22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie

Nr. 2863 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 17 april 2020

Overeenkomstig de bestaande afspraken ontvangt u hierbij vier fiches die werden opgesteld door de werkgroep Beoordeling Nieuwe Commissievoorstellen (BNC).

Fiche: Commissiemededeling over een nieuwe industriestrategie voor Europa (Kamerstuk 22 112, nr. 2862)

Fiche: Mededeling over de Europese mkb-strategie

Fiche: Mededeling lange-termijnactieplan betere implementatie en handhaving interne-marktregel (Kamerstuk 22 112, nr. 2864)

Fiche: Mededeling – nieuw actieplan circulaire economie (Kamerstuk 22 112, nr. 2865)

De Minister van Buitenlandse Zaken, S.A. Blok

Fiche: Mededeling over de Europese mkb-strategie

1. Algemene gegevens

• a) Titel voorstel

  Mededeling van de Commissie aan het Europees Parlement, de Raad, het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio's; een kmo-strategie voor een duurzaam en digitaal Europa.

• b) Datum ontvangst Commissiedocument

  Datum: 10 maart 2020

• c) Nr. Commissiedocument

  COM(2020) 103

• d) EUR-Lex

  https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52020DC0103&from=EN

• e) Nr. impact assessment Commissie en Opinie Raad voor Regelgevingstoetsing

  Niet opgesteld.

• f) Behandelingstraject Raad

  Raad voor Concurrentievermogen

• g) Eerstverantwoordelijk ministerie

  Ministerie van Economische Zaken en Klimaat

2. Essentie voorstel

Onderhavige strategie is onderdeel van een breder pakket Commissievoorstellen voor de industrie, de interne markt en het mkb. Ook het nieuwe actieplan circulaire economie en de Europese digitaliseringsstrategie maken hier onderdeel van uit. Appreciatie van deze plannen is te vinden in de desbetreffende BNC-fiches. Met deze mededeling presenteert de Europese Commissie (hierna: Commissie) een Europese strategie, met als doel om alle soorten Europese midden- en klein bedrijven (mkb)¹ zich ten volle te laten ontplooien, zodat zij kunnen bijdragen aan de transitie naar een duurzame en digitale economie. De strategie is erop gericht dat het aantal mkb-bedrijven dat zich committeert aan duurzame bedrijfspraktijken, alsook het aantal mkb-ondernemingen dat gebruikmaakt van digitale technologieën aanzienlijk toeneemt.

Om een klimaatneutrale, duurzame en digitale economie tot stand te brengen, is volgens de Commissie de volledige mobilisatie van het mkb noodzakelijk. De Commissie zal daarom als onderdeel van de bredere pilot van de Europese Innovatieraad (EIC, onderdeel kaderprogramma Horizon 2020) alleen al in 2020 minstens 300 miljoen euro toekennen aan startups en mkb-ondernemingen, zodat zij in het kader van de Green Deal baanbrekende en disruptieve innovatie kunnen leveren. Ook wil de Commissie de participatie van het mkb binnen regionale innovatieve ecosystemen versterken door de openheid naar het mkb binnen het Europees Instituut voor Innovatie en Technologie (EIT) te verbeteren. De Commissie noemt ook het ontwikkelen van «Digital Crash Courses» voor vaardigheden op het vlak van artificiële intelligentie (AI), cybersecurity en block chain en een programma voor «digitale vrijwilligers» om uitwisseling tussen jongeren en oudere werknemers van digitale competenties te bevorderen. Daarnaast wil de Commissie het netwerk van digitale innovatiehubs uitbreiden en de dienstverlening omtrent digitalisering binnen lokale en regionale ecosystemen versterken. De Commissie kondigt aan de Europese vaardighedenagenda bij te werken, met daarin een specifiek onderdeel gericht op het mkb. Ook kondigt de Commissie aan in het komende actieplan intellectueel eigendom maatregelen voor te zullen stellen om het intellectueel eigendom-systeem doeltreffender te maken voor het mkb.

De Commissie wil belemmeringen om grensoverschrijdend te ondernemen verminderen en meer oog voor het mkb als speerpunt van beleid inzake betere regelgeving. Het «denk eerst klein»-beginsel, waarbij beleidsmakers in de vroege fase van beleidsontwikkeling al rekening houden met het mkb, het eenmaligheidsbeginsel, dat er naar streeft dat overheidsdiensten onderling informatie slim delen zodat ondernemers niet dezelfde informatie meerdere keren hoeven aan te leveren, en het «digitaal als de norm»-beginsel, waarbij wordt gestreefd naar het digitaliseren van zoveel mogelijk diensten, blijven hierbij essentieel. Ook de naleving van de regels van de interne markt is hierbij van belang. Zo wil de Commissie werken aan verbetering van grensoverschrijdende samenwerking tussen autoriteiten in grensregio’s. De Commissie geeft aan systematischer gebruik te willen maken van geschiktheidscontroles om bestaande EU-wetgeving te screenen in het kader van het Programma Resultaatgerichte Regelgeving (Refit) en dit programma aan te vullen met het «one-in, one out»-beginsel (OI-OO) voor nieuwe EU-wetgeving. Volgens dit beginsel zou iedere stijging van de regeldrukkosten die veroorzaakt wordt door nieuwe EU-regelgeving worden gecompenseerd door een andere maatregel die zorgt voor een overeenkomstige daling van de regeldrukkosten.

Om het aantal succesvolle scale-ups in Europa te vergroten, wordt het EU Start-up Nations Standard initiatief gelanceerd met als ambitie Europa het aantrekkelijkste continent te maken voor startups en scale-ups. Het initiatief is erop gericht om gemakkelijk grensoverschrijdend te ondernemen door onder andere de regels inzake de aanvraagprocedures voor visa en verblijfsvergunningen voor talent uit derde landen te harmoniseren, de overdracht van technologie vanuit universiteiten te stimuleren, de toegang tot financiering voor scale-ups te verbeteren en grensoverschrijdende digitale instrumenten en platforms te bevorderen.

De Commissie wil verder een meer divers financieringsaanbod realiseren voor het mkb. «Tech due diligence»- diensten kunnen helpen om de waardering van hoogtechnologische startups en andere technologische mkb-ondernemingen nauwkeuriger te bepalen en belemmeringen voor investeerders te verminderen. Middels het Escalar-initiatief en een fonds voor beursintroducties (IPO) van het mkb beoogt de Commissie de omvang van durfkapitaalfondsen te vergroten en particuliere investeringen aan te trekken. Daarnaast geeft de Commissie aan zich in toenemende mate te richten op deep tech, blockchain, fintech en groene technologie, met name voor de doelgroep startups en scale-ups. De Commissie zal een initiatief voor investeringen in groene technologie lanceren om financiering van de EU, de lidstaten en de particuliere sector te bundelen om de toegang tot aandelenfinanciering te verbeteren voor het innovatieve mkb dat oplossingen op basis van groene technologie ontwikkelt en toepast. Er zal tevens meer aandacht zijn voor mkb-financiering in relatie tot duurzaamheid, ruimtevaart en defensie, innovatie en voor genderbewuste financiering.

Tot slot geeft de Commissie aan het mandaat van het netwerk van mkb-gezanten te verlengen en een prominente EU mkb-gezant te benoemen die gaat toezien op toepassing van de mkb-strategie in alle lidstaten en op het «denk eerst klein»-beginsel in alle beleidsterreinen. Ondernemers zullen direct betrokken worden bij het netwerk. Daarnaast zal zij jaarlijks een rapport publiceren waarin zij onder meer het nationaal beleid inzake startups en de mate van verduurzaming en digitalisering van het mkb wil monitoren.

3. Nederlandse positie ten aanzien van het voorstel

a) Essentie Nederlands beleid op dit terrein

Het mkb-beleid is een belangrijk onderdeel van het Nederlandse kabinetsbeleid. Het MKB-actieplan bevat concrete maatregelen om het hele mkb in de mogelijkheid te stellen om uitdagingen succesvol aan te gaan, zodat het ook in de toekomst succesvol kan blijven ondernemen. Het Nederlandse actieplan geeft daarbij extra aandacht aan het «brede mkb». Daarnaast zet het kabinet zich in voor een sterk bevorderlijk ondernemersklimaat voor startups en scale-ups. Het kabinet heeft zicht tot doel gesteld dat het Nederlandse startup en scale-up ecosysteem tot de wereldtop gaat behoren. Daarvoor richt het kabinet zich op het verbeteren van de toegang tot talent, kapitaal, kennis, markten en netwerken voor startups en scale-ups. Daarbij zet Techleap.NL zich in voor het bevorderen van de doorgroei van startups en scale-ups. Daarnaast zijn er regelingen om internationaal talent aan te trekken zoals de kennismigrantenregeling, sleutelpersoneel voor startups en startup visa.

Om ons land zo vernieuwend en economisch succesvol mogelijk te houden zet het kabinet in op het missiegedreven Topsectoren- en Innovatiebeleid². Hierin staan economische kansen van maatschappelijke uitdagingen – zoals voldoende duurzaam geproduceerd voedsel en betaalbare en toegankelijke gezondheidszorg – centraal. Sleutel technologieën als fotonica, ICT en artificiële intelligentie hebben daarin een centrale rol, waarbij het innovatieve mkb en startups een belangrijke rol kunnen spelen. Daartoe zet het kabinet ook in op het stimuleren van de Europese samenwerking van innovatief mkb. Belangrijke instrumenten hiervoor zijn het Europese kaderprogramma voor onderzoek en innovatie (Horizon 2020 en Horizon Europe) en het Eurostars-programma. Eurostars is een initiatief van Eureka in samenwerking met de Europese Commissie. Het Kabinet zet in op de voortzetting en vernieuwing van het Eurostars-programma³. Bij het tot stand brengen van innovaties zijn intellectuele eigendomsrechten (IE) belangrijk. Het kabinet onderkent dat kleinere ondernemingen moeite kunnen hebben om de mogelijkheden van IE-bescherming goed te benutten.

Het kabinet heeft daarnaast een grote digitaliseringsambitie. Het streeft ernaar om in Europa digitaal koploper te zijn en zet zich in om bedrijven sneller en innovatiever te laten inspelen op het hoge tempo waarmee de economie digitaliseert. Een belangrijk onderdeel van de digitale transitie is het versterken van digitale vaardigheden. In specifieke programma’s zoals de subsidieregeling leren en ontwikkelen in het mkb (SLIM-regeling) en de MKB!dee-regeling wordt gewerkt aan het verbeteren van de leercultuur in het mkb, waar het versterken van digitale vaardigheden een onderdeel van is. Ook via het programma Versnelling digitalisering mkb worden mkb ondernemers geholpen bij het gebruik van digitale toepassingen.

Innovatievriendelijke regelgeving en het verminderen en voorkomen van regeldruk voor het mkb als gevolg van Europese regelgeving, hebben de bijzondere aandacht van het kabinet. Het kabinet hecht aan voortvarende uitvoering van de huidige EU-Agenda voor Betere Regelgeving, die gericht is op het verbeteren van (de totstandkoming van) Europese wet- en regelgeving

Het kabinet zet in op het bevorderen van de toegang tot financiering voor het mkb. Het leveren van maatwerk en het verbeteren van de toegankelijkheid van het beschikbare instrumentarium wordt gerealiseerd door een samenwerkingsverband van Invest-NL met de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO. Daarnaast is de versterking van een Europese kapitaalmarktunie, naast de bankenunie, een speerpunt van het Nederlands beleid. De kapitaalmarktunie draagt bij aan de verbreding van de financieringsmarkt in Europa. Met het actieplan uit 2015 zijn reeds belangrijke stappen gezet. Dit jaar zal de Commissie een nieuw actieplan presenteren. In 2019 hebben de Ministers van Financiën van Frankrijk, Duitsland en Nederland het initiatief voor een werkgroep genomen, die aanbevelingen heeft gedaan voor de verdere verdieping van de kapitaalmarktunie. De Seed-regeling en het Dutch Venture Initiative zijn erop gericht om meer risicokapitaal beschikbaar te maken voor startups en grotere fondsen.

b) Beoordeling + inzet ten aanzien van dit voorstel

Het kabinet verwelkomt de Europese mkb-strategie en de specifieke aandacht die hiermee wordt gegeven aan het mkb binnen het Europese industriepakket. Het mkb is van groot belang voor economische groei en werkgelegenheid en is een grote initiator van innovaties. Het kabinet heeft, onder andere via het Europees Netwerk van mkb-gezanten, veelvuldig aandacht gevraagd voor het mkb in het werkprogramma van de Commissie. Met deze specifieke mkb-strategie geeft de Commissie gehoor aan dit verzoek en onderkent hiermee het belang en de rol van het mkb bij de transitie naar een duurzame en digitale economie.

Om concurrerend te zijn moet de EU aan een excellent ondernemingsklimaat werken dat bedrijven van topniveau voortbrengt. Daarom is het goed dat de Commissie in dit industriepakket inzet op een transitie naar een duurzame en digitale economie, waarbij eerlijke concurrentie voorop staat. Voor het kabinet hangen de verschillende voorstellen nauw samen en is het daarom belangrijk dat deze elkaar versterken. Daarbij gaat het om de relatie tussen de digitaliseringsstrategie, de Green Deal, de creatie van een klimaatneutrale en circulaire economie en industrie en het bewaken van de coherentie tussen de plannen voor de industrie, het midden- en kleinbedrijf (mkb) en de interne markt in het algemeen.

Het kabinet zal, gegeven de huidige crisis naar aanleiding van het Coronavirus (COVID-19), waar nodig en relevant, maatschappelijke en economische gevolgen hiervan meewegen in zijn verdere inzet ten aanzien van de uitwerking van de voorliggende mededeling.

De mkb-strategie erkent de grote diversiteit binnen het mkb, waarbij verschillende problemen en behoeften bestaan, en richt zich op alle verschillende groepen door middel van zowel horizontale maatregelen die alle soorten mkb raken, als acties die op specifieke typen mkb zijn gericht. Dit sluit aan bij de Nederlandse aanpak, middels enerzijds het MKB-actieplan dat extra aandacht heeft voor het brede mkb ofwel het «peloton» en anderzijds het specifiek beleid gericht op startups en scale-ups en het missiegedreven Topsectoren- en Innovatiebeleid.

Het kabinet is positief over de richting van de strategie, die zich richt op die zaken waar echt sprake is van toegevoegde waarde van actie op Europees niveau. Dat geldt bijvoorbeeld voor het verbeteren van de werking van de interne markt, het vereenvoudigen van Europese wet- en regelgeving en samenwerking en ondersteuning op het gebied van onderzoek en innovatie en de digitale transitie. Daarnaast is het kabinet voorstander van een Europese aanpak om knelpunten op de kapitaalmarkten aan te pakken. De integrale aanpak van het «denk eerst klein»-beginsel wordt door het kabinet verwelkomd.

De actie binnen de pilot van het EIC met betrekking tot de Green Deal steunt het kabinet, net als het streven om de participatie van mkb in regionale innovatie-ecosystemen versterken door de openheid binnen bij het EIT te vergroten. Het kabinet kijkt uit naar de herziening van de Europese vaardighedenagenda die de Commissie in de strategie aankondigt en die onder meer specifiek in zal gaan op de toegang tot vaardigheden voor het mkb. Daarnaast zijn wat betreft digitale vaardigheden ook de voorgestelde acties in de recent gepubliceerde Commissievoorstellen⁴ en de aangekondigde herziening van zowel het EU actieplan digitaal onderwijs en de EU Vaardighedenagenda van belang voor het mkb. Net als voor de rest van de (toekomstige) beroepsbevolking is het ook voor het mkb van belang dat zij beschikken over werknemers met vaardigheden die duurzaam en flexibel inzetbaar zijn. Het kabinet verwelkomt de oprichting van een EU Start-up Nations standard, met als doel Europa het meest aantrekkelijke continent te maken voor startups en scale-ups. Het kabinet is echter geen voorstander van harmonisatie van de visumprocedures voor ondernemend talent uit derde landen. Nederland kent flexibele en unieke regelingen om ondernemend talent uit derde landen aan te trekken, zoals de startup verblijfsvergunning voor innovatieve ondernemers. Europese harmonisatie leidt er hoogstwaarschijnlijk toe dat de toelatingseisen voor ondernemend talent uit derde landen strenger worden, waardoor Nederland de eigen startup regeling (startup visa, verblijfsregeling voor zelfstandigen) en voorwaarden moet loslaten. Dat pakt mogelijk negatief uit voor de Nederlandse startups en scale-ups. Wel ziet Nederland graag dat de transparantie van de verschillende regels wordt vergroot door middel van een website waar alle relevante (visa) regels van de Lidstaten staan na de termijn van 90-dagen. Nederland heeft de Commissie hiertoe eerder al verzocht in het kader van EU-TU onderhandelingen maar tot nu toe heeft de Commissie daar geen gehoor aan gegeven.

Het kabinet onderkent dat het mkb moeite heeft om de mogelijkheden van IE-bescherming goed te benutten. In Nederland wordt daaromtrent ook actie ondernomen, zoals de IP Smart Scan waarmee Octrooi Centrum Nederland en Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom helpen innovatieve bedrijven inzicht te geven in hun IE-strategie. Het kabinet juicht toe dat de Commissie nu in Europees verband voorstellen wil doen om het IE-systeem doeltreffender te maken voor mkb en wacht het actieplan met belangstelling af.

Het kabinet verwelkomt de aangekondigde acties om het EU Betere Regelgevingsbeleid te versterken, zoals de extra aandacht voor het «denk eerst klein»-beginsel. De introductie van het OI-OO-principe biedt de gelegenheid om ambitieus te werken aan de vermindering van regeldruk. Voor het kabinet is het wel belangrijk dat de kwantitatieve OI-OO benadering hand in hand gaat met een kwalitatieve benadering, die gericht is op een goede dialoog met ondernemers op nationaal en regionaal niveau, en het vinden van oplossingen voor knelpunten die een merkbaar verschil maken in de praktijk. Het vereenvoudigen van wetgeving is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de EU en de lidstaten. Het kabinet streeft dan ook naar een lastenluwe implementatie van EU-regelgeving en ondersteunt de wens van de Commissie om praktijken als overregulering waarbij verdergaande of andere verplichtingen in nationale regelgeving worden geregeld dan uit een EU-richtlijn voortvloeit, zoveel mogelijk tegen te gaan.

Het kabinet verwelkomt het voornemen van de Europese Commissie om via regionale partnerschappen de grensoverschrijdende samenwerking tussen autoriteiten in verschillende lidstaten te verbeteren. Dit past bij de inzet van het kabinet om via maatwerkoplossingen zoals pilotprojecten, op basis van feiten en behoeften uit de praktijk, aan een beter functionerende interne markt te werken. Daarnaast kan het bijdragen aan een meer uniforme interpretatie en toepassing van interne-marktregels, waar ondernemers nu vaak aanlopen tegen uiteenlopende toepassing. Ook steunt het kabinet het voornemen om bij het aanpakken van belemmeringen vooral de wensen van het mkb voorop te stellen. Het mkb wordt tenslotte het hardste geraakt door belemmeringen op de interne markt. Voor een goede en werkbare uitvoering hiervan is het kabinet van mening dat lokale en regionale autoriteiten nauw betrokken dienen te worden, ook ten aanzien van grensoverschrijdende platforms en informatiesystemen. Hoewel de interne markt de belangrijkste markt is voor het Europese mkb, is dit niet de enige markt. Initiatieven van de Wereld Handelsorganisatie en de OESO zijn dan ook eveneens van belang, hiernaar mist echter een verwijzing in deze mkb-strategie. Het kabinet steunt verder het voorstel van de Commissie om de implementatie van de richtlijn betalingsachterstand te bevorderen onder andere door sterkere monitoring en handhavingsmiddelen.

Het kabinet steunt de genoemde prioriteiten en acties op het gebied van financiering in de mededeling. Deze zijn consistent met eerder gepresenteerde plannen en in lijn met het nationale beleid voor mkb-financiering. Het kabinet verwelkomt de focus op deep tech, blockchain, fintech en groene technologie, met name voor de doelgroep startups en scale-ups en de aandachtspunten binnen het mkb-luik van InvestEU voor duurzaamheid, genderbewuste financiering, ruimtevaart en defensie, en innovatie. De Commissie geeft aan een initiatief te lanceren voor investeringen in groene technologie om de toegang tot aandelenfinanciering te verbeteren voor het innovatieve mkb. Het Kabinet ziet graag een verduidelijking van dit voorstel.

Ook het stimuleren van de uitwisseling van ontwikkelingen in de civiele technologie uit de brede Europese mkb-basis naar het Europees Defensie Fonds (EDF) wordt door het kabinet verwelkomd. Het is hierbij van belang dat de Commissie niet enkel grote bedrijven, maar ook mkb-bedrijven op laagdrempelige wijze toegang geeft tot het EDF en de toeleveringsketens van hoofdleveranciers (OEM’s) van defensiesystemen via de implementatie van de werkprogramma’s. Besluitvorming over het EDF vindt plaats binnen de MFK-onderhandelingen.

Het kabinet ziet het belang van het initiatief om een fonds voor beursintroducties (IPO) voor het mkb op te richten, maar verwacht dat dit met name interessant is voor een selectief aantal grotere mkb-ondernemingen. Hoewel het kabinet dit initiatief interessant vindt en wil toewerken naar een dergelijk fonds, is het belangrijk om goed inzicht te hebben van de voor- en nadelen ervan. Bovendien blijft het kabinet zich inzetten voor meer aandacht voor het kleinere mkb, onder andere door programma’s zoals Eurostars. Het kabinet ondersteunt de aanpak waarbij nationale financieringstekorten centraal staan bij de inzet van fondsen en andere instrumenten. Hierbij is het van belang dat er een gedeeld beeld bestaat met betrekking tot de analyse van deze financieringstekorten tussen de EU en de lidstaten. Het kabinet onderstreept het belang van een nieuw actieplan voor de kapitaalmarktunie waarin het verbreden van financieringsopties voor het mkb, startups en scale-ups een belangrijk aandachtspunt is. Daarbij staat het belang van een kapitaalmarktunie waarbinnen financiers daadwerkelijk grensoverschrijdend kunnen werken voorop.

In de gelijktijdig uitgebrachte Europese industriestrategie komt een deel van het beleid samen in publiek-private partnerschappen en industriële allianties. Startups en het mkb zijn hierin een belangrijke schakel. Het kabinet steunt deze aanpak, maar mist een verwijzing daarnaar in deze mkb-strategie.

Om ook op Europees niveau aandacht te vragen voor het mkb-beleid en het creëren van de juiste randvoorwaarden neemt Nederland zitting in het Europees netwerk van mkb-gezanten. Het kabinet beschouwt het werk van het netwerk als zeer waardevol, mede gezien de samenstelling van beleidsmakers en mkb-vertegenwoordigers en verwelkomt het voorstel van de Commissie om het mandaat van dit netwerk te verlengen en om ondernemers direct een plaats te geven in de dialoog. Dit sluit aan bij de Nederlandse aanpak waarbij, door onder andere het organiseren van ondernemerstafels, ondernemers in vroeg stadium worden betrokken bij beleid. De Commissie zal een nieuwe EU-mkb-gezant benoemen. Hierbij wijst het kabinet op het belang van een ruimer mandaat van deze EU-gezant dat verder reikt dan DG Grow (DG verantwoordelijk voor het Europees beleid inzake de interne markt, industrie, ondernemerschap en mkb) en de impact en het bereik van het netwerk vergroot. De nieuwe gezant zou zich, samen met het gehele Europese netwerk van mkb-gezanten, onder meer bezig moeten houden met het monitoren en inventariseren van belemmeringen die mkb-bedrijven ervaren op de interne markt, input leveren voor het prioriteren van belemmeringen die aangepakt dienen te worden en een rol spelen bij het daadwerkelijk aanpakken van deze belemmeringen, wanneer zij zaken doen over de grens.

c) Eerste inschatting van krachtenveld

De strategie bouwt voort op de fundamenten van het bestaande EU-beleidskader voor het mkb en de «Small Business Act» (2008) dat breed wordt gesteund door de lidstaten. De strategie sluit aan op de «call for action» en de daarin beschreven thema’s van het Europese Netwerk van mkb-gezanten en biedt ruimte voor dialoog met andere belanghebbenden. Verwacht wordt dat lidstaten in algemene zin positief zijn over de grote lijnen in deze mkb-strategie.

4. Grondhouding ten aanzien van bevoegdheid, subsidiariteit, proportionaliteit, financiële gevolgen en gevolgen op het gebied van regeldruk

a) Bevoegdheid

Het kabinet heeft een positieve grondhouding ten aanzien van de bevoegdheid voor deze mededeling. De mededeling ziet met name toe op het beleidsterrein van het industriebeleid. Ten aanzien van industriebeleid is de Unie (artikel 6, onder b, VWEU) bevoegd om m.b.t. de Europese dimensie van het industriebeleid het optreden van de lidstaten te ondersteunen, te coördineren of aan te vullen. Dit betreft voor het mkb met name het bevorderen van een gunstig klimaat voor het ontplooien van initiatieven en het ontwikkelen van ondernemingen binnen de gehele Unie.

b) Subsidiariteit

De grondhouding ten aanzien van de subsidiariteit is positief. Hoewel de verantwoordelijkheid voor mkb-beleid in algemene zin bij de lidstaten ligt, is gezien de doelstellingen van deze mededeling Europees optreden gewenst. Deze doelstellingen, namelijk het bevorderen van de transitie naar een duurzame en digitale economie en het verbeteren van de interne markt, door barrières weg te nemen en regelgeving te vereenvoudigen, kunnen niet door (enkel) optreden van de afzonderlijke lidstaten worden bereikt.

c) Proportionaliteit

De grondhouding ten aanzien van de proportionaliteit is positief. De Europese mkb-strategie is niet juridisch bindend. Het kabinet acht een mededeling, waarin de strategie wordt toegelicht voor dit terrein, waarvan de verantwoordelijkheid primair bij de lidstaten ligt, een geschikt instrument. De Commissie doet suggesties en aanmoediging op hoofdlijnen en laat ruimte voor een nationale invulling die afgestemd is op de specifieke situatie in de betreffende lidstaat. Het kabinet acht deze voorstellen daarmee geschikt om het mkb in staat te stellen de transitie naar een duurzame en digitale economie te maken en de interne markt te kunnen verbeteren en zij gaan ook niet verder dan daarvoor noodzakelijk is.

d) Financiële gevolgen

De mededeling heeft geen financiële gevolgen. De Commissie geeft aan de voorgestelde initiatieven te zullen financieren uit bestaande programma’s (o.a. EIC, COSME, Structuurfondsen, programma Digitaal Europa), waardoor deze mededeling naar verwachting geen financiële gevolgen heeft voor de EU-begroting. Indien er gevolgen zijn voor de EU-begroting is Nederland van mening dat de benodigde EU-middelen gevonden dienen te worden binnen de in de Raad afgesproken financiële kaders van de EU-begroting 2014–2020 en dat deze moeten passen bij een prudente ontwikkeling van de jaarbegroting. De kabinetsinzet voor het volgende MFK is leidend voor een integrale afweging van middelen voor de periode na 2020; Nederland wil niet vooruitlopen op de besluitvorming over het volgende MFK.

Eventuele gevolgen voor de Nederlandse begroting worden ingepast op de begroting van het beleidsverantwoordelijke departement, conform de regels van de budgetdiscipline.

e) Gevolgen voor regeldruk en concurrentiekracht

De voorstellen in de mededeling leiden niet tot een hogere regeldruk voor het mkb, burgers of overheden. De in deze mededeling genoemde initiatieven om het Betere Regelgevingsbeleid te versterken, waaronder de introductie van het OI-OO principe, dragen naar verwachting bij aan een verlichting van de regeldruk voor het bedrijfsleven en in het bijzonder het mkb en leveren daarmee een bijdrage aan de concurrentiekracht.

---

1 De Europese Commissie gebruikt in haar mededeling wanneer zij spreekt over kleine- en middelgrote ondernemingen de afkorting KMO. In dit BNC-fiche worden deze bedrijven aangeduid met midden- en kleinbedrijf (mkb).

2 Kamerstukken 33 009 en 32 637, nr. 70.

3 Kamerstuk 22 112, nr. 2648.

4 COM(2020)65 – Witboek over kunstmatige intelligentie – een Europese benadering op basis van excellentie en vertrouwen; COM(2020)66 – Mededeling: de Europese Datastrategie – naar een toekomst voor Europa en COM(2020)67 – Mededeling: de digitale toekomst van Europa vormgeven.