Vragen van het lid Gerbrands (PVV) aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over het bericht dat de fusie tussen het Vlietland Ziekenhuis en zorgverzekeraar DSW toch doorgaat (ingezonden 27 oktober 2010).

Antwoord van minister Schippers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport), mede namens de minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (ontvangen 19 november 2010).

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Omstreden fusie Vlietland Ziekenhuis en verzekeraar DSW gaat door»?¹

Antwoord 1

Ik heb kennisgenomen van dit bericht.

Vraag 2

Wat vindt u van de constatering van beide partijen dat ze voor de fusie geen toestemming en geen vergunning van de toezichthouder, de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa), nodig hebben?  

Antwoord 2

Op 18 februari 2010 heeft de NMa vastgesteld dat voor de voorgestelde fusie tussen verzekeraar DSW en Vlietland ziekenhuis een vergunning vereist is. Zolang de NMa deze vergunning niet heeft verleend, is het verboden een fusie tot stand te brengen. Uit de berichtgeving in de krant maak ik op dat er mogelijk geen sprake meer is van een fusie, omdat er niet langer overdracht van zeggenschap zal plaatsvinden. Indien dat het geval is, hoeft de NMa vooraf geen toestemming te geven. Indien er wel sprake is van een fusie, dan is die fusie alleen toegestaan als de NMa vooraf een vergunning heeft verleend.

Als geen sprake is van een fusie zullen het Vlietland Ziekenhuis en verzekeraar DSW wellicht intensief gaan samenwerken. Op samenwerkingsafspraken is het karteltoezicht van toepassing. In het kader van het karteltoezicht kan de NMa achteraf optreden tegen gedragingen van de betrokken partijen die de keuzevrijheid van patiënten en verzekerden beperken en die de concurrentie op de zorgmarkt belemmeren.

Mocht overigens sprake zijn van aanmerkelijke marktmacht van (één van) de betrokken partijen op de relevante zorgmarkt, dan is het relevant op te merken dat de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) bevoegd is om maatregelen te treffen die gericht zijn op het voorkomen van misbruik van die machtspositie. In tegenstelling tot het karteltoezicht gaat het hier dus om interventies die voorafgaand aan eventuele overtredingen van het mededingingsrecht kunnen worden opgelegd.

Vraag 3

Deelt u de mening dat fusies de keuzevrijheid van patiënten beperken, en een belemmering zijn voor concurrentie op de lokale zorgmarkt?

Antwoord 3

In het algemeen kan niet worden gesteld dat fusies de keuzevrijheid van patiënten beperken en dus een belemmering zijn voor concurrentie op de lokale zorgmarkt.

Onder de huidige wetgeving is het aan de NMa om in individuele gevallen te beoordelen of samenwerking tussen zorgaanbieders onderling en tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars de keuzevrijheid van patiënten en verzekerden beperkt en de concurrentie op de zorgmarkt belemmert. Wanneer samenwerking de vorm krijgt van een fusie, dan toetst de NMa deze voorafgaand aan de totstandkoming daarvan. Wanneer de samenwerking zodanig is vormgegeven dat geen sprake is van een fusie, betekent dat echter niet dat de NMa buitenspel staat. Zoals aangegeven bij vraag 2 kan de NMa ook achteraf optreden en is de NZa bevoegd om in geval van marktmacht zonodig vooraf maatregelen te treffen.

Vraag 4

Wat is uw mening over het standpunt van de DSW-bestuursvoorzitter, die stelt dat de Tweede Kamer en de minister van VWS «er niet over gaan»?

Antwoord 4

De tot stand te brengen samenwerkingsrelatie tussen het Vlietland Ziekenhuis en zorgverzekeraar DSW betreft een individuele zaak. Op individuele zaken is uitsluitend onafhankelijk toezicht van toepassing door de NMa, de NZa en (waar het verzekeraars betreft) DNB en AFM. Bij de uitvoering van dit toezicht is geen rol weggelegd voor de minister van VWS of de Tweede Kamer. Vanzelfsprekend is er wel een rol voor het kabinet en de Staten-Generaal weggelegd bij het omzetten van de afspraken in het regeerakkoord (zoals het fusieverbod tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars) in wetgeving.

Vraag 5, 6

Kunt u aangeven hoe het met de uitvoering van de aangenomen motie-Schippers c.s. staat, waarin de regering wordt verzocht het fuseren van zorgverzekeraars en zorgaanbieders te verbieden?²

Bent u ervan op de hoogte dat in het regeerakkoord expliciet een fusieverbod is opgenomen tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars? Welke maatregelen kunt en gaat u nemen om deze omstreden fusie tussen het Vlietland Ziekenhuis en DSW tegen te houden?

Antwoord 5, 6

De motie Schippers c.s. stelt onder meer dat wanneer een zorgverzekeraar geïntegreerd is met een zorgaanbieder, de verzekeraar vrijwel altijd de «eigen» zorgaanbieder zal contracteren. Hierdoor krijgt innovatiever en concurrerender zorgaanbod, dat toch al veel te moeilijk toegang heeft tot de Nederlandse markt, nog minder kans in de regio waar deze zorgverzekeraar dominant is. Dergelijke integratie zou de keuzevrijheid van patiënten drastisch beperken, wat een algemeen wettelijk verbod noodzakelijk zou maken.

De ambtsvoorgangers van de staatssecretaris en mijzelf hebben naar aanleiding van de motie aangegeven dat zij een verbod op dergelijke fusies niet noodzakelijk en niet proportioneel achtten.³ In het regeerakkoord is hier afstand van genomen en is een verbod aangekondigd op fusies tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders. Deze maatregel heeft als doel een zuivere inkooprol voor zorgverzekeraars te garanderen en toetredingsbelemmeringen voor innovatief zorgaanbod te voorkomen, en ligt daarmee in lijn met het doel van de eerder genoemde motie Schippers c.s. Ik zal zo snel mogelijk een daartoe strekkend wetsvoorstel naar uw Kamer sturen.

Zolang er geen aanvullend wettelijk instrumentarium is, wijs ik in het verlengde van het antwoord op vraag 2 erop dat de fusie tussen het Vlietland Ziekenhuis en DSW – indien sprake is van het overdragen van zeggenschap – een vergunning van de NMa behoeft. De NMa zal de fusie toetsen op grond van de Mededingingswet en de fusie tegenhouden als deze de belangen van patiënten of verzekerden schaadt. Indien geen sprake is van overdracht van zeggenschap, zal de NMa toezicht houden op de samenwerking tussen de betrokken partijen in het kader van het kartelverbod zoals neergelegd in diezelfde Mededingingswet.

---

1 Het Financieele Dagblad, «Omstreden fusie Vlietland Ziekenhuis en verzekeraar DSW gaat door», 22 oktober 2010.

2 Kamerstuk 29 689, nr. 236.

3 Tweede Kamer, 2008–2009, 32 012, nr. 1 en brief van 25 januari 2010, 2009–2010, 29 689, nr. 289.