31 207
Aanbestedingsbeleid Ministerie van BZK en KLPD

29 628
Politie

nr. 6
VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG

Vastgesteld 3 juni 2008

De vaste commissie voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties¹ en de vaste commissie voor Justitie² hebben op 15 april 2008 overleg gevoerd met minister Ter Horst van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en minister Hirsch Ballin van Justitie over:

– de brief van de minister van BZK met het rapport «Aanbestedingsbeleid ministerie van BZK en KLPD» (31 207, nrs. 1 en 2);

– de lijst van vragen en antwoorden over het rapport «Aanbestedingsbeleid ministerie van BZK en KLPD» (31 207, nr. 5);

– de brief van de ministers van BZK en van Justitie d.d. 14 december 2007 over de aanpak van discriminatie (29 628, nr. 66);

– de brief van de minister van BZK d.d. 17 december 2007 over de landelijke prioriteiten van het KLPD (29 628, nr. 68);

– de brief van de minister van BZK d.d. 29 januari 2008 met het Rapport beleidsdoorlichting prestatiesturing politie 2003–2006 (29 628, nr. 69);

– de brief van de minister van BZK d.d. 29 januari 2008 met de nulmeting en voortgangsrapportage samenwerkingsafspraken politie 2008 (30 880, nr. 7);

– de brief van de minister van BZK d.d. 13 februari 2008 met toezeggingen uit het wetgevingsoverleg politie op 19 november 2007 en de begrotingsbehandeling op 28 en 29 november 2007 (29 628, nr. 72);

– de brief van de minister van BZK d.d. 15 februari 2008 over het onderzoek politiemunitie (29 628, nr. 71);

– de brief van de ministers van BZK en Justitie d.d. 27 maart 2008 met de evaluatie van de bovenregionale recherche (29 628, nr. 80).

Van dit overleg brengen de commissies bijgaand samenvattend verslag uit.

Vragen en opmerkingen uit de commissies

De heer Van Raak (SP) is niet te spreken over de cao-onderhandelingen tussen minister en politiebonden. Het vertrouwen van de politie is er niet mee teruggewonnen. De prestatieafspraken over boetes hebben geen goed gedaan aan de zingeving van het politiewerk. Landelijk zijn deze afspraken over boetes inmiddels afgeschaft, maar de korpsen sturen hun dienders nog steeds de straat op om bonnen te schrijven. Daar moet een eind aan komen.

– Hoe denkt de minister het vertrouwen van de politieagenten terug te winnen?

– Wil de minister het functiewaarderingsonderzoek nu al laten uitvoeren?

– Worden politieagenten betrokken bij het streven de bureaucratie te verminderen?

– Waarom werd de Arbeidstijdenwet overtreden? Valt er met deze wet te werken?

– Wil de minister dienders meer faciliteren bij het vergroten van hun conditie?

– Hoe gaat de politie om met fouten? Hoe worden burgers op dat punt begeleid?

– Worden agenten betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe munitie en hebben zij zeggenschap bij de uiteindelijke keuze van kogels en ander materiaal?

– Wat vindt de minister van de aanbesteding van politiehelikopters? Hoe staat het met de rechtszaken? Wil de minister bij risicovolle opdrachten een exitstrategie vastleggen?

Mevrouw Kuiken (PvdA) constateert dat door de beleidsdoorlichting prestatiesturing politie een juiste focus ontstond op waar het werk op moest worden gericht. Een vergelijking tussen korpsen is nu ook beter mogelijk, want ze hebben dezelfde richtlijnen.

– Hoe gaat het verder met de benchmarking? Gaan korpsen daar zelf mee aan de slag op basis van een vergelijking met andere korpsen, zonder van bovenaf gedirigeerde prestatieafspraken?

– De korpsen zijn negatief over ICT-samenwerking. Wat vindt de minister daarvan?

– Wanneer wordt het loket voor werving en selectie gerealiseerd, ook gelet op de motie-Kuiken/Haverkamp (29 628, nr. 60)?

– Zijn alle departementen verplicht het Inkoopadviescentrum van BZK bij een Europese aanbesteding in te schakelen, of alleen Binnenlandse Zaken? Wordt bij aanbestedingen samengewerkt met andere departementen?

– Hoe wordt ervoor gezorgd dat er op korte termijn sprake meer blauw in de wijken te zien is? Hoe staat het met die 500 extra wijkagenten?

– Hoe kan de dalende aangiftebereidheid van slachtoffers worden vergroot?

De heer Haverkamp (CDA) is benieuwd waarom de minister slechts twee van de negen TNO-aanbevelingen over de nieuwe politiemunitie overneemt.

– Wil de minister voor 1 september aangeven wat zij met de andere aanbevelingen doet?

– Wanneer komt de informatie over het omgaan met geweld tegen dieren?

– Voor het aanbestedingstraject helikopters geldt: operatie geslaagd, patiënt overleden.

Worden de lessen die hieruit zijn getrokken, meegenomen naar de aanbesteding van het dienstwapen?

– Met ICT worden grote stappen vooruit gezet, maar een aantal korpsen is nog met eigen ICT-projecten bezig. Hoe kan de financiering van de korpsen zodanig worden ingericht dat het geld alleen wordt gebruikt voor het doel waarvoor het wordt verstrekt?

– De ontwikkeling bij de bovenregionale recherche is heel positief. Lokt dat ook samenwerking uit op andere dossiers?

Mevrouw Thieme (PvdD) vindt dat de politie een zorgtaak heeft voor dieren die in moeilijke omstandigheden verkeren. Dieren moeten door een deugdelijke instructie, deugdelijke munitie en adequate regels worden geholpen in plaats van geslachtofferd te worden. De Action Effect kogel is ongeschikt is om een dier op humane wijze te doden.

– Waarom valt de dierenproblematiek buiten de reikwijdte van het opstellen van criteria voor nieuwe politiemunitie? Wil de minister meer prioriteit geven aan dieren, ook vanwege het gestelde in het regeerakkoord op dat punt?

– Komt er een onderzoek naar de dodingmethode van dieren door de politie?

– Hoe vaak en onder welke omstandigheden schiet de Nederlandse politie op dieren?

– Kan het niet openbare KLPD-onderzoek uit 1999 openbaar worden gemaakt? Wat is er gedaan met de aanbevelingen die daarin staan?

De heer Van der Staaij (SGP) vindt dat er meer moet gebeuren aan kwalitatieve prestatiesturing. Volgens de korpsbeheerders is sprake van te veel opgelegde normen en te weinig ruimte voor wederkerigheid. De aansluiting met de ketenbenadering verloopt ook nog niet goed en er is nog onvoldoende doorvertaling naar het lokale veiligheidsbeleid.

– Hoe kan de schakel tussen het lokale vlak en de centrale beleidssturing worden versterkt?

– De bovenregionale recherche pakt zwaardere zaken op, maar daardoor is de doorlooptijd langer dan de zes maanden die ervoor staan. Hebben andere teams dezelfde problemen? Wat gebeurt er met de opsporing van groepen die in verschillende regio’s actief zijn?

– Hoe staat het met de onderbezetting bij de recherche? Er vertrekken steeds meer politiemensen naar de steden, maar ontstaat daardoor niet meer criminaliteit op het platteland? Hoe gaat het met het aantrekken van politievrijwilligers?

– Zijn de fouten bij de helikopteraanbesteding inmiddels hersteld? Wil de minister kijken naar de pijnpunten die de Rekenkamer aangeeft in haar rapport?

– Wat doet de minister met aanbeveling nr. 4 in het munitierapport over een veilige en effectieve methode voor het laten stoppen van auto’s?

– Hoe wordt beoordeeld of de samenwerkingsovereenkomsten met betrekking tot de nieuwe landelijke politieorganisatie voldoende tot stand zijn gekomen? Wat wordt bedoeld met het criterium «onvoldoende voortgang en resultaat»?

De heer Brinkman (PVV) betreurt het dat de aanpak van homo- en vrouwendiscriminatie door islamitische jongeren, met name in steden, niet in de landelijke prioriteiten wordt genoemd. In de prestatieafspraken wordt geen link met de praktijk gelegd. Het aanleveren van zaken naar het OM gaat ook niet goed. Alleen die zaken worden aangeleverd die snel rond zijn te krijgen. Positieve discriminatie leidt tot scheve gezichten. Er werken genoeg vrouwen en allochtonen bij de politie die op eigen kracht de top kunnen halen.

– Mogen alle politiemensen straks gebruik maken van het programma Blue View?

– In het kader van de Voorziening tot samenwerking Politie Nederland (VSPN) moet centraal worden ingekocht, maar nog steeds kan elke regio intekenen voor een bepaald merk telefoon, portofoon, of auto. Wat wordt daaraan gedaan?

– Nieuwe politiemensen mogen alleen de Nederlandse nationaliteit hebben. Het is toch te gek voor woorden dat Nederlandse politiemensen met de Turkse nationaliteit met betaald verlof hun dienstplicht in Turkije mogen afronden, of een renteloze lening kunnen krijgen voor het afkopen van die dienstplicht?

– Hoe staat het met het uitrusten van de politie met een wapen waarmee auto’s gestopt kunnen worden?

Mevrouw Griffith (VVD) vraagt zich af hoe het kan dat de prioriteiten voor 2008–2011 al zijn vastgesteld, terwijl de stand van zaken nog moet worden besproken. De voordelen van prestatiesturing, zoals het transparanter worden van de politieorganisatie, moeten overeind blijven. Er is sprake van een sturingsprobleem bij gemeenten richting de politieorganisaties.

In de stukken wordt vaak gesproken over de KLPD, maar het is het KLPD.

– Wil de minister het rapport in het kader van het programma Politie en Wetenschap alsnog aan de Kamer sturen?

– Wil de minister in de voortgangsrapportage concrete en meetbare afspraken met de gemeenten opnemen over die lokale sturing?

– Zijn er al definitieve doelstellingen met de regio’s afgesproken en hoe worden die gemonitord?

– Waarom wordt het LSOP niet genoemd in de KLPD-prioriteiten? Hoe staat het met de kwalitatieve versterking en waarom zijn er geen kwantitatieve afspraken gemaakt. Hoe is de rol van het KLPD bij de ketensamenwerking verankerd? Worden er afspraken gemaakt over de bestuurlijke rapportage?

– Hoe worden de afspraken over ICT en over de bovenregionale samenwerking getoetst? Heeft dit al geleid tot een efficiëntere politieorganisatie? Is al sprake van een betere uitwisseling van informatie?

– De Inspectie openbare orde en veiligheid (IOOV) gaat een toetsingsonderzoek uitvoeren, maar dat kan nooit onafhankelijk worden uitgevoerd, omdat de ministeries nauw betrokken zijn bij veel afspraken. Ook met het oog op de nulmeting moet de beleidsdoorlichting op het punt van de samenwerking daarom door een externe organisatie plaatsvinden.

– Hoe staat het met de pure hulpverlening door de politie?

Antwoord van de bewindslieden

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties verwacht dat de nieuwe politie-cao binnenkort wordt getekend. In een politietop met diverse partijen wordt nog verder gesproken over de positie van de politie. Er wordt zo snel mogelijk gestart met het functiewaarderingsonderzoek. Er komt nog een brief over de cao-onderhandelingen.

– De Adviescommissie bewapening en uitrusting, bestaande uit vertegenwoordigers van de politie, wordt samen met munitiedeskundigen van het KLPD, de politievakorganisaties en Nederlands Forensisch Instituut (NFI) nauw betrokken bij het opstellen van nieuwe criteria voor de politiemunitie. De munitiebrief komt voor 1 september.

– De overschrijding van de Arbeidstijdenwet vindt vooral ’s nachts plaats, maar er is geen sprake van fundamentele problemen. De overschrijding is behoorlijk teruggeschroefd, want daar wordt flink op gestuurd.

– Er zit verschil tussen de landelijke afspraken van de ministers met de korpsen – daar oefent de Kamer toezicht op uit – en de afspraken binnen een korps. Bij het laatste is sprake van een ander controlemechanisme, waarbij ook ondernemingsraden zijn betrokken. Wat de minister betreft wordt gestuurd op de outcome, op het effect dat de politie te weeg brengt in de samenleving, bijvoorbeeld wat betreft het terugdringen van de criminaliteit. Alles is te sturen, maar sommige zaken kunnen beter aan de korpsen worden overgelaten. Daar weet men welke middelen moeten worden ingezet om een specifiek doel te bereiken, maar wil je goed handhaven, dan zul je gebruik moeten maken van boetes. De minister kan zich voorstellen dat korpsen afspraken maken met het uitvoerende personeel over het uitdelen van boetes.

– Er zijn afspraken gemaakt over geweld, veilige wijken, jeugdcriminaliteit en risicojeugd en de kwantitatieve en kwalitatieve aanpak van de criminaliteit. De progressie wordt jaarlijks in de gaten gehouden. In het bestuursakkoord met de gemeenten zijn specifieke afspraken gemaakt over veiligheid, waarbij ook de hulpverlening een rol speelt.

– Uit onderzoek blijkt dat korpsen wel degelijk aandacht besteden aan terugmelden.

– Er wordt met de bonden overlegd over trainingspakketten en trainingsfaciliteiten. Vanaf 2009 is deelname aan trainingen verplicht.

– Het politiepersoneel kan administratieve ergernissen op een aparte website melden. In mei verschijnt de top vijf van administratieve ergernissen. Dan komt ook een actieplan uit waarin wordt aangegeven hoe deze ergernissen zo snel mogelijk worden weggenomen.

– Volgens de Rekenkamer is de helikopteraanbesteding zorgvuldig en correct verlopen. Het probleem is dat de fabrikant de helikopter niet kon bouwen volgens de contracteisen. Er lopen nog rechtszaken, omdat de regering vindt dat een schadeloosstelling op zijn plaats is. Er komt geen algemene exitstrategie voor een aanbesteding, want een en ander hangt altijd af van de risico’s van een bepaalde aanbesteding. Er is wel afgesproken dat, als daar aanleiding toe is, voortaan per aanbesteding met een exitstrategie wordt gekomen. De Rekenkamer-aanbevelingen worden meegenomen bij nieuwe aanbestedingen, maar de minister is het niet helemaal eens met de analyse van de Rekenkamer.

– De motie-Kuiken/Haverkamp wordt betrokken bij de besluitvorming over het loket voor werving en selectie, maar de realisatie ervan kan toch niet eerder plaatsvinden dan eind 2008.

– Er zijn met de korpsen afspraken gemaakt over benchmarking. Er komen ook specifieke benchmarks. Daar wordt landelijk op gestuurd. De tijd dat de korpsen voor zichzelf bezig waren, is voorbij. Nu wordt bekeken wat er samen kan worden gedaan en wat men van elkaar kan leren.

– Een aanbesteding boven de € 137 000 wordt Europees aanbesteed en ondersteund door het BZK-Inkoopadviescentrum. Bij een lagere aanbesteding geldt een mantelovereenkomst, maar daar is wel toezicht op. Met zaken die daar niet onder vallen, wordt weinig risico gelopen. Daarvoor gelden minder regels. Er is besloten dat BZK zo snel mogelijk komt tot een gemeenschappelijk en duurzaam inkoopbeleid voor het Rijk. Deze kwestie wordt meegenomen in het BZK-begrotingshoofdstuk. Bij een aanbesteding wordt zoveel mogelijk samengewerkt met andere ministeries.

– Het aantal van 500 extra wijkagenten moet uiterlijk per 31 december 2009 zijn gerealiseerd. Deze kwestie maakt deel uit van de afspraak met de korpsen over veilige wijken. Hiervoor is geld ter beschikking gesteld aan de regio’s. De stand van zaken komt terug in het jaarverslag.

– Alleen hoger politiepersoneel is bevraagd voor de beleidsdoorlichting prestatieafspraken, maar in het onderzoek van het programma Politie en Wetenschap zijn ook de lagere rangen bevraagd. De uitkomsten zijn meegenomen in de beleidsdoorlichting. De minister stuurt dit rapport naar de Kamer.

– De werkgroep vacatures recherche doet momenteel onderzoek naar de kwestie van de vacatures. De uitkomsten van dat rapport worden afgewacht.

– De IOOV is heel goed in staat om na te gaan of de afspraken met de korpsen al of niet worden gehaald. De regering ziet de inspectie als een onafhankelijk orgaan. De inspectie toetst niet op alle punten, omdat de departementen bepaalde aspecten zelf toetsen. Daarover zijn afspraken gemaakt. De beslissing over de nationale politie wordt eind 2008 genomen op grond van de beoordeling of de korpsen hebben voldaan aan de afspraken. Het onderzoek door de IOOV duurt twee maanden, maar daaraan vooraf worden enquêtes uitgevoerd en analyses opgesteld.

– De korpsen werken uiterst voortvarend, maar bij de basisvoorziening handhaving is sprake van vertraging als gevolg van technische problemen. Eind 2008 zou deze voorziening in 13 korpsen zijn geïmplementeerd, maar het worden er tien. De Kamer krijgt daar nog een brief over. Hopelijk kunnen de resterende voorzieningen in 2009 worden geïmplementeerd.

– In overleg met de korpsbeheerders is gekozen voor doelstellingen met ambitie en realisme.

– De minister neemt drie TNO-aanbevelingen over de munitie over. Vier andere zal zij nader bezien in overleg met de politieorganisatie. De Kamer wordt in de tweede helft van 2008 geïnformeerd over de uitkomsten van het overleg.

– Een speciale commissie gaat bezien of op meer gebieden dan alleen dat van de recherche kan worden gekomen tot bovenregionale samenwerkingsverbanden. Aan het eind van dit jaar wordt gekeken naar de eventuele samenvoeging van politieregio’s.

– Er komt een onderzoek naar de betrokkenheid van de politie en het gebruik van wapens en munitie door de politie bij het doden of verdoven van dieren. De opleiding en de betrokkenheid van dierenartsen en jagers worden daarin meegenomen. Hier wordt zo snel mogelijk op teruggekomen. Het KLPD-rapport uit 1999 wordt openbaar gemaakt.

– Slechts een aantal politiemedewerkers is geautoriseerd voor het gebruik van Blue View, maar alle medewerkers krijgen toegang tot de gegevens van een nieuwe voorziening waar op dit moment aan wordt gewerkt.

– Nederlandse politiemensen met ook een Turkse nationaliteit kunnen hun dienstplicht in Turkije afkopen.

– In het Landelijk Kader Nederlandse politie van 2007 zijn al afspraken gemaakt over de aanpak van discriminatie, die vervolgens zijn geborgd in de reguliere bedrijfsvoering. Ook met het OM zijn afspraken gemaakt over de aanpak van discriminatie. De informatiepositie van de politie op dit punt wordt verbeterd in het kader van het project Hate crimes. Daarnaast wordt in de Werkgroep Gezamenlijke Aanpak Discriminatie gekeken naar samenwerking met de ketenpartners. De politie rapporteert in september over het aantal keren dat sprake is geweest van geweld tegen homo’s. Die informatie wordt ook aan de Kamer gezonden.

– Bij de landelijke prioriteiten is ketensamenwerking een belangrijk aandachtspunt. Met de VNG en het OM worden afspraken gemaakt die aansluiten bij de prioriteiten van de politie. De VNG gaat monitoren of ook de gemeenten zich houden aan de afspraken over het aansluiten bij de prioriteiten van de politie. Er is een wet in voorbereiding over de rol van de gemeenten ten aanzien van veiligheid. Daarin staat dat alle gemeenten jaarlijks een integraal veiligheidsplan moeten opstellen. Gemeenten hebben de ruimte op dit punt tot nu toe nauwelijks gebruikt. In de landelijke prioriteiten en het bestuursakkoord zijn afspraken gemaakt over zaken die voor alle regio’s en gemeenten van belang zijn. Daarnaast is er ruimte voor lokale prioriteiten, die bijvoorbeeld kunnen worden vastgelegd in het integrale veiligheidsplan.

– De bijdrage aan de politie is lumpsum.

– Er wordt onderzocht met welke middelen auto’s veilig kunnen worden gestopt. De ervaringen in het buitenland worden meegenomen.

– De huidige afspraken met de Politieacademie lopen tot 2009. In de afspraken met het KLPD wordt rekening gehouden met de afspraken met andere politiekorpsen. Met het KLPD zullen specifiekere afspraken worden gemaakt over de bijdrage aan het verminderen van de criminaliteit.

De minister van Justitie deelt mee dat de mogelijkheden tot het doen van beperkt anonieme aangifte worden bepaald door de wet en zijn opgenomen in de handleiding anonieme aangifte van het OM. Een werkgroep, bestaande uit leden van de rechterlijke macht, het OM, de politie, Slachtofferhulp Nederland en medewerkers van de twee ministeries, gaat zich buigen over praktische verbeteringen, die ertoe kunnen leiden dat slachtoffers en getuigen toch aangifte durven te doen, respectievelijk een getuigenverklaring durven af te leggen. Eind mei wordt het rapport van de werkgroep verwacht. In het kader van het Programma Veilige Publieke Taak wordt er ook aan gewerkt. In de Brochure reactiemogelijkheden van werkgevers en werknemers in geval van geweld wordt ook aandacht besteed aan deze kwestie.

– Eind juni 2008 wordt het onderzoek afgerond naar alle vormen van structurele bovenregionale samenwerking.

– De tactische monitor, ontwikkeld door de Dienst Nationale Recherche Informatie in opdracht van het Bovenregionaal rechercheoverleg, geeft een landelijk beeld van een aantal criminaliteitsverschijnselen en dient als sturingsinstrument bij het prioriteren van onderzoeken. Het werk van de tactische monitor is gericht op het bovenregionaal opereren van dadergroepen. Met behulp daarvan kan het werk van de mobiele politie worden afgestemd op mobiele bendes.

– Er wordt een onderzoek uitgevoerd naar de personeelsschaarste bij de recherche. Over de uitkomsten daarvan wordt de Kamer na de zomer geïnformeerd.

– In de Grondwet staat over de benoembaarheid van Nederlanders in openbare functies dat alle Nederlanders op gelijke voet in openbare dienst benoembaar zijn. Het maken van een onderscheid op dat punt is niet in overeenstemming met de Grondwet.

– In de Aanwijzing discriminatie van het OM van december 2007 is geregeld dat aangiftes van discriminatie altijd opvolging zullen krijgen. Daartoe wordt de informatiepositie van de politie verbeterd, ook met het oog op het jaarlijkse landelijk overzicht homofoob geweld. Vanaf 2009 worden landelijke criminaliteitsbeelden discriminatie opgesteld. Die maken het politie en OM mogelijk op dat punt met een goede prioriteitenstelling te komen. Vorige maand is het project Hate crimes gestart, bedoeld om de meldingsbereidheid van hate crimes te verhogen. Als dit succesvol is, zal binnen enkele jaren een landelijke uitrol plaatsvinden. De politie werkt samen met de ketenpartners aan een gezamenlijke aanpak van discriminatie in de Werkgroep Gezamenlijke Aanpak Discriminatie.

– De landelijke prioriteiten worden blijvend gemonitord. Elk jaar spreken de ministeries met de regionale korpsen, het KLPD en de politieacademie over de voortgang met de landelijke afspraken. De kwalitatieve kant van die zaak krijgt ook elk jaar meer aandacht. Voor de periode 2008–2011 wordt expliciet de nadruk gelegd op de kwalitatieve aspecten, al zijn de kwantitatieve daarmee niet overbodig geworden.

– Het Bureau verkeershandhaving van het OM maakt afspraken met de korpsen over de verkeershandhaving, op basis van zijn gezag over de verkeerstaak. De verkeershandhaving is hierdoor goed op de kaart gekomen.

De voorzitter van de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,

Leerdam

De voorzitter van de vaste commissie voor Justitie,

De Pater-van der Meer

De adjunct-griffier van de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,

Elagab

---

1 Samenstelling:

Leden: Van Beek (VVD), Van der Staaij (SGP), De Pater-van der Meer (CDA), Van Bochove (CDA), Duyvendak (GroenLinks), Hessels (CDA), Gerkens (SP), Haverkamp (CDA), Leerdam (PvdA), voorzitter, De Krom (VVD), ondervoorzitter, Griffith (VVD), Boelhouwer (PvdA), Irrgang (SP), Kalma (PvdA), Schinkelshoek (CDA), Van der Burg (VVD), Brinkman (PVV), Pechtold (D66), Van Raak (SP), Thieme (PvdD), Kuiken (PvdA), Leijten (SP), Heijnen (PvdA), Bilder (CDA) en Anker (ChristenUnie).

Plv. leden: Teeven (VVD), Van der Vlies (SGP), Van de Camp (CDA), Smilde (CDA), Van Gent (GroenLinks), Knops (CDA), Polderman (SP), Spies (CDA), Wolbert (PvdA), Aptroot (VVD), Zijlstra (VVD), Vermeij (PvdA), Van Gerven (SP), Heerts (PvdA), Çörüz (CDA), Remkes (VVD), De Roon (PVV), Van der Ham (D66), Van Bommel (SP), Ouwehand (PvdD), Timmer (PvdA), De Wit (SP), Kraneveldt-van der Veen (PvdA), Van Haersma Buma (CDA) en Cramer (ChristenUnie).

2 Samenstelling:

Leden: Van de Camp (CDA), De Wit (SP), Van der Staaij (SGP), Kamp (VVD), Arib (PvdA), ondervoorzitter, De Pater-van der Meer (CDA), voorzitter, Çörüz (CDA), Joldersma (CDA), Gerkens (SP), Van Velzen (SP), Azough (GroenLinks), Timmer (PvdA), Griffith (VVD), Aasted Madsen-van Stiphout (CDA), Teeven (VVD), Verdonk (Verdonk), De Roon (PVV), Pechtold (D66), Heerts (PvdA), Thieme (PvdD), Kuiken (PvdA), Leijten (SP), Bouwmeester (PvdA), Van Toorenburg (CDA) en Anker (ChristenUnie).

Plv. leden: Uitslag (CDA), Langkamp (SP), Van der Vlies (SGP), Weekers (VVD), Smeets (PvdA), Schinkelshoek (CDA), Jager (CDA), Jonker (CDA), Roemer (SP), Halsema (GroenLinks), Dijsselbloem (PvdA), Dezentjé Hamming-Bluemink (VVD), Jan de Vries (CDA), Van Miltenburg (VVD), Zijlstra (VVD), Fritsma (PVV), Koşer Kaya (D66), Gill’ard (PvdA), Ouwehand (PvdD), Spekman (PvdA), Bouchibti (PvdA), Van Haersma Buma (CDA) en Slob (ChristenUnie).