Vragen van het lid Dik-Faber (ChristenUnie) aan de Staatssecretaris van Veiligheid
en Justitie over het pleidooi van de NOV om de prijsverhoging van de VOG niet voor
vrijwilligers te laten gelden (ingezonden 9 december 2015).
Antwoord van Staatssecretaris Dijkhoff (Veiligheid en Justitie) (ontvangen 6 januari
2016).
Vraag 1
Kent u het bericht «Prijsverhoging VOG niet voor vrijwilligers»?1
Vraag 2
Herinnert u zich dat met ingang van 1 maart 2016 de prijs van een Verklaring Omtrent
Gedrag (VOG) omhoog gaat van 30,05 euro naar 41,35 euro? Herinnert u zich dat ook
de prijs van een digitale VOG omhoog gaat, namelijk van 24,55 naar 33,85 euro?
Vraag 3, 4, 5
Bent u het eens met de Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV),
die aangeeft dat de tarieven van de VOG’s nu al voor veel vrijwilligersorganisaties
als te hoog worden ervaren? Hoe beoordeelt u de verhoging van de tarieven voor het
aanvragen van een VOG in relatie tot de wens tot meer betrokkenheid van vrijwilligers
in onze samenleving?
Herinnert u zich dat er een uitzondering is gemaakt voor vrijwilligersorganisaties
die werken met jongeren en/of mensen met een verstandelijke beperking? Kunt u aangeven
waarom deze organisaties niet hoeven te betalen voor het aanvragen van VOG’s en organisaties
die werken met vluchtelingen, laaggeletterden, ouderen etc. wel? Deelt u de mening
dat dit verschil eigenlijk niet uit te leggen is?
Is het – in het licht van de gewenste participatiesamenleving – niet heel wenselijk
om het aanvragen van een VOG voor alle vrijwilligersorganisaties gratis te maken?
Antwoord 3, 4, 5
Ik besef dat de tariefverhoging van de VOG een tegenvaller kan zijn voor een aantal
vrijwilligersorganisaties. De afgelopen 10 jaar is het VOG-tarief echter gelijk gebleven
(er heeft bijvoorbeeld geen correctie op prijsinflatie plaatsgevonden). Verder wordt
ook de gratis VOG-regeling gefinancierd uit de tariefsverhoging. Mede daarom vind
ik de tariefsaanpassing reëel. De tariefsverhoging is generiek en geldt voor iedere
aanvrager, ongeacht betaald- of onbetaald werk, of de hoogte van het inkomen. De effecten
van de tariefsverhoging voor het aantal VOG-aanvragen, de participatie van vrijwilligers
of anderszins ken ik niet, want de verhoging gaat per 1 maart 2016 in.
Een specifieke grote groep vrijwilligers hoeft niet te betalen voor een VOG, omdat
ze gebruik kan maken van de gratis VOG-regeling. Hiermee wil ik, in combinatie met
preventiebeleid, seksueel misbruik in het vrijwilligerswerk voorkomen. Uit onderzoek
van het Verwey Jonker Instituut is gebleken dat kinderen en mensen met een verstandelijke
beperking het meeste risico lopen om slachtoffer te worden van seksueel misbruik.
Daarom komen vrijwilligers die met deze doelgroepen werken in aanmerking om deel te
nemen aan de gratis VOG-regeling. Omdat in de praktijk met name voor (kleine) vrijwilligersorganisaties
de financiële en organisatorische uitdaging wat groter blijkt te zijn om preventiebeleid
(waaronder de VOG) door te voeren, is de gratis VOG voor vrijwilligers van deze organisaties
bestemd.
Ik kies daarmee bewust voor een focus op vrijwilligers uit bepaalde organisaties die
met eerdergenoemde kwetsbare groepen werken. In de jaren 2012 en 2013 zette de helft
van de bevolking van 15 jaar en ouder zich in als vrijwilliger voor een organisatie
of vereniging.2 Ik zie geen ruimte op de begroting van mijn ministerie om voor miljoenen vrijwilligers
de gratis VOG ter beschikking te stellen, dan wel om opnieuw een tariefsverhoging
door te voeren voor de reguliere VOG om de gratis-VOG voor een bredere doelgroep te
bekostigen.
Vraag 6
Bent u bereid om vóór 1 maart 2016 een quick scan uit te voeren naar de financiële
gevolgen voor vrijwilligersorganisaties en de Kamer over de resultaten daarvan te
informeren?
Antwoord 6
Nee, ik ben niet bereid de quick scan uit te voeren. Hoofdzakelijk omdat ik niet voornemens
ben om, op basis van uitkomsten van een quick scan, een uitbreiding van de doelgroep
voor de gratis VOG-regeling te heroverwegen. Dit mede vanwege in bovenstaand antwoord
genoemde overwegingen.
Daarnaast zie ik ook twee praktische punten. Ten eerste is het de vraag of een quick
scan het gewenste resultaat kan leveren. Vrijwilligersorganisaties zijn divers, bijvoorbeeld
in aantal vrijwilligers, leden, eventuele subsidies en bijdragen, hoogte van de contributie
en deelname aan de gratis VOG-regeling. Dit maakt het vrijwel onmogelijk om met een
quick scan een algemene uitspraak te doen over de financiële gevolgen van de tariefverhoging
voor vrijwilligersorganisaties in den brede. Ten tweede gaat de tariefsverhoging in
per 1 maart 2016. Vóór deze datum een quick scan uitvoeren en hierover informeren
dient geen doel, daar het om de gevolgen van de verhoging gaat.
X Noot
2J. Arends en L. Flüthe, Wie doet vrijwilligerswerk? Centraal Bureau voor de Statistiek, (Den Haag/Heerlen, 2015).