Vragen van het lid Ceder (ChristenUnie) aan de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur
en Wetenschap en de Minister van Justitie en Veiligheid over het afgelasten van concerten
van het Jerusalem Quartet (ingezonden 15 mei 2024).
Antwoord van Staatssecretaris Gräper-van Koolwijk (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap)
(ontvangen 16 mei 2024).
Vraag 1
Heeft u kennisgenomen van het feit dat Het Concertgebouw ervoor gekozen heeft om de
concerten van het Jerusalem Quartet op 16 en 18 mei 2024 af te gelasten, met als reden
de veiligheid van de medewerkers, bezoekers en musici?
Antwoord 1
Ja, hiervan heb ik kennis genomen.
Vraag 2
Deelt u de mening dat hiermee de vrijheid van expressie van deze artiesten in het
geding gekomen is?
Antwoord 2
Ja. Ik wil benadrukken dat dit een zeer onwenselijke situatie is. Ik betreur de annulering
van het concert van dit Israëlische ensemble dan ook zeer. Afgelopen maandag (13 mei)
is tijdens de Catshuissessie door o.a. afgevaardigden vanuit de culturele sector en
leden van het kabinet uitvoerig gesproken over de waarde van
meerstemmigheid en het belang dat culturele instellingen een veilige ruimte faciliteren,
voor iedereen. Dit vraagt «moed en steun». Moed vanuit de gehele samenleving. Vanuit
de sector is ook benadrukt dat de culturele sector deze rol wil spelen. De vrijheid
van expressie is essentieel en mag niet onder druk komen te staan.
Vraag 3
Hoe verhoudt deze aankondiging zich tot het gesprek wat u had met de culturele sector
waarin deze heeft benadrukt «dat een voorstel of concert of andere culturele activiteit
niet geannuleerd wordt vanwege een Joods thema of de Joodse achtergrond van artiesten,»
zoals u schreef in antwoord op eerdere Kamervragen?1
Antwoord 3
Mijn uitspraak van toen geldt nog steeds: het mag niet zo zijn dat een voorstelling
of concert of andere culturele activiteit geannuleerd wordt vanwege een Joods thema
of de Joodse achtergrond van artiesten. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt uiteindelijk
bij culturele instellingen; zij zijn zelf verantwoordelijk voor hun programmering
en voor de veiligheid van de medewerkers en het publiek. Het Concertgebouw geeft aan
dat zij bij het concert van het Jerusalem Quartet de veiligheid in het gebouw niet
kunnen garanderen in verband met de aangekondigde demonstraties. De protesten die
de afgelopen weken in Amsterdam hebben plaatsgevonden zijn daarbij een belangrijke
factor geweest. Ik heb begrip voor dit besluit. Het besluit van Het Concertgebouw
is niet alleen een incident in de culturele sector, maar raakt aan een breder maatschappelijk
vraagstuk met een gedeelde maatschappelijke verantwoordelijkheid. We moeten er met
elkaar alles aan doen om te verzekeren dat de dreiging van geweld en intimidatie niet
loont.
Vraag 4
Is er contact geweest tussen u en Het Concertgebouw in de aanloop naar dit besluit,
mede in het licht van het voorgaande?
Vraag 5
Is er contact geweest tussen Het Concertgebouw en de driehoek van Amsterdam bij de
totstandkoming van dit besluit? Ziet de driehoek ook noodzaak om de concerten af te
gelasten?
Antwoord 5
Er was contact gelegd vanuit Het Concertgebouw met partners binnen de driehoek. Het
Concertgebouw heeft echter zelf de beslissing genomen om dit concert af te gelasten,
voordat er een advies vanuit de driehoek was gegeven.
Vraag 6
Op welke manier kunt u zich inzetten om ervoor te zorgen dat de concerten alsnog doorgang
kunnen vinden?
Antwoord 6
Ik heb begrepen dat Het Concertgebouw bezig is vervangende data te vinden om de concerten
alsnog te laten plaatsvinden.
Vraag 7
Kunt u toezeggen om opnieuw in gesprek te gaan met de culturele sector om te voorkomen
dat er in de toekomst meer culturele activiteiten zullen worden geannuleerd?
Antwoord 7
Ja. Er is direct na het naar buiten komen van dit besluit contact geweest met Het
Concertgebouw en Kunsten ’92. De komende tijd zal ik aan de hand van deze casus met
de sector verkennen hoe we kunnen voorkomen dat zich opnieuw een situatie voordoet
waarin een organisatie zich genoodzaakt ziet een activiteit te annuleren vanwege dreiging.
Vraag 8
Kunt u deze vragen uiterlijk woensdag 15 mei 2024 beantwoorden, aangezien het eerste
concert gepland was op 16 mei aanstaande?
Antwoord 8
Helaas is het door de benodigde afstemming niet gelukt om de vragen binnen één dag
te beantwoorden. De vragen zijn voorafgaand aan het eerste geplande concert op 16 mei
aan u verstuurd.
X Noot
1Aanhangsel van de Handelingen II, vergaderjaar 2023–2024, nr. 1461.