor vullen Bergermeer

Er wordt een lening verleend aan EBN ter hoogte van € 2,3 mld voor de inkoop van het gas dat nodig is om Bergermeer verder te vullen. Vanwege de hoge gasprijs is EBN niet zelf in staat de inkoop van het gas voor te financieren. Na levering van het gas ontvangt EBN inkomsten en betaalt EBN de lening terug.

Ontvangsten

Heffing gasleveringszekerheid

Gegeven het open en grensoverschrijdende karakter van de Europese gasmarkt dragen de Nederlandse gasopslagen en het vullen ervan bij aan de leveringszekerheid van de gehele Unie en met name de ons omringende landen. Uitgangspunt is dat de kosten die met hiervoor genoemde maatregelen gemoeid zijn worden gedragen door de gebruikers (ofwel: de gebruiker betaalt). Dit betreft zowel gebruikers in Nederland als daarbuiten.

Voor het verhalen van de uiteindelijke gemaakte kosten van EBN op gebruikers wordt, in samenhang met de uiteindelijke wijze waarop voor de langere termijn invulling wordt gegeven aan de vulverplichting, gewerkt aan een heffing op geboekte capaciteit voor transport via het landelijk gastransportnet van GTS (bovenop – maar niet in – de tarieven voor gastransport). Op die manier kan de rekening worden gelegd bij de gebruikers die profiteren van de vulling van de gasopslagen (leveringszekerheid), inclusief de gebruikers in het buitenland. Deze heffing zal zodanig worden uitgewerkt dat de financiering van voornoemde maatregelen een vorm van voorfinanciering is en de uiteindelijke kosten door de gebruikers van het gastransportnet worden opgebracht.

De ontvangsten zijn omhoog bijgesteld met € 2,5 mln per jaar in de periode 2024–2027, ter dekking van de verhoging van de subsidie met € 10 mln.

Terugbetaling lening EBN voor vullen Bergermeer

Er wordt een lening verleend aan EBN ter hoogte van € 2,3 mld voor de inkoop van het gas dat nodig is om Bergermeer verder te vullen. Na levering van het gas ontvangt EBN inkomsten en betaalt EBN de lening in 2023 volledig terug.

Naar boven