Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 14 januari 2021
Hierbij bied ik u het onderzoeksrapport aan van Wageningen Economic Research (WEcR),
onderdeel van Wageningen Universiteit en Research, over de potentiële kwantitatieve
handelseffecten van het EU-Mercosur akkoord op de Nederlandse economie en vooral voor
de agrarische gezinsbedrijven1. WEcR heeft het onderzoek uitgevoerd in samenwerking met Ecorys.
Het onderzoek dient ter invulling van de motie door het Kamerlid Voordewind van 4 juli
2019 (Kamerstuk 34 952, nr. 75). Het onderzoek is toegespitst op de economische effecten op de Nederlandse economie
en niet op de sociale en/of milieugevolgen van het akkoord. Deze zijn onderwerp van
de Sustainability Impact Assessment die de Europese Commissie momenteel laat uitvoeren.
Het onderzoek gaat achtereenvolgens in op de huidige Nederlandse handelsbetrekkingen
met Mercosur, de effecten van het akkoord op de Nederlandse economie (incl. sector
specifieke resultaten) en de effecten op de inkomsten van Nederlandse agrarische bedrijven
in het bijzonder. Bij de effect-berekeningen is geen rekening gehouden met structuurveranderingen
van de landbouwsector door de tijd heen.
Bevindingen onderzoekers
De EU-27 inclusief Nederland voeren voornamelijk industrieproducten uit naar Mercosur.
Daarnaast is Mercosur een belangrijke markt voor de uitvoer van Nederlandse diensten.
De EU-import bestaat voornamelijk uit landbouwgoederen en industrieproducten.
De algemene conclusie van het rapport is dat Nederland in bescheiden mate zal profiteren
van het akkoord, met een toename van het bbp van EUR 287 miljoen, 0.03% in het jaar
2035, uitgaande van een volledig geïmplementeerd akkoord in 2035.
De onderzoekers concluderen dat de groei van de export groter zal zijn dan de groei
van de import en daarmee heeft het Mercosur-akkoord dus een positief effect op het
saldo van de Nederlandse handelsbalans. De sectoren «machines» en «geneesmiddelen»
zullen volgens de onderzoekers het meest profiteren met respectievelijk EUR 672 miljoen
en EUR 351 miljoen.
Het positieve potentieel voor Nederland ligt vooral in het feit dat de veel hogere
invoertarieven die Mercosur lidstaten nu hanteren (gemiddeld van 7 tot 14%) tot nul
worden teruggebracht dan wel worden verlaagd. Ook het openstellen van nieuwe invoerquota
heeft een positief potentieel. Mercosur-landen winnen minder bij tariefverlagingen
omdat de tarieven van de EU al relatief laag zijn (zo’n 3% voor goederen uit Mercosur
lidstaten). De EU zal voor gevoelige landbouwgoederen uit Mercosur, zoals voor hoge
kwaliteit rundvlees, pluimveeproducten, knoflook, suiker en ethanol, importtarieven
en invoerquota houden.
Volgens de onderzoekers heeft het akkoord voor Nederlandse boeren een gemiddeld positief
effect van EUR 200 per bedrijf per jaar. Varkensbedrijven, vleeskuikenbedrijven en
legkippenbedrijven zullen er op vooruit gaan (resp EUR 2.100, EUR 700 en EUR 1.200
per jaar), terwijl de inkomsteneffecten voor melkveebedrijven en akkerbouwbedrijven
negatief zijn (een verlies van respectievelijk EUR 100 en EUR 200 per jaar).
Voor twee specifieke categorieën producenten in de rundvleessector wordt een inkomstendaling
verwacht. Het gaat hierbij om kalfsvlees producenten (verlies EUR 800 per jaar) en
producenten van hoge kwaliteit rundvlees dat concurreert met hoog-kwaliteit rundvlees
uit Mercosur (verlies EUR 700 per jaar).
Verwacht wordt dat de handel voor Nederlandse zuivelbedrijven wordt gestimuleerd door
nieuwe tariefcontingenten die Mercosur onder het akkoord implementeert op kaas, melkpoeder
en babymelkpoeder.
De studie geeft aan dat, onafhankelijk van het akkoord, de invoer van buiten de EU
moet voldoen aan de EU voedselveiligheidsvereisten en productstandaarden.
Het kabinet heeft eerder toegezegd zich een mening te zullen vormen over het Mercosur-akkoord
als alle daarvoor relevante documenten beschikbaar zijn. Deze studie maakt daar onderdeel
van uit.
De Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking,
S.A.M. Kaag