Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 5 april 2019
Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft een werkwijzer
maatschappelijke kosten-batenanalyses (MKBA’s) laten opstellen voor digitaliseringsprojecten
van de overheid met maatschappelijke impact. Hierbij bied ik u deze Werkwijzer voor maatschappelijke kosten-batenanalyse van de digitale overheid ter kennisneming aan1, zoals toegezegd in de aanbiedingsbrief bij de Algemene Leidraad voor maatschappelijke
kosten-batenanalyse2 en zoals ook is gebeurd bij eerdere MKBA-werkwijzers.
De Werkwijzer voor een MKBA in de digitale overheid
Maatschappelijke kosten-batenanalyse is een instrument ter verbetering van overheidsprojecten
en ter ondersteuning van overheidsbesluitvorming over investeringen. In 2013 is de
Algemene Leidraad voor maatschappelijke kosten-batenanalyse uitgebracht, die in algemene
zin aangeeft hoe MKBA’s dienen te worden uitgevoerd. Vanwege de brede toepasbaarheid
van de Algemene Leidraad heeft het kabinet destijds bepaald dat werkwijzers worden
ontwikkeld om het instrument MKBA meer specifiek toe te kunnen passen op verschillende
beleidsterreinen.
MKBA’s dragen bij aan de ontwikkeling van betere beleidsalternatieven en een realistischer
projectbegroting door een diepgaande analyse van het (maatschappelijke) probleem of
de (maatschappelijke) kansen, en van de verschillende beleidsopties. In de werkwijzer
is de MKBA-systematiek praktisch bruikbaar en concreet gemaakt voor digitaliseringsprojecten
van de overheid met maatschappelijke impact: de werkwijzer biedt een denkkader, een
stappenplan en kengetallen.
Bestaande instrumenten, zoals business cases, het Integraal afwegingskader voor beleid
en regelgeving (IAK), het handboek Portfoliomanagement en ICT-markttoetsen zijn bouwstenen
voor een MKBA die wordt opgesteld volgens deze werkwijzer. In de werkwijzer is uitgegaan
van het stappenplan uit de Algemene Leidraad voor MKBA en is gebruik gemaakt van de
ervaring met MKBA’s voor digitaliseringsprojecten voor de overheid. Verder bevat de
werkwijzer een overzichtstabel van de verschillende vormen van onzekerheden die kunnen
optreden bij ICT-projecten en wordt ook aangegeven hoe daarmee kan worden omgegaan.
De kwaliteit van alle MKBA’s van de rijksoverheid wordt gewaarborgd door standaard
de Algemene Leidraad voor MKBA te volgen bij het opstellen van een MKBA. Departementen
kunnen een eigenstandige afweging maken om deze MKBA-werkwijzer of onderdelen daarvan
te gebruiken. Binnen het Ministerie van BZK zal deze werkwijzer standaard worden toegepast
bij projecten met investeringskosten vanaf € 5 mln.
Toetsing door Planbureaus
Aan het Centraal Planbureau en het Planbureau voor de Leefomgeving is gevraagd deze
werkwijzer te toetsen. De conclusie van deze toets is dat de werkwijzer overeenstemt
met de voorschriften en richtlijnen van de Algemene Leidraad voor MKBA. Deze werkwijzer
vormt volgens de planbureaus een adequate leidraad voor het opstellen van MKBA’s op
het gebied van de digitale overheid.
Meerwaarde van de werkwijzer
Ik verwacht dat deze werkwijzer de kwaliteit van MKBA’s op het terrein van de digitale
overheid ten goede zal komen en daarmee ook zal bijdragen aan gedegen besluitvorming
over digitaliseringsprojecten van de overheid met maatschappelijke impact.
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
K.H. Ollongren