Vragen van het lid Tjeerd de Groot (D66) aan de Minister van Infrastructuur en Waterstaat
over het bericht «Na 40 jaar verwaarlozing ligt het lot van Lange Jaap in de handen
van Mark Harbers» (ingezonden 11 januari 2022).
Antwoord van Minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen 31 januari
2022).
Vraag 1
Kunt u een specifieke schets geven van de ontwikkelingen in de onderzoeken, rapporten
en besluitvorming rond de onderhoudswerkzaamheden van de Lange Jaap van de afgelopen
30 jaar?1
Antwoord 1
Voor het antwoord op deze vraag verwijs ik u naar de Kamerbrief van 9 december, de
daarbij gevoegde tijdlijn en naar de achterliggende onderzoeksrapporten die te vinden
zijn op rws.nl/langejaap.
Vraag 2
Klopt het dat de ernstige staat van de vuurtoren in Den Helder, Lange Jaap genoemd,
reeds in de jaren negentig van de vorige eeuw bekend was bij Rijkswaterstaat?
Antwoord 2
Voor zover nu bekend uit de opgestelde tijdlijn, zie ook vraag 1, zijn in 1998 scheuren
in de vloeren van de vuurtoren geconstateerd tijdens een onderhoudsinspectie. Uit
die inspectie bleek toen niet dat er aanleiding was om te twijfelen aan de constructieve
veiligheid van de vuurtoren.
Vraag 3
Kunt u toelichten waarom naar aanleiding van deze signalen geen actie is ondernomen?
Antwoord 3
Naar aanleiding van de signalen in 1998 is een voorstel door Rijkswaterstaat gedaan
voor het versterken van de vloeren. Dit eerste voorstel werd afgewezen door de gemeente
Den Helder en de toenmalige Rijksdienst voor de monumentenzorg (Rdmz). Met deze partijen
zijn vervolgens verstevigingsmaatregelen afgesproken en vergund die passend zijn bij
het monument. De gemeente heeft hiervoor vergunning verleend en in 2001–2002 zijn
verstevigingen onder enkele vloerdelen aangebracht.
Vraag 4
Kunt u toelichten welke (kosten)parameters u hanteert bij het maken van een afweging
tussen behoud enerzijds en sloop en/of herbouw anderzijds?
Antwoord 4
Ik streef naar het behoud van de vuurtoren. Daar zijn de huidige interventies zoals
het aanvullende onderzoek door Maljaars en Spelt ook op gericht. Daarbij zijn de technische
haalbaarheid en de veiligheid leidend. Mocht blijken dat de kosten voor het behoud
van de vuurtoren disproportioneel hoog zijn, volgt op dat moment opnieuw een afweging.
Vraag 5
Kunt u aangeven hoe maatschappelijke kosten zoals cultureel aanzien, verlies van historisch
erfgoed en eventueel gederfde toeristische inkomsten hierin worden meegewogen?
Antwoord 5
Bij de afwegingen over de mogelijkheden tot behoud van de vuurtoren worden de RCE,
de gemeente Den Helder en andere omgevingspartijen nauw betrokken met als doel zoveel
als mogelijk alle verschillende aspecten mee te wegen in de besluitvorming.
Vraag 6
Kunt u, als het behoud van de vuurtoren geen haalbare optie blijkt, schetsen wat de
verwachte kosten zijn van sloop en/of herbouw?
Antwoord 6
Op dit moment is dat niet in te schatten. Nader onderzoek de komende periode zal moeten
uitwijzen wat de kosten zullen zijn van herstel, sloop en/of herbouw.
Vraag 7
Bent u het ermee eens dat Rijkswaterstaat meest aannemelijk de aangewezen partij is
om op te draaien voor deze kosten?
Antwoord 7
Vanzelfsprekend liggen de kosten bij het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat
dat Rijkswaterstaat financiert. Mijn aandacht is nu eerst gericht op het behouden
van de toren indien dat technisch en veilig mogelijk is. Op het moment dat het besluit
over herstel, sloop en/of herbouw genomen moet worden, zal de financiering onderdeel
uitmaken van het besluitvormingsproces.
Vraag 8
Welke stappen heeft u reeds ondernomen om de processen en de besluitvorming rondom
het onderhoud van cultureel erfgoed zoals Lange Jaap te verbeteren?
Antwoord 8
Zoals aangegeven in Kamerbrief van 9 december is de Secretaris-Generaal van het Ministerie
van Infrastructuur en Waterstaat gevraagd om een extern onderzoek uit te laten voeren
naar het proces, zodat eventuele verbeteringen kunnen worden doorgevoerd in de werkwijze.
Ook ben ik met de RCE in gesprek over een gezamenlijke visie op de toekomst van monumentale
vuurtorens in Nederland.
X Noot
1De Volkskrant, 9 januari 2022