Vragen van het lid Helder (PVV) aan de staatssecretaris van Veiligheid en Justitie over het bericht: «Veilig, veiliger, veiligst» (ingezonden 24 februari 2012).

Antwoord van staatssecretaris Teeven (Veiligheid en Justitie) (ontvangen 29 maart 2012). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2011–2012, nr. 1854.

Vraag 1

Kent u het bericht: «Veilig, veiliger, veiligst»?¹

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2, 3, 4 en 5

Is het waar dat tbs-ers steeds eerder met begeleid verlof mogen?

Is het waar dat is afgesproken dat het eerste begeleide verlof binnen 18 maanden plaatsvindt tenzij de tbs-er onbehandelbaar is?

Deelt u de mening dat de periode van 18 maanden niet strikt genomen moet worden, ook al is de betreffende tbs-er niet onbehandelbaar? Zo nee, waarom niet?

Deelt u de mening dat het niet zo kan zijn dat een tbs-er, die wel behandelbaar is, maar zich bijvoorbeeld heeft misdragen of er nog niet aan toe is, per se binnen die 18 maanden op begeleid verlof moet?

Antwoord 2, 3, 4 en 5

Op basis van de gezamenlijke visienota van de forensisch psychiatrische centra (fpc’s) hanteren fpc’s richtlijnen bij de verlofaanvraag: een eerste aanvraag voor (beveiligd) begeleid verlof tot 12 maanden na aanvang van de tbs, voor onbegeleid verlof binnen 30 maanden en voor transmuraal verlof binnen 54 maanden . De fpc’s beogen hiermee de behandeling niet langer te laten duren dan noodzakelijk en de middelen zo efficiënter te besteden. De toenmalige Minister van Justitie heeft u hier in antwoord op eerdere schriftelijke vragen reeds over geïnformeerd.² Ook in mijn beleidsbrief TBS van 17 februari 2011 is melding gemaakt van de inzet om niet langer dan noodzakelijk te wachten met het aanvragen van verlofmodaliteiten. Dit houdt tevens verband met de doelstelling uit het Gedoogakkoord om onnodig verblijf in TBS-inrichtingen terug te dringen. Vanzelfsprekend mag dit niet ten koste gaan van de maatschappelijke veiligheid. Verlofverlening is gebaseerd op gestandaardiseerde risicotaxatie en risicomanagement en wordt altijd individueel afgewogen. Het is aan het hoofd van de inrichting om te bepalen wanneer en voor wie welk soort verlof wordt aangevraagd. De verlofaanvraag wordt vervolgens op de gebruikelijke wijze getoetst door het onafhankelijke Adviescollege Verloftoetsing tbs (Avt). Op basis van het advies van het Avt bepaalt de Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie of en wanneer een tbs-gestelde daadwerkelijk een verlofmachtiging krijgt.

Vraag 6

Is het waar dat met het eerste begeleide verlof altijd beveiligers meegaan en iemand van de kliniek en tijdens een volgend verlof alleen nog iemand van de kliniek zonder beveiligers?

Antwoord 6

Nee. De invulling van het begeleid verlof is in alle gevallen maatwerk. De verlofregeling TBS hanteert wel een vast stramien voor begeleid verlof: de beveiligde fase, de dubbel begeleide fase en de enkel begeleide fase. In de beveiligde fase bestaat het toezicht tijdens de verloven uit zowel een begeleider van het fpc als een daartoe opgeleide beveiliger. De beveiligde fase neemt tenminste vijf verlofbewegingen in beslag. Het toezicht in de dubbel begeleide fase bestaat uit twee begeleiders vanuit de fpc en in de laatste fase van het begeleid verlof gaat nog één begeleider mee. De opbouw van deze fases van begeleid verlof is bedoeld om begeleid verlof zo veilig mogelijk te laten verlopen en om de risico’s voor de samenleving te minimaliseren. Alleen indien een verloffase voorspoedig en volgens plan verloopt, zal kunnen worden overgegaan tot de volgende fase van begeleid verlof.

Vraag 7

Is het waar dat een begeleider van de kliniek naar de kliniek moet bellen indien een tbs-er ontsnapt tijdens verlof en de kliniek vervolgens de politie belt? Zo ja, deelt u de mening dat hierdoor teveel tijd verloren gaat en dat dit de kans op een snelle opsporing verkleint? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Het melden aan de politie in gevallen van onttrekking tijdens begeleid verlof duldt geen uitstel. In de Regeling Melding Ongeoorloofde Afwezigheid (art. 3.4) is geregeld dat een onttrekking «terwijl deze plaatsvindt of terstond» aan de politie dient te worden gemeld. Deze handeling is niet voorbehouden aan de directeur of het hoofd van de inrichting: artikel 2a lid 4 van de Geweldsinstructie stelt dat een begeleider altijd over adequate communicatiemiddelen moet beschikken zodat hij een eventuele onttrekking onmiddellijk aan de politie kan melden.

Het hoofd van de inrichting maakt met een dienstinstructie duidelijk hoe begeleiders moeten omgaan met een onttrekking tijdens begeleid verlof. Uit een inventarisatie onder de fpc’s blijkt dat niet in alle dienstinstructies staat dat een onttrekking door de begeleider direct gemeld moet worden aan de politie. Inmiddels zijn de fpc’s, via brief aan het hoofd van de inrichting, gewezen op de bestaande regelgeving en gevraagd zo nodig hun dienstinstructie aan te passen.

Vraag 8

Bent u bereid een centraal telefoonnummer te realiseren waar begeleiders/beveiligers direct naar kunnen bellen indien een tbs-er ontsnapt tijdens verlof? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8

Bij constatering van een onttrekking tijdens begeleid verlof wordt onmiddellijk het alarmnummer van de politie gebeld met een verzoek om signalering, opsporing en aanhouding van de ongeoorloofd afwezige. Het direct bellen naar het alarmnummer van de politie zorgt voor een snelle opsporing, waardoor de ongeoorloofd afwezige wellicht nog in de buurt van de inrichting of van zijn begeleiders wordt aangehouden. Een apart telefoonnummer is niet nodig en zou zelfs onnodig verwarrend kunnen uitwerken. In de praktijk wordt vaak ook het team ontrekkingen van het KLPD te Leusden geïnformeerd en ingeschakeld na overleg met het OM.

Vraag 9

Bent u bereid om voorafgaand aan een verlof de politie hierover te informeren en te voorzien van een signalement? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 9

Het enkele feit dat een tbs-gestelde met verlof gaat, is geen basis voor het verstrekken van informatie over de tbs-gestelde aan de politie. Gaat het om opsporing van ongeoorloofd afwezige tbs-gestelden, dan werken politie en fpc’s nauw samen en worden de gegevens die de opsporing kunnen bevorderen uitgewisseld.

---

1 De Pers, donderdag 23 februari 2012.

2 Aanhangsel handelingen 2010–2011, nr. 150.