Vragen van het lid Koopmans (CDA) aan de minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie over het onttrekken van rechten aan het Europese emissiehandelssysteem met als doel deze te vernietigen (ingezonden 2 november 2010).

Antwoord van staatssecretaris Atsma (Infrastructuur en Milieu), mede namens minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (ontvangen 6 december 2010).

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Natuur en Milieu introduceert CO₂-markt»?¹

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Is het wettelijk toegestaan rechten te onttrekken aan het Europese emissiehandelssysteem met als enige doel ze te vernietigen? Past de door de Stichting Natuur en Milieu voorgestelde praktijk in de opzet van het Europese emissiehandelssysteem en is het systeem daarvoor bedoeld? Is deze praktijk extern geborgd?

Antwoord 2

De mogelijkheid om emissierechten vrijwillig te annuleren komt voort uit het Verdrag van Kyoto. De Europese Commissie heeft bij het opzetten van het Europese emissiehandelssysteem (EU ETS) ervoor gekozen om deze mogelijkheid ook in dit systeem op te nemen.

Bij het opzetten van het EU ETS is afgesproken dat iedereen mag deelnemen aan de CO₂-emissiehandel.

Een ieder is toegestaan rechten te bezitten, in rechten te handelen en rechten te annuleren. Het vrijwillig annuleren van emissierechten is dus een mechanisme inherent aan het emissiehandelssysteem.

In de praktijk wordt er weinig gebruik gemaakt van de mogelijkheid om emissierechten te annuleren. Dit heeft o.a. te maken met het feit dat veel mensen onbekend zijn met de mogelijkheid om op deze manier de uitstoot van CO₂ te reduceren. Daarnaast dient een rekening à 100 euro te worden geopend bij de Nederlandse Emissieautoriteit (NEa). Dit wordt als relatief duur beschouwd. Met het initiatief CO₂markt wil Stichting Natuur en Milieu (SNM) deze reeds bestaande mogelijkheid voor de burger gemakkelijker maken en heeft daarvoor een rekening geopend bij de NEa. Via deze rekening voert SNM in opdracht van burgers annuleringstransacties uit. De NEa controleert de annuleringstransacties. Op deze manier is het annuleren van rechten geborgd.

Vraag 3

Welke andere voorbeelden zijn er bekend van het doelbewust ter vernietiging onttrekken van rechten aan het Europese emissiehandelssysteem?

Antwoord 3

In elk land dat over een CO₂-register beschikt, is het mogelijk om rechten aan het emissiehandelssysteem te onttrekken; dit is inherent aan het systeem. Terwijl het in Nederland nog vrij nieuw is, vindt het vrijwillig annuleren van emissierechten in andere landen, zowel binnen als buiten de EU, al langer plaats. In 2008 en 2009 zijn wereldwijd in totaal bijna 1,5 miljoen emissierechten geannuleerd. In het Verenigd Koninkrijk en Zweden vindt dit op dezelfde manier plaats als in Nederland. Ook daar zijn organisaties opgericht die burgers en bedrijven de mogelijkheid bieden om emissierechten te annuleren.

Vraag 4

Kunnen particulieren die de betreffende CO₂-rechten kopen er zeker van zijn dat dit leidt tot CO₂-reductie?

Antwoord 4

Ja. De uitstoot van de Europese industrie is gereguleerd onder het plafond van het emissiehandelssysteem. Voor elk recht dat geannuleerd wordt, geldt dat het nooit meer gebruikt kan worden om de uitstoot van CO₂ mee te vereffenen. Het uitstootplafond van de Europese industrie wordt op deze manier lager. Dit heeft een lagere uitstoot van CO₂ tot gevolg.

Vraag 5

Zou u de CO₂-markt van Natuur en Milieu eerder kwalificeren als moderne aflaat of als effectieve emissiecompensatie? Kortom: leidt dit tot een daadwerkelijke vermindering van de CO₂-uitstoot, of is dit voor burgers slechts een legitimatie om weliswaar rechten op te kopen maar geen energiebesparende maatregelen te nemen of hun huis te isoleren?

Antwoord 5

Zie mijn antwoord onder vraag 4; het annuleren van rechten leidt tot een daadwerkelijke vermindering van de CO₂-uitstoot.

Vraag 6

Kunt u een breder overzicht geven van de diverse gebruikte systemen op dit gebied en daarbij uiteenzetten welke verschillen er bestaan in effectiviteit?

Antwoord 6

Het vrijwillig annuleren van emissierechten is een nieuwe vorm van klimaatcompensatie. Door middel van het annuleren van emissierechten compenseren burgers hun CO₂-uitstoot. Andere vormen van klimaatcompensatie zijn: het aanplanten van bomen, investeren in duurzame energie en investeren in energiebesparing.

Er bestaat een aantal verschillen tussen vrijwillig annuleren en de andere vormen van klimaatcompensatie.

• 1. Vrijwillig annuleren is altijd 100% additioneel. Dit betekent dat er als gevolg van de annulering een duidelijke, kwantificeerbare extra CO₂-reductie optreedt ten opzichte van de autonome situatie. Bij de overige vormen van klimaatcompensatie is de additionaliteit van projecten niet altijd zeker.

• 2. Het vrijwillig annuleren van emissierechten maakt onderdeel uit van het gereguleerde emissiehandelssysteem. Onderdeel hiervan is een uitgebreid systeem van checks and balances in de vorm van MRV (Monitoring, Rapportage en Verificatie) en een systematiek van elkaar controlerende registers. Hierdoor is de kans op dubbeltellingen aanzienlijk kleiner dan bij de andere vormen van klimaatcompensatie.

---

1 Uitzending BNR Nieuwsradio, 29 oktober 2010 en www.natuurenmilieu.nl/