Vragen van de leden Paternotte en Hagen (beiden D66) aan de Ministers van Infrastructuur en Waterstaat en van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over het Duitse vliegverbod voor Portugal en Rusland (ingezonden 28 juni 2021).

Antwoord van Minister Van Nieuwenhuizen Wijbenga (Infrastructuur en Waterstaat), mede namens Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (ontvangen 7 juli 2021).

Vraag 1

Kent u het bericht «COVID: Germany restricts travel to Russia, Portugal»?¹

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Is er contact geweest met Nederland voordat de Duitse regering besloot tot het instellen van een vlieg- en reisverbod voor Portugal en Rusland? Zo ja, heeft Duitsland de overwegingen gedeeld die hebben geleid tot het instellen van deze reisbeperking?

Antwoord 2

Voor zover bekend heeft de Duitse regering geen contact gezocht met Nederland voor het instellen van een vlieg- en reisverbod voor Portugal en Rusland.

Vraag 3

Klopt het dat Nederland momenteel (26 juni) voor het grootste deel van Portugal (m.u.v. regio Lissabon) een geel reisadvies heeft en bij terugkeer in Nederland dus geen negatieve coronatest nodig is?

Antwoord 3

Ja. De reisadviezen worden bepaald op basis van de wekelijkse adviezen van het RIVM en informatie van Nederlandse ambassades. Het RIVM baseert zich hierbij mede op de informatie van het ECDC, maar ook op eigen informatie over bijvoorbeeld het aantal reizigers dat besmet uit een land is teruggekeerd. Het RIVM concludeert vooralsnog dat het grootste gedeelte van Portugal geen hoogrisicogebied is, waardoor het reisadvies momenteel geel is. Voor de regio Lissabon heeft het RIVM het advies gegeven dit gebied als hoogrisicogebied aan te wijzen, waardoor het reisadvies momenteel oranje is. Vanaf 1 juli geldt dan dat men bij terugkeer uit een hoogrisicogebied naar Nederland een test-, vaccinatie- of herstelbewijs moet hebben. Het RIVM monitort de situatie in Portugal nauwgezet en indien hiertoe aanleiding is kan het RIVM gevraagd en ongevraagd, ook tussentijds, adviseren de risicoaanduiding aan te passen. Indien de risicoaanduiding wordt aangepast kan dit ook gevolgen hebben voor het reisadvies.

Vraag 4

Deelt u de mening van de vragenstellers dat Duitsland (met zowel vliegverbod, negatieve testplicht én verplichte quarantaine) en Nederland (geen van deze drie regels) hiermee totaal verschillend reisbeleid hebben voor Portugal?

Antwoord 4

Het is een feitelijke constatering dat er verschillen zijn.

Vraag 5

Herinnert u zich de volgende passage in de Kamerbrief van vorige week, waarin u verwijst naar het OMT-advies: «Het is van groot belang voor de volksgezondheid om eventuele vliegverboden en andere maatregelen rondom reizen in Europees verband af te stemmen, om te voorkomen dat via landen met een minder stringent beleid risico’s op introductie van nieuwe varianten ontstaan.»? Zo ja, hoe beoordeelt u de huidige situatie ten aanzien van reisbeperkingen in het licht van dit advies?

Antwoord 5

Het is uit het oogpunt van dit OMT-advies wenselijk om verschillen in reisbeleid tussen EU-landen zoveel mogelijk te beperken. Daarom zijn in Europees verband afspraken gemaakt over inreisregels. Deze zijn vastgelegd in zogenoemde Raadsaanbevelingen. Nederland volgt deze aanbevelingen zoveel mogelijk bij het vaststellen van inreisregels en reisadviezen. Het reisadvies voor Portugal is in lijn met de Europese Raadsaanbevelingen tot stand gekomen en naar aanleiding van het RIVM-advies vastgesteld, waarbij onder andere de virusincidentie in Portugal doorslaggevend is. Op basis van het advies was het mogelijk om het reisadvies aan te passen naar een geel reisadvies, met uitzondering van de regio Lissabon.

Vraag 6

Deelt u de indruk van de vragenstellers dat de Duitse reisbeperking een stuk minder effectief is nu alle EU-burgers zonder coronatest van Portugal via Schiphol naar Duitsland kunnen reizen?

Antwoord 6

Het kabinet is van mening dat de Europese inreisbeperkingen het meest effectief zijn als ze door alle lidstaten eenduidig worden ingevoerd. Met het oog op de gewenste coördinatie heeft Nederland de Europese Raadsaanbevelingen geïmplementeerd. Het is echter zo dat lidstaten de vrijheid hebben om hiervan af te wijken en bijvoorbeeld reisbeperkingen in kunnen stellen voor landen waarvoor dat op grond van de Raadsaanbevelingen niet wordt geadviseerd. Daarnaast bieden deze Raadsaanbevelingen de lidstaten ook de vrijheid om voor oranje gebieden volgens de ECDC-kaart, zoals Portugal, al dan niet extra maatregelen te treffen. Omdat we zien dat de incidentie in de regio Lissabon de afgelopen weken snel gestegen is, heeft Nederland die regio ook als hoogrisico aangemerkt en moet men een test-, vaccinatie- of herstelbewijs hebben als ze daarvandaan naar Nederland reizen.

Vraag 7

Is er sprake van structureel overleg met onze buurlanden over het instellen van reisbeperkingen deze zomer? Zo ja, hoe ziet dit overleg eruit? Zo nee, bent u bereid hier wel met buurlanden afspraken over te maken?

Antwoord 7

Er is wekelijks overleg met de buurlanden over coronagerelateerde zaken. In de zogeheten Taskforce Corona delen Nederland, België en de Duitse deelstaten Noordrijn-Westfalen, Nedersaksen en Rijnland-Palts informatie en signaleren knelpunten die in de grensregio's spelen. In Beneluxverband vinden eveneens overleggen plaats ter afstemming en coördinatie van maatregelen. Er wordt in deze fora en bilateraal op ambtelijk en bestuurlijk niveau ook gesproken over het vrij verkeer van personen en over reisbeperkingen tussen de betrokken landen. Deze fora zijn vanwege hun samenstelling niet geschikt om te spreken over reisbeperkingen ten aanzien van derde landen. Nederland en zijn buurlanden nemen daarnaast deel aan het (momenteel) wekelijkse EU-overleg in het kader van de geïntegreerde regeling politieke crisisrespons van de Raad (IPCR) waar gesproken wordt over de coronasituatie in verschillende landen en waar ook de genomen maatregelen van individuele lidstaten ter sprake komen.

Vraag 8

Kunt u aangeven hoe snel Nederland inspeelt op zorgelijke virusvarianten, en wanneer dit kan leiden tot het vragen van een Digital Corona Certificate als voorwaarde voor inreizen in Nederland?

Antwoord 8

Gebieden met zorgelijke virusvarianten vallen in de categorie zeer hoogrisicogebieden waarbij de uitzondering voor het inreizen met een vaccinatiebewijs niet geldt. Voor deze gebieden zijn de quarantaineplicht en de testplicht (maximaal 24 uur oud bij boarding) van kracht. Wekelijks adviseert het RIVM over de COVID-19 situatie in landen binnen en buiten de EU. Op basis daarvan wordt de risicostatus van een land, bijbehorende inreismaatregelen voor de verschillende landen en eventueel veranderingen daarin vastgesteld. Daarnaast informeert het RIVM tussentijds als er een urgente situatie optreedt met een zorgwekkende virusvariant. Als dit het geval is, kunnen er op zeer korte termijn aanpassingen plaatsvinden in de risicostatus van een land en bijbehorende nieuwe maatregelen. Daarnaast blijft ook het vliegverbod als noodmaatregel in de instrumentenkoffer, zoals aangegeven bij de behandeling van het wetsvoorstel quarantaineplicht in uw Kamer.

Het Digitaal COVID-19 Certificaat is niet voorwaardelijk voor het inreizen naar Nederland, maar is een instrument waarmee reizigers hun COVID-status kunnen aantonen. Daarbij blijft het mogelijk dat reizigers hun COVID-status in papieren variant kunnen tonen, bijvoorbeeld in de vorm van een negatieve testuitslag.

Vraag 9

Kunt u deze vragen elk afzonderlijk binnen 5 dagen beantwoorden?

Antwoord 9

De vragen zijn zo snel mogelijk beantwoord, maar helaas is het niet gelukt om dit binnen vijf dagen te verzorgen, vanwege de noodzakelijke afstemming.

---

1 DW, 26 juni 2021, COVID: Germany restricts travel to Russia, Portugal (https://www.dw.com/en/covid-germany-restricts-travel-to-russia-portugal/a-58053098).