Regeling voor financiële ondersteuning van behoud van objecten of collecties op de lijst behorende bij de Wet Behoud Cultuurbezit

Regeling WBC-objecten

mei 2001

1. Inleiding

De Mondriaan Stichting, stimuleringsfonds voor beeldende kunst, vormgeving en museale activiteiten, kan behoudsprojecten ondersteunen voor objecten en collecties¹ die onder de werking van de Wet Behoud Cultuurbezit (WBC) vallen. Met deze regeling beoogt de Mondriaan Stichting enerzijds te bevorderen dat goed gezorgd wordt voor dit belangrijk deel van ons Nederlands cultureel erfgoed dat grotendeels in privaat bezit is, anderzijds dat dit erfgoed voorzover mogelijk publiekstoegankelijk wordt gemaakt en gehouden. Daarnaast is deze ondersteuningsmogelijkheid bedoeld als compensatie voor de restricties die plaatsing op de WBC-lijst heeft voor de vrijheid van de eigenaren in de omgang met hun bezit.

Deze regeling is een deelreglement als bedoeld in artikel 5 lid 2 van het Algemeen Reglement van de Mondriaan Stichting. Het Algemeen Reglement is op aanvraag bij de Mondriaan Stichting verkrijgbaar.

2. Wie kunnen een aanvraag indienen?

Een aanvraag kan worden ingediend door de eigenaar of door de beheerder van een object of collectie die onder de bescherming van de Wet Behoud Cultuurbezit valt. In afwijking van het Algemeen Reglement van de Mondriaan Stichting kan een aanvraag in dit geval ook door een natuurlijk persoon worden gedaan.

3. Waarvoor kan ondersteuning worden aangevraagd?

Het project moet een object betreffen dat geplaatst is op de lijst behorende bij de Wet Behoud Cultuurbezit. De Mondriaan Stichting zal een project in financiële zin nooit volledig ondersteunen. Er moet maatschappelijk draagvlak zijn voor het behoud, wat onder andere blijkt uit de hoogte van de financiële bijdrage van de aanvrager zelf en inkomsten van bijvoorbeeld publiek, overheden, fondsen en eventueel sponsors.

In afwijking van het Algemeen Reglement van de Mondriaan Stichting kan de bijdrage van de Mondriaan Stichting in dit geval oplopen tot maximaal 60% van de kosten die voor ondersteuning in aanmerking komen.

De volgende kosten komen voor ondersteuning in aanmerking:

• Kosten voor actieve conservering, waaronder wordt verstaan de behandeling van het object met als doel het verval een halt toe te roepen of af te remmen. Hierbij wordt het object niet hersteld.

• Kosten voor passieve conservering in de vorm van preventie van verval door middel van goede bewaaromstandigheden. Voorbeelden hiervan zijn UV-wering, goede verpakking en opberging, bevochtigers en ontvochtigers, thermohygrografen, schimmel- en ongediertebestrijding. Depotvoorziening komt niet in aanmerking.

• Kosten voor restauratie van het object. Naast voorkoming van verval door goede bewaaromstandigheden en een behandeling van de objecten zelf kan het voor een betekenisvolle of visueel aantrekkelijke presentatie nodig zijn dat het object wordt hersteld of gerestaureerd. Restauratie kan alleen worden ondersteund wanneer de objecten daadwerkelijk meermalen per week en op gezette tijden en zonder afspraak voor het publiek toegankelijk zijn.

Als het gaat om roerend industrieel erfgoed dient, de restauratie noodzakelijk te zijn om het object in bedrijfswaardige staat terug te brengen De vervanging van onderdelen blijft beperkt tot datgene dat absoluut noodzakelijk is voor de constructie, werking of de veiligheid.

• Kosten van duplicering. Dit is alleen van toepassing wanneer het object hetzij door het gebruikte materiaal het slachtoffer is van een niet te stuiten intern proces van verval (film bijvoorbeeld, of sommige papiersoorten), hetzij zo intensief wordt gebruikt (bijvoorbeeld foto's, oude handschriften of bladmuziek) dat het behoud bedreigd wordt.

• Kosten van onderzoek en advies inzake behandelingsmethoden en bewaaromstandigheden, voorzover die leiden tot een behoudsproject dat onder een van de voornoemde categorieën valt.

De bewaaromstandigheden van de te behandelen collecties of voorwerpen moeten zodanig zijn dat de conditie van de objecten na behandeling zo min mogelijk achteruit zal gaan. Dit houdt ook in dat de voorwerpen goed beveiligd dienen te zijn.

4. Welke criteria en voorwaarden hanteren wij bij de beoordeling?

Onder meer vanwege de beperkte hoeveelheid beschikbare middelen is selectie noodzakelijk. Daarom zullen aanvragen in de regel, na een formele toetsing, aan deskundige adviseurs worden voorgelegd. Aan de volgende criteria en voorwaarden moet in ieder geval worden voldaan:

• De gekozen behandelingsmethoden of behoudsmaatregelen zijn effectief.

• Het project is urgent.

• De bewaaromstandigheden niveau (inclusief de beveiliging) zijn van voldoende niveau.

• De publiekstoegankelijkheid van het object of de collectie na restauratie is gewaarborgd; een beperking van de toegankelijkheid kan alleen worden ingegeven door de aard van het object.

• Er is voldoende draagvlak voor het project.

• Er zijn garanties voor behoud van het object op lange termijn.

In verband met de beperktheid van de beschikbare middelen kan nadere selectie nodig zijn op basis van cultuurhistorische waarde en urgentie.

5. Aan welke voorwaarden moet de aanvraag voldoen?

Een aanvraag kan worden ingediend door de vragen op de bijgaande checklist² in de aangegeven volgorde te beantwoorden. De aanvraag moet ondertekend zijn en vergezeld gaan van documentatiemateriaal en een sluitende begroting. De aanvraag dient minimaal drie maanden voor aanvang van het project in ons bezit te zijn.

De aanvraag dient vergezeld te gaan van een sluitende begroting, dat wil zeggen een begroting waarbij het totaal aan inkomsten, inclusief de gevraagde bijdrage van de Mondriaan Stichting, gelijk is aan de totale uitgaven. Deze begroting omvat het hele project, dus ook de kosten die niet voor ondersteuning door de Mondriaan Stichting in aanmerking komen. Wij verwijzen naar de bijgaande checklist voor meer informatie over de gegevens die de aanvraag moet bevatten.²

Het bedrag dat bij de Mondriaan Stichting wordt aangevraagd mag niet hoger zijn dan 60% van de totale kosten.

De te ondersteunen projecten hebben een maximale looptijd van drie jaar.

6. Procedure

Als u een aanvraag voor financiële ondersteuning overweegt, wordt u verzocht eerst telefonisch contact op te nemen met de Mondriaan Stichting (020-6762032). Er kan dan een oriënterend gesprek gevoerd worden met een medewerker van de Mondriaan Stichting, waarna u een aanvraag kunt indienen.

Wanneer uw aanvraag aan de formele eisen voldoet zal de Mondriaan Stichting over uw aanvraag deskundig advies inwinnen bij het Instituut Collectie Nederland en eventueel andere deskundigen De Mondriaan Stichting kan verlangen dat de adviseurs in staat worden gesteld begin- en de eindtoestand en de bewaaromstandigheden van het object te controleren.

Als behandeltermijn voor een aanvraag rekent de Mondriaan Stichting drie maanden. Deze periode is nodig in verband met het inwinnen van het advies. U ontvangt schriftelijk bericht over het besluit op de aanvraag.

¹ Steeds als hierna in deze regeling wordt gesproken over object, worden zowel objecten als collecties bedoeld.

² De checklist is op aanvraag bij de Mondriaan Stichting verkrijgbaar.