35 716 Wijziging van de begrotingsstaat van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2021 (Derde incidentele suppletoire begroting inzake extra middelen voor sneltesten in het vo, mbo en ho in verband met COVID-19)

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A ARTIKELGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 tot en met 3

Wetsartikel 1

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2021 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Normaliter wordt nieuw beleid in uitvoering genomen nadat de Staten-Generaal de begrotingswet heeft geautoriseerd. Echter, de uitvoering van de spoedeisende maatregelen die in deze Incidentele Suppletoire Begroting zijn opgenomen, te weten sneltesten in het voortgezet onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs en hoger onderwijs in verband met COVID-19, kan niet wachten tot formele autorisatie van beide Kamers der Staten-Generaal. Het kabinet vindt het belangrijk dat fysiek onderwijs zo snel mogelijk weer doorgang kan vinden en sneltesten kunnen hier een belangrijke rol bij spelen. Daarom zal het kabinet de uitvoering van de maatregelen starten. Hiermee wordt gehandeld conform lid 2 van artikel 2.27 van de Comptabiliteitswet 2016. Voor de indiening van deze incidentele suppletoire begroting is uw Kamer vooraf geïnformeerd per brief van 12 januari 2021 over «Stand van zaken COVID-19» (Kamerstukken II 2020/21, 35..., nr...).

De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.

Wetsartikel 2

De vaststelling van de begrotingsstaat geschiedt in duizenden euro's.

Wetsartikel 3

Dit artikel regelt de inwerkingtreding van deze wet.

De Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, I.K. van Engelshoven

De Minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media, A. Slob

B BEGROTINGSTOELICHTING

1. Inhoudelijke toelichting

Dit onderdeel van de memorie van toelichting bestaat uit een inhoudelijk deel en een artikelsgewijs deel. Per beleidsartikel wordt een overzicht van de wijzigingen gegeven, inclusief toelichting. Daarbij worden mutaties groter of gelijk aan onderstaande staffel toegelicht:

Omvang begrotingsartikel (stand ontwerpbegroting in € miljoen)	Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)	Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)
< 50	1	2
=> 50 en < 200	2	4
=> 200 < 1.000	5	10
=> 1.000	10	20

In de Kamerbrief over de Stand van zaken COVID-19 van 12 januari 2021 is gemeld dat scholen voorlopig nog gesloten blijven. In diezelfde Kamerbrief wordt ook voorgesteld om te starten met sneltesten in het onderwijs. Met de inzet van sneltesten in het onderwijs kan een belangrijke bijdrage worden geleverd aan continuering van (fysiek) onderwijs, wat van belang is om onderwijsachterstanden te voorkomen, voor psychisch welbevinden van leerlingen en studenten, en voor arbeidsparticipatie van ouders.

In het voorgezet onderwijs (vo) wordt gestart met risicogericht testen rond een besmette casus. Hiervoor wordt een opdracht verleend aan (een) private partij(en) voor de testafname. De kosten voor de startfase tot aan de voorjaarsvakantie (3e week februari) zijn € 0,8 miljoen. De kosten voor de landelijke uitrol zijn tot aan de zomervakantie € 129,0 miljoen. Na het OMT-advies over de impact van de Britse variant op de heropening van de primair onderwijs (po) scholen volgt mogelijk een plan voor inzet van sneltesten in het po. Hiervoor is waarschijnlijk ook een begrotingswijziging benodigd.

In het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) en hoger onderwijs (ho) wordt gestart met een pilot van sneltesten op drie universiteiten om meer fysiek onderwijs mogelijk te maken. Kort daarna starten zes pilots met hbo- en mbo-instellingen. De kosten hiervan bedragen € 9,0 miljoen. Deze middelen worden middels subsidies aan de instellingen verstrekt.

Daarnaast wordt in deze Incidentele Suppletoire Begroting een bedrag van € 5,5 miljoen beschikbaar gesteld in 2021 aan de lokale media via het Tijdelijk Steunfonds Lokale Informatievoorziening. In de Kamerbrief over Uitbreiding economisch steun- en herstelpakket (Kamerstukken II 2020/21, 35..., nr...) van 21 januari 2021 bent u hierover geïnformeerd.

2. Budgettaire consequenties beleidsartikelen

Beleidsartikel 3. Voortgezet onderwijs

Tabel 1 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 3 (bedragen x € 1.000)

	Vastgestelde begroting incl. NvW, amendementen, ISB's[1]	Mutaties 3e ISB 2021	Stand 3e ISB 2021	Mutatie 2022	Mutatie 2023	Mutatie 2024	Mutatie 2025
Verplichtingen	8.962.601	129.800	9.092.401
waarvan garantieverplichtingen
waarvan overig	8.962.601	129.800	9.092.401
Totale uitgaven	9.026.419	129.800	9.156.219
waarvan juridisch verplicht (%)
Bekostiging	8.763.926	0	8.763.926
Bekostiging vo-instellingen	8.617.017		8.617.017
Resultaatafhankelijke bekostiging vsv aan vo-instellingen	17.648		17.648
Bekostiging Caribisch Nederland	17.487		17.487
Prestatiebox	0		0
Aanvullende regeling strategisch personeelsbeleid, begeleiding starters en thuiszitters	107.234		107.234
Aanvullende regelingen leerlingendaling	4.540		4.540
Subsidies (regelingen)	156.664	0	156.664
Stichting Kennisnet (basissubsidie) po, vo, mbo	19.240		19.240
Regeling zomerscholen vo	9.000		9.000
Nieuwe leerweg	12.000		12.000
Inhaal- en ondersteuningsprogramma's	0		0
Extra hulp voor de klas	56.000		56.000
Overige subsidies	60.424		60.424
Opdrachten	7.095	129.800	136.895
Opdrachten	7.095		7.095
Sneltesten	0	129.800	129.800
Bijdragen aan agentschappen	54.096	0	54.096
Dienst Uitvoering Onderwijs	54.096		54.096
Bijdragen aan ZBO's/RWT's	44.358	0	44.358
College voor Toetsen en Examens	4.380		4.380
SLOA: onderwijs ondersteunende instellingen	39.978		39.978
Bijdragen aan (inter)nationale organisaties	280	0	280
GRAZ (ECML) en PISA	280		280
Ontvangsten	7.391	0	7.391

1 Over de Incidentele suppletoire begrotingen moet nog gestemd worden. Kamerstukken II 2020/21, 35682; Kamerstukken II 2020/21, 35696

Toelichting

Het financieel instrument Opdrachten wordt incidenteel verhoogd met € 129,8 miljoen. Dit betreft de incidentele middelen voor de sneltesten in het voortgezet onderwijs.

Beleidsartikel 4. Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie

Tabel 2 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 4 (bedragen x € 1.000)

	Vastgestelde begroting incl. NvW, amendementen, ISB's[1]	Mutaties 3e ISB 2021	Stand 3e ISB 2021	Mutatie 2022	Mutatie 2023	Mutatie 2024	Mutatie 2025
Verplichtingen	4.816.679	3.000	4.819.679
waarvan garantieverplichtingen
waarvan overig	4.816.679	3.000	4.819.679
Totale uitgaven	4.901.765	3.000	4.904.765
waarvan juridisch verplicht (%)	99,7%
Bekostiging	4.358.128	0	4.358.128
Bekostiging mbo-instellingen	3.700.096		3.700.096
Bekostiging Caribisch Nederland	8.463		8.463
Bekostiging vavo	67.365		67.365
Kwaliteitsafspraken investeringsbudget	247.215		247.215
Kwaliteitsafspraken resultaatafhankelijk budget	206.011		206.011
Regionaal Investeringsfonds	22.425		22.425
Salarismix Randstadregio's	51.503		51.503
Regionaal Programma	30.550		30.550
Begeleidingsgesprekken jeugdwerkloosheid	24.500		24.500
Tegemoetkoming schoolkosten MBO	0		0
Gelijke kansen	0		0
Subsidies (regelingen)	324.024	3.000	327.024
Praktijkleren	217.200		217.200
Leven lang ontwikkelen	10.590		10.590
Actieplan Laaggeletterdheid/Tel mee met Taal	21.360		21.360
Loopbaanoriëntatie	2.275		2.275
Vakwedstrijden mbo	4.100		4.100
Inhaal- en ondersteuningsprogramma's	0		0
Extra hulp voor de klas	52.000		52.000
Sneltesten	0	3.000	3.000
Overige subsidies	16.499		16.499
Opdrachten	6.378	0	6.378
Bijdragen aan agentschappen	19.873	0	19.873
Dienst Uitvoering Onderwijs	16.393		16.393
Rijksdienst voor Ondernemend Nederland	3.480		3.480
Bijdragen aan ZBO's/RWT's	70.537	0	70.537
College voor Toetsen en Examens	8.300		8.300
Wet SLOA	1.103		1.103
SBB	61.134		61.134
Bijdragen aan medeoverheden	122.825	0	122.825
RMC's	41.451		41.451
Educatie	62.174		62.174
Caribisch Nederland	0		0
Regionaal Programma	19.200		19.200
Ontvangsten	4.000	0	4.000

1 Over de Incidentele suppletoire begrotingen moet nog gestemd worden. Kamerstukken II 2020/21, 35682; Kamerstukken II 2020/21, 35696

Toelichting

Het financieel instrument Subsidies wordt incidenteel verhoogd met € 3,0 miljoen. Dit betreft de incidentele middelen voor de sneltesten in het middelbaar beroepsonderwijs.

Beleidsartikel 6 en 7. Hoger onderwijs

Tabel 3 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 6 (bedragen x € 1.000)

	Vastgestelde begroting incl. NvW, amendementen, ISB's[1]	Mutaties 3e ISB 2021	Stand 3e ISB 2021	Mutatie 2022	Mutatie 2023	Mutatie 2024	Mutatie 2025
Verplichtingen	3.647.370	3.000	3.650.370
waarvan garantieverplichtingen
waarvan overig	3.647.370	3.000	3.650.370
Totale uitgaven	3.699.995	3.000	3.702.995
waarvan juridisch verplicht (%)
Bekostiging	3.603.369	0	3.603.369
Bekostiging onderwijsdeel[2]	3.261.390		3.261.390
Bekostiging ontwerp en ontwikkeling	87.882		87.882
Studievoorschot kwaliteitsafspraken[3]	246.091		246.091
Studievoorschotvouchers	245		245
Bekostiging flexibel hoger onderwijs voor volwassenen	7.761		7.761
Subsidies (regelingen)	14.619	3.000	17.619
Tegemoetkoming 2e lerarenopleiding	2.500		2.500
Overige subsidies	12.119	3.000	15.119
Bijdrage aan agentschappen	13.174	0	13.174
Dienst Uitvoering Onderwijs	13.174		13.174
Bijdrage aan ZBO's/RWT's	68.833	0	68.833
NWO: Praktijkgericht onderzoek	54.213		54.213
NWO: Promotiebeurs voor leraren	10.144		10.144
Nederland-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO)	4.476		4.476
Ontvangsten	1.213	0	1.213

1 Over de Incidentele suppletoire begrotingen moet nog gestemd worden. Kamerstukken II 2020/21, 35682; Kamerstukken II 2020/21, 35696

2 Inclusief de studievoorschotmiddelen voor specifieke stimulering van landelijke prioriteiten (10% van de studievoorschotmiddelen).

3 90% van de studievoorschotmiddelen die gekoppeld zijn aan de kwaliteitsafspraken.

Tabel 4 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 7 (bedragen x € 1.000)

	Vastgestelde begroting incl. NvW, amendementen, ISB's[1]	Mutaties 3e ISB 2021	Stand 3e ISB 2021	Mutatie 2022	Mutatie 2023	Mutatie 2024	Mutatie 2025
Verplichtingen	5.611.382	3.000	5.614.382
waarvan garantieverplichtingen
waarvan overig	5.611.382	3.000	5.614.382
Totale uitgaven	5.560.930	3.000	5.563.930
waarvan juridisch verplicht (%)
Bekostiging	5.521.306	0	5.521.306
Bekostiging onderwijsdeel[2]	2.469.513		2.469.513
Bekostiging onderzoeksdeel	2.193.737		2.193.737
Bekostiging ondersteuning geneeskunde onderwijs en onderzoek	707.959		707.959
Studievoorschot kwaliteitsafspraken[3]	150.097		150.097
Studievoorschotvouchers	0		0
Profilering en zwaartepuntvorming[4]	0		0
Subsidies (regelingen)	33.866	3.000	36.866
Nuffic	14.419		14.419
Studiekeuze123	2.504		2.504
Vluchteling Studenten UAF	2.457		2.457
Handicap & Studie	698		698
Interstedelijk Studentenoverleg (ISO)	249		249
Landelijke Studenten Vakbond (LSVb)	249		249
Open en online onderwijs	1.965		1.965
Overige subsidies	11.325	3.000	14.325
Opdrachten	2.949	0	2.949
Bijdrage aan (inter)nationale organisaties	2.809	0	2.809
Europees Universitair Instituut Florence (EUI)	1.799		1.799
United Nations University (UNU)	1.010		1.010
Nuffic, SK123, UAF, H&S, ISO en LSVb	0		0
Ontvangsten	16	0	16

1 Over de Incidentele suppletoire begrotingen moet nog gestemd worden. Kamerstukken II 2020/21, 35682; Kamerstukken II 2020/21, 35696

2 Inclusief de studievoorschotmiddelen voor specifieke stimulering van landelijke prioriteiten (10% van de studievoorschotmiddelen).

3 90% van de studievoorschotmiddelen die gekoppeld zijn aan de kwaliteitsafspraken.

4 De 2%-middelen profilering en zwaartepuntvorming die conform de kwaliteitsafspraken tot en met 2022 zijn overgeheveld naar het onderwijsdeel van de hoofdbekostiging.

Toelichting

Het financieel instrument Subsidies wordt incidenteel verhoogd met € 3,0 miljoen in beide artikelen. Dit betreft de incidentele middelen voor de sneltesten in het hoger onderwijs.

Beleidsartikel 15. Media

Tabel 5 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 15 (bedragen x € 1.000)

	Vastgestelde begroting incl. NvW, amendementen, ISB's[1]	Mutaties 3e ISB 2021	Stand 3e ISB 2021	Mutatie 2022	Mutatie 2023	Mutatie 2024	Mutatie 2025
Verplichtingen	1.033.170	5.491	1.038.661
Totale uitgaven	1.033.170	5.491	1.038.661
waarvan juridisch verplicht (%)	99,9%		100%
Bekostiging	1.017.199	0	1.017.199
Landelijke publieke omroep	792.424		792.424
Regionale omroep	150.848		150.848
Stichting Omroep Muziek	16.795		16.795
Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid (NIBG)	23.838		23.838
Stimuleringsfonds voor de Journalistiek	2.231		2.231
Filmfonds van de omroep en Telefilm (CoBO)	8.564		8.564
Mediawijsheid Expertisecentrum (Bewust mediagebruik)	1.588		1.588
Stichting Nederlandse Lokale Publieke Omroepen (NLPO)	1.640		1.640
Dotatie/onttrekking Algemene Mediareserve	18.476		18.476
Overige bekostiging media	795		795
Subsidies (regelingen)	10.661	5.491	16.152
Subsidies (regelingen)	10.661		10.661
Steunfonds Lokale Informatievoorziening	0	5.491	5.491
Opdrachten	440	0	440
Bijdragen aan ZBO's/RWT's	4.807	0	4.807
Commissariaat voor de Media	4.807		4.807
Bijdragen aan (inter)nationale organisaties	63	0	63
European Audiovisual Observatory	63		63
Ontvangsten	155.700	0	155.700

1 Over de Incidentele suppletoire begrotingen moet nog gestemd worden. Kamerstukken II 2020/21, 35682; Kamerstukken II 2020/21, 35696

Toelichting

Het financieel instrument Subsidies wordt incidenteel verhoogd met € 5,5 miljoen. Dit betreft de middelen die beschikbaar worden gesteld aan de lokale media via het Tijdelijk Steunfonds Lokale Informatievoorziening.