Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 21 november 2019
Het kabinet heeft op 17 mei 2019 de programmabeslissing ERTMS genomen (Kamerstuk 33 652, nr. 65). Deze beslissing markeert de overgang naar de realisatiefase. Op 7 november 2019
ontving ik de geactualiseerde uitgangspuntennotitie van uw Kamer voor de realisatiefase
van het groot project ERTMS. De parlementaire controle op grote projecten vanuit uw
Kamer is van grote toegevoegde waarde bij projecten met grote impact en substantiële
investeringen. De notitie sluit goed aan bij de aanpak en verantwoording die ik voor
ogen heb. Vrijwel alle wensen en voorstellen die opgenomen zijn in de uitgangspuntennotitie
neem ik over. Slechts op enkele punten stel ik voor om het anders vorm te geven. Dat
licht ik in deze brief toe.
Doelstelling
Het kabinet heeft besloten het huidige treinbeveiligingssysteem te vervangen door
de Europees verplichte standaard European Rail Traffic Management System (ERTMS).
Deze vervanging sluit aan bij het algemene uitgangspunt om prioriteit te geven aan
de instandhouding van het bestaande netwerk. Met deze beslissing wordt ook invulling
gegeven aan tijdige aanleg van ERTMS zoals genoemd in het Regeerakkoord en aan Europese
afspraken over de aanleg van ERTMS op de belangrijkste nationale en internationale
verbindingen. Daarnaast biedt ERTMS meer mogelijkheden dan de huidige treinbeveiliging,
zoals meer veiligheid, de mogelijkheid om meer treinen te laten rijden, en op termijn
automatisch rijden.
Basis- en voortgangsrapportage
De basisrapportage die gemaakt is bij de Voorkeursbeslissing (Kamerstuk 33 652, nr. 14) wordt bijgewerkt naar de Programmabeslissing. Daarbij sluiten we aan bij de beoogde
indeling van de voortgangsrapportage.
De commissie vraagt in de rapportage een paragraaf op te nemen met een oordeel van
mij in brede zin over het verloop van het programma. Dit oordeel zal ik opnemen in
de brief waarmee ik de voortgangsrapportage aanbied. Daarmee blijft de voortgangsrapportage
zo feitelijk mogelijk.
De commissie verzoekt om de gedachtenvorming over in welke mate er nog in ATB-Vv (Automatische
Treinbeïnvloeding-Verbeterde versie) geïnvesteerd moet worden op te nemen in de voortgangsrapportage.
ATB-Vv hoort niet tot de scope van het programma. Mijn voorstel is u via de voortgangsbrief
spoorveiligheid op de hoogte te houden.
De commissie geeft aan het budget voor ERTMS herkenbaar te willen blijven zien binnen
het begrotingsartikel 17 van het Infrafonds. Dat zal ik doen, waarbij wel geldt dat
vanuit dit artikel overboekingen gedaan zullen worden naar andere begrotingsartikelen
om bijvoorbeeld de meerkosten voor onderhoud in de artikelen voor Beheer- onderhoud
en vervanging (BOV) op te nemen. Het verloop van het budget ERTMS zal ik opnemen in
de voortgangsrapportage.
De Auditdienst Rijk (ADR) heeft aangegeven dat de controleverklaring niet toeziet
op de toelichting over de financiële verantwoording. Deze toelichting neemt de ADR
mee bij het beoordelen van de toereikendheid en volledigheid van de financiële en
niet-financiële informatie in de voortgangsrapportage.
U verwacht dat de ADR toegang heeft tot de administraties en informatie van externe
partijen. De ADR heeft aangegeven zich primair te richten op het ministerie en de
programmadirectie bij ProRail en dat voor toegang tot administraties en informatie
van externe partijen hun medewerking nodig is vanwege het ontbreken van een formele
grondslag. Indien aan de orde zal ik deze partijen daarop wijzen.
Tot slot
De realisatie van ERTMS beslaat nog vele kabinetten. Ik heb er vertrouwen in dat met
de programmabeslissing een stevige basis is gelegd, die de afgelopen jaren uitvoerig
door externe partijen is getoetst. De programmabeslissing is echter geen blauwdruk
van de toekomst: de omvang en looptijd van deze opgave, waar ik samen met de spoorsector
voor sta, betekent dat altijd sprake zal zijn van mee- en tegenvallers en onzekerheden,
zoals ontwikkelingen in de technologie of de keuzes die andere landen maken. Ik zet
daarom in op een beheerste en stapsgewijze aanpak, gebaseerd op bewezen technologie.
Dit biedt de kans tijdig bij te kunnen sturen als voortschrijdend inzicht daar aanleiding
tot geeft.
Ik vind het van belang open en transparant met uw Kamer over de voortgang en de te
maken keuzes van gedachten te blijven wisselen. De grootprojectstatus die uw Kamer
aan ERTMS heeft toegekend, geeft de mogelijkheid dit uitgebreid te doen.
De Minister van Infrastructuur en Waterstaat,
C. van Nieuwenhuizen Wijbenga