Verlaging van de maximumsnelheid naar 100 km/uur tussen 06:00 en 19:00 uur op wegvakken van autosnelwegen onder beheer van het Rijk

19 december 2019

Kenmerk: RWS-2019/45657

DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

BESLUIT TOT

a) Het plaatsen en verwijderen van borden A1 (met onderborden) van bijlage 1 van het RVV 1990 waardoor de maximumsnelheid op autosnelwegtrajecten zoals opgenomen in bijlage A tussen 06:00 en 19:00 uur aangepast wordt naar 100 km/uur.

b) Het plaatsen van borden A1 (met onderborden) van bijlage 1 van het RVV 1990 op autosnelwegtrajecten zoals opgenomen in bijlage A waarmee de geldende maximumsnelheid van 120 km/uur beperkt wordt tot het tijdsvenster 19:00 en 06:00 uur.

c) Het verwijderen van borden C23-02 van bijlage 1 van het RVV 1990 ter plaatse van de spitsstrooktrajecten zoals opgenomen in bijlage B.

Overwegingen ten aanzien van het besluit

1. Wettelijke basis

Op grond van artikel 15, eerste lid, van de Wegenverkeerswet 1994 (hierna Wvw) moet een verkeersbesluit worden genomen voor het plaatsen of verwijderen van verkeerstekens, zoals deze genoemd zijn in artikel 12 van het Besluit administratieve bepalingen inzake het wegverkeer (hierna BABW), voor zover daardoor een verbod of gebod wordt ingesteld of gewijzigd. Op grond van artikel 18, eerste lid, onder a, van de Wvw, ben ik bevoegd dit besluit te nemen.

2. Doel

Met zijn brief van 13 november 2019 (Brief van 13 november 2019, nr. DGNVLG / 19260351) heeft het kabinet het maatregelenpakket voor de stikstofproblematiek in de woningbouw- en infrastructuursector bekend gemaakt. Eén van de maatregelen betreft: “het doorvoeren van een snelheidsverlaging overdag op autosnelwegen. De maximumsnelheid wordt overdag (van 6:00 - 19:00 uur) op alle autosnelwegen verlaagd naar 100 km per uur. Voor de wegen waar nu een maximumsnelheid van 120 of 130 km per uur geldt, blijft deze maximumsnelheid gelden in de avond en nacht (19:00 - 6:00 uur). Weggebruikers zullen voorafgaand aan de verlaging van de maximumsnelheid uitgebreid worden geïnformeerd. Op enig moment kan worden besloten dat de snelheid weer kan worden verhoogd, bijvoorbeeld in het licht van de geplande verschoning van het wagenpark of als er andere bronmaatregelen zijn die hetzelfde effect hebben”.

Met onderhavig besluit wordt invulling gegeven aan voornoemd kabinetsbesluit. De verlaging van de maximumsnelheid overdag resulteert in een vermindering van de stikstofdepositie op Natura 2000-gebieden. De Spoedwet aanpak stikstof en de ministeriële regeling spoedaanpak stikstof bouw en infrastructuur voorzien in een stikstofregistratiesysteem. In dit registratiesysteem wordt onder meer de stikstofdepositieruimte geregistreerd die ontstaat als gevolg van de verlaging van de maximumsnelheid op grond van dit verkeersbesluit.

3. Maatregelen

Op 1 september 2012 is in het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens 1990 (hierna RVV 1990) de algemeen geldende maximumsnelheid op autosnelwegen gewijzigd met als gevolg dat per die datum op een deel van de autosnelwegen de maximumsnelheid voor gewone motorvoertuigen is verhoogd naar 130 km/uur. Daar waar dat vanwege verkeersveiligheid, het milieu (geluids- en luchtkwaliteitsnormen) of natuur niet mogelijk was, is door middel van verkeersbesluiten een lagere maximumsnelheid vastgesteld. In de periode 2012-2018 heeft op een groot deel van de autosnelwegen de verdere uitrol van 130 km/uur plaatsgevonden. Uitgangspunt daarbij was: “130 km/u op de autosnelweg is de norm”. Dit betekent dat, overal waar dat mogelijk was, de maximumsnelheid op autosnelwegen gedurende het gehele etmaal of anders alleen in de avond en nacht naar 130 km/uur is gebracht. Met het kabinetsbesluit van 13 november 2019 is besloten om de maximumsnelheid op autosnelwegen overdag tussen 06:00 tot 19:00 uur in één keer terug te brengen naar 100 km/uur. Met dit verkeersbesluit wordt generiek de maximumsnelheid overdag gewijzigd voor de autosnelwegen onder beheer bij het Rijk. Uitgangspunt daarbij is dat de maximumsnelheid op autosnelwegen zoals deze ten tijde van het Kabinetsbesluit tussen 19:00 en 06:00 uur gold ongewijzigd in stand blijft. Ook wordt aangesloten bij het nu op sommige autosnelwegen gehanteerde tijdsvenster van 06:00 tot 19:00 uur. Daarnaast blijft op autosnelwegen waar tussen 06:00 en 19:00 uur reeds een lagere maximumsnelheid van kracht was deze lagere maximumsnelheid gelden. Concreet betekent dit de volgende wijzigingen van maximumsnelheden op autosnelwegen onder beheer van het Rijk.

Maximumsnelheid 130 km/uur (gehele etmaal) wordt 100 km/uur (dag) en blijft 130 km/uur (avond-nacht).

Op wegvakken waar nu een maximumsnelheid van 130 km/uur gedurende het gehele etmaal geldt, worden borden A1 met aanduiding “100” en onderborden met de tekst “6–19h” geplaatst. Dit is geregeld in onderdeel a van dit besluit. Overdag zal hier dus voortaan maximaal 100 km/uur gereden mogen worden. Tussen 19:00 en 06:00 uur blijft op deze wegvakken de nu geldende maximaal toegestane snelheid van 130 km/uur van kracht.

Maximumsnelheid 120 km/uur (dag) en 130 km/uur (avond-nacht) wordt 100 km/uur (dag) en blijft 130 km/uur (avond-nacht).  

Op wegvakken waar nu overdag een maximumsnelheid van 120 km/uur en in de avond en nacht een maximumsnelheid van 130 km/uur geldt, worden borden A1 met aanduiding “120” verwijderd en worden borden A1 met de aanduiding “100” en onderborden met de tekst “6-19h” geplaatst. Dit is geregeld in onderdeel a van dit besluit. Overdag zal hier dus voortaan maximaal 100 km/uur gereden mogen worden. Tussen 19:00 en 06:00 uur blijft op deze wegvakken de nu geldende maximaal toegestane snelheid van 130 km/uur van kracht.

Maximumsnelheid 120 km/uur (gehele etmaal) wordt 100 km/uur (overdag) en blijft 120 km/ (avond-nacht).

Op wegvakken waar nu een maximumsnelheid van 120 km/uur gedurende het gehele etmaal geldt, worden borden A1 met de aanduiding “100” en onderborden met de tekst “6-19h” geplaatst. Dit heeft tot gevolg dat de bestaande maximumsnelheid van 120 km/uur enkel nog geldt tussen 19:00 en 06:00 uur. Hiervoor worden borden A1 met de aanduiding “120” en onderborden met de tekst “19-6h” geplaatst. Dit is geregeld in onderdeel b van dit besluit. Overdag mag hier voortaan maximaal 100 km/uur gereden worden. In de periode tussen 19:00 en 06:00 uur blijft de nu ter plaatse geldende maximumsnelheid van kracht: 120 km/uur.

Op bijlage A behorende bij dit besluit zijn de wegvakken opgenomen waar onderdeel a en b van dit besluit betrekking op heeft.

Spitsstroken

Spitsstroken worden – zoals nu ook het geval is – afhankelijk van de verkeerssituatie geopend en gesloten. De geldende maximumsnelheid bij geopende spitsstroken wijzigt als gevolg van dit verkeersbesluit niet. Meestal is dit maximaal 100 km/uur maar in sommige gevallen geldt bij een geopende spitsstrook een snelheid van maximaal 80 km/uur. Bij een gesloten spitsstrook zal gedurende de dag tussen 06:00 en 19:00 uur (anders dan nu vaak het geval is) na inwerkingtreding van dit besluit een maximumsnelheid gelden van 100 km/uur. Dit is geregeld in onderdeel a van dit besluit. Tussen 19:00 en 06:00 uur blijft de maximumsnelheid bij een gesloten spitsstrook ongewijzigd. Om ook bij gesloten spitsstroken de lagere maximumsnelheid te kunnen tonen, zal het bord C23-02 (spitsstrook vrijmaken) niet meer op de kantelwalsborden getoond worden. Deze afbeeldingen worden verwijderd. Dit is geregeld in onderdeel c van het besluit. Door middel van signalering boven de weg zal, net als in de huidige situatie het geval is, met schuine pijlen worden aangegeven dat de spitsstrook vrijgemaakt moet worden.

Huidige maximumsnelheid 100 (overdag)/130 km/uur (avond-nacht), 80 (overdag)/100 km/uur (avond-nacht), 100 km/uur (gehele etmaal) en 80 km/uur (gehele etmaal).

De toegestane maximumsnelheid en daarmee de borden A1 op wegvakken met een van deze vier regimes wijzigt als gevolg van dit besluit niet.

4. Relatie met reeds vastgestelde Tracébesluiten.

Tracébesluiten die reeds zijn vastgesteld maar nog niet zijn uitgevoerd.

Met dit verkeersbesluit wordt de maximumsnelheid overdag naar 100 km/uur niet alleen gewijzigd op bestaande autosnelwegen maar geldt dit ook voor een aantal autosnelwegen waarvoor voorafgaand aan onderhavig verkeersbesluit een tracébesluit is vastgesteld tot aanleg of wijziging van een autosnelweg en waarvan de uitvoering nog niet (volledig) heeft plaatsgevonden. Het betreft de volgende Tracébesluiten: TB A12/A15 Ressen – Oudbroeken (2017), TB A1 Apeldoorn-Azelo, TB A27 Houten-Hooipolder, TB N35 Nijverdal – Wierden en TB A2 Vonderen – Kerensheide.

Tracébesluit A12/A15 Ressen – Oudbroeken (2019)

Op 18 februari 2019 is het Tracébesluit A12/A15 Ressen – Oudbroeken (2019) tot wijziging van het Tracébesluit A12/A15 Ressen – Oudbroeken (2017) vastgesteld. In dit tracébesluit tot wijziging is een verlaging van de maximumsnelheid op een deel van de A50 opgenomen als mitigerende maatregel. Deze maatregel bestaat eruit dat tussen knooppunt A12/A50 Waterberg en knooppunt A1/A50 Beekbergen op beide rijbanen van de A50 tussen 06:00 en 23:00 uur (ongeacht de openstelling van de spitsstrook) een maximumsnelheid van 100 km/uur geldt. In de eerder genoemde Kabinetsbrief van 13 november 2019 is aangegeven dat de effecten van die verlaging niet nogmaals ingezet kunnen en zullen worden. Deze maatregel valt dan ook buiten de reikwijdte van dit verkeersbesluit. Ondanks dat deze maatregel geen onderdeel uitmaakt van onderhavig verkeersbesluit zal de mitigerende maatregel gelijktijdig uitgevoerd worden met de uitvoering van dit verkeersbesluit. Het later uitvoeren van deze maatregel (zoals voorzien in het Tracébesluit A12/A15 Ressen – Oudbroeken 2019) zou tot de ongewenste situatie leiden dat de huidige maximumsnelheid van 120 km/uur tussen 06:00 en 19:00 uur in stand zou blijven.

5. Belangenafweging

Aan dit besluit ligt het belang van artikel 2, tweede lid onder b Wvw ten grondslag, te weten, het voorkomen of beperken van door het verkeer veroorzaakte aantasting van het karakter of van de functie van objecten of gebieden. Specifiek gaat het dan om het beperken van de stikstofdepositie op gevoelige Natura 2000-gebieden.

In de verkeersbesluiten waarmee sinds 2012 de maximumsnelheid op rijkswegen verhoogd is naar 130 km/uur heb ik primair het belang van artikel 2, eerste lid onder d Wvw het zoveel mogelijk waarborgen van de vrijheid van het verkeer als uitgangspunt gehanteerd. Daarbij heb ik aangegeven dat de verhoging van de maximumsnelheid leidt tot aanzienlijke maatschappelijke reistijdbaten alsook dat een hogere snelheid beter aansluit bij de beleving van de automobilist. Met onderhavig verkeersbesluit is er sprake van enige inperking van dit belang: er zal sprake zijn van iets langere reistijden en daarmee samenhangend een verlies van maatschappelijke reistijdbaten.

Tegen de achtergrond van de huidige stikstofproblematiek en het door het kabinet gekozen specifieke maatregelenpakket ben ik van mening dat het beperken van de stikstofdepositie op gevoelige Natura 2000-gebieden op dit moment zwaarder weegt dan het waarborgen van de vrijheid van het verkeer. Daarbij weegt mee – zoals in het Kabinetsbesluit is aangegeven – dat op enig moment kan worden besloten dat de snelheid weer kan worden verhoogd, bijvoorbeeld in het licht van de geplande verschoning van het wagenpark of als er andere bronmaatregelen zijn die hetzelfde effect hebben. Daartoe zal dan wederom een verkeersbesluit genomen moeten worden.

De verlaging van de maximumsnelheid van 100 km/uur tussen 06:00 en 19:00 uur heeft verder geen negatieve gevolgen voor de andere belangen uit artikel 2 lid 1 Wvw:

a. het verzekeren van de veiligheid op de weg;

b. het beschermen van weggebruikers en passagiers;

c. het in stand houden van de weg en het waarborgen van de bruikbaarheid daarvan.

Andere belangen

De algehele snelheidsverlaging overdag zal niet leiden tot nadelige effecten op de omgeving. Een lagere rijsnelheid overdag zorgt voor minder geluidproductie, is gunstiger voor de luchtkwaliteit en leidt evenmin tot negatieve effecten op de verkeersveiligheid. De verlaging van de maximumsnelheid overdag resulteert in een vermindering van de stikstof- en geluidsbelasting op Natura 2000-gebieden. De aanpassing van de maximumsnelheid overdag tussen 06:00 en 19:00 uur van 120 km/uur respectievelijk 130 km/uur naar 100 km/uur heeft geen negatieve gevolgen op grond waarvan afgezien zou moeten worden van de aanpassing.

6. Procedureel

Door mij is de reguliere voorbereidingsprocedure op grond van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) gevolgd. Reden hiervan is dat de Wegenverkeerswet 1994 niet voorschrijft dat de uitgebreide voorbereidingsprocedure van afdeling 3.4 Awb moet worden gevolgd en ik ervan uit ga dat er geen belanghebbenden zijn die onevenredig in hun belangen geschaad worden.

Overeenkomstig artikel 24 van het BABW is overleg gepleegd met de Landelijke Eenheid van de Nationale Politie.

Dit besluit zal bekendgemaakt worden door publicatie in de Staatscourant. Belanghebbenden kunnen tegen dit besluit bezwaar aantekenen zoals weergegeven onder “mededelingen”.

7. Uitvoering

Dit besluit zal volgens de huidige planning uitgevoerd worden van donderdag 12 maart tot en met maandag 16 maart 2020. In het geval dat de geplande werkzaamheden niet door kunnen gaan – bijvoorbeeld als gevolg van slecht weer - zullen de werkzaamheden zo spoedig mogelijk daarna plaatsvinden.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat,

namens deze,

De Directeur-Generaal Rijkswaterstaat,

drs. M.C.A. Blom

MEDEDELINGEN

Mededeling

Publicatie van dit verkeersbesluit vindt plaats in de Staatscourant van 23 december 2019. Op grond van de Algemene wet bestuursrecht kan een belanghebbende tegen dit besluit binnen zes weken na de dag waarop dit is bekendgemaakt een bezwaarschrift indienen. Dit is tot en met maandag 3 februari 2020. Het bezwaarschrift moet worden gericht aan de Minister van Infrastructuur en Waterstaat, t.a.v. Rijkswaterstaat Corporate Dienst, Bestuurlijk-Juridische Zaken en Vastgoed, Postbus 2232, 3500 GE Utrecht, onder vermelding van “Bezwaarschrift Verkeersbesluit Landelijke Snelheidsverlaging - RWS-2019/45657”. 

Het bezwaarschrift dient te zijn ondertekend en ten minste te bevatten:

a. naam en adres van de indiener;

b. de dagtekening;

c. een omschrijving van het besluit waartegen het bezwaarschrift zich richt (datum en nummer of kenmerk);

d. een opgave van de redenen waarom men zich met het besluit niet kan verenigen.

Voorlopige voorziening

Gelijktijdig met of na het indienen van het bezwaarschrift kan – bij een spoedeisend belang – een verzoek worden gedaan tot het treffen van een voorlopige voorziening. Een dergelijk verzoek dient te worden gericht aan de Voorzieningenrechter van de Rechtbank binnen het rechtsgebied waarin de woonplaats gelegen is van degene die het verzoek doet. Bij het verzoek dient een afschrift van het bezwaarschrift te worden overgelegd. Zo mogelijk moet tevens een kopie van het besluit worden toegevoegd waarop het geschil betrekking heeft.

Het verzoek moet zijn ondertekend en tenminste te bevatten

a. naam en adres van de indiener;

b. de dagtekening;

c. een omschrijving van het besluit waartegen het bezwaarschrift zich richt (datum en nummer of kenmerk);

d. een opgave van de redenen waarom men zich met het besluit niet kan verenigen.

Stuur bovendien een kopie van het bezwaarschrift mee.

Kosten

Voor de behandeling van het verzoek om voorlopige voorziening wordt een bedrag aan griffierecht geheven. De griffier van de rechtbank zal daar na de indiening op wijzen en berichten over de hoogte van het bedrag en binnen welke termijn en op welke wijze het bedrag moet worden voldaan.

Nadere informatie

Bel de Landelijke Informatielijn of kijk op www.rijkswaterstaat.nl/maximumsnelheid. Hier kunt u eveneens overzichtskaarten vinden van de na dit besluit geldende maximumsnelheden op het autosnelwegennet onder beheer van het Rijk.  

Bijlage A overzicht van autosnelwegtrajecten waar de maximum geldende snelheid wordt aangepast naar 100 km/uur tussen 06:00 en 19:00 uur.

Bijlage B overzicht van spitsstrook trajecten waar bord C23-02 verwijderd wordt.