Vragen van het lid Bashir (SP) aan de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu
over het behouden van de nachttrein naar Kopenhagen, Praag en Warschau (ingezonden
15 augustus 2014).
Antwoord van Staatssecretaris Mansveld (Infrastructuur en Milieu) (ontvangen 26 september
2014).
Vraag 1
Wat is uw reactie op het schrappen van de nachttrein naar Kopenhagen door de Deense
en Duitse spoorwegen?1
Antwoord 1
De reizigers staan voor mij op 1, 2 en 3. Ook internationale reizigers. Daarbij is
het wel zo dat ik meer zeggenschap heb over het binnenlandse spoor dan over het internationale.
Internationaal personenvervoer is sinds 2009 een open markt in Europa. Internationale
(nacht)treinen zijn volledig geliberaliseerd. Dat wil zeggen dat ze niet binnen een
concessie van een overheid vallen. Voor internationale nachttreinen kan de nationale
overheid dus geen concessies verlenen of voorschriften bepalen. Een vervoerder mag,
mits hij voldoet aan de toelatingseisen, op basis van de (verwachte) vraag zelfstandig
een internationale treindienst starten of beëindigen.
De nachttrein van Amsterdam naar Kopenhagen is een samenwerkingsverband van de Duitse
en Deense spoorwegondernemingen DB en DSB. De Nederlandse Staat heeft geen formele
relatie met DB en DSB; mijn departement heeft van deze bedrijven geen informatie ontvangen
over plannen en besluiten met betrekking tot deze nachttreinen. Aan commerciële en/of
strategische beslissingen van vervoerders over deze nachttreinen, zoals het wijzigen
van bestemmingen, fundamentele aanpassingen in de dienstregelingen etc., kunnen bijvoorbeeld
bedrijfseconomische, infrastructurele of bedrijfsstrategische redenen te grondslag
liggen.
NS is niet verantwoordelijk voor de beslissingen over deze treinen. Maar omdat ook
de internationale reizigers voorop staan, heeft NS op verzoek van de regering navraag
gedaan bij DB.
De dagelijkse nachttreinen vanuit Amsterdam en die vanuit Berlijn en Basel naar Kopenhagen
komen in de dienstregeling 2015 te vervallen. Voor de reizigers blijft wel een alternatief
bestaan, namelijk de dagtrein.
Vraag 2
Klopt het dat de Deutsche Bahn (DB) van plan is om vanaf 2015 meer nachttreinen te
schrappen, zoals die naar Praag en Warschau? Zo ja, kunt u aangeven om welke nachttreinen
het gaat en wat de gevolgen zijn voor Nederlandse reizigers?
Antwoord 2
De dagelijkse nachttreinen van Amsterdam via Berlijn naar Praag en Warschau rijden
in de dienstregeling 2015 niet meer. Het gedeelte tussen Amsterdam en Duisburg/ Keulen
wordt opgeheven. De treinen zullen daarom vanuit Berlijn niet meer doorrijden naar
Amsterdam, maar eindigen in Duisburg of Keulen. Het alternatief voor de reizigers
is een goede aansluiting van ICE-dagtreinen Amsterdam-Duisburg/Keulen en v.v. op de
nachttreinen die daar vertrekken en aankomen. De verbinding blijft dus bestaan, maar
wel met een overstap.
Vraag 3
Kunt u aangeven welke internationale nachttreinen er nog over blijven?
Antwoord 3
De nachttreinen van Amsterdam naar München en Zürich blijven in de dienstregeling
2015 rijden.
Vraag 4
In hoeverre deelt u de mening dat nachttreinen binnen Europa een goed en milieuvriendelijk
alternatief zijn voor vliegen? Deelt u de mening dat er nog veel groeimogelijkheden
voor de nachttreinen zijn omdat veel mensen deze verbindingen niet kennen? Hoe gaat
u hier meer bekendheid aan geven?
Antwoord 4
Treinen kunnen zowel overdag als ’s nachts een aantrekkelijke vervoerwijze zijn. De
vraag of er voor Europese nachttreinen groeimogelijkheden zijn is op een geliberaliseerde
markt bij uitstek een zaak van marktpartijen. De Nederlandse overheid heeft geen formele
verantwoordelijkheid als het gaat om het promoten van Europese nachttreinen. Maar
gelet op het uitgangspunt dat de reizigers op 1, 2 en 3 staan, ligt er wel een rol
om goede verbindingen met omliggende staten in stand te houden.
Vraag 5
Bent u bereid om u in te zetten om de internationale nachttreinen te behouden en hiervoor
in overleg te treden met DB, DSB (Danske Statsbaner) en NS? Zo ja, welke stappen gaat
u ondernemen? Zo nee, waarom niet?
Antwoord 5
Zoals aangegeven zijn de mogelijkheden om in te grijpen beperkt. Maar de regering
deelt de zorgen die in uw Kamer leven, zal deze aan NS overbrengen en erop aandringen
dat NS zich inspant om ook voor internationale reizigers aantrekkelijke producten
aan te bieden.