28 684
Naar een veiliger samenleving

30 800 VI
Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Justitie (VI) voor het jaar 2007

nr. 101
VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG

Vastgesteld 9 november 2006

De vaste commissie voor Justitie¹, de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties² en de vaste commissie voor Economische Zaken³ hebben op 4 oktober 2006 overleg gevoerd met minister Hirsch Ballin van Justitie, minister Remkes van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en staatssecretaris Van Gennip van Economische Zaken over:

– de brief van de ministers van Justitie en van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties d.d. 17 februari 2006 inzake onderzoeksrapport Monitor criminaliteit Bedrijven 2005 (28 684, nr. 78);

– de brief van de staatssecretaris van Economische Zaken d.d. 18 mei 2006 inzake eindadvies van het project National High Tech Crime Center (NHTCC) en het NPC-project Aanpak Cybercrime (NPAC) (26 671, nr. 24);

– de brief van de ministers van Justitie en van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties d.d. 22 mei 2006 inzake Zevende voortgangsrapportage en vooruitblik Veiligheidsprogramma. Veiligheidsmonitor Rijk 2006 (28 684, nr. 85);

– de brief van de minister van Justitie d.d. 21 december 2005 inzake resultaten herhaling campagne «Meld geweld» (28 684, nr. 66);

– de brief van de minister van Justitie d.d. 16 maart 2006 inzake WODC-CBS-rapport Criminaliteit en rechtshandhaving 2004 Veelplegeraanpak Amsterdam (28 684, nr. 82);

– de brief van de minister van Justitie d.d. 3 april 2006 inzake rapport Geweldverslagen (28 684, nr. 83);

– de brief van de minister van Justitie d.d. 31 mei 2006 inzake veelplegeraanpak Amsterdam (28 684, nr. 84);

– de brief van de minister van Justitie d.d. 20 december 2005 inzake WODC-CBS rapport Criminaliteit en rechtshandhaving 2004 (30 300 VI, nr. 101);

– de brief van de ministers van Justitie en van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties d.d. 23 december 2005 inzake aanbieding rapportage Quick Scan BIBOB (30 300 VI, nr. 105);

– de brief van de minister van Justitie d.d. 23 januari 2006 inzake Graffitinota Van Haersma Buma en Van Heemst (30 300 VI, nr. 110);

– de brief van de minister van Justitie d.d. 20 maart 2006 inzake aanwijzing Toezeggingen aan getuigen in strafzaken (29 452, nr. 45);

– de brief van de minister van Justitie d.d. 30 mei 2006 inzake Toezegging burgermoed als strafeisverzwarende omstandigheid (28 484, nr. 51);

– de brief van de minister van Justitie d.d. 22 juni 2006 inzake Jaarbericht OM 2005 en Goed Beschouwd 2006 (30 300, nr. 170);

– de brief van de minister van Financiën d.d. 22 mei 2006 inzake resultaat evaluatie meld- en identificatieplicht handelaren in zaken van grote waarde (Wet MOT) (30 576, nr. 1);

– de brief van de minister van Justitie d.d. 26 juni 2006 inzake Jaarverslag 2005 Landelijk bureau BIBOB (30 300 VI, nr. 172);

– de brief van de minister van Justitie d.d. 10 juli 2006 inzake aanbieding jaaroverzicht MOT (17 050, nr. 328).

Van dit overleg brengen de commissies bijgaand beknopt verslag uit.

Vragen en opmerkingen uit de commissies

De heer Van Haersma Buma (CDA) stelt vast dat in de periode 2002–2005 de criminaliteit met ongeveer 10% is gedaald en dat het aantal mensen dat zich onveilig voelt, is gedaald van bijna 31% naar 24%. Ook al is er nog veel te doen, hij is positief over het door de regering ingezette beleid om de veiligheid te vergroten.

De regering is terecht van mening dat er ook de nodige aandacht moet zijn voor de onzichtbare (bijvoorbeeld de financieel-economische) criminaliteit. Het moet echter en-en blijven. De bestrijding van de zichtbare criminaliteit mag in ieder geval niet worden verminderd.

Acquisitiefraude kan veel schade toebrengen aan bedrijven en particulieren. Het steunpunt acquisitiefraude doet goed werk, maar welke rol ziet de regering voor zich weggelegd? Hetzelfde geldt voor transportcriminaliteit. Zal de landelijke aanpak worden voortgezet en wil het kabinet met de sector overleggen over een zo effectief mogelijke bestrijding? De toezegging om burgersurveillance in winkels te vereenvoudigen, dient gestand te worden gedaan.

Heeft de vereenvoudigde MOT-indicatorenlijst inderdaad geleid tot meer terechte meldingen en is er vervolgens ook iets met die meldingen gedaan?

De BIBOB-wetgeving is van uitermate groot belang. Een aantal van 96 aanvragen om steun van het steunpunt is echter nog steeds niet overtuigend te noemen. Hoe kan ervoor worden gezorgd dat elke gemeente en provincie een BIBOB-beleidslijn heeft?

Graffiti zorgt voor veel verloedering in de samenleving. Een deel van de verantwoordelijkheid voor de bestrijding ervan ligt op nationaal niveau. Bij vervolging dient in ieder geval onderdeel van de straf te zijn het schoonmaken van de bekladde oppervlakten en het zelf betalen van de schade.

In de praktijk blijkt dat er zwaardere gevallen in de ISD terecht komen dan men had verwacht. Het zijn namelijk vooral verslaafden met psychische problemen en dan is de ISD niet het juiste antwoord. Er zal in ieder geval meer moeten worden samengewerkt met de ggz.

Het OM heeft onder grote druk goed gepresteerd. Veel zaken worden succesvol afgedaan, maar toch blijven de zaken die fout gaan het beeld beheersen. De Deventer moordzaak en de «parkmoord» in Schiedam leidden tot veel beroering. Gaat het OM alert om met mogelijke nieuwe feiten?

Mevrouw Gerkens (SP) maakt uit de cijfers op dat Nederland veiliger is geworden, maar wijst erop dat een andere statistische methode leidt tot een stijging van de criminaliteit met maar liefst 25%. Weer een ander onderzoek wijst op een stabiel beeld. Kan de minister duidelijkheid verschaffen?

Het onderzoek van Politie & Wetenschap geeft aan dat er dankzij de prestatiecontracten meer grip is op het politieapparaat. Dat is winst, maar met die contracten kan de lokale criminaliteits- en leefbaarheidsproblematiek niet worden aangepakt. Preventieprojecten, het surveilleren in de buurt van industrieterreinen en het posten bij hotspots worden als gevolg van die contracten namelijk afgeschaft. Het heeft geleid tot een toename van lichtere zaken. De contracten ontmoedigen verder de samenwerking in de politiewereld en zorgen voor een daling in de motivatie van medewerkers. In de toekomst kan dit leiden tot een politie die alleen maar met management en cijfers bezig is en niet met de problemen op straat. Het onderzoek van Politie & Wetenschap maakt duidelijk dat het toevoegen van allerlei prestaties die niet meer gehaald worden, het systeem van prestatiecontracten ondergraaft. De ambitieuze doelstellingen voor de bestrijding van financieel-economische criminaliteit en cybercrime doen vermoeden dat de recherche onder nog grotere druk komt te staan.

Door de prestatiecontracten heeft de politie minder tijd voor aangifte en hulp aan mensen; zij is voornamelijk bezig met repressie. Het Reformatorisch Dagblad onderzocht alle jaarverslagen en stelde vast dat het aantal klachten sinds de invoering van prestatiecontracten met bijna 40% is gestegen. Wat gaat de minister hieraan doen? En kan hij aangeven hoe deze klachtenprocedure losgemaakt kan worden van de politiedienst zelf?

De prestatiecontracten schrijven voor dat jaarlijks een bepaald aantal illegalen moet worden opgepakt. Wat is de reden van deze intensivering? Lokale berichten duiden erop dat dit leidt tot het oppakken van buitenlanders, zonder dat duidelijk is of ze illegaal zijn of niet. De vraag is ook of de ministers de gevoeligheid van het oppakken van buitenlanders kunnen inschatten.

De politie is er voor de veiligheid van de mensen. Zij is echter vervreemd van de burgers. Wat doet de minister om het tij te keren en van de politie weer dienders te maken?

Frauderen en witwassen lonen in Nederland, maar er is onvoldoende capaciteit en expertise om fraude op te sporen. Er liggen jaarlijks zo’n 39 000 verdachte transacties te wachten op naspeuring. Het ophelderingspercentage is slechts 0,25. Kloppen deze cijfers? Mevrouw Gerkens is erg verbaasd dat de minister van Financiën niet meer wil inzetten op financieel rechercheren, maar daarentegen de definitie van verdachte transacties wil afbreken zodat het er minder zijn. De transacties worden voortaan als ongebruikelijk aangemerkt als ze boven de € 25 000 uitkomen, terwijl meer dan de helft tussen de € 15 000 en € 25 000 zit. Dit is onacceptabel; op deze manier krijgen witwassers de vrije hand. Hoe hebben beide ministers hiermee kunnen instemmen?

De staatssecretaris heeft een ferme brief geschreven over bestrijding van de cybercrime. De bestrijding van het probleem mankeert in alle fasen: voorbereiding, melding, opsporing en vervolging. Er is meer informatie nodig. Een nationale groep van experts moet zich volledig kunnen bezighouden met het oplossen van de omvangrijke tekortkomingen. Het Nationaal High Tech Crime Center (NHTCC) heeft grote vooruitgang geboekt in informatievoorziening en het prepareren van de overheid voor de bestrijding van cybercrime. Per dag zijn er meer dan 6000 DoS aanvallen. In de eerste helft van 2006 zijn er bijna 7000 nieuwe gevaarlijke virussen en wormen ontdekt en zijn er bijna 160 000 nieuwe phishing boodschappen gedetecteerd, een toename van 80%. Uiterst sluwe criminelen beschikken over zeer hoogwaardige en geavanceerde technologie. Daarom is een hoog gespecialiseerd en toegewijd team van bestrijders nodig. De door de regering voorgestelde aanpak is ronduit teleurstellend. De kennis en ervaring van het NHTCC zijn verdwenen, want de deskundigen zijn vertrokken en niet naar de KLPD. Het niveau van specialisme bij de KLPD laat zich dus raden, maar die is wel essentieel bij politie, OM en rechterlijke macht. Nu is er onvoldoende kennis in huis om een vuist te maken. Een beetje hacker kan immers via een gekraakte Australische computer inloggen op een netwerk in China om van daaraf een pc van een Nederlander te kapen en zo in een Amerikaanse bedrijfscomputer binnen te dringen.

Kinderporno op het internet is een van de zwaarste vormen van cybercrime. Onlangs heeft een zaak gediend tegen een Nederlander die al minstens vijf jaar actief was. Hij verspreidde foto’s van geslachtsgemeenschap met zeer jonge meisjes. Dat de minister voorstelt om veel zaken maar via de lokale en regionale politie af te doen is daarom onbegrijpelijk. Dat bestrijding van de cybercrime de aandacht heeft van de regering is winst, maar dan moeten er wel een andere organisatie en inzet van de regering komen. Waarom is het NHTCC opgeknipt en zijn de taakjes weer netjes onderverdeeld bij ICTU en lokale en regionale politie waar ze het druk genoeg hebben met andere zaken? Het gevoel van urgentie van de bestrijding van cybercrime klinkt weliswaar door in de evaluatie, maar ontbreekt nog aan alle kanten bij de politie. Er dient een nationaal coördinerend orgaan te komen dat de verschillende diensten laat samenwerken. Het NHTCC moet een doorstart maken zodat cybercrime niet ondersneeuwt bij de logge politie.

De heer Wolfsen (PvdA) spreekt zijn tevredenheid uit over de bereidheid van het OM om eigen fouten toe te geven en er lering uit te trekken. Terecht wordt in het jaarverslag opgemerkt dat openheid alleen werkt als ook onprettige onwaarheden onverbloemd naar buiten worden gebracht en worden beantwoord. Die houding moet op alle afdelingen van Justitie worden ingevoerd.

Gelukkig wordt het spijbelprobleem nu op allerlei fronten aangepakt. Kan de minister nog voor de begrotingsbehandeling aangeven wat er landelijk precies gebeurt, zoals gevraagd in de motie-Wolfsen c.s.?

De heer Wolfsen heeft ook grote waardering voor de aanpak van enkele terrorismezaken en het beleid, gericht op het terugdringen van het aantal doden in het verkeer.

Met de ontnemingen is een lachwekkend laag bedrag gemoeid. Op dit terrein is veel te weinig vooruitgang geboekt. Dat de MOT-meldingen «ten onrechte enigszins onderbelicht» zijn gebleven, is een understatement. Het kabinet geeft op deze manier wel toe dat het te weinig aandacht heeft geschonken aan de bestrijding van de witteboordencriminaliteit.

Invoering van het gps bij Justitie duurt langer en wordt ook duurder. Kan de minister enig inzicht bieden?

Kan nog voor de behandeling van de begroting de stand van zaken met betrekking tot de motie over de evaluatie van strafzaken worden aangegeven?

Is de bewindsman ook niet van mening dat het OM iets meer armslag moet hebben voor deals met criminelen?

De heer Wolfsen sluit zich aan bij de opmerkingen en vragen van de heer Van Haersma Buma over de ISD en BIBOB. Naar aanleiding van het lastigvallen van ambulancepersoneel zou de minister van Justitie iets moeten zeggen over de mogelijkheden van snelrecht, schadevergoeding en de verschijningsplicht.

Ten slotte vraagt de heer Wolfsen wat er gedaan wordt met de aanbevelingen in Goed Beschouwd 2006.

De heer Wagner (PvdA) vindt het verheugend dat de criminaliteit daalt. In de detailhandel blijft het aantal delicten gelijk, maar nadere beschouwing maakt duidelijk dat er een verschuiving heeft plaatsgevonden van grote naar kleine bedrijven. Bovendien hebben die delicten veelal een gewelddadiger karakter. Waarom is het kabinet nog steeds zo terughoudend met het bieden van fiscale tegemoetkomingen aan kleine detaillisten die in veiligheid willen investeren?

Als jeugdige voldoe je sneller aan de criteria van veelpleger, maar als je 18 wordt, stopt de behandeling. Betrokkene ontsnapt aan de aandacht, moet vervolgens het nodige aantal slachtoffers maken om te kunnen voldoen aan de definitie van volwassen veelpleger. Aan deze situatie moet snel een einde komen. Wanneer zal het knelpuntenonderzoek worden afgerond?

De heer Wagner sluit zich aan bij de vragen en opmerkingen van mevrouw Gerkens over de cybercrime. De last die de samenleving hiervan heeft, zal alleen maar groter worden. De aanpak ervan vergt veel overleg, het ontwikkelen van kennis, kennisuitwisseling en bovenal internationale coördinatie. Daarom dient er een nationale coördinator cybercrimebestrijding te komen met een centrale preventie- en opsporingstaak.

Hij deelt de mening van de heer Van Haersma Buma over het tegengaan van graffiti-overlast.

Er is ongelooflijk veel mis met de nazorg aan jongeren die uit jeugdjustitiële inrichtingen worden ontslagen. Die nazorg dient een essentieel onderdeel te zijn van de behandeling van deze jeugdigen en moet al in de JJI beginnen. De JJI dient daarom een regierol in het nazorgtraject te hebben. De overheid zou huisvesting werk en/of scholing moeten garanderen voor deze categorie jeugdigen. De wachtlijsten dienen voor 2010 te zijn weggewerkt.

De heer Weekers (VVD) spreekt zijn waardering uit voor het beleid, gericht op terugdringing van de criminaliteit. Er is echter allerminst reden om zelfgenoegzaam achterover te leunen.

Er komt een actieplan winkelcriminaliteit. Dat wil niet zeggen dat de huidige initiatieven niet voldoen, maar aanhakende op lokale succesvolle lokale pilots kunnen nog meer kansrijke initiatieven worden genomen. Te denken valt aan een landelijke databank met informatie over notoire winkeldieven die door de aangesloten winkeliers kan worden ontsloten. Ook kan worden genoemd de verruiming van de mogelijkheid om burgersurveillanten in te zetten in winkels, onder handhaving van de kwaliteitseisen. Verder moeten de winkeliers meer mogelijkheden hebben om zich te verweren tegen winkeldieven.

Met het oog op het fenomeen van rondtrekkende bendes uit voornamelijk Oost-Europa zou een centraal meldpunt moeten worden ingesteld dat een bovenregionale samenwerking tussen politiekorpsen bevordert. Dat meldpunt zou ook het bedrijfsleven kunnen informeren over daderkenmerken en de werkwijze van die bendes.

Uit gesprekken met vertegenwoordigers van de detailhandel is het de heer Weekers gebleken dat aangifte via internet alleen mogelijk is als de dader onbekend is. Dat is natuurlijk erg vreemd, want dergelijke aangiften verdwijnen ongetwijfeld in de onderste la. Is de minister bereid hierin verandering te brengen? Alleen al de melding dat winkeldiefstal naast een justitiële straf ook tot gevolg heeft dat de winkelier schadeloos moet worden gesteld, schijnt een goede preventieve werking te hebben. Dat zou dus landelijk moeten worden ingevoerd. Er schijnt nog steeds te weinig gebruik worden gemaakt van de mogelijkheid om in de APV een rooftassenverbod op te nemen.

In veel gemeenten wordt het geldauto’s moeilijk gemaakt om winkelgebieden binnen te komen. De desbetreffende transportbedrijven vrezen dat de criminaliteit zal toenemen als de auto’s niet tijdens winkeltijden tot vlak bij de winkeldeur kunnen komen. Welke rol ziet de minister hier voor zich weggelegd?

De heer Weekers sluit zich graag aan bij de vragen en opmerkingen van mevrouw Gerkens over de cybercrime.

Rotzooi in de publieke ruimte, waaronder graffiti, dient onmiddellijk te worden opgeruimd, want rommel nodigt uit tot nog meer rommel.

Het kabinet dient concreet aan te geven wat het denkt te gaan doen tegen het geweld tegen gezagsdragers.

Wanneer denkt het kabinet te komen met het rapport over de bestrijding van zware criminaliteit?

De knelpunten in het veelplegersbeleid dienen zo snel mogelijk te worden weggenomen. Als mensen moeten terugvallen op de traditionele opvangvoorzieningen, komen velen van hen weer in het criminele circuit terecht. Daarom dient er in samenspraak met de ggz een goed natraject te worden gevormd.

Ten slotte merkt de heer Weekers op dat de plukzewetgeving veel te weinig resultaten heeft. Hij ondersteunt het initiatief van de heer Van Haersma Buma om hoofdelijke aansprakelijkheid te introduceren in de wetgeving. Verder dient het OM fors te worden uitgebreid met mensen die zich bezighouden met de implementatie van de wet. Elke investering daarin betaalt zich dubbel en dwars terug.

De heer Van der Staaij (SGP) stelt vast dat de bestrijding van de criminaliteit de nodige resultaten oplevert. Dat is een goede zaak, want voor burgers is weinig zo belangrijk als het gevoel dat zij veilig zijn. Er is echter geen reden om achterover te leunen, want de criminaliteitscijfers zijn nog steeds veel te hoog. Bovendien dienen telkens weer voorlichtingscampagnes te worden georganiseerd om de mensen bij de les te houden.

Aanpak van de cybercrime blijft een meer dan urgente zaak. Dat betreft dan niet alleen zaken die gerelateerd zijn aan economische schade, maar ook zaken die de waardigheid van mensen raken (kinderporno en dergelijke). Is de regering voornemens om in navolging van Engeland wetgeving op dit punt voor te bereiden? Internet is ook een gemakkelijk propaganda-instrument voor islamitische terreurorganisaties. Het instrument wordt gebruikt voor rekrutering voor de jihad, wapeninstructies, onderricht in het opzetten van ontvoeringen enzovoorts. Ook wat betreft de bestrijding van dit fenomeen zijn nieuwe impulsen dringend gewenst.

De rijksoverheid vervult terecht een stimulerende en faciliterende rol bij het preventiebeleid van de decentrale overheden. In overleg met het bedrijfsleven moet worden nagegaan of de technologische mogelijkheden beter kunnen worden benut in het kader van het preventiebeleid. Als bijvoorbeeld in mobieltjes persoonsgebonden kenmerken worden ingevoerd, zal dat het aantal straatroven drastisch kunnen verminderen. Klopt het dat de politie is gestopt met de zogenoemde «sms-bommen», een effectief blokkeringsmechanisme, omdat de netwerkaanbieders geld vragen voor hun medewerking? Kunnen zij niet verplicht worden gesteld, hun gegevens kosteloos aan de politie te verstrekken?

Ten slotte vraagt de heer Van de Staaij of er sprake is van een uitbreiding van de capaciteit van het meldpunt ongebruikelijke transacties.

De heer Dittrich (D66) vraagt aandacht voor de nazorg van veelplegers die hun straf hebben uitgezeten. Als mensen twee jaar lang van de drugs zijn afgehouden, moet er een begeleidwonenproject voor hen zijn waar geen drugs worden gebruikt. Het beleid op zichzelf is goed, maar in de praktijk blijkt dat het nog steeds schort aan een goede samenwerking tussen de diverse instanties.

Repressie is belangrijk, maar dat mag niet inhouden dat er te weinig aandacht wordt besteed aan preventie. Het WODC-rapport op dit punt is zeer verhelderend, maar in 2005 is slechts 13 mln. aan preventie besteed. In 2006 is dat verminderd tot 9 mln. terwijl in de begroting voor 2007 slechts 8,4 mln. voor preventie wordt uitgetrokken. Het evenwicht tussen repressie en preventie dient te worden hersteld. Er moet meer aandacht worden besteed aan preventie, al was het maar om ervoor te zorgen dat meer kinderen de school verlaten met een diploma. In het laatste geval gaat het dus om antispijbelbeleid. Als een kind spijbelt, moet er direct een bezoek worden gebracht aan de ouders.

Ook in prestatiecontracten mag het preventie-element niet ontbreken. Naar aanleiding van de motie-Van der Ham/Van der Laan laat het kabinet een indicator opstellen voor vroegsignalering van jeugdige veelplegers en doorverwijzing van risicojongeren naar de jeugdzorg. Dat is echter een zeer minimale uitleg van de motie.

Er zijn ook cijfermatige doelstellingen voor het opsluiten van vreemdelingen. Dit betekent dat een korps een bonus krijgt als een bepaald aantal illegale vreemdelingen wordt aangehouden. Klopt het dat de politie bij de poorten van asielzoekerscentra gezinnen opwacht als de termijn van 28 dagen is verstreken? Zo ja, is de minister ook niet van mening dat aan deze praktijk zo snel mogelijk een einde moet worden gemaakt?

Het is een goede zaak dat de politie afspraken maakt met het bedrijfsleven, maar er dient natuurlijk ook sprake te zijn van een eigen verantwoordelijkheid. Het bedrijfsleven moet daarbij wel de nodige armslag hebben. Het mag echter niet in ontaarden in de beruchte knuppel achter de toonbank. De politiek heeft ervoor te zorgen dat de weg van de eigen richting niet wordt ingeslagen.

Antwoord van de bewindslieden

De staatssecretaris van Economische Zaken merkt allereerst op dat positieve actie van de overheid ertoe leidt dat ondernemers bereid zijn te investeren in veiligheid in bedrijf, winkel en buurt. Daar speelt het Actieplan Veilig Ondernemen ook op in.

Zo’n twee jaar geleden is een convenant ondertekend met het oog op de bestrijding van de transportcriminaliteit. Een aantal van de daarin neergelegde afspraken is inmiddels gerealiseerd, zoals het opstellen van een modelprocedure voor de werving van personeel. Nu wordt standaard nagegaan waarom een sollicitant de vorige werkgever heeft verlaten. Ook wordt er gewerkt aan een waarschuwingssysteem voor «verdacht» personeel. Het College bescherming persoonsgegevens moet zijn oordeel nog vellen over dit systeem, maar de verwachting is dat het begin 2007 operationeel kan zijn. Het spreekt voor zich dat daarbij criteria moeten worden gehanteerd, onder andere om te voorkomen dat mensen ten onrechte op de lijst terecht komen. Van belang is ook dat de transportcriminaliteit in internationaal verband wordt aangepakt. Met de transportsector wordt overlegd over de manier waarop samenwerking tussen de regio’s het beste gestalte kan worden gegeven.

Twee derde van de winkeldiefstallen vindt plaats in ongeveer 3% van het totale aantal vestigingen. Er is dus sprake van een aantal urgente locaties. De staatssecretaris zegt niet de indruk te hebben dat het vooral om kleinere bedrijven gaat, maar zegt toe hiernaar te zullen informeren. Een fiscale tegemoetkoming voor detaillisten die in veiligheid willen investeren, stuit op praktische en financiële problemen. Verder zijn de administratieve lasten en uitvoeringskosten zo hoog dat het nog maar de vraag is of bedoelde detaillisten daarmee een plezier wordt gedaan. Ten slotte zal een deel van de kleinere bedrijven geen gebruik kunnen maken van die voorziening omdat ze niet genoeg belastbare winst maken of niet belastingplichtig zijn. Het kabinet zal bezien of dit probleem kan worden ingepast in de experimenten in het kader van de business improvements districts. Hierover vindt momenteel overleg plaats met gemeenten en ondernemers.

In Nijmegen en Groningen worden momenteel in navolging van Amsterdam proeven gedaan met het door winkeldieven schadeloos stellen van winkeliers. Als creatieve ideeën van winkeliers goed werken, wordt uiteraard bezien of er landelijk mee aan de slag moet worden gegaan.

Het kabinet is doordrongen van de noodzaak om cybercrime hard aan te pakken. Met name bij middelgrote en kleine bedrijven moet een betere bewustwording van dit probleem ontstaan. Onder verwijzing naar haar brief over de adviezen van het NHTCC en het NPC merkt de staatssecretaris op dat er zowel sprake is van nationale als een regionale aanpak. Er dient vanzelfsprekend nauwgezet te worden gecommuniceerd tussen beide niveaus. De ontwikkelingen gaan zeer snel en daarom ook zal er steeds moeten worden gewerkt aan het bijhouden van het expertiseniveau. De high tech crime unit van de KLPD, 36 fte’s, kan worden beschouwd als de nationale coördinator. De unit bundelt de expertise en is het nationale aanspreekpunt. Daarnaast is er nog de nationale infrastructuur bestrijding cybercrime die de communicatie tussen publieke en private organisaties dient te bevorderen. Verder zijn er enkele experimenten gaande, onder andere om phishing sites uit de lucht te halen. Sinds de start zijn er 29 gemeld en het merendeel is ondertussen uit de lucht gehaald. Samen met MKB-Nederland wordt een experiment gehouden waarbij heel specifiek wordt nagegaan met welke problemen een geselecteerd aantal ondernemers wordt geconfronteerd. Ten slotte wordt geëxperimenteerd met het model van structureel overleg tussen vitale sectoren en overheidspartijen waarmee in Engeland goede ervaringen zijn opgedaan.

Klachten over spam kunnen worden gedeponeerd bij de Opta en straks ook bij de Consumenten Autoriteit. De Opta treedt momenteel succesvol op, maar alertheid blijft geboden.

Nagegaan zal worden of en hoe het probleem van de acquisitiefraude in het Actieplan veilig ondernemen moet worden ondergebracht.

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties memoreert allereerst de doelstelling van het veiligheidsprogramma van eind 2002: een vermindering van criminaliteit en overlast met 20%–25% in de periode 2008–2010. Nu al kan worden geconstateerd dat de criminaliteit is gedaald en dat er sprake is van een trendbreuk. In de periode 2002–2005 is de vermogens- en geweldscriminaliteit met zo’n 10% gedaald. Burgers voelen zich veiliger en ervaren minder overlast en fysieke verloedering. Ook de criminaliteit in het bedrijfsleven is afgenomen. Voor de periode 2008–2010 resteert een verdere daling van nog eens 10 tot 15% in het kader van de nieuwe Veiligheidsmonitor Rijk. In de grote steden is het aantal mensen dat slachtoffer is geworden van gewelds- en vermogensdelicten gedaald met resp. 26% en 32% zonder dat zich zichtbare waterbedeffecten hebben voorgedaan. Het aantal burgers dat zich wel eens onveilig voelt, is gedaald met 20%. Dat het veiligheidsprogramma zo goed werkt, is mede te danken aan de programmatische aanpak die de afzonderlijke beleidsterreinen verbindt. Er is alles voor te zeggen om de voortreffelijke samenwerking tussen BZK en Justitie op dit terrein de komende jaren voort te zetten.

Om de criminaliteit effectief te kunnen bestrijden, is ook nodig dat de samenleving weerbaarder wordt. Daaraan kunnen overheidscampagnes bijdragen. Daarnaast dient bij de besteding van de middelen gelet te worden op de noodzaak van goede samenwerking tussen de ketenpartners.

Dit alles betekent niet dat er genoegzaam achterover mag worden geleund. De hoofdlijnen van de vooruitblik op het veiligheidsprogramma voor de aanpak van criminaliteit en overlast zijn: blijvende aandacht voor strafrechtelijk optreden, meer nadruk op preventie en verbreding van de aanpak naar andere beleidsterreinen en sectoren. De verdere inzet van politie en justitie zal meer afhankelijk moeten worden gemaakt van de inzet in andere sectoren. Als bijvoorbeeld op gemeentelijk niveau integraal veiligheidsbeleid wordt gevoerd, mag daar best een zekere beleidsmatige bonus tegenover staan. In de lokale aanpak staat voorop een versterking van de regierol van gemeenten. Overlast en verloedering hebben een grote invloed op het veiligheidsgevoel van burgers. Het kabinet zal de bestrijding daarvan systematischer aanpakken en meer samenhang brengen tussen de inspanningen op rijksniveau en lokaal niveau. Nog voor het einde van dit jaar zal de Kamer hierover nader worden geïnformeerd en in het voorjaar 2007 volgt een concreet actieplan. Het kabinet wil ook meer inzetten op het creëren van sociale samenhang in buurten. Criminaliteitsbestrijding alleen is niet voldoende, want mensen voelen zich vooral veilig in een wijk met een goed leefklimaat.

Met de politie is voor 2007 een onderhandelaarsakkoord voor een nieuw landelijk kader Nederlandse politie gesloten met de mogelijkheid van doorloop naar 2008. Dat laatste is aan het nieuwe kabinet. Het is de bedoeling dat binnen zeer afzienbare tijd het onderhandelaarsakkoord wordt omgezet in een regulier akkoord. De nadruk daarin ligt op de aanpak van veelplegers en risicojeugd en op de aanpak van overlast, cybercrime en financieel-economische criminaliteit. In de aanbiedingsbrief bij de zevende voortgangsrapportage is de Kamer overigens al geïnformeerd over de hoofdlijnen.

Uit onderzoek van Politie en Wetenschap en ook van het CPB blijkt dat prestatieafspraken met de politie een gunstig effect hebben gehad op de criminaliteitsontwikkeling. Er wordt meer resultaatgericht gewerkt. Uit eerstgenoemd onderzoek blijkt ook dat er geen sprake is geweest van ongewenste effecten. Het spreekt voor zich dat dit punt veel aandacht moet krijgen bij een volgende serie prestatieafspraken, ook al omdat dan het risico van dergelijke effecten groter wordt. De aanpak van overlast en verloedering is niet alleen een verantwoordelijkheid van de politie, maar ook van het gemeentebestuur. Goede samenwerking is dus vereist en het zal duidelijk zijn dat dit zich niet goed leent voor een kwantitatieve benadering. Het was niet meer nodig om het punt van de boetes en transacties op te nemen in de nieuwe afspraken. De doelen werden namelijk ruimschoots gehaald, de kans op ongewenste effecten zou groter worden bij het wel opnemen en ten slotte moest worden geconstateerd dat er verkeerde beelden ontstonden bij de agenten zelf. Het kabinet houdt wel vast aan het aantal van 40 000 aan het OM aan te leveren verdachten. Het OM heeft te kennen gegeven dat de trend niet is dat het vooral om lichte zaken gaat. De bewindsman heeft de indruk dat het element van de handhaving ondertussen voldoende «tussen de oren» zit bij de politie. De prestatieafspraken zijn overigens een onderdeel van het totale politiewerk, want politiemensen houden zich nadrukkelijk ook bezig met preventie. Preventie is echter geen aparte harde indicator. Outputmetingen zijn in het algemeen lastig omdat bij preventieprojecten in het algemeen meerdere actoren zijn betrokken. Daarom ook zijn er vooral procesafspraken gemaakt. Preventief beleid maakt overigens wel degelijk onderdeel uit van de nieuwe afspraken, maar kan natuurlijk niet zonder een stevig repressief beleid. Op verzoek van de gemeenten zullen wijkscans worden gemaakt en alle korpsen werken met het referentiekader gebiedsgebonden politiezorg. Dat laatste houdt in dat de positie van de wijkagent meer nadruk krijgt.

De politie heeft de wettelijke taak om illegalen op te pakken. Op verzoek van minister Verdonk is deze taak opgenomen in de prestatiecontracten. De politie gaat natuurlijk niet ongericht mensen oppakken, maar het moet volstrekt duidelijk zijn dat illegalen in Nederland niet gewenst zijn. Hij zegt desgevraagd toe zich op de hoogte te zullen stellen van de exacte werkwijze en aantallen.

Desgevraagd verklaart de minister dat de gemeenten de nodige ruimte moeten hebben voor het stellen van eigen prioriteiten. In Rotterdam loopt momenteel een experiment op dit punt. Vermoedelijk zal een van de uitkomsten zijn dat dit vooral goed werkt in buurten met hechte sociale structuren.

De Kamer kent het rapport Actieve wederkerigheid. Een belangrijk punt is de aangifte en het vervolg daarop. De politie is momenteel actief in de weer met de bevindingen van het rapport. Het duurt natuurlijk even voordat dit zich vertaalt in cijfers.

De VNG beziet thans of er een rooftassenverbod in de model-APV moet worden opgenomen. Verder wordt een evaluatie gepleegd van het beleid van gemeenten die al een dergelijk verbod in hun APV hebben vastgelegd. Als er sprake is van best practices, zullen andere gemeenten daarvan op de hoogte worden gebracht.

Op dit ogenblik kan alleen van simpele feiten aangifte worden gedaan via internet. Het is belangrijk dat mensen aangifte doen, zodat er zicht komt op aantallen, trends en samenhangen. De grenzen worden bepaald door de ingewikkeldheid en zorgvuldigheid. Het denken staat echter niet stil.

Bovenregionale rechercheteams houden zich bezig met de aanpak van rondtrekkende bendes. Als bendes in verschillende regio’s opereren, wordt er in overleg tussen korpsbeheerder, politie en OM één team aangewezen. Zeer binnenkort zal over deze vorm van criminaliteit worden gesproken met het NPD.

De bewindsman zegt toe schriftelijk te zullen reageren op de vraag van de heer Van der Staaij of het klopt dat vanwege de hoge kosten gestopt is met de zogenoemde sms-bombardementen in geval van gestolen van mobieltjes. Er moet natuurlijk wel een zeker evenwicht zijn tussen kosten en baten.

De minister zegt vervolgens toe met de VNG overleg te zullen plegen over implementatie van de BIBOB-beleidslijn.

De high tech crime unit van de KLPD houdt zich met name bezig met ingewikkelde en zware zaken. Daarnaast zijn er digitale experts die voor verschillende zaken kunnen worden ingezet. Ook de korpsen hebben digitale afdelingen die zich bezighouden met de bestrijding van oplichting via internet, kinderporno en dergelijke. Bestrijding van cybercrime zal overigens ook in de toekomst de nodige inspanningen van de overheid blijven vragen. De deskundigheid is in opbouw en het fundament is gelegd.

De minister van Justitie merkt allereerst op dat het harde werken van o.m. zijn voorganger en diens medewerkers, het OM en de politie ertoe hebben geleid dat de criminaliteitscijfers zijn gedaald. Er staat echter nog het nodige op de rails, want de criminaliteitscijfers zijn nog steeds te hoog.

De aanpak van veelplegers vereist niet alleen de inzet van politie en justitie, maar ook een betere informatie-uitwisseling. Bij dit alles dient de bescherming van de persoonlijke levenssfeer natuurlijk wel in acht te worden genomen. Niet alle informatie kan zomaar in het vrije verkeer worden gebracht. De minister heeft de indruk dat ondertussen een min of meer optimaal evenwicht is bereikt.

Bij de bestrijding van de jeugdcriminaliteit speelt vooral handhaving van de leerplichtwetgeving een rol. Als tijdig problemen worden gesignaleerd – spijbelen, wangedrag op school – en er wordt iets aan gedaan, kan veel onheil worden voorkomen. De suggestie van de heer Dittrich om in alle spijbelgevallen in ieder geval een huisbezoek af te leggen, is de moeite van het overwegen meer dan waard. Er dient over de grenzen van de departementen heen te worden samengewerkt met het oog op de benodigde samenhang in beleid. In november 2006 zal een werkconferentie over deze problematiek worden gehouden in samenwerking tussen Justitie, OCW en het parket-generaal.

De bestrijding van de cybercrime krijgt ook in de plannen voor het OM de nodige aandacht. De plannen voor de periode 2007–2010 zijn bijna klaar.

De minister kan zich vinden in de opmerkingen van de heer Van Haersma Buma over de bestrijding van zichtbare en onzichtbare criminaliteit. Het raffinement van acquisitiefraude kan zo groot zijn, dat mensen langdurig in de veronderstelling leven dat ze terecht rekeningen betalen die later spookrekeningen blijken te zijn. Het is van groot belang, patronen te ontdekken in deze fraudevorm. De bewindsman verwijst in dit verband naar het Actieplan veilig ondernemen.

Gebleken is dat in de ISD’s zwaardere gevallen worden geplaatst dan van tevoren werd ingeschat, maar misschien is het wel een goede zaak dat verslaafde mensen met een stoornis goed in beeld worden gehouden. Intensieve samenwerking met de ggz is vereist, onder andere met het oog op terugkeer naar de samenleving buiten de ISD. Afgesproken is dat de ggz zal deelnemen aan het overleg over concrete gevallen.

Het bekladden van onder andere muren en abri’s dient krachtig te worden bestreden, omdat het de verloedering in de hand werkt. De schade moet zoveel mogelijk worden verhaald op de daders, ook als dat leidt tot langdurige afbetalingstrajecten. De benadering dat je van een kale kip geen veren kunt plukken, is te laconiek. Voor zover dit al niet is gebeurd, zal dit onder de aandacht worden gebracht van onder andere gemeenten en vervoersbedrijven.

Er is inderdaad reden om te komen tot een verruiming van de mogelijkheden tot burgersurveillance in winkels. Ook in politiekringen vraagt men zich af of in alle gevallen de verhouding van 1 ongeüniformeerde: 2 geüniformeerden moet worden aangehouden. Voorstellen met betrekking tot een landelijke databank zullen worden uitgewerkt in overleg met de detailhandel, waarbij ook het standpunt van het College bescherming persoonsgegevens wordt betrokken dat een dergelijke databank niet proportioneel is.

Het percentage gemeenten met een BIBOB-beleidslijn is inmiddels gestegen tot 58. Dat percentage dient inderdaad te worden verhoogd. Misschien dat de gemeenten die nog niet over een dergelijke beleidslijn beschikken een handje kan worden geholpen, bijvoorbeeld door goede voorbeelden aan te reiken.

De meldketen ongebruikelijke transacties werkt goed in die zin dat er veel gemeld wordt. Er zijn zelfs zoveel meldingen binnengekomen dat een indicatorenlijst moest worden opgesteld. Ook is het initiatief genomen om te komen tot een betere aansluiting tussen meldpunt en vervolgtraject, onder andere met het Bureau van het landelijk OM met ingang van 1 januari 2006. In het jaaroverzicht 2006 zal de stand van zaken worden weergegeven. De verhoging van de objectieve meldgrens betekent overigens niet dat ook de subjectieve meldgrens is verhoogd. Niet alleen de hoogte van bedragen, maar ook andere indicatoren dienen een belangrijke rol te spelen. Er staan goede aanknopingspunten voor verbetering in de brief van de minister van Financiën.

Het kan inderdaad niet de bedoeling zijn dat veelplegers buiten beeld geraken op het moment dat zij achttien jaar worden. Er moet sprake zijn van een «warme» overdracht, dat wil zeggen dat er een goed inzicht wordt gegeven in het eerdere behandeltraject. Het spreekt voor zich dat hierbij ook de jeugdreclassering wordt betrokken. De reclassering is, in samenspel met de gemeenten, verantwoordelijk voor de nazorg. Nog deze maand zal een gesprek plaatsvinden met de jeugd- en volwassenenreclassering over de overdrachtprocedure. De Kamer zal worden geïnformeerd over de knelpunten en de wijze waarop beide instanties denken daarin verbetering te brengen. Een van de knelpunten was dat in sommige gevallen de bescherming van de persoonlijke levenssfeer een goede overdracht in de weg staat. Dat knelpunt is inmiddels weggenomen.

Het Verweij-Jonker Instituut heeft nagegaan welke wettelijke veranderingen nodig zijn om de harde kinderporno en andere extreme vormen van pornografie beter aan te pakken. Binnenkort zal de Kamer dat rapport ontvangen. Daarbij zal ook worden ingegaan op de uitvoering van de motie-Van der Staaij.

De bewindsman onderschrijft hetgeen de heer Dittrich heeft gezegd over het evenwicht tussen preventie en repressie, de bestrijding van het spijbelen en de noodzaak van drugsvrije vervolgtrajecten. Niet gezegd kan worden dat Justitie afhaakt als het gaat om het leveren van een bijdrage aan het preventiebeleid. Justitie investeert met name veel in de samenwerking op dit terrein.

Nadere gedachtewisseling

De heer Van Haersma Buma (CDA) stelt vast dat de acquisitiefraude een plaats krijgt in het Actieplan Veilig Ondernemen. Minister Remkes zal eind dit jaar met een aanpak van de verloedering komen. Hopelijk zal ook de aanpak van de graffiti daarin een plaats krijgen. Het is goed dat in overleg met de VNG zal worden nagegaan hoe de BIBOB-beleidslijn in nog meer gemeenten kan worden ingevoerd. Verder heeft hij genoteerd dat de minister van Justitie positief staat tegenover de mogelijkheid, de burgersurveillance in winkels uit te breiden. De regiopolitie moet erop worden gewezen dat de verhouding geüniformeerd-ongeüniformeerd ook kan worden omgedraaid. Ten slotte stelt de heer Van Haersma Buma vast dat het advies van het College bescherming persoonsgegevens verder overleg over een landelijke databank winkeldiefstal niet in de weg staat.

Mevrouw Gerkens (SP) wil graag weten of in het plan van aanpak leefbaarheid ook de factor tijd en ruimte in het werk van de agent versus de prestatiecontracten wordt betrokken.

Is de minister niet van mening dat de klachtenprocedure moet worden losgemaakt van de politiedienst zelf?

Het ophelderingspercentage ongebruikelijke transacties is 0,25. Als de subjectieve criteria worden gehandhaafd, moet de minister meer middelen beschikbaar stellen om de planken leger te maken.

Het is erg jammer dat het NHTCC als coördinatiepunt en centraal meldpunt is opgeheven. Hoeveel mensen werken er bij het NICC en kunnen bedrijven en burgers daar ook aangifte doen? Bij welke instantie kunnen buitenlandse burgers en bedrijven terecht?

De heer Wolfsen (PvdA) wijst erop dat niet iedere spijbelaar eindigt als crimineel, maar wel dat bijna iedere crimineel als spijbelaar begint. Tilburg kan als een goed voorbeeld dienen voor veel andere gemeenten. Hoe zal de motie, die vorig jaar bij de behandeling van de begroting van Justitie is aangenomen, worden uitgevoerd? Waar liggen precies de knelpunten?

Niet alle strafzaken verlopen even succesvol. Het zou goed zijn om in het jaarverslag aan te geven wat daarvan is geleerd. Wat is er precies gebeurd met de aangenomen motie over de evaluatie van strafzaken?

De heer Wagner (PvdA) wijst erop dat bij het vervolgtraject voor veelplegers niet alleen de reclassering is betrokken. Hij vraagt of de minister ook niet van mening is dat de regierol bij de JJI hoort te liggen voor de nazorg van jongeren die uit een inrichting worden ontslagen. De heer Wagner stelt ten slotte vast dat uit het kabinetsbeleid te weinig gevoel van urgentie blijkt voor de bestrijding van de cybercrime. Een unit van de KLPD kan niet worden beschouwd als een nationale coördinator.

De heer Weekers (VVD) refereert nogmaals aan de problemen waarmee geldtransporteurs worden geconfronteerd in winkelgebieden.

Capacititeitsvergroting van de unit die zich bezighoudt met de implementatie van de plukzewetgeving zal zich dubbel en dwars terugbetalen. Kunnen er geen specialisten worden ingehuurd die ervoor zorgen dat crimineel vermogen wordt afgeroomd?

In gevallen van regionale samenwerking zouden gemeenten ervoor moeten zorgen dat zij eenzelfde BIBOB-beleidslijn hanteren. Afwijkend beleid is natuurlijk mogelijk in het kader van de gemeentelijke autonomie, maar het is fnuikend voor een effectieve aanpak.

De heer Weekers zegt ten slotte dat lege cellen moeten worden bezet door de 6000 mensen die nog wachten op het uitzitten van een straf.

De heer Van der Staaij (SGP) hoopt dat op de een of andere manier de medewerking van netwerkaanbieders kan worden verkregen bij de zogenoemde sms-bombardementen bij diefstal van mobieltjes.

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelatieszegt dat de bekladding (graffiti) onderdeel kan zijn van het thema verloedering en vernieling.

Het is van groot belang dat de politie flexibel kan reageren op ontwikkelingen binnen de cybercrime. Daarom moet er binnen die organisatie en niet op centraal niveau op een deskundige en flexibele wijze worden gecoördineerd. Uiteraard moet er ook op decentraal niveau worden gereageerd op nieuwe ontwikkelingen op het gebied van de cybercrime.

Het ligt voor de hand dat in de eerste plaats de organisatie zelf zich bezighoudt met ingediende klachten. Daar kan immers van worden geleerd. Er zijn zorgvuldigheidscriteria waaraan de hand moet worden gehouden, maar als de klager toch niet tevreden is, kan hij altijd nog de ombudsman inschakelen.

De bewindsman zegt bereid te zijn in overleg te treden met de sector over de problemen van geldtransporteurs. Van tevoren moet dan wel iets meer duidelijk zijn over het hoe en waar.

Het verdient aanbeveling om de driehoeken te vragen of op korte termijn het cellenoverschot kan worden ingezet voor de detentie van mensen die nog steeds wachten op het uitzitten van hun celstraf.

De minister zegt ten slotte toe de noodzaak van uniforme BIBOB-beleidslijnen in regionale samenwerkingsverbanden aan de orde te stellen in VNG-verband.

De minister van Justitie zegt toe, nog voor de begrotingsbehandeling de Kamer te informeren over de manier waarop de aangenomen motie over spijbelen is uitgevoerd. Hetzelfde geldt voor de stand van zaken bij de invoering van het gps.

Het programma van de nationale infrastructuur cybercrime is in opbouw. Bij de daarbij betrokken diensten hoort ook een dienst die geacht wordt snel te reageren op urgente situaties op cybercrimegebied.

De voorzitter van de vaste commissie voor Justitie,

De Pater-van der Meer

De voorzitter van de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,

Noorman-den Uyl

De voorzitter van de vaste commissie voor Economische Zaken,

De Haan

De griffier van de vaste commissie voor dit verslag,

Beuker

---

1 Samenstelling:

Leden: Van de Camp (CDA), Klaas de Vries (PvdA), Dittrich (D66), Rouvoet (ChristenUnie), De Wit (SP), Albayrak (PvdA), Wilders (Groep Wilders), Weekers (VVD), De Pater-van der Meer (CDA), voorzitter, Çörüz (CDA), Verbeet (PvdA), ondervoorzitter, Wolfsen (PvdA), Jan de Vries (CDA), Van Haersma Buma (CDA), Van Vroonhoven-Kok (CDA), Varela (LPF), Van Fessem (CDA), Straub (PvdA), Nawijn (Groep Nawijn), Visser (VVD), Azough (GroenLinks), Griffith (VVD), Van Egerschot (VVD), Van Schijndel (Groep Eerdmans/Van Schijndel), Meijer (PvdA), Özütok (GroenLinks), Wagner (PvdA) en Van Oudenallen (Groep Van Oudenallen).

Plv. leden: Jonker (CDA), Dijsselbloem (PvdA), Lambrechts (D66), Van der Staaij (SGP), Van Velzen (SP), Noorman-den Uyl (PvdA), Blok (VVD), Van Miltenburg (VVD), Aasted Madsen-van Stiphout (CDA), Jager (CDA), Van Heteren (PvdA), Arib (PvdA), Buijs (CDA), Sterk (CDA), Joldersma (CDA), Ormel (CDA), Van Dijken (PvdA), Karimi (GroenLinks), Van der Sande (VVD), Örgü (VVD), Kalsbeek (PvdA), Halsema (GroenLinks) en Timmer (PvdA).

2 Samenstelling:

Leden: Kalsbeek (PvdA), Noorman-den Uyl (PvdA), voorzitter, Van Beek (VVD), ondervoorzitter, Van der Staaij (SGP), Wilders (Groep Wilders), De Pater-van der Meer (CDA), Duyvendak (GroenLinks), Spies (CDA), Sterk (CDA), Van der Ham (D66), Algra (CDA), Haverkamp (CDA), Van Fessem (CDA), Smilde (CDA), Straub (PvdA), Nawijn (LPF), Boelhouwer (PvdA), Dubbelboer (PvdA), Hermans (LPF), Griffith (VVD), Nijs (VVD), Irrgang (SP), Meijer (PvdA), Özütok (GroenLinks) en Wagner (PvdA).

Plv. leden: Klaas de Vries (PvdA), Fierens (PvdA), Weekers (VVD), Slob (ChristenUnie), Szabó (VVD), Rambocus (CDA), Van Gent (GroenLinks), Çörüz (CDA), Van As (LPF), Van Haersma Buma (CDA), Koşer Kaya (D66), Eski (CDA), Knops (CDA), Van Bochove (CDA), Van Hijum (CDA), Hamer (PvdA), Leerdam (PvdA), Wolfsen (PvdA), Van der Sande (VVD), Kant (SP), Tjon-A-Ten (PvdA), Halsema (GroenLinks), Dijsselbloem (PvdA), De Wit (SP) en Balemans (VVD).

3 Samenstelling:

Leden: Crone (PvdA), Bakker (D66), Hofstra (VVD), De Haan (CDA), voorzitter, Schreijer-Pierik (CDA), ondervoorzitter, Timmermans (PvdA), Vendrik (GroenLinks), Ten Hoopen (CDA), Weekers (VVD), Slob (ChristenUnie), Van den Brink (LPF), Kortenhorst (CDA), Hessels (CDA), Van Velzen (SP), Varela (LPF), Algra (CDA), Aptroot (VVD), Blom (PvdA), Smeets (PvdA), Douma (PvdA), De Krom (VVD), Heemskerk (PvdA), Van Dam (PvdA), Dezentjé Hamming (VVD), Jonker (CDA), Jungbluth (GroenLinks) en Irrgang (SP).

Plv. leden: Tichelaar (PvdA), Dittrich (D66), Örgü (VVD), Van Hijum (CDA), De Nerée tot Babberich (CDA), Koenders (PvdA), Duyvendak (GroenLinks), Joldersma (CDA), Van Egerschot (VVD), Van der Vlies (SGP), Hermans (LPF), Verburg (CDA), Van Vroonhoven-Kok (CDA), Atsma (CDA), Blok (VVD), Samsom (PvdA), Van Dijken (PvdA), Van Heteren (PvdA), Snijder-Hazelhoff (VVD), Tjon-A-Ten (PvdA), Waalkens (PvdA), Szabó (VVD), Van Dijk (CDA), Van Gent (GroenLinks) en Gerkens (SP).