Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 5 maart 2012
Naar aanleiding van uw verzoek van 17 februari jl. ontvangt u bijgaand een nadere
toelichting op het bericht dat de Europese Commissie 14,6 miljoen euro aan landbouwsubsidie
terugvordert van Nederland. Daarbij wordt tevens ingegaan op uw vraag of deze gelden
worden teruggevorderd bij de begunstigden.
Inleiding
De genoemde correctie heeft betrekking op de implementatie en de controle van cross compliance door Nederland in de aanvraagjaren 2005, 2006 en 2007. Cross compliance vormt sinds 2005 een belangrijk onderdeel van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid
(GLB). Dat betekent dat boeren moeten voldoen aan bepaalde beheerseisen uit de Europese
regelgeving op het gebied van het milieu, de volks-, dier- en plantgezondheid, en
dierenwelzijn. Daarnaast zijn er aanvullende eisen om landbouwgrond in goede landbouw-
en milieuconditie te houden. Boeren die niet aan deze eisen voldoen worden gekort
op de ontvangen steun uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. De controle op de
cross compliance voorwaarden en het sanctioneren wordt in gedeeld beheer uitgevoerd door de lidstaten.
Bevindingen Europese Commissie
In 2007 heeft de auditdienst van de Europese Commissie een audit in Nederland uitgevoerd.
Bij deze audit stuitte de Commissie op een aantal tekortkomingen. Zo had Nederland
voor bepaalde doelstellingen nog geen controleerbare voorschriften vastgesteld. Daarnaast
werd het totaal aantal voorgeschreven controles niet gehaald (1% van het aantal begunstigden)
en kregen landbouwers naar de mening van de Europese Commissie te lage sancties opgelegd.
Op grond van de Europese regelgeving betreffende de financiering van de landbouwfondsen
kan de Europese Commissie een financiële correctie opleggen op de betalingen aan lidstaten
indien als gevolg van tekortschietende controles verliezen voor de fondsen (kunnen)
zijn opgetreden. Indien de omvang van financiële schade voor het Landbouwgarantiefonds
niet te berekenen is, past de Europese Commissie een forfaitaire correctie toe. Bij
de onderhavige audit over cross compliance heeft de Europese Commissie besloten over aanvraagjaar 2005 0,3% van het ontvangen
budget te korten, over aanvraagjaar 2006 0,6% en over aanvraagjaar 2007 1%.
Advies bemiddelingsorgaan
Nadat de Europese Commissie in 2008 het voornemen bekendgemaakt had om Nederland vanwege
de tekortkomingen een korting op te leggen, heeft Nederland deze zaak voorgelegd aan
het onafhankelijke Bemiddelingsorgaan van het Europees Landbouw- en Garantiefonds
(ELGF-fonds). Het Bemiddelingsorgaan oordeelde dat de Europese Commissie niet overtuigend
heeft aangetoond dat de Nederlandse autoriteiten volkomen ondoeltreffend controleerden
en heeft de Commissie in overweging gegeven de correctie te halveren. De Commissie
heeft daar echter geen gehoor aan gegeven.
Andere lidstaten
De bevindingen in Nederland staan niet op zichzelf. Ook bij audits in andere lidstaten
heeft de Commissie vergelijkbare tekortkomingen geconstateerd. Zo heeft de Europese
Commissie 30 miljoen euro teruggevorderd van het Verenigd Koninkrijk, 7 miljoen euro
van Duitsland en 70 miljoen euro van Frankrijk.
Vervolg
Voor de cross compliance zal Nederland niet overgaan tot terugvordering bij de eindbegunstigden. De tekortkomingen
hebben namelijk betrekking op het beheers- en controlesysteem van Nederland.
Naar aanleiding van de audit heeft Nederland de nodige verbeteringen doorgevoerd.
Voor diverse doelstellingen zijn controleerbare voorschriften vastgesteld. Het sanctieregime
is aangescherpt en het aantal controles is opgevoerd. In 2011 heeft de Europese Commissie
een vervolgaudit uitgevoerd naar de toepassing van cross compliance in Nederland. De uitkomsten van deze audit zijn nog niet bekend.
De geconstateerde tekortkomingen in de diverse lidstaten worden onder andere veroorzaakt
door de complexiteit van de regelgeving en bepalingen die voor meerdere uitleg vatbaar
zijn. In de huidige onderhandelingen over het nieuwe GLB zet ik daarom sterk in op
vereenvoudiging van regelgeving, m.n. ook op het vlak van cross compliance.
Gevolgen voor begroting EL&I 2012
Voor eventuele door de Europese Commissie opgelegde financiële correcties, is een
begrotingsreserve (artikel 16) binnen de begroting van het ministerie van Economische
Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) gevormd. De onderhavige financiële correctie wordt
in 2012 ten laste van deze interne begrotingsreserve gebracht.
De staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, H. Bleker