Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 10 december 2018
Charlotte Bekker heeft namens UMC Utrecht, Universiteit Utrecht en de Sint Maartenskliniek
onderzoek gedaan naar medicijnverspilling en hieruit geconcludeerd dat Nederland minstens
40 miljoen euro op de zorg kan besparen, omdat het te voorkomen was geweest dat patiënten
te veel medicijnen meekregen.1 Zij doet een aantal relevante aanbevelingen, zoals het niet meer op de «automatische
piloot» medicatie voorschrijven en het opnieuw uitgeven van dure medicijnen waarvan
de kwaliteit kan worden gegarandeerd.
Ook ik hecht belang aan het voorkomen van verspilling van medicatie en ondersteun
de aanbevelingen van Charlotte Bekker daarom van harte. Enerzijds omdat weggegooide
middelen slecht voor het milieu zijn, en anderzijds omdat deze middelen geld hebben
gekost (zowel aan grondstoffen als aan productie en distributie) en verspilling niet
past bij een doelmatige inzet van (premie)gelden.
De afgelopen jaren is veel gebeurd om verspilling in de zorg te verminderen. Van 2013
tot 2016 was er het programma «Aanpak verspilling in de zorg» (Kamerstuk 33 654, nr. 1). Dit programma was opgedeeld in deelprogramma’s waaronder het thema tegengaan verspilling
geneesmiddelen. In dat deelprogramma is stevig ingezet op het verminderen van de oorzaak
van verspilling bij geneesmiddelen te weten het tegengaan dat er medicijnen overblijven.
Er zijn diverse afspraken gemaakt met de partijen uit de sector, bijvoorbeeld de prescriptieregeling.
Hierin is onder andere afgesproken dat bij geneesmiddelen boven de € 1.000,– per maand
na de eerste uitgifte voor maximaal één maand wordt afgeleverd gedurende de instelperiode
(eerste zes maanden) en dat bij eerste uitgifte van medicatie altijd voor maximaal
14 dagen wordt meegegeven.
Er moet altijd worden afgewogen tussen wat enerzijds noodzakelijk en veilig is, maar
anderzijds wat praktisch is voor de patiënt en onnodige terhandstellingskosten voorkomt.
Iedere keer dat een recept wordt opgehaald bij de apotheek moet de patiënt namelijk
terhandstellingskosten betalen voor het werk van een apotheek, of het nou gaat om
één of zes doosjes geneesmiddelen per keer.
Er is daarnaast veel aandacht geweest en onderzoek gedaan naar hergebruik van medicatie
in de zorg. Dit blijkt in de praktijk weerbarstig, omdat heruitgifte van medicijnen
met behulp van bijvoorbeeld een temperatuursensor of chiptechnologie, vanwege de kosten
van het opnieuw in het proces brengen alleen rendabel is bij vrij dure medicijnen.
Volgens het onderzoek van Charlotte Bekker ligt het omslagpunt bij € 100,– per verpakking
voor medicijnen die op kamertemperatuur bewaard kunnen worden, in het geval van een
gekoeld product bij € 215,–.
In 70% van de gevallen zijn de kosten van de overgebleven medicijnen echter minder
dan circa € 2,50,– per patiënt per maand. De logistieke kosten voor het organiseren
van heruitgifte wegen dan niet op tegen de mogelijke besparingen die dit in euro’s
oplevert. Bij dure medicijnen ligt dit anders.
Een aantal initiatieven vanuit de sector die helpen verspilling tegen te gaan, ondersteun
ik. Een voorbeeld hiervan is het doorgebruiken van thuismedicatie in het ziekenhuis.
Ook de inzet van farmabuddy’s leidt tot goede resultaten. Farmabuddy’s zijn apothekersassistenten
die heel intensief betrokken zijn bij het zorgproces in de laatste levensfase, waardoor
er minder (onnodig) gebruik van medicijnen plaatsvindt. Via een financiële tegemoetkoming
stimuleer ik dat op meerdere plaatsen in Nederland farmabuddy’s worden opgeleid en
ingezet.
Door de inspanningen van de afgelopen jaren is de aandacht voor verspilling toegenomen
en blijven veldpartijen kijken naar mogelijkheden om deze op verantwoorde wijze terug
te dringen. Tegelijkertijd laat dit onderzoek zien dat er nog veel winst is te behalen,
onder andere door gepaster voor te schrijven en af te leveren. Op 28 november 2018
is er naar aanleiding van het proefschrift van Charlotte Bekker een bijeenkomst geweest
van stakeholders, waaruit bleek dat partijen bereid zijn om gezamenlijk te kijken
of hergebruik van dure geneesmiddelen mogelijk is. Ik roep alle betrokken partijen
dan ook op om de aandacht op verspilling niet te laten verslappen en de aanbevelingen
uit het onderzoek ter harte te nemen.
De Minister voor Medische Zorg,
B.J. Bruins