Vragen van het lid Timmermans (PvdA) aan de minister van Buitenlandse Zaken over het grote aantal doden als gevolg van de watersnood in Brazilië (ingezonden 27 januari 2011).

Antwoord van minister Rosenthal (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 16 februari 2011).

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de berichten dat het aantal doden in Brazilië ten gevolge van de watersnood inmiddels is opgelopen tot meer dan 800 en dat er daarnaast meer dan 400 mensen worden vermist?¹

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de gevolgen van de door zeer hevige regen veroorzaakte overstromingen zijn verergerd door falend watermanagement en gebrekkige city planning?

Antwoord 2

Of met beter watermanagement deze castastrofe te vermijden zou zijn geweest is moeilijk in te schatten; de hoeveelheden regenwater die in korte tijd zijn gevallen in de regio Serrana in de deelstaat Rio de Janeiro zouden naar alle waarschijnlijkheid ook bij goed watermanagement tot serieuze problemen hebben geleid. De onverantwoorde bebouwing van berghellingen waarop ondeugdelijke woningen zijn verrezen is waarschijnlijk de hoofdoorzaak voor het grote aantal slachtoffers.

Vraag 3

Bent u van plan, op basis van de in 2008 met Brazilië afgesloten akkoorden op onder andere het gebied van watermanagement, contact op te nemen met uw ambtgenoot en  Nederlandse expertise aan te bieden om de Brazilianen in de huidige noodsituatie bij te staan en bij te dragen aan effectiever watermanagement in de toekomst? Zo ja, kunt u de Kamer informeren over de resultaten van uw inspanningen en over de concrete hulp die vanuit Nederland geboden zou kunnen worden? Kunt u daarbij tevens aangeven welke specifieke Nederlandse deskundigheid op het vlak van watermanagement voor Brazilië van nut zou kunnen zijn?

Antwoord 3

Brazilië beschikt over voldoende kennis om iets te doen aan de situatie die heeft geleid tot het grote aantal slachtoffers van deze ramp. Die kennis ligt niet in de eerste plaats op het gebied van watermanagement.

In zijn algemeenheid geldt dat eventuele bijstand door Nederland in respons op een noodsituatie, geschiedt op basis van een internationaal hulpverzoek van het getroffen land. In dit geval is door Brazilië niet om internationale bijstand verzocht, waarschijnlijk mede ingegeven door het feit dat het land voldoende eigen responscapaciteit heeft. De EU heeft voor de noodhulp in Brazilië € 1,5 miljoen gereserveerd, maar heeft dit door het uitblijven van een officieel bijstandsverzoek van Brazilië nog niet toegekend. Wel heeft de Delegatie van de Europese Commissie in Brazilië een bescheiden bedrag beschikbaar gesteld aan ngo’s.

Nederland heeft vorig jaar na de overstromingen in São Paulo, op verzoek van de burgemeester van die stad, kennis op het gebied van watermanagement aangeboden. Er is toen in samenwerking met het Netherlands Water Partnership (NWP) een proces gestart waarin is nagegaan welke aanvullende kennis op dit gebied nodig is. De volgende thema’s zijn inmiddels geïdentificeerd: stedelijk overstromingsbeheer, expertise over ontwerp voor mitigerende maatregelen, programma's «Ruimte voor de Rivier» en «Leven met Water», innovatieve oplossingen voor stedelijke drainage en opvangbekkens en «flood risk and hazard mapping». Dit nog lopende overlegproces staat inmiddels bekend onder de naam «Brazilian Dutch Dialogue» (BDD) en zal naar verwachting in 2011 worden afgerond.

Een eventueel Braziliaans verzoek om Nederlandse watermanagement-expertise te leveren voor het thans getroffen rampgebied in de regio Serrana, zal ik in overleg met mijn ambtgenoot van Infrastructuur en Milieu serieus bekijken.

Het MoU op het gebied van watermanagement dat in 2008 met Brazilië werd aangegaan had een looptijd van twee jaar. Bezien wordt of en hoe we de toen gemaakte afspraken kunnen voortzetten.

---

1 www.nos.nl, 23 januari 2011: «Dodental watersnood Brazilië op 800».