32 500 V Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (V) voor het jaar 2011

Nr. 186 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 20 mei 2011

Naar aanleiding van de moties van de Kamerleden El Fassed (Groen Links)/Dijkhof (VVD) (motie 32 500 V, nr. 41) en Dikkers (PvdA) (motie 32 500 V, nr. 23) waarin verzocht wordt om een start te maken met het ontsluiten van beschikbare OS-gegevens, informeer ik u over het plan van aanpak om deze ontsluiting te realiseren.

In het debat van 15 december 2010 met de Tweede Kamer over de begroting van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (Handelingen II 2010/11, nr. 35, blz. 41–79 en 83–112) heb ik aangegeven beide moties als ondersteunend aan het beleid te zien. Evenals de Kamer vind ik dat transparantie de effectiviteit en kwaliteit van onze hulp ten goede komt. Het beschikbaar stellen en toegankelijk maken van actuele OS-gegevens stelt overheden in partnerlanden in staat om beter te plannen en te sturen. Het stelt de bevolking in deze landen in staat kennis te nemen van de ontvangen hulp zodat de eigen regering hierop aangesproken kan worden. Tot slot wordt het Nederlandse publiek in staat gesteld gedetailleerd zicht te krijgen op de besteding van hulpgelden.

Om deze openheid internationaal te bewerkstelligen zijn verschillende donoren¹, waaronder Nederland, ontwikkelingslanden² en maatschappelijke organisaties³ in februari 2011 een gezamenlijke internationale standaard overeengekomen. Deze standaard omvat gemeenschappelijke definities van OS-gegevens waarmee de internationale vergelijkbaarheid bevorderd wordt en een gemeenschappelijk elektronisch data format dat het delen van gegevens ondersteunt. Afgesproken is dat de overeengekomen standaard gefaseerd zal worden ingevoerd, waarbij in de eerste fase die gegevens gepubliceerd zullen worden die al in de informatiesystemen van donoren zitten.

Nederland zal in deze eerste fase zowel algemene als activiteitengegevens publiceren. De algemene gegevens betreffen het meerjarig (3 jaar) ODA budget, de meerjarige landenbudgetten en de meerjarige ongeoormerkte bijdragen aan grote OS organisaties zoals VN organisaties, de Wereldbank en niet-gouvernementele organisaties. Bij de activiteitengegevens gaat het om de naam en omschrijving van alle ± 3000 activiteiten, de uitvoerende organisatie, het ontvangende land, de hulpmodaliteit, de sectorale kenmerken en de financiële realisatiecijfers. De gegevens zullen ieder kwartaal geactualiseerd worden.

De eerste fase zal in oktober 2011 afgerond worden. Daarmee zal Nederland, na het VK, de tweede donor zijn die overgaat tot publicatie van actuele OS-informatie. Met deze publicatie in oktober 2011 zal Nederland voldoen aan de internationale afspraak om voor de High Level Forum on Aid Effectiveness te Busan (november 2011) een belangrijk deel van de OS gegevens publiek beschikbaar te stellen.

Tijdens de uitvoering van de eerste fase zal een analyse worden gemaakt van de technische haalbaarheid van de tweede fase van het transparantie traject. Bij de uitvoering van de tweede fase zullen gegevens die nu nog niet op een geautomatiseerde wijze eenvoudig toegankelijk zijn, zoals voortgangsrapportages, evaluaties, meerjarige strategische plannen, planningscijfers en resultateninformatie op activiteitenniveau worden gepubliceerd. Ik verwacht in februari 2012 een besluit te kunnen nemen over de implementatie van de tweede fase. De doorlooptijd van deze tweede fase is nog ongewis. Deze is mede afhankelijk van de technische afbakening en het ambitieniveau. Duidelijk is wel dat dit technisch gezien een zwaarder traject zal worden dan de eerste fase, omdat een aantal gegevens niet in het centrale management informatiesysteem van het ministerie wordt vastgelegd.

De staatssecretaris van Buitenlandse Zaken,

H. P. M. Knapen

Planning voor de publicatie van actuele OS-informatie

Waarom

• Het beschikbaar en toegankelijk maken van actuele OS gegevens (financieel en beleidsmatig) stelt overheden in partnerlanden in staat om beter te plannen en te sturen.

• Het stelt de bevolking in partnerlanden in staat kennis te nemen van de ontvangen hulp zodat de eigen regering hierop aangesproken kan worden.

• Het stelt het Nederlandse publiek in staat gedetailleerd zicht te krijgen op de besteding van hulpgelden.

• Transparantie van OS-gegevens in zijn algemeenheid en het International Aid Transparency Initiative (IATI) in het bijzonder zijn tijdens het wetgevingsoverleg en het begrotingsdebat Buitenlandse Zaken van december 2010 onderwerp van discussie geweest.

• Moties hierover werden ingediend door de Kamerleden El Fassed (GroenLinks)/Dijkhof (VVD) (Motie 32 500 V, nr. 41) en Dikkers (PvdA) (motie 32 500 V, nr. 23). Beide moties werden als ondersteuning van het beleid gezien.

• Toegezegd is om voor de Voorjaarsnota met een plan van aanpak te komen voor het ontsluiten van OS-gegevens.

Hoe

• Donoren, ontwikkelingslanden en maatschappelijke organisaties maken gegevens beschikbaar en toegankelijk via een gezamenlijke internationale standaard waarbinnen actuele informatie gedeeld kan worden.

• Deze standaard omvat:

  • Overeenstemming over wat er gepubliceerd wordt;

  • Gemeenschappelijke definities van gegevens om internationale vergelijkbaarheid te bevorderen;

  • Gemeenschappelijk elektronische data format dat het delen van gegevens ondersteunt;

  • Een implementatie framework dat voorziet in wat donoren gaan publiceren en hoe donoren aanspreekbaar zijn op naleving hiervan.

• Deze internationale standaard is in februari 2011 na consultatie met partnerlanden en maatschappelijke organisaties tot stand gekomen. Met deze gezamenlijke standaard zal het probleem van vele elkaar overlappende rapportagesystemen voor een belangrijk deel ondervangen worden (publish once, use often).

• IATI zal een register publiceren waarin de weblocaties vermeldt staan waar de verschillende donoren hun gegevens hebben gepubliceerd. Donoren bepalen zelf de locatie waar deze gegevens gepubliceerd worden (centraal, decentraal of via een derde partij).

• Internationaal is afgesproken dat de overeengekomen standaard gefaseerd ingevoerd wordt, waarbij in de eerste fase die gegevens gepubliceerd worden die al in de systemen van donoren zitten.

Welke gegevens (fase 1)

• Algemene gegevens:

  • Meerjarig (3 jaar) ODA budget; conform HGIS nota.

  • Meerjarige (3 jaar) landen budgetten; conform HGIS nota.

  • Meerjarige (3 jaar) ongeoormerkte bijdragen aan grote OS organisaties zoals VN organisaties, Wereldbank, INGO’s; conform rapportage aan OESO/DAC.

• Activiteiten gegevens (voor alle ± 3000 activiteiten; per kwartaal actualiseren):

  • Naam en omschrijving van de activiteit.

  • Start- en einddatum van de activiteit.

  • Uitvoerende organisatie.

  • Ontvangende land/regio.

  • Hulpmodaliteit (Algemene Begrotingssteun, Sectorale Begrotingssteun, basket financiering, project financiering).

  • Sectorale gegevens en beleidskenmerken.

  • Mate van gebondenheid aan leveranties uit donorland.

  • Financiële realisatiecijfers (kas en verplichtingen).

Fasering

• Mei – september 2011:

  • Afronden technische specificaties.

  • Productie IATI-module, testen en acceptatie eindproduct.

  • Informeren OS dienstonderdelen BZ.

  • Selectie hostingsite.

• Oktober 2011: publicatie van OS gegevens conform IATI fase 1.

• November 2011: High Level Forum on Aid Effectiveness (HLF IV Busan) presentatie Nederlandse voortgang op het transparantie dossier.

• November 2011–februari 2012: analyse, afbakening en specificatie IATI fase 2 bestaande uit:

  • Planningscijfers op activiteiten niveau.

  • Beoordelings documenten en voortgangsrapportages activiteiten, meerjarige strategische plannen en jaarplannen, evaluaties op activiteiten- en beleidsniveau.

  • Resultaten informatie op activiteitenniveau.

• Vervolgstappen IATI fase 2 afhankelijk van definiëring afbakening en omvang te publiceren gegevens.

---

1 Duitsland, Zwitserland, Noorwegen, Wereldbank, VK, EC, Ierland, Zweden, Finland, Spanje, Australië, Nieuw Zeeland, Nederland Denemarken Hewlett Foundation, GAVI, Asian Development Bank, UNDP, African Development Bank.

2 Sierra Leone, Liberia, Bangladesh, Honduras, Congo, DRC, Ghana, Rwanda, Indonesië, Nepal, Vietnam, Papua Nieuw Guinea, Moldavië, Montenegro, Colombia, Burkina Faso, Malawi, Dominicaanse Republiek, Syrië.

3 Development Gateway, Publish What You Fund, Transparency International, Better Aid, Development Initiatives Poverty research.