35 236 Wijziging van de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (XIII) voor het jaar 2019 (incidentele suppletoire begroting inzake Urgenda)

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2019 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.

Wetsartikel 3

Dit artikel regelt de inwerkingtreding van de wet.

De Minister van Economische Zaken en Klimaat, E.D. Wiebes

B. BEGROTINGSTOELICHTING

a. Inhoudelijke toelichting

Het kabinet heeft besloten extra middelen beschikbaar te stellen om versneld te werken aan reducering van broeikasgasuitstoot. Hiervoor worden de beschikbare middelen op de begroting van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat uit de begrotingsreserve Maatregelen CO2-reductie ingezet. In onderstaande overzichtstabel is de verdeling van het budget over de verschillende departementen en over de verschillende jaren opgenomen.

Bedragen x € 1 mln

Departement

2019

2020

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK, VII)

35,00

148,00

Infrastructuur en Waterstaat (IenW, XII)

7,55

78,451

Economische Zaken en Klimaat (EZK, XIII)

114,40

23,50

Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV, XIV)

14,00

74,50

Totaal

170,95

324,45
X Noot
1

Onderdeel hiervan is een kadercorrectie, omdat niet alle maatregelen aan de uitgavenkant van de begroting plaatsvinden. Voor de uitbreiding van de fiscale regelingen MIA/VAMIL in 2020 ten behoeve van circulaire technieken of bedrijfsmiddelen worden extra middelen beschikbaar gesteld (€ 14,7 mln). De MIA/VAMIL zijn gebudgetteerde fiscale regelingen en vallen als zodanig onder het inkomstenkader. Omdat verwacht wordt dat middels deze regeling kostenefficiënt CO2-reductie kan worden gerealiseerd in 2020 is besloten om een deel van het budget uit de begrotingsreserve voor CO2 reductie te gebruiken om deze regeling op te hogen middels een kadercorrectie van de Rijksbegroting. Het uitgavenplafond wordt met eenzelfde bedrag verlaagd. Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is beleidsverantwoordelijk voor de MIA en Vamil regeling. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en de Belastingdienst voeren de MIA en Vamil uit.

Met de incidentele suppletoire begrotingen worden de bedragen voor het jaar 2019 en 2020 budgettair verwerkt. Via de incidentele suppletoire begrotingen worden de geplande onttrekkingen aan de begrotingsreserve Maatregelen CO2-reductie van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) geraamd. De bedragen die door andere departementen dan EZK worden besteed worden overgeheveld naar de desbetreffende departementale begrotingen.

Voor het jaar 2019 en 2020 wordt de begroting van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat verhoogd met een bedrag van in totaal € 137,9 mln. Deze middelen worden als volgt verdeeld over de volgende beleidsartikelen:

  • – Artikel 2 Bedrijvenbeleid: innovatief en duurzaam ondernemen: € 38,5 mln.

  • – Artikel 4 Een doelmatige energievoorziening en beperking van de klimaatverandering: € 99,4 mln.

Onderstaand treft u voor de begrotingsstaten van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat per begrotingsartikel een toelichting aan bij de financiële instrumenten.

Artikel 2 Bedrijvenbeleid: innovatief en duurzaam ondernemen

Subsidies

Urgendamaatregelen Industrie

Stimulering energiebesparing, warmtenetten en specifieke investeringen in de industrie

In de industrie en afvalsector zijn specifieke investeringen geïdentificeerd die versneld kunnen worden uitgevoerd. Het gaat om projecten gericht op (rest)warmte en CO2 afvang. Het betreft projecten die in een redelijk ver gevorderd stadium zijn, die zeer waarschijnlijk mede met subsidiering (van de onrendabele top) ondersteund kunnen worden en nu versneld zouden kunnen worden uitgevoerd. Hierbij worden met diverse partijen (CO2-leverancier, netwerkbedrijf, provincie en afnemers) afspraken gemaakt over levering en afname van CO2 en restwarmte. Voor deze maatregelen wordt in totaal € 8,5 mln beschikbaar gesteld.

Stimuleringsregeling energiebesparing en CO2 reductie in de Industrie

Verder worden door middel van een subsidieregeling concrete CO2-reductiemaatregelen in de industrie gestimuleerd. Het gaat om het stimuleren van het toepassen van reeds bestaande technieken of installaties voor CO2-reductie met een terugverdientijd van 7 tot 12 jaar. Hiervoor wordt in totaal € 30 mln beschikbaar gesteld (dit is inclusief uitvoeringskosten RVO).

Artikel 4 Een doelmatige energievoorziening en beperking van de klimaatverandering

Subsidies

Maatregelen voor CO2-reductie

Er wordt in totaal € 94,4 mln beschikbaar gesteld voor maatregelen ten aanzien van individuele bedrijven waarmee een significante broeikasgasreductie kan worden behaald:

  • 1. Het kabinet heeft besloten om het verbod op kolen voor elektriciteitsproductie voor de Hemwegcentrale van Vattenfall NV al per 1-1-2020 effect te laten hebben. Dit zal leiden tot een vervroegde sluiting van deze centrale per januari van volgend jaar. Deze maatregel is reeds op 8 maart jl. door het kabinet aangekondigd (Kamerstuk 32 813, nr. 303).

  • 2. Het kabinet heeft besloten om, middels een éénmalige financiële prikkel vanuit de overheid, het bedrijf Fibrant op Chemelot te stimuleren op korte termijn reducerende maatregelen te nemen. Door deze maatregelen wordt vanaf 2020 de uitstoot van lachgas op Chemelot aanzienlijk gereduceerd.

Daarnaast wordt met de invoering van de informatieplicht, die per 1 juli 2019 wordt ingevoerd, voor bedrijven – met name MKB – de uitvoering van de energiebesparingsverplichting vergemakkelijkt. Er wordt daarom € 5 mln, gelijkelijk verdeeld over 2019 en 2020, beschikbaar gesteld om achterblijvers nadrukkelijker aan te sporen de informatie aan te leveren en de verplichte energiebesparingsmaatregelen te treffen. Daarmee wordt ook een gelijk speelveld tussen MKB’ers beter gewaarborgd.

Toelichting op de begrotingsreserve

Begrotingsreserve Maatregelen voor CO2-reductie

Bedragen x € 1.000

Stand 1/1/2019

500.000

+ Geraamde storting

  

– Geraamde onttrekking

170.950

Stand (raming) per 31/12/2019

329.050

Het kabinet neemt additionele maatregelen om aanvullende CO2-reductie te realiseren. Omdat de aard en timing van de aanvullende maatregelen nog onzeker is, heeft het kabinet besloten deze maatregelen via een tijdelijke begrotingsreserve te financieren. De reserve loopt tot en met 2020. De reserve is in 2018 eenmalig gevuld met € 500 mln. Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat coördineert de set aan maatregelen om CO2 te reduceren. De ministeries van LNV, IenW en BZK doen ook een beroep op deze middelen voor CO2-reducerende maatregelen.

b. Budgettaire consequenties beleidsartikelen

Begrotingsstaat Ministerie van Economische Zaken en Klimaat

Artikel 2. Bedrijvenbeleid: innovatief en duurzaam ondernemen

Budgettaire gevolgen van beleid, (incidentele suppletoire begroting) (Bedragen x € 1.000)
 

Stand ontwerpbegroting 2019, incl. NvW

Stand 1e suppletoire begroting

Mutatie incidentele suppletoire begroting

Stand incidentele suppletoire begroting 2019

Mutatie

2020

Mutatie

2021

Mutatie

2022

Mutatie

2023

VERPLICHTINGEN

2.135.414

2.197.964

21.000

2.218.964

17.500

      

Waarvan garantieverplichtingen

1.300.000

1.300.000

0

1.300.000

0

      

Waarvan overige verplichtingen

835.414

897.964

21.000

918.964

17.500

      
                 

UITGAVEN

937.668

975.006

17.500

992.506

21.000

      

Waarvan juridisch verplicht (percentage)

84%

82%

  

82%

        
                 

Garanties

56.892

56.892

  

56.892

        

BMKB

36.375

36.375

  

36.375

        

Storting reserve BMKB

                

Groeifaciliteit

8.772

8.772

  

8.772

        

Garantie Ondernemingsfinanciering

(GO)

11.745

11.745

  

11.745

        

Garanties MKB Financiering

                
                 

Subsidies

146.319

144.355

17.500

161.855

21.000

      

MKB-Innovatiestimulering Topsectoren (MIT)

34.747

29.191

  

29.191

        

Eurostars

17.958

17.119

  

17.119

        

Bevorderen Ondernemerschap

14.301

19.065

  

19.065

        

Groene Groei en Biobased Economy

  

152

  

152

        

Cofinanciering EFRO, inclusief INTERREG

27.464

27.344

  

27.344

        

Bijdrage aan ROM's

5.507

5.507

  

5.507

        

Verduurzaming industrie

43.900

43.535

  

43.535

        

Urgendamaatregelen Industrie

    

17.500

17.500

21.000

      

Overige subsidies

2.442

2.442

  

2.442

        
                 

Opdrachten

19.578

17.843

  

17.843

        

Onderzoek en opdrachten

3.898

3.853

  

3.853

        

Caribisch Nederland

1.237

1.190

  

1.190

        

ICT beleid

5.871

4.917

  

4.917

        

Regeldruk

2.206

2.039

  

2.039

        

Mainport Rotterdam

                

Regiekosten regionale functie

650

650

  

650

        

Invest-NL i.o.

  

543

  

543

        

Cybersecurity

3.216

3.216

  

3.216

        

Small Business Innovation Research

2.500

1.435

  

1.435

        
                 

Bijdragen aan agentschappen

94.099

109.249

  

109.249

        

Bijdrage RVO.nl

78.499

92.036

  

92.036

        

Bijdrage Agentschap Telecom

1.949

505

  

505

        

Bijdrage Logius

887

887

  

887

        

Invest-NL i.o.

12.764

15.821

  

15.821

        
                 

Bijdragen aan ZBO's/RWT’s

296.809

304.321

  

304.321

        

Bijdrage aan TNO

152.551

159.587

  

159.587

        

Kamer van Koophandel

120.821

121.297

  

121.297

        

Bijdrage aan NWO-TTW

23.437

23.437

  

23.437

        
                 

Bijdragen aan medeoverheden

                

Sterke Regio's en Nota Ruimte

                
                 

Bijdragen aan (inter-) nationale organisaties

323.971

342.346

  

342.346

        

Internationaal Innoveren

46.336

44.210

  

44.210

        

PPS-toeslag (voorheen TKI-toeslag)

142.950

143.690

  

143.690

        

TO2 (Deltares, MARIN en NLR)

45.355

46.355

  

46.355

        

Topsectoren overig

6.285

24.590

  

24.590

        

Ruimtevaart (ESA)

68.610

68.910

  

68.910

        

Bijdrage NBTC

8.860

8.860

  

8.860

        

Bijdragen organisaties

5.575

5.731

  

5.731

        
                 

ONTVANGSTEN

113.157

124.490

  

124.490

        

BMKB

33.000

33.000

  

33.000

        

Groeifaciliteit

8.000

8.000

  

8.000

        

Garantie Ondernemingsfinanciering (GO)

13.000

13.000

  

13.000

        

Luchtvaartkredietregeling

9.906

9.906

  

9.906

        

Rijksoctrooiwet

36.312

40.312

  

40.312

        

Eurostars

5.094

5.094

  

5.094

        

Joint Strike Fighter

5.000

5.000

  

5.000

        

Diverse ontvangsten

2.845

10.178

  

10.178

        

Artikel 4. Een doelmatige energievoorziening en beperking van de klimaatverandering

Budgettaire gevolgen van beleid, (incidentele suppletoire begroting) (Bedragen x € 1.000)
 

Stand ontwerpbegroting 2019, incl. NvW

Stand 1e suppletoire begroting

Mutatie incidentele suppletoire begroting

Stand incidentele suppletoire begroting 2019

Mutatie

2020

Mutatie

2021

Mutatie

2022

Mutatie

2023

VERPLICHTINGEN

10.686.729

10.691.347

96.900

10.788.247

2.500

      

Waarvan garantieverplichtingen

71.300

67.880

0

67.880

0

      

Waarvan overige verplichtingen

10.615.429

10.623.467

96.900

10.720.367

2.500

      
                 

UITGAVEN

2.878.275

2.888.550

96.900

2.985.450

2.500

      

Waarvan juridisch verplicht (percentage)

92%

95%

  

92%

        
                 

Subsidies

2.637.199

2.633.749

96.900

2.730.649

2.500

      

Topsectoren Energie

121.490

106.302

  

106.302

        

– Tenderregeling Energie-innovatie (TSE)

71.490

58.262

  

58.262

        

– SDE + projecten (Hernieuwbare Energie Regeling)

50.000

48.040

  

48.040

        

Energie-efficiency

2.368

2.233

  

2.233

        

Green Deals

500

500

  

500

        

Klimaat- en Energieakkoord

50.700

81.065

  

81.065

        

– Demonstratie-regeling Energie Innovatie (DEI)

41.000

73.165

  

73.165

        

– Subsidieregeling Duurzame Scheepsbouw (SDS)

3.300

1.500

  

1.500

        

– Projecten Klimaat- en Energieakkoord

6.400

6.400

  

6.400

        

MEP

47.025

47.025

  

47.025

        

SDE

652.451

652.151

  

652.151

        

SDE+

1.550.434

1.545.879

  

1.545.879

        

Storting in begrotingsreserve duurzame energie

                

Aardwarmte

15.000

15.000

  

15.000

        

ISDE-regeling

100.000

100.000

  

100.000

        

Compensatie Energie-intensieve bedrijven (ETS)

61.000

50.005

  

50.005

        

Carbon Capture Storage (CCS)

3.080

2.365

  

2.365

        

Subsidieregeling Energiebesparing en duurzame energie sportaccommodaties (EDS)

                

Hoge Flux Reactor

7.651

7.250

  

7.250

        

Elektrisch rijden

                

Caribisch Nederland

3.000

3.000

  

3.000

        

Overige subsidies

22.500

20.974

  

20.974

        

Storting in Begrotingsreserve maatregelen voor CO2-reductie

               

Maatregelen voor CO2-reductie

   

96.900

96.900

2.500

      
                 

Leningen

                

Pallas

                
                 

Garanties

4.700

4.780

  

4.780

        

Verliesdeclaraties Aardwarmte

0

3.500

  

3.500

        

Storting in begrotingsreserve Aardwarmte

4.700

1.280

  

1.280

        
                 

Opdrachten

12.357

9.547

  

9.547

        

Onderzoek mijnbouw-bodembeweging

1.816

1.516

  

1.516

        

SodM onderzoek

2.500

2.500

  

2.500

        

Joint implementation

                

Uitvoeringsagenda Klimaat

823

823

  

823

        

Klimaat mondiaal

359

359

  

359

        

Onderzoek en opdrachten

6.859

4.349

  

4.349

        
                 

Bijdragen aan agentschappen

53.069

71.707

  

71.707

        

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

40.621

60.932

  

60.932

        

Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit

720

820

  

820

        

KNMI

1.193

2.117

  

2.117

        

NEa

7.875

6.295

  

6.295

        

RIVM

1.467

0

  

0

        

Rijkswaterstaat

1.193

1.543

  

1.543

        
                 

Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s

130.010

131.960

  

131.960

        

Doorsluis COVA heffing

111.000

111.000

  

111.000

        

TNO Kerndepartement

17.269

19.219

  

19.219

        

TNO SodM

1.741

1.741

  

1.741

        
                 

Bijdragen aan mede-overheden

24.356

23.940

  

23.940

        

Uitkoopregeling

24.356

23.940

  

23.940

        
                 

Bijdragen aan (inter)nationale organisaties

16.584

12.867

  

12.867

        

ECN/NRG

15.135

11.418

  

11.418

        

Internationale contributies

1.449

1.449

  

1.449

        
                 

ONTVANGSTEN

2.232.211

2.320.085

170.950

2.491.035

324.450

      

COVA

111.000

111.000

  

111.000

        

Opbrengst heffing ODE (SDE+)

1.730.000

1.730.000

  

1.730.000

        

ETS-ontvangsten

300.000

380.000

  

380.000

        

Onttrekking begrotingsreserve duurzame energie

78.000

78.000

  

78.000

        

Onttrekking begrotingsreserve maatregelen voor CO2-reductie

   

170.950

170.950

324.450

      

Ontvangsten zoutwinning

2.511

2.511

  

2.511

        

Diverse ontvangsten

10.700

18.574

  

18.574

        
Naar boven