Beleidsregels compensatie alleenverdienersproblematiek van Gemeenschappelijke Regeling de Bevelanden

Het Dagelijks Bestuur van het samenwerkingsverband Gemeenschappelijke Regeling Samenwerking de Bevelanden,

gelezen het voorstel van team Bedrijfsvoering, zaaknummer Z24.206217, DB-advies nummer 526380;

overwegende dat,

het gewenst is om regels vast te stellen omtrent de compensatie van huishoudens die te maken hebben met de Alleenverdienersproblematiek;

het wenselijk is om aan te geven in welke situaties en onder welke voorwaarden huishoudens in aanmerking kunnen komen voor een compensatie;

het daarom wenselijk is voor dit doel aanvullende beleidsregels vast te stellen op de Beleidsregels Bijzondere Bijstand afdeling Werk, Inkomen en Zorg GR De Bevelanden 2023;

gelet op de artikelen 1:3 vierde lid, 4:81 eerste lid, 4:83 en 4:84 van de Algemene wet bestuursrecht;

artikel 35 van de Participatiewet;

besluit vast te stellen de:

Beleidsregels compensatie alleenverdienersproblematiek van Gemeenschappelijke Regeling de Bevelanden

Artikel 1 Begripsbepalingen

In deze beleidsregels wordt verstaan onder:

• 1. wet: Participatiewet;

• 2. GR De Bevelanden: Gemeenschappelijke Regeling Samenwerking de Bevelanden

• 3. Dagelijks Bestuur: Dagelijks Bestuur van Gemeenschappelijke Regeling Samenwerking de Bevelanden;

• 4. d. belanghebbenden: gehuwden/samenwonenden die mogelijk te maken hebben met de alleenverdienersproblematiek;

• 5. e. SMWO: Stichting Maatschappelijk Werk Oosterschelderegio;

• 6. f. Toeslag(en): huurtoeslag, zorgtoeslag, kinderopvangtoeslag en kindgebonden budget;

• 7. inkomen: totaal van het inkomen, bedoeld in artikelen 8 en 10 van de Beleidsregels Bijzondere Bijstand afdeling Werk, Inkomen en Zorg GR De Bevelanden 2023.

Artikel 2: Doelgroep

De compensatie alleenverdienersproblematiek is bedoeld voor gehuwden/samenwonenden die door een samenloop van meerdere inkomstenbronnen geen of een te lage huur- en/of zorgtoeslag ontvingen dan wel een terugvordering hebben gekregen van deze toeslagen. In uitzonderlijke gevallen kan het voorkomen dat de alleenverdienersproblematiek ook misgelopen kinderopvangtoeslag of kindgebonden budget betreft.

Artikel 3: Compensatie middels bijzondere bijstand

• 1. 1. Belanghebbenden kunnen bijzondere bijstand ontvangen ter compensatie van de gemiste toeslag(en) als het belastbaar inkomen daar aanleiding voor geeft.

• 2. 2. De compensatie voor de jaren 2022 tot en met 2024 vindt plaats via de individuele bijzondere bijstand.

• 3. 3. Vanaf 2025 kunnen belanghebbenden een beroep doen op categoriale bijzondere bijstand. Als deze bijstand de gemiste toeslagen onvoldoende compenseert, kunnen belanghebbenden hiervoor alsnog individuele bijzondere bijstand ontvangen.

• 4. 4. Voor de toepassing van deze regeling wordt de vermogensgrens voor de toeslagen aangehouden.

Artikel 4: Voorwaarden compensatie 2022 tot en met 2024

• 1. 1. Voor een compensatie van de toeslagen moet in de jaren 2022 tot en met 2024 voldaan worden aan de volgende voorwaarden:

• 1. a. Belanghebbenden zijn toeslagenpartners en voeren een gezamenlijk huishouden (art. 3 Participatiewet);

• 2. b. De alleenverdiener ontvangt een loongerelateerde uitkering die wordt aangevuld middels de Toeslagenwet en/of een uitkering op grond van de Participatiewet;

• 3. c. Een aanvullende bijstandsuitkering wordt het gehele kalenderjaar verkregen;

• 4. d. Er wordt geen maximale huur- en/of zorgtoeslag ontvangen;

• 5. e. Het gemis aan toeslag(en) is een gevolg van de afbouw van de algemene heffingskorting minstverdienende partner.

• 6. 2. Op het moment van aanvraag van de compensatie moeten belanghebbenden woonachtig zijn in één van de Bevelandse gemeenten.

Artikel 5: Aanvraag compensatie 2022 tot en met 2024

• 1. 1. GR De Bevelanden werkt voor de uitvoering van deze regeling samen met het SMWO op basis van een overeenkomst en het vastgestelde werkproces;

• 2. 2. Aanvragen voor bijzondere bijstand voor deze compensatie kunnen ingediend worden tot uiterlijk 1 november 2025.

Artikel 6: Inwerkingtreding en duur beleidsregels

1. Deze beleidsregels treden in werking met terugwerkende kracht vanaf 1 november 2024.

Artikel 7: Citeertitel

Deze beleidsregels worden aangehaald als:

Beleidsregels compensatie alleenverdienersproblematiek van Gemeenschappelijke Regeling de Bevelanden

Toelichting

Algemene toelichting

De Centrale Raad van Beroep (CRvB) heeft op 27 september 2022 geoordeeld dat de gemeente een echtpaar met terugwerkende kracht compensatie moest geven voor het niet ontvangen van de maximale toeslagen. Naar aanleiding van deze uitspraak werd in Gemeentenieuws SZW 2023-1 een handelingsperspectief gegeven voor gemeenten om deze doelgroep via bijzondere bijstand te compenseren (ECLI:NL:CRVB:2022:1952) voor het gemis aan zorg- en huurtoeslag, totdat een structurele landelijke oplossing gevonden is.

SZW heeft voor 2028 een structurele oplossing voor de alleenverdienersproblematiek aangekondigd. Voor de periode 2025 tot en met 2027 zal worden voorzien in een tijdelijke regeling via categoriale bijzondere bijstand. Tot 2025 worden getroffen huishoudens gecompenseerd via de individuele bijzondere bijstand.

De problematiek treft gehuwden of daarmee gelijkgestelden, van wie één van de partners een loondervingsuitkering van het UWV ontvangt zo mogelijk aangevuld met een uitkering op grond van de Toeslagenwet, of een uitkering vanuit een particuliere inkomensverzekering. De andere partner heeft geen of een gering inkomen. Het gezamenlijke inkomen wordt met algemene bijstand aangevuld tot bijstandsniveau. Deze huishoudens ontvangen door gebrekkige afstemming van (fiscale) regelingen minder zorg- of huurtoeslag dan huishoudens met een volledige bijstandsuitkering. De getroffen huishoudens komen hiermee onder het bestaansminimum. Het vastgestelde toeslagenbedrag komt voor de betreffende huishoudens lager uit dan noodzakelijk wordt geacht om in die kosten te voorzien. Daarom wordt aangenomen dat het huishouden onvoldoende middelen heeft om de noodzakelijke kosten van de huur of van de nominale premie voor de zorgverzekering en het verplichte eigen risico te betalen.

Omdat een structurele oplossing voor dit probleem nu nog niet voorhanden is, kan het Dagelijks Bestuur tijdelijk ondersteuning bieden in de vorm van bijzondere bijstand. Aangezien dit het gevolg is van een reeds jarenlang bestaande samenloop van overheidsregelingen en fiscaliteit, die voor bepaalde categorieën tot een niet voorziene benadeling heeft geleid, worden die omstandigheden aangemerkt als bijzondere omstandigheden, als bedoeld in artikel 35, eerste lid, van de Participatiewet op grond waarvan een beroep kan worden gedaan op individuele bijzondere bijstand.

Artikelsgewijze toelichting

Artikel 1

Dit artikel behoeft geen nadere toelichting.

Artikel 2

In eerste instantie gaat het om belanghebbenden die huur- en/of zorgtoeslag mislopen.

In uitzonderlijke gevallen kan het voorkomen dat de alleenverdienersproblematiek ook misgelopen kinderopvangtoeslag of kindgebonden budget betreft.

Kinderopvangtoeslag

Hierbij moet gekeken worden of het huishouden wel aan alle voorwaarden voldoet om recht op kinderopvangtoeslag te hebben. Zeker als de partners geen inkomsten uit werk hebben, dan is er alleen recht als beide partners in één van de uitzonderingssituaties verkeren. Deze uitzonderingssituaties zijn het volgen van een traject naar werk, een opleiding of een verplichte inburgeringscursus, of bij ziekte, zwangerschap of detentie. Op iedere partner moet één van de situaties van toepassing zijn.

Er mag worden aangenomen dat een huishouden dat kinderopvangtoeslag ontvangt of ontving op basis van de voor die betreffende periode geldende situatie mogelijk kinderopvangtoeslag is misgelopen als:

• 1. het huishouden alleen inkomen uit uitkeringen ontvangt en beide partners in een erkende uitzonderingssituatie zitten voor de kinderopvangtoeslag; of

• 2. het huishouden inkomen heeft uit aanvullende bijstand en uit werk. Voor de maanden dat er inkomen uit werk is, geldt een recht op kinderopvangtoeslag.

Is één van bovenstaande gevallen van toepassing, dan kan kinderopvangtoeslag ook in het onderzoek worden betrokken.

Kindgebonden budget 2024

Huishoudens kunnen in 2024 ook onder het bestaansminimum komen doordat zij als gevolg van de alleenverdienersproblematiek minder kindgebonden budget ontvangen. Dit betreft uitzonderlijke gevallen en het gaat alleen om het jaar 2024. Voor partners is in 2024 namelijk het drempelinkomen verlaagd, zodat zij voor het kindgebonden budget eerder in de afbouw daarvan terechtkomen. Waar de drempel in 2023 nog € 43.397 was, is die in 2024 € 35.849. Hierdoor bestaat een theoretische mogelijkheid dat een huishouden ook kindgebonden budget misloopt. Het gaat om uitzonderlijke gevallen, want het gezamenlijk toetsingsinkomen moet boven € 35.849 liggen. In veruit de meeste gevallen ligt het bruto-inkomen van alleenverdieners met de problematiek in 2024 onder circa € 30.500 (circa € 34.000 voor privaat verzekerden). Dit is het bruto-inkomen waarbij de meestverdienende partner al het inkomen ontvangt en het netto-inkomen op het sociaal minimum ligt. Bij een inkomen voor 2024 onder € 35.849 hoeft het kindgebonden budget dus niet in het onderzoek betrokken te worden.

Artikel 3 tot en met 7

Deze artikelen behoeven geen nadere toelichting.

Aldus vastgesteld op 16 december 2024

Het Dagelijks Bestuur Gemeenschappelijke regeling Samenwerking de Bevelanden,

Namens deze,

de heer R. Nagtzaam

de directeur