Vragen van de leden De Groot en Bouali (beiden D66) aan de Ministers van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking over het bericht «Hoe aquaria wereldwijd het koraalrif bedreigen; Vissen op Nemo’s» (ingezonden 22 januari 2020).

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 9 maart 2020). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2019–2020, nr. 1555.

Vraag 1

Klopt het dat er jaarlijks miljoenen tropische siervissen en talloze stukken levend koraal via Schiphol Nederland binnen komen, waarna deze dieren over heel Europa verspreid worden? Zo ja, wat zijn de precieze aantallen uitgesplitst per diersoort en hoeveel dieren vallen onder de wetgeving op basis van de Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES)?1

Antwoord 1

Alleen voor de soorten beschermd onder CITES zijn specifieke cijfers beschikbaar. Op basis van de nu bevestigde cijfers (dit is tenminste 95% van de invoer in 2019) zijn er in 2019 zes soorten tropische siervissen, waaronder drie soorten zeepaardjes, ingevoerd en 73 soorten koraal. In totaal ging het om 1659 vissen (inclusief zeepaardjes) en 49.549 stuks koraal. In de bijlage bij deze brief zijn de aantallen opgesplitst per soort. Voor de soorten die niet beschermd zijn onder CITES zijn geen cijfers beschikbaar. Het beeld is wel dat verreweg de meeste tropische vissen die zijn ingevoerd niet onder het CITES-verdrag vallen.

Vraag 2

Hoe groot is het aandeel gekweekte siervissen dat via Schiphol Europa bereikt?

Antwoord 2

Van het aantal tropische siervissen genoemd in het antwoord op vraag 1 is 88% gekweekt (1.459 vissen) en 12% afkomstig uit het wild (200 vissen). Zoals in het antwoord op vraag 1 is aangegeven, zijn er geen gegevens beschikbaar van de soorten die niet onder CITES vallen.

Vraag 3

Op welke manier wordt tegengegaan dat dit illegaal gevangen dieren zijn en over welke papieren moeten de handelaren van deze dieren en cargo beschikken om de goedkeuring van de Douane en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) te krijgen om de dieren van Schiphol op te halen?

Antwoord 3

Voor soorten beschermd onder CITES moet de zending levende dieren vergezeld zijn van een geldige CITES export- en importvergunning. De exportvergunning is het bewijs dat de autoriteiten van het herkomstland de gewenste export goedkeuren. Om een CITES-importvergunning te krijgen voor de EU wordt er als onderdeel van de vergunningaanvraag door de Nederlandse Wetenschappelijke Autoriteit CITES (WA) een advies opgesteld. De WA beoordeelt de combinatie van de diersoort, het natuurmanagement in land van herkomst en specifieke omstandigheden zoals kweekstatus en mogelijke onomkeerbare effecten van de invoer op wildpopulaties. De Douane ziet naast CITES-documenten verder toe op de juistheid en volledigheid van de veterinaire certificaten of documenten die dieren vergezellen, conform Vo (EG) 136/2004, Bijlage I. Richtlijn 97/78/EG, artikel 4, lid 3 en Richtlijn nr. 91/496/EG, artikel 4. Vissen moeten voorzien zijn van een gezondheidscertificaat en ter keuring worden aangeboden aan de NVWA.

Vraag 4

Heeft u ook signalen ontvangen dat een groot deel van deze aquariumdieren onder dubieuze omstandigheden wordt gevangen? Zo ja, welke geluiden zijn dit?

Antwoord 4

Bij vissen is er mogelijk sprake van het gebruik van gifstoffen (cyanide) bij de vangst, zoals ook in het artikel wordt gesteld. Bij koralen die aangemerkt zijn als gekweekt kan het voorkomen dat ze in werkelijkheid in het wild worden gevangen. De risico’s hierop zijn per soort verschillend. De CITES WA beoordeelt dit. Bij een verhoogd risico wordt aan de exporteur gevraagd aan te tonen dat het daadwerkelijk om kweek gaat. Bij invoer controleert de Douane in samenwerking met de NVWA of aan de regels wordt voldaan.

Vraag 5

Klopt het dat Nederlandse winkels, handelaren en speciaalzaken koraal verkopen? Zo ja, in hoeverre is dit strijdig met de CITES-wetgeving, waarin gesteld wordt dat koraal ingevoerd in Nederland door de Douane in beslag wordt genomen?

Antwoord 5

Ja dit klopt. Indien aan de CITES-regelgeving is voldaan, is verkoop van soorten koraal die beschermd zijn onder CITES toegestaan. Voor soorten koraal die op CITES appendix I/EU-bijlage A staan geldt dat commerciële handel van deze soorten uit het wild verboden is. Enkel aangetoond gekweekte exemplaren mogen met geldende CITES-vergunningen worden ingevoerd en verkocht. Door handel in gekweekte exemplaren worden wilde populaties ontzien. Voor de soorten op CITES appendix II/EU-bijlage B geldt dat commerciële handel mogelijk is met de geldende CITES-vergunningen, zowel gekweekte exemplaren als exemplaren uit het wild.

Vraag 6

Welke stappen hebben Nederland en de Europese Unie genomen om het aandeel illegaal geoogste zeedieren en gesmokkeld koraal te laten dalen na het rapport van Interpol, waarin duidelijk werd dat er in 2019 wereldwijd meer dan 10.000 illegaal gevangen dieren in beslag genomen zijn en na de in 2017 onderschepte 32.000 kilo gesmokkeld koraal in EU-lidstaten?2

Antwoord 6

De EU heeft samen met de lidstaten in 2016 het EU Action Plan against Wildlife Trafficking aangenomen waarin de lidstaten de wetgeving, handhaving en samenwerking op het gebied van CITES hebben versterkt de afgelopen jaren. Nederland neemt daarnaast deel aan internationale acties, zoals ook de Interpol-actie Thunderball 3 waarnaar wordt verwezen in uw vraag. Ook nationaal zetten de handhavende instanties in Nederland in op toezicht en handhaving van de CITES wetgeving. Op dit moment loopt de campagne van Meld Misdaad Anoniem om overtredingen op het gebied van wildlife crime te melden4.

Vraag 7

In hoeverre wordt er gesproken met de exporterende landen en hun overheden om handel richting Europa en Nederland een halt toe te roepen?

Antwoord 7

Het doel van het CITES-verdrag is duurzame handel in bedreigde planten en dieren te bewerkstelligen. Daarom worden er voorwaarden aan de handel gesteld. Vanuit de Scientific Review Group,het EU-gremium waarin de CITES wetenschappelijke autoriteiten van de EU-lidstaten zijn vertegenwoordigd, of de WA zelf wordt er contact opgenomen met landen van herkomst als er vragen zijn over een importvergunning. Indien een land geen informatie heeft en er verder ook geen informatie is die kan bevestigen dat de handel duurzaam is, staat de EU de import niet toe voor die soort/land combinatie. Daarnaast wordt in het geval van illegale handel en beslaglegging altijd contact opgenomen met de desbetreffende CITES-autoriteiten van het land van herkomst/export ten behoeve van administratief- of strafrechtelijk onderzoek. Nederland rapporteert ook aan het CITES-secretariaat.

Vraag 8

Deelt u de mening dat het onacceptabel is dat in het wild gevangen bedreigde siervissen worden verkocht op de Europese markt?

Antwoord 8

Illegale handel in bedreigde soorten is een bedreiging voor de biodiversiteit en onacceptabel. Het uitgangspunt van CITES is dat de handel in bedreigde soorten op een duurzame manier moet plaatsvinden. Dit kan door kweek, maar ook door de effecten van wildvang te monitoren en de handel af te stemmen op het duurzaam voortbestaan van de wilde populaties. Daar wordt binnen CITES scherp op gelet. Daarnaast is alertheid op de instandhouding van de wilde populaties van soorten die niet op CITES staan belangrijk.

Vraag 9

Deelt u de mening dat het onacceptabel is dat er in Nederland wordt gehandeld in levend koraal?

Antwoord 9

De handel in soorten levend koraal die door CITES worden beschermd is onder voorwaarden mogelijk. Zoals aangegeven is commerciële handel in bepaalde koraalsoorten uit het wild verboden (CITES appendix I/EU bijlage A). Door handel in gekweekte exemplaren worden de wilde populaties ontzien. Van soorten die staan op CITES appendix II/Bijlage B is het uitgangspunt dat de handel op een duurzame manier moet plaatsvinden. Dit kan ook door kweek, maar ook door de effecten van wildvang te monitoren en de handel af te stemmen op het duurzaam voortbestaan van de wilde populaties.

Vraag 10

Kunt u zich in Europa inzetten voor een beter handhaafbaar protocol dat handel in illegaal gevangen koraal en siervissen tegengaat? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke wijze en welke termijn?

Antwoord 10

De soorten beschermd onder CITES zijn goed in beeld. Daarnaast zijn er legitieme vragen over de omvang van de handel in tropische siervissen en koraal die niet beschermd worden door het CITES-verdrag en de mogelijke negatieve impact op de instandhouding van deze soorten in het wild en de betreffende ecosystemen. Daarom heeft de EU (zoals ook genoemd in het artikel) samen met Zwitserland en de Verenigde Staten een voorstel ingediend tijdens de 18e Conference of the Parties CITES om in CITES-verband dit te onderzoeken en de situatie goed in beeld te brengen. Op basis van de uitkomsten kan worden bepaald of en welke maatregelen genomen moeten worden en op welk niveau (lokaal, nationaal, internationaal). Nederland draagt in CITES-verband hieraan actief bij.

Bijlage (bij het antwoord op vraag 1)

Invoer 2019 tropische siervissoorten beschermd onder CITES1

Soort

aantal ingevoerd in 20191

CITES bescherming

Arapaima gigas

700

Appendix II/Bijlage B

Hippocampus comes

150

Appendix II/Bijlage B

Hippocampus reidi

342

Appendix II/Bijlage B

Hippocampus zosterae

200

Appendix II/Bijlage B

Holacanthus clarionensis

5

Appendix II/Bijlage B

Scleropages formosus

262

Appendix I/Bijlage A

Totaal

1.659

 
X Noot
1

Vanwege de doorlooptijd van terugmeldingen betreffen dit de cijfers van 95% van de invoer in 2019.

Invoer 2019 koraalsoorten beschermd onder CITES1

Soort

aantal ingevoerd in 20191

CITES bescherming

Acanthastrea bowerbanki

112

Appendix II/Bijlage B

Acanthastrea echinata

12

Appendix II/Bijlage B

Acanthastrea hillae

18

Appendix II/Bijlage B

Acanthastrea lordhowensis

1.535

Appendix II/Bijlage B

Acanthastrea spp.

2.005

Appendix II/Bijlage B

Acanthophyllia deshayesiana

753

Appendix II/Bijlage B

Acropora spp.

9.002

Appendix II/Bijlage B

Alveopora spp.

752

Appendix II/Bijlage B

Astreopora spp.

10

Appendix II/Bijlage B

Blastomussa merleti

73

Appendix II/Bijlage B

Blastomussa wellsi

660

Appendix II/Bijlage B

Catalaphyllia jardinei

2.593

Appendix II/Bijlage B

Caulastraea spp.

229

Appendix II/Bijlage B

Cynarina lacrymalis

560

Appendix II/Bijlage B

Cyphastrea spp.

44

Appendix II/Bijlage B

Dendrophyllia spp.

52

Appendix II/Bijlage B

Diploastrea heliopora

1

Appendix II/Bijlage B

Duncanopsammia axifuga

730

Appendix II/Bijlage B

Echinophyllia spp.

757

Appendix II/Bijlage B

Echinopora spp.

121

Appendix II/Bijlage B

Euphyllia ancora

2.588

Appendix II/Bijlage B

Euphyllia cristata

50

Appendix II/Bijlage B

Euphyllia divisa

948

Appendix II/Bijlage B

Euphyllia glabrescens

2.318

Appendix II/Bijlage B

Euphyllia paraancora

950

Appendix II/Bijlage B

Favia spp.

722

Appendix II/Bijlage B

Favites pentagona

94

Appendix II/Bijlage B

Favites spp.

426

Appendix II/Bijlage B

Fungia spp.

1.320

Appendix II/Bijlage B

Galaxea fascicularis

64

Appendix II/Bijlage B

Galaxea spp.

50

Appendix II/Bijlage B

Goniastrea australensis

24

Appendix II/Bijlage B

Goniastrea palauensis

190

Appendix II/Bijlage B

Goniastrea spp.

74

Appendix II/Bijlage B

Goniopora columna

100

Appendix II/Bijlage B

Goniopora spp.

4.731

Appendix II/Bijlage B

Goniopora stokesi

216

Appendix II/Bijlage B

Heliofungia actiniformis

740

Appendix II/Bijlage B

Herpolitha limax

10

Appendix II/Bijlage B

Hydnophora spp.

1

Appendix II/Bijlage B

Leptastrea spp.

205

Appendix II/Bijlage B

Leptoseris spp.

10

Appendix II/Bijlage B

Lobophyllia hemprichii

100

Appendix II/Bijlage B

Lobophyllia spp.

2.407

Appendix II/Bijlage B

Merulina ampliata

25

Appendix II/Bijlage B

Montipora spp.

671

Appendix II/Bijlage B

Moseleya latistellata

10

Appendix II/Bijlage B

Pavona maldivensis

149

Appendix II/Bijlage B

Pavona spp.

123

Appendix II/Bijlage B

Pectinia spp.

20

Appendix II/Bijlage B

Physogyra lichtensteini

100

Appendix II/Bijlage B

Platygyra spp.

493

Appendix II/Bijlage B

Plerogyra sinuosa

730

Appendix II/Bijlage B

Pocillopora damicornis

1

Appendix II/Bijlage B

Pocillopora spp.

181

Appendix II/Bijlage B

Porites cylindrica

79

Appendix II/Bijlage B

Porites spp.

93

Appendix II/Bijlage B

Psammocora spp.

225

Appendix II/Bijlage B

Scleractinia spp.

7

Appendix II/Bijlage B

Scolymia australis

1.801

Appendix II/Bijlage B

Scolymia spp.

525

Appendix II/Bijlage B

Seriatopora hystrix

30

Appendix II/Bijlage B

Seriatopora spp.

250

Appendix II/Bijlage B

Stylophora pistillata

50

Appendix II/Bijlage B

Stylophora spp.

649

Appendix II/Bijlage B

Symphyllia spp.

506

Appendix II/Bijlage B

Symphyllia wilsoni

232

Appendix II/Bijlage B

Trachyphyllia geoffroyi

2.808

Appendix II/Bijlage B

Tubastraea faulkneri

169

Appendix II/Bijlage B

Tubastraea spp.

540

Appendix II/Bijlage B

Tubipora musica

123

Appendix II/Bijlage B

Turbinaria reniformis

150

Appendix II/Bijlage B

Turbinaria spp.

452

Appendix II/Bijlage B

totaal

49.549

 
X Noot
1

Vanwege de doorlooptijd van terugmeldingen betreffen dit de cijfers van 95% van de invoer in 2019.

Naar boven