Vragen van het lid Jacobi (PvdA) aan de Staatssecretaris van Economische Zaken over de herintroductie van de Atlantische zalm (ingezonden 19 januari 2015).

Antwoord van Staatssecretaris Dijksma (Economische Zaken) (ontvangen 11 februari 2015)

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het feit dat de herintroductie van de Atlantische zalm minder succesvol is dan gepland en dat het aantal terugkerende Atlantische zalmen de afgelopen jaren drastisch is gedaald, zoals aangegeven door Der Atlantische Lachs?¹

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Onderschrijft u deze bevindingen van Der Atlantische Lachs?

Antwoord 2

Het is bekend dat de herintroductie van de zalm te maken heeft met afnemende aantallen terugkerende zalmen. Dit geldt echter niet alleen voor de terugkeer van zalmen in de Rijn, ook elders in Europa is de afgelopen jaren een afname van het aantal terugkerende zalmen geconstateerd. Volgens «Der Atlantische Lachs» komt dit in het geval van de Rijn door een toename van de visserijdruk door nieuwe vergunningen voor de visserij met staand want en zegen, met name in de delta van Rijn en Maas (waaronder Haringvliet en de Benedenrivieren). Dat kan ik niet onderschrijven. In tegenstelling tot de beweringen is er geen sprake van nieuwe vergunningen en kent de betreffende visserij wel degelijk beperkingen en zijn deze niet onlangs gewijzigd. Er gelden beperkingen ten aanzien van de periode waarin de vistuigen mogen worden gebruikt, voor de soorten waar op mag worden gevist en voor het aantal netten dat mag worden gebruikt. De betreffende visserij vindt al tientallen jaren op dezelfde wijze en onder dezelfde voorwaarden plaatst. Daarbij geldt dat kwetsbare vissen als zalm, zeeforel, maar ook elft en houting onmiddellijk levend in hetzelfde water moeten worden teruggezet. Voor de visserij met de zegen kan gesteld worden dat dit een selectieve vorm van visserij is, waarbij alle vissen die niet mogen worden behouden zonder enig beletsel kunnen worden teruggezet. In de visserij met staand want kan bijvangst niet uitgesloten worden, maar hier zijn geen gegevens beschikbaar waaruit zou blijken dat veel zeldzame trekvissen worden bijgevangen of dat overleving van teruggezette dieren mogelijk een probleem zou zijn. Uit een recent (in 2012) uitgevoerd visserijkundig onderzoek in het gebied bleek juist dat sprake is van een gezonde visstand zonder tekenen van overbevissing².

Specifiek met betrekking tot de zalm en de zeeforel is, naar aanleiding van vragen vanuit de Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn, in 2008 onderzocht wat de invloed van de totale visserij (beroepsvisserij en sportvisserij) op de bestanden van beide soorten is. Hierbij is vastgesteld dat de visserij in Nederland slechts een geringe bijdrage levert aan het totaal aantal «verdwijningen» van zalm en zeeforel en dat bijna alle «verdwijningen» van deze soorten door onbekende oorzaak plaatsvinden tijdens de fase die de soorten doorbrengen in de oceaan. Tevens bleek uit het onderzoek dat de impact van de beroepsvisserij en van de sportvisserij op genoemde soorten in dezelfde orde van grootte lagen. Dit is destijds ook zo door mijn ambtsvoorganger aan de Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn gerapporteerd. Tot slot wil ik opmerken dat de visserij met fuiken in het gebied sinds 2011 is verboden vanwege de dioxineproblematiek, en dat specifiek bij de Haringvlietsluizen nog een visserijvrij zone is ingesteld van 500 m, waarin geen enkele vorm van nettenvisserij meer plaatsvindt.

Vraag 3

Bent u op de hoogte van het feit dat de oorzaak hiervan deels aan de bijvangst bij het vissen op zeebaars wordt toegeschreven?

Antwoord 3

Nee, er zijn mij geen gegevens bekend waaruit dit zou blijken. Er geldt een terugzetverplichting voor zalm.

Vraag 4

Bent u op de hoogte van het feit dat er grote investeringen zijn gedaan om de Atlantische zalm te herintroduceren, en dat deze investeringen nu grotendeels teniet worden gedaan?

Antwoord 4

Het is mij bekend dat aanzienlijke investeringen zijn gedaan ter herintroductie van de Atlantische zalm. Echter, omdat de oorzaak van het achterblijvende succes niet precies bekend is, kan ik mij niet scharen achter uw conclusie dat deze investering teniet wordt gedaan.

Vraag 5

Welke oplossingen/maatregelen ziet u om de herintroductie van de Atlantische zalm te verbeteren?

Antwoord 5

De verwachting is dat het instellen van de Kier (Haringvliet) in 2018 niet alleen een positieve bijdrage zal leveren aan de intrek van paairijpe zalm uit zee, maar ook dat er meer smolts (jonge zalmen) naar zee zullen trekken, wat naar verwachting weer een positieve bijdrage levert aan het aantal paairijpe zalmen die terugkeren. Daarnaast zullen de bestaande beperkingen in de visserij ter bescherming van de bestanden van trekvissen in het algemeen, en van zalm in het bijzonder, gehandhaafd blijven.

Vraag 6

Bent u bereid om, in overleg met de regio/sector, deze maatregelen te treffen ter verbetering van de herintroductie van de Atlantische zalm?

Antwoord 6

Overleg hierover vindt reeds plaats in verschillende internationale gremia en met name in het kader van de Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn. Hier is de Nederlandse overheid direct bij betrokken vanuit het Ministerie van Infrastructuur en Milieu en Rijkswaterstaat. De inzet wordt hierbij gecoördineerd en afgestemd met het Ministerie van Economische Zaken. Onderwerpen als de Kier en vismigratie zijn hierbij nadrukkelijke aandachtsvelden.

---

1 Der Atlantische Lachs: Beschwerde gegen die Fischereipolitik der Niederlande/Complaint concerning the fisheries policy of the Netherlands

2 Witteveen+Bos, GV980–3/strg/006 d.d. 8 november 2013, Visstandonderzoek in het VBC-gebied «Benedenrivieren en Haringvliet» in het najaar van 2012.