Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 29 maart 2016
Met deze brief informeer ik uw Kamer over de uitkomsten van een bijeenkomst op 7 maart
jl. over de bestrijding van verzuim en psychotrauma bij het personeel van de brandweer
en de ambulancedienst.
Ik hecht groot belang aan het welzijn, de veiligheid en de gezondheid van hulpverleners.
In mijn reacties op het verzoek van het lid Wolbert (PvdA)1, de vragen van het lid Kooiman en Ulenbelt (beiden SP)2 en de vragen van het lid Kooiman (SP)3 ben ik daar nader op ingegaan. Ook de veiligheidsregio’s laten zien dat arbeidsveiligheid
bij brandweerpersoneel bij hen expliciet de aandacht heeft. Zoals bericht in de uitzending
van NOS over arbeidshygiëne van 12 maart j.l., zijn er in het brandweerveld goede
ontwikkelingen voor brandweerpersoneel in gang gezet op het gebied van de gezondheidsrisico’s
van rook. Niettemin zijn er nog belangrijke stappen te zetten, ook op andere aspecten
van arbeidsveiligheid. Daarbij is van belang dat de aandacht voor arbeidsveiligheid
structureel is, en als het ware goed geworteld wordt in de organisatie.
De genoemde bijeenkomst over de bestrijding van psychotrauma en verzuim heeft plaatsgevonden
naar aanleiding van de motie van de leden Vermue en van Wijngaarden (Kamerstuk 30 821, nr. 25.). Het overleg heeft laten zien dat ook het voorkomen en bestrijden van psychosociale
klachten onder brandweermensen en ambulancepersoneel de aandacht heeft van de veiligheidsregio’s
en van Ambulance Zorg Nederland, maar ook dat het leren van ervaringen uit andere
sectoren verrijkend is.
Bij de bijeenkomst waren naast werkgevers van de brandweer en ambulancezorg tevens
terzake deskundigen van Defensie en de Nationale Politie aanwezig. Ook ambtenaren
van mijn ministerie en dat van VWS namen aan de bespreking deel. Bij de deelnemers,
waaronder de bestuurlijke portefeuillehouder Brandweer van het Veiligheidsberaad,
was een grote betrokkenheid te onderkennen bij dit onderwerp. De gesprekspartners
constateerden dat werkgevers van brandweer- en ambulancepersoneel al veel maatregelen
nemen om psychosociale klachten te voorkomen, en om medewerkers met deze klachten
zorg te bieden. Denk hierbij aan speciale teams die zorgen voor collegiale opvang
van mensen met psychosociale klachten. Vanuit de veiligheidsregio’s is aangegeven
dat er, naast de al bestaande BedrijfsOpvangTeams en het Steunpunt PTSS in oprichting,
op dit moment vooral wordt ingezet op het vergroten van kennis van en inzicht in de
psychosociale problematiek bij de brandweer. Medewerkers van de ambulancesector nemen
in verschillende regio’s deel aan een onderzoek naar een ondersteunings-app in ontwikkeling, die moet bijdragen aan vroegtijdige herkenning en advisering bij
psychosociale klachten.
In het overleg is vastgesteld dat de diverse organisaties zich in verschillende stadia
van ontwikkeling bevinden betreffende de preventieve en curatieve zorg voor psychosociale
klachten. Daarbij werd geconcludeerd dat er tussen de aanwezige organisaties veel
parallellen zijn in de problematiek en de zorg hiervoor. Dit vormt een goede basis
voor informatie-uitwisseling en kennisdeling.
Bij de uitwisseling van praktijkervaringen kwamen een laagdrempelige zorg en de inschakeling
van een echt met de thematiek bekende hulpverlener als buitengewoon belangrijk naar
voren. Ook het organiseren van collegiale steun en opvang, met name voor vroege signalering,
is belangrijk. De leidinggevende heeft een belangrijke signalerende rol.
Brandweer, ambulance, politie en Defensie hebben afgesproken om regelmatig bij elkaar
in de keuken te kijken om zo van elkaar te blijven leren wat wel en wat niet werkt
in de aanpak van psychotrauma. Een concrete mogelijkheid hiervoor is het congres Mentale
Veerkracht dat op 7 juni 2016 georganiseerd wordt door het Instituut Fysieke Veiligheid
voor het brandweerpersoneel. Duidelijk is de behoefte bij betrokkenen aan een platform
waar informatie, kennis en ervaringen kunnen worden uitgewisseld. Over de uitwerking
daarvan worden nadere afspraken gemaakt.
De Minister van Veiligheid en Justitie, G.A. van der Steur