Vragen van het lid Van Tongeren (GroenLinks) aan de Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie en de Minister van Buitenlandse Zaken over de invoering van grenscontroles tijdens de Klimaattop in Parijs (ingezonden 5 november 2015).

Antwoord van Staatssecretaris Dijkhoff (Veiligheid en Justitie), mede namens de Minister van Buitenlandse Zaken (ontvangen 23 november 2015).

Vraag 1 & 2

Klopt het dat de Franse autoriteiten hebben besloten gedurende de Klimaattop te Parijs van 13 november tot 13 december a.s. grenscontroles in te stellen en zo het vrije verkeer conform de Verdragen van Schengen te belemmeren? Zo ja, klopt de veronderstelling dat dit besluit is bedoeld als barrière voor demonstranten?

Staat het besluit om het Verdrag van Schengen op te schorten in verhouding tot het beoogde effect? In hoeverre zal het besluit tot invoering van grenscontrole bijdragen aan de handhaving van de openbare orde?

Antwoord 1 & 2

De Franse autoriteiten hebben op 15 oktober jl. de Commissie en de Lidstaten op de hoogte gebracht van het voornemen tot tijdelijke herinvoering van de binnengrenscontroles met België, Luxemburg, Duitsland, Zwitserland, Italië, Spanje incl. de luchtgrenzen. Deze aankondiging houdt verband met de Klimaatconferentie COP 21 die van 30 november tot 11 december 2015 in Parijs wordt gehouden. Frankrijk heeft hierbij aangekondigd dat dit tijdelijk grenstoezicht zal gelden voor de periode van 13 november tot 13 december. Frankrijk beroept zich daarbij op artikel 23 van de Schengengrenscode, dat Lidstaten toestaat de binnengrenscontroles tijdelijk in te voeren als er sprake is van een dreiging van de openbare orde of de nationale veiligheid. Daarbij moet onder meer worden meegewogen wat de impact is op het vrije verkeer van personen. De lidstaat die een dergelijke maatregel neemt moet vervolgens een rapport sturen aan de Commissie, de Raad en het Europees parlement waarin onder andere een ex-post proportionaliteitstoets wordt uitgevoerd. De Commissie kan in een advies vervolgens haar oordeel geven over deze toets. Het herinvoeren van grenscontroles voor een dergelijk groot internationaal evenement met vele internationale regeringsleiders is niet ongebruikelijk. Nederland heeft tijdens de «Nuclear Security Summit» in 2014 te Den Haag hetzelfde gedaan.

Vraag 3

Deelt u de mening dat juist bij dit soort internationale overleggen ruimte moet worden geboden voor vreedzaam protest? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe wordt gegarandeerd dat het internationaal erkende mensenrecht op demonstratie niet wordt ingeperkt?

Antwoord 3

Ja. De herinvoering van binnengrenscontroles is er niet op gericht om het demonstratierecht in te perken, maar om op te treden tegen mogelijke bedreiging van de openbare orde of de nationale veiligheid.

Vraag 4

Bent u bereid bij uw Franse ambtsgenoten erop aan te dringen dat veiligheidsmaatregelen niet ten koste gaan van de mogelijkheden tot vreedzaam protest? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke maatregelen gaat u bij uw Franse collega’s bepleiten om het recht van demonstratie te verdedigen?

Antwoord 4

Nee. Ik vertrouw erop dat Frankrijk zich aan zijn internationaalrechtelijke verplichtingen zal houden en het recht op vreedzaam protest niet zal inperken.

Overigens hecht ik eraan te benadrukken dat deze vragen werden gesteld vóór de aanslagen in Parijs van 13 november jl., en de beantwoording zich derhalve richt op de algemene procedures voor tijdelijke herinvoering van grenscontroles. Over de maatregelen in EU-verband naar aanleiding van de aanslagen wordt de Kamer per separate brief geïnformeerd.