24 479
Herbezinning reikwijdte taken en bevoegdheden Algemene Rekenkamer

nr. 9
BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 29 november 1999

Op 13 oktober 1999 heb ik over het kabinetsstandpunt van 16 juli 1999 over uitbreiding van de controlebevoegdheden van de Algemene Rekenkamer¹ een algemeen overleg gevoerd met de commissie voor de Rijksuitgaven van de Tweede Kamer. Van de zijde van deze commissie werd daarbij onder meer benadrukt dat het regelen van ministeriële bevoegdheden niet vertragend mag werken voor de totstandkoming van de bevoegdheden van de Algemene Rekenkamer. Met het oog op een voortvarende aanpak drong de commissie voor de Rijksuitgaven er bij mij sterk op aan het tot stand brengen van Rekenkamerbevoegdheden los te koppelen van het creëren van ministeriële bevoegdheden. Ik heb toegezegd de kwestie aan het kabinet te zullen voorleggen. Naar aanleiding van de beraadslagingen van het kabinet informeer ik u als volgt.

Naar de mening van het kabinet dient er op EU-terrein sprake te zijn van een principiële samenhang tussen een controlebevoegdheid van de Algemene Rekenkamer en die van een minister. De bevoegdheden van de Algemene Rekenkamer op EU-terrein dienen de ministeriële verantwoordelijkheid te volgen. Het komt het kabinet niet logisch voor, dat de Algemene Rekenkamer de invulling van de ministeriële verantwoordelijkheid zou kunnen onderzoeken (en daarover aan de Staten-Generaal rapporteren) aan de hand van documenten waartoe de minister zelf geen toegang heeft. De Rekenkamer zou tekortkomingen kunnen constateren, die de minister zelf niet kan vaststellen omdat hij eenvoudigweg niet gemachtigd is inzage in de desbetreffende documenten te vorderen. Daarom is het kabinet van mening dat het aangewezen is in de Comptabiliteitswet tezelfdertijd een parallelle controlebevoegdheid voor Rekenkamer en ministers te creëren. Een tweede reden voor koppeling van controlebevoegdheden van Rekenkamer en ministers is de volgende. Als de controlebevoegdheden van de Algemene Rekenkamer zouden worden uitgebreid los van die van de ministers, dan bestaat het gevaar dat de controle van de Rekenkamer verder gaat dan de ministeriële verantwoordelijkheid vergt. Dat zou onnodige bemoeienis van de Algemene Rekenkamer met decentrale overheden en het bedrijfsleven opleveren.

Met de commissie voor de Rijksuitgaven is het kabinet van oordeel, dat met voortvarendheid aan een wetswijziging moet worden gewerkt. Het gelijktijdig regelen van de ministeriële controlebevoegdheid met die van de Algemene Rekenkamer levert overigens geen tijdverlies op. De voorbereidingen voor de opstelling van een voorstel tot wijziging van de Comptabiliteitswet zijn inmiddels dusdanig gevorderd, dat het kabinetsvoorstel voor die wetswijziging nog dit jaar voor advies aan de Algemene Rekenkamer zal worden gezonden.

Bovenstaande aanpak leidt tot een simultane totstandkoming van een controlebevoegdheid voor Algemene Rekenkamer en ministers in de Comptabiliteitswet. Naast deze controlebevoegdheid (informatietoegang) zal de minister, zoals is aangegeven in het kabinetsstandpunt van 16 juli 1999, nog over andere bevoegdheden moeten beschikken ten aanzien van de besteding van EU-gelden in Nederland. Inmiddels wordt in interdepartementaal verband geïnventariseerd welke nadere bevoegdheden de ministers te dien aanzien – in zowel de preventieve als repressieve sfeer – zouden moeten hebben (zoals een verhaalsrecht voor de Staat ten opzichte van de overtreder voor een aan de Staat opgelegde boete). Het kabinet is voornemens vóór 1 april 2000 een wetsvoorstel ter formulering van deze bevoegdheden voor advies aan de Raad van State te zenden.

De boven beschreven acties zijn gericht op het creëren van ministeriële bevoegdheden in de relatie met EU-gesubsidieerden voor zover het gaat om de naleving van Europeesrechtelijke verplichtingen verband houdende met beheer en controle van Europese geldstromen. In het kabinetsstandpunt van 16 juli 1999 is al aangegeven dat ook in breder verband studie wordt verricht naar de verhouding tussen het Rijk en decentrale overheden op EU-terrein. Daarbij gaat het om het bevorderen c.q. garanderen van de naleving van communautaire verplichtingen in den brede, inclusief onder meer de naleving van de Europese aanbestedingsregels en milieuvoorschriften. De daartoe benodigde instrumenten en voorzieningen (ministeriële bevoegdheden in de preventieve en repressieve sfeer) zullen geformuleerd moeten worden in onder meer de Algemene wet bestuursrecht, de Provinciewet en de Gemeentewet. Ook ter voorbereiding van de in dat kader in te dienen voorstellen voor wetswijziging is inmiddels al het nodige voorwerk verricht. Recentelijk heeft de Minister van Justitie mede namens de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een nota¹ over dit onderwerp ter consultatie voorgelegd aan onder meer het Interprovinciaal Overleg en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Na afronding van de consultatie zal hierover een kabinetsstandpunt worden opgesteld en aan de Kamer worden aangeboden.

Zoals ik tijdens het algemeen overleg met de commissie voor de Rijksuitgaven op 8 september 1999 over het rechtmatigheidsonderzoek van de Algemene Rekenkamer over 1998 heb toegezegd, zal ik de Tweede Kamer in januari 2000 (als onderdeel van een bredere rapportage) nader informeren over de stand van zaken inzake de voorbereiding van nadere wetsvoorstellen.

De Minister van Financiën,

G. Zalm

---

1 Kamerstukken II, vergaderjaar 1998–1999, 24 479 en 24 500, nr. 5.

1 Het betreft hier het door de ICCW (Interdepartementale commissie voor constitutionele aangelegenheden en wetgevingsbeleid) opgestelde rapport Communautaire verplichtingen van decentrale overheden.