Datum publicatie	Organisatie	Vergaderjaar	Dossier- en ondernummer	Datum indiening
16-05-2001	Tweede Kamer der Staten-Generaal	2000-2001	27700 nr. 23	16-05-2001

27 700
Financiële verantwoordingen over het jaar 2000

nr. 23
FINANCIËLE VERANTWOORDING VAN HET MINISTERIE VAN DEFENSIE (X) OVER HET JAAR 2000

Deze financiële verantwoording van het ministerie bestaat uit:

– de rekening van verplichtingen, uitgaven en ontvangsten, voorzien van een toelichting;

– de op deze rekening aansluitende saldibalans per 31 december 2000, voorzien van een toelichting.

De financiële verantwoordingen van de agentschappen

– Defensie Telematica Organisatie en

– Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen

bestaan uit:

– de rekening van baten en lasten, voorzien van een toelichting;

– de rekening van kapitaaluitgaven en -ontvangsten, voorzien van een toelichting en

– de balans per 31 december 2000, voorzien van een toelichting.

Den Haag, 16 mei 2001

De Minister van Defensie,

F. H. G. de Grave

Staat behorende bij de financiële verantwoording over het jaar 2000 Rekening 2000 Ministerie van Defensie (X) Onderdeel uitgaven en verplichtingen

			(1)				(2)				(3) = (2) – (1)
Art.		Omschrijving	Oorspronkelijk vastgestelde begroting				Realisatie¹				Verschil realisatie en oorspronkelijk vastgestelde begroting
			Verplich-tingen	Uitgaven	Verplich-tingen	Uitgaven	Verplich-tingen	Uitgaven	Verplich-tingen	Uitgaven	Verplich-tingen	Uitgaven	Verplich-tingen	Uitgaven
			NLG1000	EUR1000	NLG1000	EUR1000	NLG1000	EUR1000	NLG1000	EUR1000	NLG1000	EUR1000	NLG1000	EUR1000
		TOTAAL			14 240 512	6 462 063			14 830 706	6 729 881			590 194	267 818

01		Algemeen			855 357	388 144			798 340	362 271			– 57 017	– 25 873
	20	Personeel en materieel	282 438	128 165	288 552	130 939	378 783	171 884	377 457	171 283	96 345	43 719	88 905	40 343
	21	Subsidies en bijdragen	131 774	59 796	131 774	59 796	132 086	59 938	135 521	61 497	312	142	3 747	1 700
	22	Geheime uitgaven	1 100	499	1 100	499	1 100	499	1 100	499	0	0	0	0
	23	Internationale verplichtingen	143 318	65 035	152 615	69 254	138 316	62 765	153 341	69 583	– 5 002	– 2 270	726	329
	24	Garanties	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
	25	Milieumaatregelen	7 860	3 567	7 860	3 567	2 039	925	5 220	2 369	– 5 821	– 2 641	– 2 640	– 1 198
	26	Technologie-ontwikkeling	31 152	14 136	44 994	20 417	23 190	10 523	31 764	14 414	– 7 962	– 3 613	– 13 230	– 6 004
	27	Loonbijstelling	80 565	36 559	80 565	36 559	0	0	0	0	– 80 565	– 36 559	– 80 565	– 36 559
	28	Prijsbijstelling	50 000	22 689	50 000	22 689	0	0	0	0	– 50 000	– 22 689	– 50 000	– 22 689
	29	Overige departementale uitgaven	97 394	44 195	97 897	44 424	90 918	41 257	93 937	42 627	– 6 476	– 2 939	– 3 960	– 1 797

02		Pensioenen en uitkeringen			1 747 162	792 828			1 798 363	816 062			51 201	23 234
	01	Wachtgelden burgerpersoneel en inactiviteitswedden militair personeel	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
	02	Militaire pensioenen en uitkeringen	1 747 162	792 828	1 747 162	792 828	1 797 592	815 712	1 798 363	816 062	50 430	22 884	51 201	23 234

03		Koninklijke Marine			2 940 178	1 334 195			3 072 383	1 394 187			132 205	59 992
	20	Personeel en materieel	2 032 924	922 501	2 041 231	926 270	2 241 600	1 017 194	2 166 565	983 144	208 676	94 693	125 334	56 874
	21	Subsidies en bijdragen	483	219	483	219	483	219	483	219	0	0	0	0
	22	Investeringen groot materieel en infrastructuur	1 145 164	519 653	898 464	407 705	2 092 139	949 371	905 335	410 823	946 975	429 719	6 871	3 118

04		Koninklijke Landmacht			4 597 393	2 086 206			4 659 351	2 114 321			61 958	28 115
	20	Personeel en materieel	3 504 065	1 590 075	3 589 597	1 628 888	3 892 272	1 766 236	3 750 360	1 701 839	388 207	176 161	160 763	72 951
	21	Subsidies en bijdragen	1 833	832	1 833	832	1 583	718	1 908	866	– 250	– 113	75	34
	22	Investeringen groot materieel en infrastructuur	2 233 552	1 013 542	1 005 963	456 486	844 840	383 372	907 083	411 616	– 1 388 712	– 630 170	– 98 880	– 44 870

05		Koninklijke Luchtmacht			2 313 019	1 049 602			2 554 954	1 159 388			241 935	109 785
	20	Personeel en materieel	1 978 198	897 667	1 923 093	872 662	2 096 145	951 189	2 079 537	943 653	117 947	53 522	156 444	70 991
	22	Investeringen groot materieel en infrastructuur	1 086 661	493 105	389 926	176 941	274 457	124 543	475 417	215 735	– 812 204	– 368 562	85 491	38 794

06		Koninklijke Marechaussee			503 357	228 413			551 563	250 288			48 206	21 875
	20	Personeel en materieel	465 886	211 410	464 911	210 967	515 292	233 829	509 385	231 149	49 406	22 419	44 474	20 181
	22	Investeringen groot materieel en infrastructuur	38 052	17 267	38 446	17 446	46 578	21 136	42 178	19 140	8 526	3 869	3 732	1 694

08		Multi-service projecten en activiteiten			813 245	369 034			866 630	393 260			53 385	24 225
	01	Luchtmobiele brigade	85 201	38 663	361 501	164 042	45 616	20 700	345 098	156 599	– 39 585	– 17 963	– 16 403	– 7 443
	02	Vredesoperaties	355 207	161 186	355 207	161 186	404 405	183 511	422 973	191 937	49 198	22 325	67 766	30 751
	04	Overige uitgaven Internationale Samenwerking	96 537	43 807	96 537	43 807	98 805	44 836	98 559	44 724	2 268	1 029	2 022	918
	05	Efficiencybesparing/kwaliteitsverbetering	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
	06	EVDB-fonds	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0

09		Defensie Interservice Commando			470 801	213 640			529 122	240 105			58 321	26 465
	02	Personeel en materieel	447 184	202 923	447 184	202 923	498 827	226 358	498 790	226 341	51 643	23 435	51 606	23 418
	03	Investeringen groot materieel en infrastructuur	19 153	8 691	23 617	10 717	32 543	14 767	30 332	13 764	13 390	6 076	6 715	3 047

¹ De gerealiseerde bedragen zijn steeds afgerond naar boven (op NLG1000, resp. EUR1000).

Mij bekend,

De Minister van Defensie,

Staat behorende bij de financiële verantwoording over het jaar 2000 Rekening 2000 Ministerie van Defensie (X) Onderdeel ontvangsten

			(1)		(2)		(3) = (2) – (1)
Art.		Omschrijving	Oorspronkelijk vastgestelde begroting		Realisatie		Verschil realisatie en oorspronkelijk vastgestelde begroting
			Ontvangsten		Ontvangsten		Ontvangsten
			NLG1000	EUR1000	NLG1000	EUR1000	NLG1000	EUR1000
		TOTAAL	727 742	330 235	870 936	395 214	143 194	64 979

01		Algemeen	318 085	144 341	351 304	159 415	33 219	15 074
	20	Verrekenbare ontvangsten	37 485	17 010	74 753	33 921	37 268	16 911
	21	Niet-verrekenbare ontvangsten	280 600	127 331	276 551	125 493	– 4 049	– 1 837

02		Pensioenen en uitkeringen	4 100	1 860	13 881	6 299	9 781	4 438
	01	Verrekenbare ontvangsten	1 500	681	12 908	5 857	11 408	5 177
	02	Niet- verrekenbare ontvangsten	2 600	1 180	973	442	– 1 627	– 738

03		Koninklijke Marine	120 211	54 549	101 686	46 143	– 18 525	– 8 406
	20	Verrekenbare ontvangsten	118 111	53 596	93 795	42 562	– 24 316	– 11 034
	21	Niet-verrekenbare ontvangsten	2 100	953	7 891	3 581	5 791	2 628

04		Koninklijke Landmacht	121 641	55 198	154 111	69 933	32 470	14 734
	20	Verrekenbare ontvangsten	114 251	51 845	139 829	63 452	25 578	11 607
	21	Niet-verrekenbare ontvangsten	7 390	3 353	14 282	6 481	6 892	3 127

05		Koninklijke Luchtmacht	97 900	44 425	159 508	72 382	61 608	27 956
	20	Verrekenbare ontvangsten	90 200	40 931	137 638	62 457	47 438	21 526
	21	Niet-verrekenbare ontvangsten	7 700	3 494	21 870	9 924	14 170	6 430

06		Koninklijke Marechaussee	10 110	4 588	11 551	5 242	1 441	654
	20	Verrekenbare ontvangsten	9 510	4 315	10 469	4 751	959	435
	21	Niet-verrekenbare ontvangsten	600	272	1 082	491	482	219

08		Multi-service projecten en activiteiten	12 000	5 445	25 067	11 375	13 067	5 930
	01	Ontvangsten Luchtmobiele brigade	0	0	186	84	186	84
	02	Ontvangsten naar aanleiding van Vredesoperaties	3 600	1 634	15 251	6 921	11 651	5 287
	03	Overige ontvangsten Internationale Samenwerking	8 400	3 812	9 630	4 370	1 230	558

09		Defensie Interservice Commando	43 695	19 828	53 828	24 426	10 133	4 598
	02	Verrekenbare ontvangsten	43 695	19 828	52 611	23 874	8 916	4 046
	03	Niet-verrekenbare ontvangsten	0	0	1 217	552	1 217	552

Mij bekend,

De Minister van Defensie

Staat behorende bij de financiële verantwoording over het jaar 2000 Rekening 2000 Ministerie van Defensie (X) Onderdeel agentschappen

		(1)		(2)		(3) = (2) – (1)
Art.	Omschrijving	Oorspronkelijk vastgestelde begroting		Realisatie¹		Verschil realisatie en oorspronkelijk vastgestelde begroting
		NLG1000	EUR1000	NLG1000	EUR1000	NLG1000	EUR1000
01	Agentschap Defensie Telematica Organisatie
	Totale baten	447 800	203 203	460 800	209 102	13 000	5 899
	Totale lasten	443 000	201 025	468 600	212 641	25 600	11 617
	Saldo van baten en lasten	4 800	2 178	– 7 800	– 3 539	– 12 600	– 5 718

	Totale kapitaalontvangsten	252 700	114 670	239 300	108 590	– 13 400	– 6 081
	Totale kapitaaluitgaven	286 200	129 872	306 400	139 038	20 200	9 166

02	Agentschap Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen
	Totale baten	153 700	69 746	178 199	80 864	24 499	11 119
	Totale lasten	153 700	69 746	182 185	82 673	28 485	12 928
	Saldo van baten en lasten	0	0	– 3 986	– 1 809	– 3 986	– 1 809

	Totale kapitaalontvangsten	62 100	28 180	69 608	31 587	7 508	3 407
	Totale kapitaaluitgaven	67 500	30 630	71 343	32 374	3 843	1 744

¹ De gerealiseerde bedragen zijn steeds afgerond naar boven (op NLG1000, resp. EUR1000).

Mij bekend,

De Minister van Defensie

INHOUDSOPGAVE VAN DE FINANCIËLE VERANTWOORDING 2000		Blz.:

Algemene toelichting
1.	Inleiding7
2.	Leeswijzer	7
	a. Versnelling	7
	b. Norm bij het verklaren van verschillen	7
	c. Verwijzing naar suppletore begrotingen	8
3.	Beleidsprioriteiten:	8
	a. Gevechtskracht/overhead	8
	b. Vredesoperaties	8
	c. Defense Capabilities Initiative	8
4.	Aanbevelingen Werkgroep Financiële Verantwoordingen	9
	a. Werving en selectie	9
	b. Investeringscyclus	12
	c. Brandstof en energiegebruik	13
5.	Het totale realisatiebeeld	13
6.	Bedrijfsvoering	14
	a. Het Veranderingsproces	14
	b. Beleid Bedrijfsvoering Defensie	15
	c. Informatievoorziening	15
	d. Prestatieindicatoren en kengetallen	16
	e. Evaluaties en audits	16
	f. Personeelsbeleid	16
	g. Financieel beheer	17
	h. Rechtmatigheidsonderzoek 1999 van de Algemene Rekenkamer	18
	i. Financiële informatiesystemen	19
7.	Millennium	19
8.	Invoering Euro	20
9.	Misbruik en oneigenlijk gebruik (M&O)	21
10.	Actieplan professioneel inkopen en uitbesteden	22
11.	Van Beleidsbegroting tot Beleidsverantwoording	22

Artikelsgewijze toelichting

Verplichtingen en uitgaven
– Beleidsterrein Algemeen		24
– Beleidsterrein Pensioenen en uitkeringen		38
– Beleidsterrein Koninklijke Marine		38
– Beleidsterrein Koninklijke Landmacht		57
– Beleidsterrein Koninklijke Luchtmacht		71
– Beleidsterrein Koninklijke Marechaussee		84
– Beleidsterrein Multiservice projecten en activiteiten		91
– Beleidsterrein Defensie Interservice Commando		96


Ontvangsten
– Beleidsterrein Algemeen		108
– Beleidsterrein Pensioenen en uitkeringen		109
– Beleidsterrein Koninklijke Marine		110
– Beleidsterrein Koninklijke Landmacht		112
– Beleidsterrein Koninklijke Luchtmacht		113
– Beleidsterrein Koninklijke Marechaussee		114
– Beleidsterrein Multiservice projecten en activiteiten		115
– Beleidsterrein Defensie Interservice Commando		116

Agentschappen
– Defensie Telematica Organisatie		117
– Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen		131


– Saldibalans per 31 december 200000		147


Bijlagen
– Pilot mededeling over de bedrijfsvoering		160
– De wijze en de mate van inzet bij de crisisbeheersings-, vredes- en humanitaire (CVH) operaties		165
– Investeringscyclus		177
– Overzicht Brandstof- en energiegebruik		181
– Nederlandse Navo-rapportage met een overzicht van de Nederlandse bijdrage aan het Defence Capabilities Initiative (DCI) in 2000		182
– Overzicht afgeronde onderzoeken		198
– Ramingskengetallen		201
– Lijst met afkortingen		219

1. Inleiding

Met deze financiële verantwoording wordt verantwoording afgelegd over de besteding van de begrotingsgelden in 2000. In totaal gaat het om een bedrag van f 14,8 miljard aan uitgaven, f 15,6 miljard aan verplichtingen en f 0,9 miljard aan ontvangsten. De financiële verantwoording van Defensie is opgebouwd uit twee delen: de rekening met een algemene en een artikelsgewijze toelichting inclusief de verantwoording van de agentschappen en de saldibalans met een toelichting.

In deze algemene toelichting wordt, na de leeswijzer, samenvattend en in hoofdlijnen ingegaan op de beleidsprioriteiten gevechtskracht/overhead en vredesoperaties, het realisatie-beeld, een aantal bedrijfsvoeringsaspecten en voorts, naast het actieplan «Professioneel inkopen en uitbesteden», andere thema's die, conform het voorstel van de werkgroep «Financiële verantwoordingen», in 1999 en in 2000 aandacht hebben gekregen.

In de artikelsgewijze toelichting worden de realisatiecijfers vergeleken met de begrotingsramingen. Dit gebeurt op het niveau van beleidsterrein, begrotingsartikel en begrotingsressort. Vervolgens volgen de rekeningcijfers van de agentschappen. De financiële verantwoording sluit af met een achttal bijlagen: een bijdrage «Pilot mededeling over de Bedrijfsvoering», een nadere toelichting bij de wijze en de mate van inzet bij de CVH-operaties, een cijfermatig overzicht met betrekking tot de Investeringscyclus groot materieel, de overzichten brandstof- en energiegebruik, Defence Capabilities Initiative (DCI), afgeronde onderzoeken (audits), geraamde en gerealiseerde ramingskengetallen en tenslotte een afkortingenlijst.

2. Leeswijzer

a. Versnelling

Aansluitend op de vorig jaar voor het eerst gerealiseerde indieningstermijn van 15 maart van de verantwoording en de slotwet over het vorige dienstjaar, is ook over het jaar 2000 voldaan aan deze indieningstermijn.

b. Norm bij het verklaren van verschillen

Voor het toelichten van verschillen tussen begroting en realisatie op het niveau van de artikelonderdelen zijn de volgende normen gehanteerd:

Norm bij het verklaren van verschillen

Voor begrotingsbedragen	Verschillen
tot f 25 miljoen	> 20% en minimaal f 1 miljoen
vanaf f 25 miljoen	> f 5 miljoen

De normkeuze houdt in dat alleen verschillen die de aangegeven (absolute of relatieve) omvang te boven gaan worden toegelicht. Om redenen van beleidsrelevantie zijn in enkele gevallen ook kleinere verschillen toegelicht.

c. Verwijzingen naar suppletore begrotingen 2000

Tijdens de uitvoering van de begroting 2000 is de Tweede Kamer al over het merendeel van de mutaties geïnformeerd door middel van een tweetal suppletore begrotingen. Voor een meer uitvoerige toelichting op het betrokken deel van de gerealiseerde verschillen wordt verwezen naar de memorie van toelichting bij deze begrotingen:

– eerste suppletore begrotingswijziging (samenhangende met de Voorjaarsnota): Wet van 14 september 2000, Stb. 398;

– tweede suppletore begrotingswijziging (samenhangende met de Najaarsnota): Wet van 1 februari 2001, Stb. 119.

3. Beleidsprioriteiten (Motie Melkert/Werkgroep Van Zijl)

a. Gevechtskracht/overhead

Zoals eerder aangegeven wordt de gevechtskracht vertaald naar «doelstellingen van operationele gereedheid». In de ontwerpbegroting 2000 (Kamerstukken II, 1999–2000, 26 800 X, nr. 1–2) is daartoe een eerste aanzet op ressortniveau gegeven. In deze verantwoording over het jaar 2000 is voor het eerst de realisatie van deze doelstellingen bij de betrokken ressorts opgenomen. Daar wordt tevens ingegaan op de gerealiseerde inzetbaarheid van de eenheden. Gebleken is dat de gekozen systematiek van de gereedheidsmatrices zich niet echt leent om de realisatie van de operationele inzetbaarheid op goede wijze weer te geven. Momenteel wordt gewerkt aan de verbetering van deze systematiek.

b. Vredesoperaties

Ten laste van het artikel 08.02 worden de uitgaven ten behoeve van vredesoperaties verantwoord. Deze uitgaven betreffen het Nederlandse aandeel (1,62% voor 2000) in de kosten van VN-operaties (contributies) en de additionele uitgaven die het gevolg zijn van de deelname van de Nederlandse krijgsmacht aan vredesoperaties.

Bij de opstelling van de ontwerpbegroting 2000 is rekening gehouden met geïntensiveerde Nederlandse inzet op de Balkan. De totale voorziening voor additionele uitgaven ten behoeve van vredesoperaties en de VN-contributies bedroeg op dat moment f 355,2 miljoen. Door hogere verrekenbare ontvangsten en noodzakelijke toevoegingen uit het HGIS-budget voor met name de verhoging van de VN-contributies door toename van het aantal VN-operaties en de vergrote personele inzet ten aanzien van de deelname aan SFOR, werd het niveau van de voorzieningen voor vredesoperaties in 2000 bij tweede suppletoor op een totaal van f 417,0 miljoen gebracht. Uiteindelijk is totaal f 423,0 miljoen uitgegeven.

In de bijlage «De wijze en de mate van inzet bij de crisisbeheersings-, vredes- en humanitaire (CVH) operaties», wordt nader ingegaan op de diverse operaties. Tussentijdse evaluaties van lopende operaties worden op 16 mei separaat aangeboden.

c. Defense Capabilities Initiative

Nederland hecht belang aan het Defence Capabilities Initiative (DCI). De regeringsleiders van de Navo namen dit initiatief tijdens de Top vanWashington in april 1999 omdat de Navo-strijdkrachten in de veranderende veiligheidssituatie doeltreffend moeten kunnen blijven optreden. Het DCI bevat in totaal 58 doelstellingen die de Navo-lidstaten komende jaren moeten uitvoeren ter verbetering van het voortzettingsvermogen, de inzetbaarheid, de mobiliteit, de effectiviteit, het overlevingsvermogen en de interoperabiliteit van hun eenheden. Binnen de Navo ziet de High Level Steering Group toe op de uitvoering van deze maatregelen.

Zoals toegezegd tijdens het algemeen overleg over de financiële verantwoording 1999 gaat de verantwoording over het begrotingsjaar 2000 nader in op het DCI-initiatief. Een overzicht van de Nederlandse bijdrage daaraan is in bijlage 5 opgenomen. De DCI-doelstellingen hebben tevens belangrijk richting gegeven aan de in de Defensienota 2000 opgenomen maatregelen.

4. Aanbevelingen Werkgroep Financiële verantwoordingen

a. Werving en selectie

De personeelsvoorziening van Defensie beoogt nadrukkelijk een integrale benadering van alle aspecten van in-, door- en uitstroom. Het gaat hierbij zowel in kwantitatieve als kwalitatieve zin om de vulling en bezetting van functies. Met de brieven van 30 mei 2000 (TK 1999–2000, 26 900, nr. 27) en 31 oktober 2000 (TK 2000–2001, 26 900, nr. 32) is het parlement geïnformeerd over de knelpunten bij de realisatie van de Defensienota 2000 en de maatregelen die zijn genomen om de personeelsvoorziening te verbeteren.

Meer specifiek is het parlement geïnformeerd over de wervings- en vullingsproblematiek in relatie tot het ambitieniveau (TK 1999–2000, 27 400, nr 7 alsmede een presentatie daarover voor de VCD op 30 november 2000). Hierbij is voorgesteld dit onderwerp in het vervolg niet meer separaat, maar als onderdeel van de financiële verantwoording nader te adresseren en te analyseren.

In het kader van de verbetermaatregelen is een «Integrale Monitor Personeelsvoorziening Defensie» ontwikkeld, waarvan de belangrijkste ken- en stuurgetallen onderstaand worden aangegeven voor de vier delen: monitor arbeidsmarkt, monitor werving en selectie, monitor instroom en doorstroom en monitor uitstroom.

De omvang van de doelgroep voor een aanstelling als militair (17–27 jarigen) is ongeveer 2,4 miljoen. Hiervan zijn volgens onderzoek naar verwachting ruim 1,4 miljoen jongeren beschikbaar. Belangstellingsonderzoek heeft uitgewezen dat desgevraagd ongeveer 10% van deze jongeren belangstelling heeft voor een baan als militair. Voorts is een aanzienlijk deel van de jongeren nog onbekend met de mogelijkheden om aangesteld te worden als militair.

In 2000 hebben bijna 65 000 personen in de doelgroep een informatiepakket aangevraagd. Hiervan hebben uiteindelijk 16 600 personen gesolliciteerd voor een baan als militair, waarbij zij die opteren voor de NATRES dan wel een oriëntatiejaar bij een van de krijgsmachtdelen, buiten beschouwing worden gelaten. Uiteindelijk hebben hiervan ongeveer 5900 kandidaten het selectietraject met goed gevolg doorlopen. De uitval gedurende het selectietraject is ongeveer gelijk aan de uitval in 1999.

Bij benadering wordt de uitval van ongeveer 10 700 kandidaten tijdens het selectietraject als volgt veroorzaakt.

administratieve voorselectie:	11%
uitval bij psychologisch onderzoek:	27%
uitval bij geneeskundig onderzoek:	21%
veiligheidsonderzoek:	vrijwel nihil
terugtrekkers gedurende het selectieproces:	19%
nog toe te rekenen «restpost»:	22% ( incl. 15% luchtvarenden)

Gedurende het jaar 2000 is ongeveer 5% van het aanstellingsresultaat gerealiseerd door kandidaten in het selectieproces alsnog aan te stellen bij een ander krijgsmachtdeel dan hun eerste voorkeur (de zogenaamde «watervallers»).

Om het aandeel terugtrekkers te verlagen is de periode tussen aanmelding en keuring reeds teruggebracht van 11 tot ongeveer 4 weken. Tevens zijn voor dit jaar additionele maatregelen genomen om de binding na de keuring met de toekomstige werkgever te verbeteren. Dit zogenaamde opkomstverloop bedroeg in 2000 ongeveer 5%.

De aanstellingskosten per geselecteerde kandidaat bedragen in 2000 ongeveer f 17 000,–.

Het aanstellingsresultaat in 2000 was in totaal 6653 militairen. Daarvan zijn 5609 kandidaten van buiten Defensie aangesteld; 1044 militairen zijn intern doorgestroomd. Deze interne doorstroom bestaat uit BBT-ers die een BOT-contract hebben getekend, en uit militairen die zijn ingestroomd vanuit een ander krijgsmachtdeel.

Bij de instroom wordt onderscheid gemaakt tussen aanstellingsbehoefte en aanstellingsopdracht (AO). Deze begrippen behoeven toelichting. De aanstellingsbehoefte is een op een bepaald moment aanwezige behoefte aan nieuwe militairen. Mede op basis van de aanstellingsbehoefte wordt een aanstellingsopdracht verstrekt om een bepaald aanstellingsresultaat te realiseren. Het verschil tussen behoefte en opdracht wordt onder andere bepaald door het opkomstverloop, het niet-regulier (waaronder opleidings-) verloop en de situatie op de arbeidsmarkt. Dit betekent dat de aanstellingsopdracht de facto lager kan liggen dan de aanstellingsbehoefte. In onderstaande tabel is aangegeven welke aanstellingsbehoefte bestond, welke aanstellingsopdracht is gegeven en welke aanstellingsresultaten in 2000 zijn gerealiseerd.

Tevens worden de effecten voor 2001 weergegeven.

Aanstellingsbehoefte, -opdracht en -resultaat (intern en extern).

	Behoefte 2000		Opdracht 2000		Resultaat 2000		Resultaat/Opdracht		Bijgestelde AO 2001
	BOT	BBT	BOT	BBT	BOT	BBT	BOT	BBT	BOT	BBT
KM	219	1 528	219	1 528	316	1 117	144%	73%	324	1 823
KL	513	4 431	500	4 194	300	3 304	60%	79%	377	4 200
KLu	140	1 428	150	1 117	176	706	117%	63%	313	1 210
KMAR	92	629	92	722	100	634	109%	88%	330	758
Totaal	964	8 016	961	7 561	892	5 761	93%	76%	1 344	7 991

Als laatste onderdeel van het personeels-logistieke proces wordt bij de externe uitstroom onderscheid gemaakt tussen reguliere en niet-reguliere uitstroom. De reguliere uitstroom voor BOT en BBT bedroegen in 2000 respectievelijk 877 en 3070 terwijl de niet-reguliere uitstroom respectievelijk 1122 en 1932 was. De totale uitstroom bedroeg derhalve 7001.

Uitstroom

	BOT		BBT
	Regulier	Niet-Regulier	Regulier	Niet-Regulier
KM	252	350	575	432
KL	261	489	1 977	1 103
KLu	316	172	372	285
KMAR	48	111	146	112
Totaal	877	1 122	3 070	1 932

Vergelijking van de externe instroom met de uitstroom leert dat de werkelijke sterkte is gedaald ten opzichte van 1999. Deze daling wordt vooral veroorzaakt door een daling van het BOT-bestand. Het opleidingsverloop is een bijzondere vorm van het niet-reguliere verloop. Door de gehanteerde nieuwe definitie kunnen kleine verschillen optreden ten opzichte van het verleden.

Het opleidingsverloop BBT (als percentage van de instroom in die opleidingen) bedroeg in 2000 bij de KM ongeveer 20%, bij de KL 28%, bij de KLu 9% en bij de KMAR 17%. Het beleid is er op gericht om het opleidingsverloop in 2004 terug te brengen tot maximaal 10%.

Een en ander heeft voor de ontwikkeling van de personele sterkte de navolgende consequenties:

		2000			2001
		MTBS	BS	WS	MTBS	BS
KM	BP	4 093	4 181	4 241	4 093	4 170
	BOT	8 128	8 128	7 892	7 368	7 318
	BBT	4 415	4 431	4 147	4 952	4 811
KL	BP	8 762	9 064	8 970	8 735	8 890
	BOT	10 763	10 927	10 770	10 664	10 747
	BBT	14 732	12 189	11 242	14 875	12 352
KLu	BP	1 701	1 698	1 689	1 669	1 669
	BOT	7 750	7 767	7 464	7 287	7 320
	BBT	3 535	3 535	3 351	4 313	4 313
KMAR	BP	254	254	273	312	312
	BOT	3 304	3 297	3 030	3 102	3 095
	BBT	1 917	1 917	1 898	2 138	2 138
CO	BP	963	984	973	977	1 009
	BOT	608	608	513	589	590
	BBT	26	26	20	26	26
DICO (excl.	BP	1 224	1 240	1 255	1 196	1 203
Agenstschap-	BOT	922	1 008	946	909	994
pen)	BBT	461	377	341	501	417
Totaal		73 558	71 631	69 015	73 706	71 374

MTBS = Maximaal Toegestane Begrotingssterkte

BS = Begrotingssterkte

WS = Werkelijke sterkte

Doelmatigheidsindicatoren wervings- en selectieproces

De door de werkgroep gevraagde informatie over de doelmatigheid van het wervings- en selectieproces is onderstaand weergegeven. Met ingang van de begroting 2002 zal deze informatie ook in de ontwerpbegroting worden opgenomen.

Doelmatigheidsindicatoren	Prognose
	1999	2000	2001
Kostprijs initiële selectie	2 594	2 678	2 610
Kostprijs bijzondere selectie	1 168	989	1 231
Kostprijs werving	12 689	14 341	17 493
Kostprijs aanstelling	15 283	17 019	20 102
Watervallen (%)*		4	4
Doorlooptijd selectie (weken)**		10	4
Bezettingsgraad initiële en bijzondere selecties (%)***		–	–

* na 1 september 1999 werden alle sollicitatieformulieren in het RIOS DWS systeem ingevoerd. Hierdoor kunnen pas vanaf 2000 gegevens worden gegenereerd.

** Tot oktober 2000 was de gemiddelde doorlooptijd 10 weken, over het laatste kwartaal zijn nog geen gegevens beschikbaar.

*** Gegevens nog niet voorhanden, daar de definities nog niet zijn bepaald.

b. Investeringscyclus

In bijlage 3 is in het kader van de «investeringscyclus» een overzicht opgenomen, waarin de ontwikkeling in de lengte van de operationele levensduur van groot materieel is aangegeven. Bij dit overzicht worden de volgende kanttekeningen gemaakt.

Alleen die hoofdwapensystemen zijn in beschouwing genomen, welke thans in operationeel gebruik zijn en daadwerkelijk voor militaire operaties zijn ingezet. Bij «aantal in gebruik» is niet het oorspronkelijk aantal aangeschafte wapensystemen vermeld, maar het aantal wapen-systemen waarover momenteel wordt beschikt.

Zowel de oorspronkelijk geplande als de naar huidig inzicht voorziene levensduur zijn vermeld. Daar sommige wapensystemen meer dan 25 jaar geleden zijn aangeschaft, kon niet altijd worden achterhaald wat de oorspronkelijk beoogde levensduur was. De jaartallen in de kolom «Uitfasering huidig schema» dienen als indicatief te worden beschouwd voor die wapensystemen welke nog geruime tijd in gebruik blijven.

In het overzicht is opgenomen bij welke vredesoperaties het wapensysteem is/wordt ingezet en welke effecten en gevolgen dit heeft voor de levensduur, investerings- of exploitatiekosten.

Kosten vredesoperaties. Inzet van groot materieel voor vredesoperaties leidt tot additionele materiële exploitatiekosten in verband met verbruik van brandstof, verbruiksartikelen, munitie en kosten voor gebruiksgereed maken, onderhoud en herstel van materieel. De additionele exploitatiekosten welke aantoonbaar verband houden met deelname aan vredesoperaties, worden ten laste van Begrotingsartikel 08.02 (Vredesoperaties) gebracht. Voor enkele wapensystemen zijn investeringen gepleegd, welke verband hielden met de inzet voor een vredesoperatie. Een voorbeeld hiervan is de uitrusting van 3 PC-3 Orion vliegtuigen met zelfbeschermingsmiddelen ten behoeve van de operaties boven Kosovo. In principe komen deze investeringskosten ten laste van de reguliere begrotingsartikelen. Indien aanpassingen nodig zijn in verband met bijzondere klimatologische omstandigheden, terreinomstandigheden of dreigingen dan komen investeringen in aanmerking voor boeking op artikel 08.02.

Levensduur en vredesoperaties. Geconstateerd is dat inzet van materieel tijdens vredesoperaties relatief intensief is en daardoor een grotere slijtage vertoont dan voorzien. Het slijtageprobleem geldt met name voor rollend en vliegend materieel. Gevolg is een toename van onderhoud en een toenemend gebruik van reservematerieel. Niet of niet tijdig uitvoeren van noodzakelijk onderhoud kan leiden tot een verkorting van de levensduur. Of en in welke mate sprake is van grotere slijtage dan voorzien, is van vele factoren afhankelijk. Belangrijke factoren zijn de aard en duur van de operatie en de omstandigheden in het inzetgebied (klimaat, infrastructuur). De exacte gevolgen van de inzet van materieel bij vredesoperaties voor onderhoud en/of levensduur zijn evenwel moeilijk vast te stellen en niet in geld of tijd te kwantificeren.

Over de levensduur wordt verder opgemerkt dat inzet tijdens vredesoperaties tot nieuwe operationele, logistieke en technische inzichten kan leiden. Om hieraan binnen de planmatig voorziene levensduur tegemoet te komen zijn veelal aanvullende investerings- en exploitatie-uitgaven benodigd. Indien deze uitgaven niet zouden worden gemaakt, zou op operationele en/of technische gronden vervanging van het betreffende materieel moeten worden vervroegd.

c. Brandstof- en energieverbruik

De door de Werkgroep Financiële Verantwoording gevraagde informatie met betrekking tot energie- en brandstofgebruik is opgenomen in bijlage 4. Overigens wordt in dit kader gewezen op het medio dit jaar uit te brengen Milieu Jaarverslag 2000.

5. Het totale realisatiebeeld

In de onderstaande tabel, naar beleidsterreinen ingedeeld, is de realisatie 2000 (inclusief HGIS) afgezet tegen de geautoriseerde begroting 2000. Voor een goed vergelijk zijn ook de realisatiecijfers van 1998 en 1999 opgenomen:

Uitgaven (bedragen x f 1000,–)		Realisatie 1998	Realisatie 1999	Autorisatie-begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil tussen autorisatie-begroting 2000 en realisatie 2000
		(1)	(2)	(3)	(4)	(5)=(3)-(4)
						Absoluut	Relatief
01	Algemeen	681 871	760 355	855 357	798 340	– 57 017	– 6,7%
02	Pensioenen en uitkeringen	1 690 290	1 809 471	1 747 162	1 798 363	51 201	2,9%
03	Koninklijke Marine	2 783 361	3 046 081	2 940 178	3 072 383	132 205	4,5%
04	Koninklijke Landmacht	4 313 039	4 738 782	4 597 393	4 659 351	61 958	1,3%
05	Koninklijke Luchtmacht	2 933 112	2 697 395	2 313 019	2 554 954	241 935	10,5%
06	Koninklijke Marechaussee	475 247	512 602	503 357	551 563	48 206	9,6%
08	Multi-service projecten en activiteiten	623 641	932 031	813 245	866 630	53 385	6,6%
09	Defensie Interservice Commando	488 029	498 434	470 801	529 122	58 321	12,4%
Totaal		13 988 590	14 995 151	14 240 512	14 830 706	590 194	4,1%

Ten opzichte van de autorisatiebegroting 2000 is per saldo f 590,2 miljoen aan het Defensiebudget toegevoegd. Dit is opgebouwd uit een aantal verhogingen: f 386,5 miljoen voor loon- en prijsbijstelling, f 200 miljoen ten behoeve van het Europees Veiligheids- en Defensiebeleid (EVDB), f 118 miljoen met betrekking tot hogere (met de uitgaven verrekenbare) ontvangsten, f 120 miljoen samenhangend met de Voorjaarsnota, f 75 miljoen in verband met de dollar-problematiek en f 20 miljoen voor het verkoopgereedmaken van delen van de Rijkswerf en een aantal fregatten. Daarnaast is het budget voor vredesoperaties verhoogd met f 41 miljoen.

Hier tegenover staan diverse budgetverlagingen. De belangrijkste betreffen de overheveling naar het ministerie van Economische Zaken in verband met de overname van de Koninklijke Schelde Groep door Damen (f 22,5 miljoen), het doorschuiven van f 107,6 miljoen voor EVDB naar 2001, de doorboeking van de gelden voor loonbijstelling en arbeidsvoorwaarden (f 276,243 miljoen), doordat eerst in de loop van 2001 het arbeidsvoorwaardenakkoord voor 2000 is afgesloten en een resterend bedrag aan eindejaarsmarge van f 26,741 miljoen.

Naast de hiervoor aangegeven meer- en minderuitgaven op het totale Defensieniveau zijn budgetten tussen de beleidsterreinen herschikt die een neutraal effect hebben op de hoogte van het Defensiebudget en die vooral verband houden met onderlinge dienstverleningen, overhevelingen van functies en kasgeldaanpassingen van diverse groot materieelprojecten waarbij noodzakelijke meeruitgaven op projecten worden gecompenseerd door (autonome) projectonderschrijdingen.

Een verdere toelichting op de verschillen tussen de autorisatie en de realisatie op begrotingsartikel-, ressort- en/of artikelonderdeelsniveau, is in de artikelsgewijze toelichting opgenomen.

6. Bedrijfsvoering

a. Het veranderingsproces

Het veranderingsproces bij Defensie is een van de veranderdoelstellingen voor het functioneren van de defensieorganisatie in de Defensienota 2000 die in 2003 afgerond moet zijn (zie Financiële verantwoording 1999). In het najaar van 2000 is een tussenstand opgemaakt van de voortgang van het veranderingsproces. Hieruit blijkt dat de desbetreffende maatregelen over het algemeen zijn geïmplementeerd. Het is thans van belang deze te borgen in de organisatie, zodat een transparant en doelgericht functioneren verzekerd is. Een centrale rol hierbij spelen de door de bevelhebbers, de plaatsvervangend secretaris-generaal en commandant Dico periodiek in te dienen toprapportages, die dienen als intern sturingsinstrument. In 2001 zal de hieraan ten grondslag liggende systematiek, vanuit een oogpunt van management control, worden geëvalueerd en waar nodig verbeterd. Daarnaast is het van belang dat het gedachtengoed van het veranderingsproces doorzakt in de werkwijze van de organisatie. Hierbij speelt de interne communicatie een belangrijke rol. Instrumenteel hierbij is, onder andere, de introductie van het nieuwe logo en de voortgang bij de inrichting van het intranet. In het kader van de verbetering van het bestuur is besloten tot het samenbrengen van de ICT-beleidsdeskundigen op het kerndepartement binnen één directie. Hierdoor kan doelmatiger gebruik worden gemaakt van deze schaarse categorie aan personeel, maar bovendien verbetert het de mogelijkheden tot regie op het terrein van de geautomatiseerde informatievoorziening. Het is ook nadrukkelijk bedoeld als een eerste stap om te komen tot een verbeterde, Defensiebrede inzet van dit personeel.

b. Beleid Bedrijfsvoering Defensie (BBD 2000)

De bedrijfsvoering bij Defensie is gebaseerd op het «staand beleid», zoals dat is neergelegd in het raamwerk Beleid Bedrijfsvoering 2000 (BBD-2000). Dit bedrijfsvoeringsbeleid, dat vanaf 1998 wordt ingevoerd aan de hand van 9 implementatiedoelstellingen, is inmiddels in grote mate in de organisatie en werkwijze ingebed. In deze financiële verantwoording komt dit ondermeer tot uitdrukking in de passages die handelen over «doelstellingen operationele gereedheid», het veranderingsproces, informatievoorziening, prestatie-indicatoren, evaluaties en audits.

«Staand beleid» wil niet zeggen statisch beleid. Het bedrijfsvoeringsbeleid wordt immers voortdurend aangepast aan nieuwe inzichten en gewijzigde omstandigheden. Zo heeft het VBTB project, waarin bij punt 11 nader wordt ingegaan, uiteraard grote effecten op het huidige beleid. Andere aspecten als competitieve dienstverlening en toprapportages zullen in het bedrijfsvoeringsbeleid moeten worden verankerd. Dit is een voortdurende activiteit. De aspecten die de komende tijd extra aandacht krijgen zijn toezicht, kwaliteitszorg, de relatie tussen het bedrijfsvoeringsbeleid en de informatievoorziening en de samenhang met het veranderingsproces en het project VBTB.

c. Informatievoorziening

De belangrijkste activiteiten in 2000 op het gebied van de geautomatiseerde informatie-voorziening waren:

a. Het instrument programmamanagement is nader vormgegeven ten behoeve van de kwaliteitsverbetering van de informatievoorziening en de vergroting van de doelmatigheid. De organisatorische toerusting zal worden versterkt door het ICT-beleidspersoneel van het kerndepartement onder te brengen in één directie.

b. De standaardisering van de ICT-infrastructuur door middel van het defensiebreed invoeren van het LAN2000.

c. De verbetering van de samenhang tussen de plannen van de functionele gebieden (personeel, materieel, operatiën en financiën) op het terrein van de informatievoorziening.

d. Prestatieindicatoren en kengetallen

Gericht op de implementatie van het volledige systeem van doelstellingen en kengetallen in de begroting 2003, zijn in 2000 de reeds ontwikkelde doelstellingen en kengetallen in de bedrijfsvoering van Defensie ingebed. Als eerste is hiertoe de voorbeeldbegroting 2000 opgesteld, waarmee een eerste aanzet is gegeven tot de invulling van het VBTB-gedachtengoed. In deze voorbeeldbegroting zijn naast de financiële middelen ook algemene en geoperationaliseerde doelstellingen opgenomen. Op basis van de bemerkingen van de Kamer, de Algemene Rekenkamer en het ministerie van Financiën op de voorbeeldbegroting, zal het systeem van doelstellingen en kengetallen verder worden vervolmaakt.

Ten tweede is gedurende 2000 ervaring opgedaan met het systeem van gereedheidsmatrices van de drie grootste krijgsmachtdelen. Hieruit is gebleken dat het systeem zonder meer bijdraagt aan de gewenste transparantie over de stand van zaken bij de krijgsmacht. Op enkele punten behoeft het ontwikkelde systeem van gereedheidsmatrices echter nog verbetering, waarmee de transparantie, de aansluiting met het ambitie-niveau en de werking van het systeem als sturing- en verantwoordingsinstrument worden verbeterd.

Voor de vier grootste Dico-ressorts zijn doelmatigheidskengetallen ontwikkeld, welke reeds in de begroting 2001 zijn benoemd. In de begroting 2002 zullen deze kengetallen met bijbehorende streefwaarden worden gepresenteerd.

e. Evaluaties en audits

De resultaten van de in 2000 uitgevoerde bedrijfsvoeringsaudits en beleidsevaluaties, op zowel centraal als decentraal niveau, zijn gebruikt bij het opstellen en onderbouwen van de mededeling over de bedrijfsvoering. De bijdrage van de auditfunctie aan de mededeling over de bedrijfsvoering vergroot de toevoegde waarde van de auditfunctie voor het management bij het beheersen en verbeteren van de bedrijfsvoering. De uitgevoerde bedrijfsvoeringsaudits en beleidsevaluaties maakten onderdeel uit van het Auditplan Defensie 2000 dat is gebaseerd op de uitgevoerde risico-analyse 2000. De gehanteerde risico-benadering stelt Defensie in staat om de aanwezige auditcapaciteit in te zetten op de voor Defensie meest risicovolle bedrijfsvoerings- en beleidsprocessen. Het beheersen van risico's heeft binnen Defensie de volle aandacht en het gebruik van risico-analyse wordt voor een toenemend aantal onderwerpen ingevoerd. Daarnaast is auditcapaciteit ingezet voor het uitvoeren van audits op verzoek. In 2000 is grote vooruitgang geboekt bij het verder verhogen van de kwaliteit van de auditfunctie bij Defensie doordat een veertigtal auditors de Post-HBO-opleiding Operational Auditing succesvol heeft afgerond.

f. Personeelsbeleid

a. Voortgang herstructurering

De vernieuwing van het personeelsbeleid voortvloeiend uit de Defensienota ondervindt de remmende werking van de arbeidsmarkt krapte. Zo blijft de werving van BBT-ers achter bij de behoefte en wordt terughoudend opgetreden met de stimulering van de uitstroom van BOT-ers. Daarnaast blijkt ook de animo voor een BOT-contract groter dan die voor een BBT-contract.

b. Arbeidsvoorwaarden

In 2000 is Defensie er niet in geslaagd met de vertegenwoordigers van de Centrales van Overheidspersoneel overeenstemming te bereiken over een arbeidsvoorwaardenakkoord 2000–2001. De onderhandelingen werden gevoerd over de volgende drie hoofdpunten, de hoogte van de salarismaatregel, de flexibilisering van de arbeidsduur en de verhoging van de ontslagleeftijd voor militair personeel. Het laatste onderwerp bleek bij herhaling het breekpunt. Het in de begroting 2000 hiervoor geraamde bedrag is in zijn geheel meegenomen naar 2001. In februari 2001 is uiteindelijk het akkoord tot stand gekomen.

g. Financieel beheer

a. Betalingsverkeer

Met het oog op beperking van de behandelingskosten, is het terugdringen van het contante betalingsverkeer in onder meer bedrijfsrestaurants een belangrijke doelstelling van Defensie. Ook fraudepreventie is gebaat bij deze ontwikkeling. In 2000 is bij de Koninklijke Landmacht een pilotproject uitgevoerd met elektronisch betalen (pinnen en chippen) waarvan de resultaten dermate bemoedigend zijn dat ook de andere beleidsterreinen vervolgens stappen in deze richting hebben gezet. De aanstaande introductie van de Euro is een reden temeer om, met name ter beperking van problemen in de duale chartale periode (januari 2002), het contante betalingsverkeer waar mogelijk te vervangen door elektronisch betalen. Waar dit het geval is wordt ook gezorgd voor een oplaadpunt. Sinds 1 december 1999 treedt de RABO-Bank International op als huisbankier. De ervaringen over het jaar 2000 met deze nieuwe relatie worden in het voorjaar van 2001 geëvalueerd.

b. Verbeterplannen financieel beheer

De verbeterplannen financieel beheer van de beleidsterreinen spitsen zich toe op 32 benoemde topprioriteiten. Deze worden op het hoogste niveau op afdoening gevolgd en gestuurd. Voor het jaar 2000 is een Jaarplan Topprioriteiten Financieel Beheer vastgesteld. De samenwerking met de departementale accountantsdienst (DEFAC) en de Algemene Rekenkamer (AR) is geïntensiveerd waar het de toetsing betreft van de voortgang, de kwaliteit en de toereikendheid van de verbeteractiviteiten. Met de AR, het ministerie van Financiën en de Koninklijke Luchtmacht zijn afspraken gemaakt over de verbetermaatregelen van de Koninklijke Luchtmacht, die verband houden met een bezwaaronderzoek van de AR naar de kwaliteit van het financieel beheer bij de Koninklijke Luchtmacht. Maandelijks komen de genoemde partijen onder voorzitterschap van de Directeur Financieel-Economische Zaken (DFEZ) bijeen om de voortgang te bespreken.

De bevelhebbers, de commandant Defensie Interservice Commando (DICO) en de Plaatsvervangend secretaris-generaal (PSG) als lijnchef voor de Centrale Organisatie (CO), hebben in de toprapportages aandacht besteed aan de voortgang van de topprioriteiten financieel beheer en materieelbeheer. Met de toprapportages hebben de lijnmanagers tevens de integrale verbeterplannen financieel beheer gepresenteerd, waarin niet alleen de verbeteracties met betrekking tot de topprioriteiten zijn opgenomen, maar waarin alle acties voor alle beheersproblemen zijn gespecificeerd. De AR is in het bezit van deze integrale verbeterplannen. De topprioriteiten financieel beheer en de appreciaties daarbij van de lijnmanagers zijn getoetst aan de volgende criteria:

– zijn de belangrijkste beheersproblemen, zoals geconstateerd door de AR en «in eigen huis», met de prioriteiten ondervangen?

– zijn er actiedragers benoemd en zijn de maatregelen voorzien van een realistisch tijdpad?

– is duidelijk gemaakt hoe de interne bewaking en meetbaarheid van de acties is vormgegeven? Hierbij dienen vooraf meetpunten/ijkpunten te worden geïdentificeerd waaraan de concrete voortgang wordt getoetst;

– wordt er sinds begin 2000 stelselmatig concrete voortgang geboekt zodanig dat de topprioriteiten op afzienbare termijn op orde zijn?

De verbeterpunten zoals die in het verleden zijn onderkend bij materieelbeheer, maken deel uit van het reeds lopende verbeterplan financieel beheer. Daarnaast hebben in 2000 bij alle beleidsterreinen risico-analyses plaatsgevonden als onderdeel van de uitvoering van het Besluit materieelbeheer bij Defensie. In 2000 is voortgang geboekt bij de belangrijkste verbeterpunten. Defensie ziet zich overigens momenteel geplaatst voor problemen met de vulling van de organisatie met voldoende en ervaren personeel, ook in het financiële functiegebied. Maatregelen zijn genomen om de mismatch tussen opleidingscapaciteit en vraag van de beleidsterreinen te verkleinen, ondermeer door de inhuur van externen. Hoewel inhuur in bepaalde gevallen kan helpen bij het bereiken van korte termijnoplossingen, kan het een structurele borging onzeker maken. Dit vereist een zorgvuldige inbedding van verbeterde procedures in de bestaande bevelsstructuren alsmede een betrouwbaar informatiesysteem. De lijnmanagers zijn hiermee belast.

h. Rechtmatigheidsonderzoek 1999 van de Algemene Rekenkamer(Kamerstukken II 1999–2000, 27 153, nrs. 1–2)

De AR heeft ten aanzien van de financiële verantwoording van het ministerie van Defensie over 1999 vastgesteld dat deze een deugdelijke weergave is van de uitkomsten van het financieel beheer en dat deze is opgesteld volgens de voorschriften. Voorts stelde zij vast dat de financiële verantwoordingen van de agentschappen Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen (DGW&T) en de Defensie Telematica Organisatie (DTO) aan de eisen voldeden.

Ondanks een lichte vooruitgang in 1999 ten opzichte van het voorgaande jaar constateerde de AR dat er nog sprake was van Defensiebrede tekortkomingen in het financieel beheer. De meeste problemen deden zich voor in het financieel beheer bij de Koninklijke Luchtmacht en de Koninklijke Marechaussee. Ten aanzien van het door de Koninklijke Luchtmacht opgestelde verbeterplan constateerde de AR dat het bijbehorende tijdpad niet in alle gevallen werd gehaald en dat de luchtmachttop vanuit haar verantwoordelijkheid niet echt betrokken was geweest bij de voortgang van de uitvoering van dit plan waardoor er te weinig voortgang werd geboekt. Vanwege de bestaande tekortkomingen besloot de AR een bezwaaronderzoek bij de Koninklijke Luchtmacht in te stellen. Ten tijde van het opstellen van deze verantwoording was het resultaat van dit onderzoek nog niet bekend.

Omdat de Koninklijke Marechaussee bezig was met de implementatie van een volledig nieuwe opzet van de organisatie en de eerste resultaten daarvan reeds zichtbaar waren, heeft de AR hier geen bezwaaronderzoek ingesteld.

Bij de Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen, de Koninklijke Landmacht en het Defensie Interservice Commando onderzocht de AR of de situatie verbeterd was na de bezwaar-onderzoeken in 1997 en 1998. Bij alle drie de onderdelen bleek het financieel beheer zodanig verbeterd dat er geen reden werd gezien om bezwaar te maken. De Rekenkamer gaf aan de ontwikkelingen bij de Koninklijke Landmacht te zullen blijven volgen.

i. Financiële informatiesystemen

Om aan de structurele informatiebehoefte, welke voldoet aan de eisen die onder andere de Kamer er aan stelt, in de toekomst betrouwbaar, veilig en tijdig te kunnen voldoen, dient binnen Defensie het concept van geïntegreerde bestuurlijke informatievoorziening te worden geïmplementeerd.

Dit impliceert een Defensiebrede integratie van de bestuurlijke informatiesystemen op het gebied van operatiën, personeel en organisatie, gezondheid en welzijn, materieel en logistiek, opleidingen, economie en financiën, documentaire informatievoorziening en beveiliging. Momenteel wordt een eerste aanzet gegeven om terzake een defensiebreed informatieplan op te stellen en een marsroute uit te zetten om de gewenste situatie van defensiebrede ICT-standaardisering te bereiken.

Tot de gewenste situatie is bereikt, blijft de huidige (functionele) geïntegreerde verplichtingen, kas, en kostenadministratie hét instrument om onder andere rekening en verantwoording af te leggen.

7. Millennium

Medio 1998 heeft het Kabinet gekozen voor een procesgerichte benadering van de aanpak van het millenniumprobleem, waarbij de cruciale maatschappelijke diensten, crisisbeheersingsoperaties en overige belangrijke activiteiten en processen binnen Defensie de hoogste prioriteit hebben gekregen. Defensie heeft met behulp van het beschikbare analyse- en testinstrumentarium de hierbij betrokken systemen doorgelicht. Daaruit is gebleken dat een groot aantal millenniumgerelateerde problemen moesten worden verholpen en systemen millenniumbestendig moesten worden gemaakt. Dit is gebeurd. Ondanks het systematisch inventariseren, analyseren en eventueel repareren cq. vervangen van soft- en hardware en het aansluitend testen van de gekozen oplossing, kon niet met volledige zekerheid worden gegarandeerd of daadwerkelijk op 1 januari 2000 alle vitale maatschappelijke processen, produkten en diensten zouden functioneren. Daarom zijn aanvullende (nood-)maatregelen getroffen.

Na de jaarovergang kon worden teruggekeken op een betrekkelijk rustige millenniumwisseling. Defensie heeft haar reguliere taken, zoals tijdens iedere jaarwisseling, uit kunnen voeren. Er hebben zich defensiebreed geen verstoringen van enige betekenis voorgedaan. Door het uitvoeren van uitgebreide testen, direct na de jaarwisseling, is ook zeer snel duidelijk geworden dat de taken van Defensie uitgevoerd konden worden. De continuïteit van de taakuitvoering van Defensie is derhalve niet in het geding geweest. Bij incidentele verstoringen, die overigens niet van enige betekenis waren, zijn de daartoe geschreven noodplannen direct en zonder enige problemen in werking getreden. Van de ingezette continuïteitsplannen is maximaal 24 uur gebruik gemaakt.

De raming in 1998 (opgenomen in de begroting 1999) bedroeg f 635 miljoen. Bij deze oorspronkelijke raming moest worden uitgegaan van een worstcase scenario. Naar aanleiding van de uitgevoerde analyses en de efficiënte aanpak konden de verwachte uitgaven teruggebracht worden tot f 547 miljoen (opgenomen in de financiële verantwoording 1999). De verhoging die is opgetreden bij de CO wordt voornamelijk verklaard doordat binnen de CO nog geen volledig inzicht in de complexiteit van de millenniumproblematiek bij de inlichtingendienst bestond.

Uiteindelijk zal het totaal aan uitgaven f 526,9 miljoen bedragen. Dit houdt een daling in van 17% ten opzichte van de oorspronkelijke raming. Dit beeld is bij de gehele Rijksoverheid waar te nemen (18%).

De verdeling is als volgt:

Uitgaven (x f 1000,–)	Begroting 1999	Verantwoording 1999	Verantwoording 2000	Verschil tussen verantwoording 1999 en verantwoording 2000
				Absoluut	Relatief
Concernkosten	37 000	32 100	32 500	400	1,2%
Centrale Organisatie	22 500	28 000	29 700	1 700	6,1%
Koninklijke Marine	81 500	62 400	62 000	– 400	– 0,6%
Koninklijke Landmacht	268 100	250 100	238 100	– 12 000	– 4,8%
Koninklijke Luchtmacht	131 000	82 500	77 100	– 5 400	– 6,5%
Koninklijke Marechaussee	19 600	25 200	25 300	100	0,4%
Defensie Interservice Commando (inclusief agentschappen)	75 300	66 700	62 200	– 4 500	– 6,7%
Totaal	635 000	547 000	526 900	– 20 100	– 3,7%

8. Invoering Euro

De invoering van de Euro geschiedt conform het in 1999 vastgestelde Draaiboek Euro Ministerie van Defensie, opgesteld door de Projectgroep Euro Defensie. Dit draaiboek ondersteunt de coördinatie van aanpassingen in de door het ministerie van Financiën gedefinieerde aandachtsgebieden te weten automatisering, juridische zaken (wet- en regelgeving), administratie en organisatie, treasury en voorlichting.

Defensie heeft gekozen voor een centrale regie vanuit het functiegebied Directoraat-Generaal Economie en Financiën en een decentrale uitvoering door de CO, de krijgsmachtdelen en het Defensie Interservice Commando.

Met de afronding van de fase «voorbereiden» (planning- en analysefase) per 1 juli 2000 is overeenkomstig de interne planning met het daadwerkelijk aanpassen en testen («realisatie» en «testen») van de informatiesystemen begonnen.

Het merendeel van de uitgaven betreft de inhuur van specifieke kwaliteit voor de beoordeling van het europroject, onder andere uitgevoerde audits, ondersteuning door ingehuurde expertise voor de beleidsterreinen om de uitvoering te begeleiden, aanpassingen in geautomatiseerde systemen door met name de Defensie Telematica Organisatie, een workshop voor automatiseringsdeskundigen binnen Defensie en een symposium voor het hogere Defensie-management.

EURORAMINGEN EN REALISATIE DOOR HET MINISTERIE VAN DEFENSIE

Bedragen x f 1000,–

	Raming*	Realisatie
1. Personele en materiële uitgaven	3 010	2 782
2. Wet- en regelgeving	70	0
3. Automatisering	8 192	4 567
4. Voorlichting	74	47
5. Overige kosten	70	213
Totaal	11 416	7 609

* conform raming Draaiboek Euro Defensie

Algemene toelichting 1.

Het betreft hier uitgaven voor inhuur van ondersteunende capaciteit ten behoeve van het europroject-management bij de beleidsterreinen, alsmede voor door externen uitgevoerde audits.

Algemene toelichting 2.

De wijziging van wetgeving waarvoor Defensie verantwoordelijk is brengt geen extra uitgaven met zich mee. Inventarisatie van interne regelgeving geeft aan dat aanpassing van de regelgeving wel extra drukkosten tot gevolg zal hebben. In 2000 zijn hiervoor echter geen uitgaven gedaan.

Algemene toelichting 3.

De uitgaven hebben voornamelijk betrekking op de inhuur van automatiseringsdeskundigen van de Defensie Telematica Organisatie voor het aanpassen van geautomatiseerde systemen en het opzetten van handboeken.

Algemene toelichting 4.

Defensie heeft een voorlichtingsplan opgesteld ten behoeve van de invoering van de euro. De uitgaven hebben betrekking op voorlichting aan het personeel, zoals brochures, intranetsites, een workshop voor automatiseringsdeskundigen en een symposium voor het hogere management.

Algemene toelichting 5.

Het betreft hier met name verrekeningen met het ministerie van Binnenlandse Zaken in verband met voor Defensie gedane uitgaven ten behoeve van euro-aanpassingen.

9. Misbruik en oneigenlijk gebruik (M&O)

Er is sprake van gevoeligheid voor misbruik en oneigenlijk gebruik indien de aanspraak op een uitkering of subsidie afhankelijk is van gegevens die door een derde of andere belanghebbenden zelf moeten worden verstrekt. Het beleid ter voorkoming van m&o is een onderdeel van het bij Defensie gevoerde financieel beheer. Evaluatie vindt periodiek plaats.

Een eenvormige aanpak ter voorkoming van misbruik en oneigenlijk gebruik is in de loop van het jaar 2000 uitgewerkt en vastgelegd in een daartoe strekkende aanwijzing Secretaris-Generaal. Deze aanwijzing zal in 2001 in werking treden.

10. Actieplan professioneel inkopen en aanbesteden

Eind 1999 is het actieplan «Professioneel inkopen en aanbesteden» (PIA) aangeboden aan de Tweede Kamer. Het ministerie van Economische Zaken is het coördinerende ministerie voor dit actieplan.

Binnen het ministerie van Defensie zijn ook in 2000 activiteiten verricht die gerelateerd zijn aan PIA.

Analyse van de inkoopportefeuille op kernactiviteiten en mogelijkheden tot verdergaande uitbesteding worden per project afgewogen binnen het reguliere verwervingsproces. Voorts is in 2000 nadere invulling gegeven aan Competitieve Dienstverlening (CDV); voor elk project wordt bezien of uitbesteding aan private partijen een alternatief is.

Inventarisatie van inkoop/aanbestedingen heeft plaatsgevonden in het (jaarlijks op te stellen) jaaroverzicht materieelbeleid over het jaar 2000.

Gezien de vertraging van het PIA-project kunnen voor de rijksoverheid als geheel over het jaar 2000 nog geen concrete zaken worden genoemd.

11. Van Beleidsbegroting tot Beleidsverantwoording (VBTB)

Door de Projectgroep Beleidsmatige Inrichting Defensiebegroting is een voorbeeldbegroting op basis van de door de Minister van Financiën geformuleerde uitgangspunten VBTB opgesteld. Met deze voorbeeldbegroting is door de politieke en ambtelijke leiding van het departement ingestemd. Door de zorg van de Minister van Financiën is deze voorbeeldbegroting, tezamen met die van de andere departementen aan de Kamer aangeboden.

Uitgangspunt bij de opgestelde voorbeeldbegroting was de gedachte dat Defensie, op basis van de grondwettelijke taak, een instrumentarium ter beschikking dient te stellen (de krijgsmacht, welke in voorbereiding op en tijdens operationele inzet een onlosmakelijke eenheid vormt) waarmee de ambities zoals verwoord in het regeerakkoord en de Defensienota onvoorwaardelijk kunnen worden uitgevoerd. De algemene doelstellingen: bescherming bondgenootschappelijk en eigen grondgebied, deelname aan internationele taken ter handhaving van de internationale rechtsorde en hulp aan civiele overheden, werden voor zover van toepassing als afzonderlijke beleidsartikelen, naast het artikel Beschikbaarheid krijgsmacht opgenomen.

Mede ter voorbereiding op de eerste daadwerkelijke VBTB-begroting is een projectbureau bestaande uit zes formatieplaatsen geformeerd, welke, onder regie van de Directeur Financieel Economische Zaken, gebruik makend van bestaande overlegstructuren en een defensiebrede adviesgroep, de activiteiten om te komen tot een volwaardig product ter hand heeft genomen. Met name wordt in deze projectgroep koppeling van doelstellingen – activiteiten – middelen (de bekende WWW-vragen), de informatiekundige gevolgen van de invoering van VBTB, de impact en reikwijdte van de mededeling bedrijfsvoering alsmede de sturing met bijbehorende beheersinstrumenten uitgewerkt.

Inmiddels heeft meerdere malen overleg met de Kamer plaatsgevonden over de gepresenteerde voorbeeldbegroting. Een eerste overleg heeft geleid tot uitsplitsing van de internationale doelstelling in de elementen Vredesoperaties en Internationale samenwerking (bijdrage aan de Navo). Daarnaast zijn diverse technische opmerkingen gemaakt van de zijde van de Kamer welke zullen worden meegenomen in de uiteindelijk te presenteren begroting.

Vooruitlopende op de invoer van de beleidsmatige begrotingen, waarbij een rol is weggelegd voor de Mededeling Bedrijfsvoering, werkt Defensie aan een «Pilot Mededeling over de bedrijfsvoering». In bijlage I is het eerste resultaat, met een zeer voorlopig karakter, van deze Pilot opgenomen.

ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING VERPLICHTINGEN EN UITGAVEN

01. Beleidsterrein Algemeen

Algemeen

Beleidsdoelstelling Centrale organisatie.

De Centrale organisatie (CO) omvat het Kerndepartement (KD) en de Militaire Inlichtingendienst (MID). Als beleidsdoelstelling ten aanzien van het financieel beheer bij de CO zijn een adequate inrichting, beschrijving en werking van de financiële functie geformuleerd.

Bedrijfsvoering

In 2000 waren voor de CO op financieel gebied de volgende topprioriteiten gedefinieerd:

– verplichtingenbeheer;

– interne controle;

– implementatie en werking besturingsmodel CO;

– verificatie en betaalbaar stellen facturen;

– implementatie materieelbeheer.

De opzet, het bestaan en deels ook de werking van de vele verbetermaatregelen uit de topprioriteiten financieel beheer zijn over het algemeen gerealiseerd. Wel blijft onverminderde aandacht nodig van het lijnmanagement voor het borgen van de kwaliteit van de vele verbeteracties.

Door prioriteitstelling, als gevolg van een tekort aan personele capaciteit, werd de uitvoering van alle in 2000 geplande audits verschoven naar ultimo 2000. De audit naar de contractvorming met USZO is inmiddels afgerond en de audit naar de beheersing van automatiseringscontracten bevindt zich in de afrondende fase. De definitieve afronding van deze audit vindt naar verwachting in de loop van 2001 plaats.

Implementatie van het BBD2000 bij de CO ligt op schema. Voor de komende periode zal in lijn met de planning worden gewerkt aan de invoering van bedrijfsvoeringsbudgetten en kosteninzicht. Omdat in de begeleidingsgroep BBD2000 is besloten de implementatie van beide te koppelen aan de invoering van de VBTB-begroting komt derhalve de realisatie uit op medio 2002.

Binnen de CO is gestart met de vervanging van het huidige (STIP-)netwerk door de LAN2000-standaard. Conform de planning is de afronding van dit project voorzien eind 2001. Voor de vervanging van de bestaande informatiesystemen wordt gewacht op de Defensiebrede beschouwing van de bedrijfsprocessen waarvan de resultaten naar verwachting medio 2001 beschikbaar zijn.

De uitvoering van de Euro-aanpassing binnen de CO verloopt volgens planning. Aanpassing van een aantal CO-systemen (GVKKA en NSK) is reeds uitgevoerd. De uitgaven voor de Defensiebrede (Euro)coördinatie zullen voor de resterende periode naar verwachting binnen het budget, zoals geraamd in het Draaiboek Euro Defensie, blijven.

De mijlpaal VIR'94 (Voorschrift Informatiebeveiliging Rijksoverheid) Defensie schrijft voor dat 50% van de informatiesystemen met ingang van 1 januari 2001 voorzien moet zijn van een vastgesteld Informatiebeveiligingsplan. De CO voldeed reeds per 1 oktober 2000 aan deze norm. Voor de CO is een conceptplan BeveiligingsBewustzijn uitgewerkt. In 2001 zal dit leiden tot een project Bevordering BeveiligingsBewustzijn, als onderdeel van de visie «Integrale Beveiliging Centrale organisatie».

In 2000 is bij de CO een modern arbobeleid ontwikkeld. Een deel daarvan is reeds in 2000 gerealiseerd. Een begin is gemaakt met de Risico-Inventarisatie en Evaluaties (RIE). Hierbij worden verkenningen en metingen uitgevoerd en de bedreigingen voor de veiligheid, gezondheid en het welzijn gekwalificeerd en gekwantificeerd. Naar aanleiding hiervan worden plannen van aanpak opgesteld.

Er is binnen een aantal directies voorlichting gegeven over beeldschermergonomie. De periodieke managementkeuringen zijn eveneens in 2000 uitgevoerd.

Financieel beheer

Beheersmaatregelen.

In 1998 is gestart met de uitvoering van het verbeterplan financieel beheer voor de CO.

De voortgangsbesprekingen met de budgethouders met betrekking tot de realisatie van de opgenomen plannen en het «planning en control»-overleg met vertegenwoordigers van de beschikkende functionarissen zijn als uitvloeisel van het Besturingsmodel CO geïntensiveerd.

Teneinde het financieel beheer proces op een hoger niveau te brengen en te houden wordt de geboekte voortgang bij de afhandeling van door de defensie accountantsdienst (DEFAC) geconstateerde tekortkomingen in het beheer stringent bewaakt. De controller brengt puntsgewijs periodiek verslag uit aan de plaatsvervangend secretaris-generaal, het directoraat-generaal economie en financiën en aan de DEFAC.

Personeelsbeheer

Beleidsdoelstelling CO

Voor de periode 1996 tot en met 2000 is voor de CO een reductie van 25% vastgelegd op alle beleids- en beleidsondersteunende vte'n bij de CO en de Haagse staven. In totaal zullen uiteindelijk 102,5 vte'n zijn gereduceerd. In 2000 is voor 19 vte'n uitstel van de reductie met twee jaar verleend.

Materieelbeheer

Beleidsdoelstelling CO

Het materieelbeheer bij de CO vindt plaats bij de Directie Facilitaire Zaken (DFZ) en de Militaire Inlichtingen Dienst (MID). Als beleidsdoelstelling ten aanzien van het materieelbeheer bij de CO is geformuleerd: Het zeker stellen dat het materieel in de juiste hoeveelheden en de juiste conditie voor de uitvoering van de taken van de CO beschikbaar is.

Beheersmaatregelen

In 2000 is het implementatietraject materieelbeheer bij de CO uitgevoerd. Hierbij is, naar aanleiding van de in 1999 uitgevoerde risico-analyse op het materieelbeheer, invulling gegeven aan de opgestelde verbeterplannen.

Met name bij de MID is een forse inspanning gepleegd welke heeft geresulteerd in het vastleggen van procedures, taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden.

Voor de DFZ betrof dit het verder optimaliseren van de geldende procedures.

In 2001 zullen de beheersmaatregelen verder worden uitgewerkt in de vorm van het ook bij de MID uitvoeren van voorraadtellingen en het opzetten van een adequate toetsingsstructuur in de vorm van interne controles en audits naar de opzet en werking van de geldende procedures.

Realisatie

De totaal geraamde en gerealiseerde uitgaven van het beleidsterrein Algemeen voor het jaar 2000 zijn als volgt te specificeren:

Uitgaven (x f 1000,–)

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
01.20 Personeel en materieel:
– Kerndepartement	192 586	271 559	78 973	41%
– Militaire Inlichtingen Dienst	87 806	97 405	9 599	11%
– Wachtgelden en inactiviteitswedden	8 160	8 493	333	4%
Totaal Personeel en materieel	288 552	377 457	88 905	31%
01.21 Subsidies en bijdragen	131 774	135 521	3 747	3%
01.22 Geheime uitgaven	1 100	1 100	0	0%
01.23 Internationale verplichtingen	152 615	153 341	726	0%
01.24 Garanties	0	0	0	–
01.25 Milieumaatregelen	7 860	5 220	– 2 640	– 34%
01.26 Technologie-ontwikkeling	44 994	31 764	– 13 230	– 29%
01.27 Loonbijstelling	80 565	0	– 80 565	–
01.28 Prijsbijstelling	50 000	0	– 50 000	–
01.29 Overige departementale uitgaven	97 897	93 937	– 3 960	– 4%
Totaal uitgaven Algemeen	855 357	798 340	– 57 017	– 7%

Toelichting

De verschillen worden naar oorzaak bij de realisatiecijfers van de uitgavenbegrotingsartikelen toegelicht.

01.20 Personeel en materieel

In dit artikel zijn de verplichtingen en uitgaven opgenomen die nodig zijn voor het functioneren van de ressorts Kerndepartement en Militaire Inlichtingendienst (MID).

Deze ressorts zijn opgebouwd uit de volgende artikelonderdelen:

– ambtelijk burgerpersoneel, waarin begrepen de loonkosten en overige tot het loon te rekenen kosten van de bewindslieden en het burgerpersoneel;

– militair personeel;

– overige personele uitgaven;

– materiële uitgaven.

Daarnaast zijn bedragen voor wachtgelden voor het burger- en militair personeel en het aandeel in de uitvoeringskosten USZO op het artikelonderdeel 01.20.09 geraamd en verantwoord.

Het budgettaire beslag dat is gemoeid met de uitbesteding van werkzaamheden bedraagt f 54,391 miljoen. Dit is voornamelijk gebruikt voor de inhuur van organisatie-, informatie- en advieswerkzaamheden en met name voor de bestrijding van de gevolgen van het millenniumprobleem. Hiermee was in 2000 een bedrag van f 14,8 miljoen gemoeid.

Omschrijving (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
01.20 Personeel en materieel
– Kerndepartement	186 965	269 452	82 487	44%	192 586	271 559	78 973	41%
– Militaire Inlichtingen Dienst	87 313	100 838	13 525	15%	87 806	97 405	9 599	11%
– Wachtgelden en inactiviteitswedden	8 160	8 493	333	4%	8 160	8 493	333	4%
Totaal	282 438	378 783	96 345	34%	288 552	377 457	88 905	31%

De toelichting op de verschillen worden hieronder per ressort en artikelonderdeel weergegeven.

Het ressort Kerndepartement (KD)

Het ressort Kerndepartement bestaat naast de algemene leiding (minister, staatssecretaris, secretaris-generaal en plaatsvervangend secretaris-generaal, inclusief enkele onder hem ressorterende diensten) uit de Defensiestaf, de directoraten-generaal Personeel, Materieel en Economie en Financiën alsmede de zelfstandige directies Juridische zaken, Algemene beleidszaken, Voorlichting en de Defensie accountantsdienst. Voorts is nog een aantal bijzondere organisatie-eenheden toegevoegd, zoals de staf Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht (IGK) en Defensiepersoneel werkzaam bij de permanente vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de Noord-Atlantische Verdrags Organisatie (Navo) en de West-Europese Unie (Weu).

Omschrijving (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
01.20.01 Ambtelijk burgerpersoneel	70 832	67 366	– 3 466	– 5%	70 832	67 369	– 3 463	– 5%
01.20.02 Militair personeel	27 482	26 153	– 1 329	– 5%	27 482	26 153	– 1 329	– 5%
01.20.03 Overige personele uitgaven	19 614	23 080	3 466	18%	19 614	20 042	428	2%
01.20.04 Materiële uitgaven (incl. stalling efficiency besparing)	69 037	152 853	83 816	121%	74 658	157 995	83 337	112%
Totaal	186 965	269 452	82 487	44%	192 586	271 559	78 973	41%

Toelichting per artikelonderdeel

01.20.04 Materiële uitgaven

Ten laste van dit artikelonderdeel zijn de materiële uitgaven verantwoord. Het betreft hier uitgaven voor onder meer kleine bedrijfsmatige investeringen, huisvesting, bureauzaken, informatiesystemen, zaken van operationele aard, inventarisgoederen en klein materieel, data- en telecommunicatie, voertuigen en de inhuur van O-, I- en A-deskundigheid.

Bij de uitgaven voor O-, I- en A-deskundigheid is sprake van een stijging met 77 176 uren en f 19,5 miljoen, welke voornamelijk wordt veroorzaakt door noodzakelijke inhuur op formatieplaatsen, projectmatige inhuur ten behoeve van millennium/euro en begeleiding van ICT-investeringsprojecten.

Met name de uitgaven voor informatiesystemen blijven stijgen. Dit leidt tot groei van de exploitatie-uitgaven. De afgelopen jaren zijn ook veel vervangingsinvesteringen uitgesteld in verband met het millennium. In 2000 heeft dit een stijgende investeringsuitgaaf tot gevolg zoals door de invoering van LAN 2000 op het Plein.

De overschrijdingen op alle onderdelen zijn in belangrijke mate terug te voeren op beleidsbeslissingen die in voorgaande jaren zijn genomen ten aanzien van de Militaire Inlichtingen Dienst en Informatie, Communicatie en Technologie (ICT). Het kerndepartement heeft uitgaven gedaan voor huisvesting (onder overige persoonsgebonden materiële uitgaven) en er heeft inhuur plaatsgevonden voor de verbetering van de archivering, verbetering van de bedrijfsvoering en reorganisatie van de MID. Bovendien vindt ten behoeve van ontwikkeling van defensiebrede ICT op brede schaal inhuur plaats. Tevens zijn in dit kader investeringen noodzakelijk, waarmee eerder nog geen rekening was gehouden. Vervolgens is budget toegevoegd ten behoeve van de toetreding tot het materieelagentschap «Organisme Conjoint de Coopération en Matière d'Armement (OCCAR), de renovatie van gebouw 32 op het Van Alkemadelaancomplex en het onderzoek naar de werkdruk in het kader van de Arbeidsomstandighedenwet. Tenslotte heeft realisatie plaatsgevonden ten behoeve van het Berichten Distributie Systeem (Berdis).

Het ressort Militaire Inlichtingen Dienst (MID)

De MID voert zijn werkzaamheden uit op basis van de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (WIV).

De uitgaven voor de bedrijfsvoering van de MID zijn verantwoord onder artikel 01.20 Personeel en materieel op de onderstaande artikelonderdelen. Daarnaast is voor de MID een aanvullend bedrag van f 1,1 miljoen geraamd op het artikel 01.22 Geheime uitgaven.

Omschrijving (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
01.20.05 Ambtelijk burgerpersoneel	32 671	31 726	– 945	– 3%	32 671	31 726	– 945	– 3%
01.20.06 Militair personeel	37 078	29 450	– 7 628	– 21%	37 078	29 450	– 7 628	– 21%
01.20.07 Overige personele uitgaven	6 293	6 294	1	0%	6 293	5 511	– 782	– 12%
01.20.08 Materiële uitgaven	11 271	33 368	22 097	196%	11 764	30 718	18 954	161%
Totaal	87 313	100 838	13 525	15%	87 806	97 405	9 599	11%

Toelichting per artikelonderdeel

01.20.06 Militair personeel

Ten laste van dit artikelonderdeel zijn de uitgaven voor salarissen, overwerk, toelagen, alsmede het aandeel in de sociale lasten betrekking hebbende op het militair personeel van de MID verantwoord.

De daling van de uitgaven met f 7,628 miljoen is toe te schrijven aan een forse onderschrijding van de sterkte van de MID. Dit houdt verband met het feit dat terughoudendheid is betracht bij de vulling in verband met de in het najaar van 1999 genomen reorganisatiebesluiten. Tevens is, aan de hand van de feitelijke verdeling van de bezetting over burgers en militairen, besloten een deel van de militaire functies tijdelijk om te zetten in burgerfuncties.

01.20.08 Materiële uitgaven

De meeruitgaven van de overige kleine bedrijfsmatige investeringen zijn veroorzaakt doordat ten tijde van de opstelling van de begroting 2000 nog geen compleet beeld beschikbaar was van de door de MID te verrichten investeringen om de bedrijfsvoering op een noodzakelijk peil te behouden. Gedurende het jaar 2000 is daarover wel duidelijkheid ontstaan. Het betreft onder andere uitgaven voor projecten betreffende de stabilisering van de informatievoorziening en het archiefbeheer. De meeruitgaven voor de inhuur van O-, I- en A-deskundigheid zijn veroorzaakt door in het najaar van 1999 genomen reorganisatiebesluiten.

Artikelonderdeel 01.20.09 Wachtgelden en inactiviteitswedden

De uitgaven op dit artikelonderdeel hebben betrekking op de diverse wachtgeldregelingen voor de burgerambtenaren van het KD en de MID. Separaat zijn in bijlage 5 de uitgaven voor wachtgelden in verband met het Sociaal Beleidskader (SBK) en de Uitstroom Bevorderende Maatregel Ouderen (UBMO) gepresenteerd.

Het beleid blijft er op gericht de instroom in de wachtgeldregelingen zoveel mogelijk te beperken door middel van een actieve herplaatsingsinspanning en het gebruik van SBK-instrumenten waaronder om-, her- en bijscholing. Sinds 1996 omvat dit artikelonderdeel ook de uitgaven die betrekking hebben op de uitvoeringskosten van de Uitvoeringsinstelling Sociale Zekerheid voor Overheid en Onderwijs (USZO).

Toelichting op de verschillen

De verplichtingen en uitgaven zijn hoger als gevolg van een andere instroom in de regelingen dan was voorzien; tevens zijn de uitkeringen aangepast aan het vigerende loonpeil. Daarnaast zijn extra uitgaven verricht in verband met de voorbereidingen door de USZO in verband met de invoer van de Euro.

Uitgaven Sociaal Beleidskader (SBK)

De uitgaven hebben betrekking op het burgerpersoneel van het KD en de MID. De verantwoording van de uitgaven vindt, met uitzondering van de wachtgelden, plaats ten laste van de desbetreffende artikelonderdelen ambtelijk burgerpersoneel en overige personele uitgaven. De uitgaven van de wachtgelden worden geraamd en verantwoord ten laste van dit artikelonderdeel 01.20.09.

01.21 Subsidies en bijdragen

Ten laste van dit artikel zijn de uitgaven geraamd en verantwoord voor:

– subsidies aan verschillende instellingen;

– bijdragen aan andere ministeries, ten behoeve van verenigingen, stichtingen en comités.

Subsidies worden verleend aan instellingen die voor Defensie een zeker nut hebben en mede afhankelijk zijn van financiële hulp van Defensie.

Artikelonderdelen (bedragen x f 1 000,–)	Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
I. Subsidies:
– het Comité international de médicine et de pharmacie militaires	4	3	– 1	– 25%
– de Koninklijke vereniging ter beoefening van de krijgswetenschap ten behoeve van de buitengewone leerstoel militair recht aan de Universiteit van Amsterdam en het tijdschrift de «Militaire Spectator»	549	21	– 528	– 96%
– Veteranenplatform	300	306	6	2%
– Defensie Vrouwennetwerk	10	10	0	0%
– Atlantic Exchange program	15	0	– 15	– 100%
– Stichting Dienstverlening Veteranen	10 922	10 962	40	0%
– Stichting Maatschappij en Krijgmacht	515	525	10	2%
– Stichting Homosexualiteit en Krijgsmacht	55	55	0	0%
– Nederlandse Reservisten Federatie Krijgsmacht	100	100	0	0%
– Stichting Koepelorganisatie militaire tehuizen	1 947	1 986	39	2%
– Stichting Protestants Interkerkelijk Thuisfront	50	50	0	0%
– Stichting Nationaal Katholiek Thuisfront	25	25	0	0%
Totaal subsidies	14 492	14 043	– 449	– 3%

Artikelonderdelen (bedragen x f 1 000,–)	Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
II Bijdragen aan:
– ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen (VIII):
* in de doelfinanciering TNO-DO	101 682	105 130	3 448	3%
* Stichting bijzondere scholen voor onderwijs op algemene grondslag	8 200	9 100	900	11%
– ministerie van Buitenlandse Zaken (V):
* Nationaal Bureau voor Verbindingsbeveiliging	4 124	3 975	– 149	– 4%
* Stichting Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen «Clingendael»	1 758	1 758	0	0%
* Internationaal Comité van het Rode Kruis	70	70	0	0%
* Stichting Atlantische Commissie	298	298	0	0%
– ministerie van Verkeer en Waterstaat (XII):
* bijdrage aan het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium	1 000	1 000	0	0%
– ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI):
* bijdrage ten behoeve van het Informatie- en Coördinatie-orgaan Dienstverlening Oorlogsgetroffenen (ICODO)	150	147	– 3	– 2%
Totaal bijdragen	117 282	121 478	4 196	4%
Totaal subsidies en bijdragen	131 774	135 521	3 747	3%

Toelichting per artikelonderdeel

Bij geringe verschillen tussen de uitgaven en de verplichtingen op dit artikel wordt volstaan met een toelichting op de uitgavenmutaties. De meeruitgaven van per saldo f 3,7 miljoen zijn het gevolg van onderstaande oorzaken.

In de eerste plaats betreft het een verhoging van de bijdrage aan het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, inzake de Stichting bijzondere scholen voor onderwijs op algemene grondslag (STOAG) van f 0,900 miljoen.

Ook is verwerkt de uitdeling van de loon- en prijsbijstelling ten behoeve van de Nederlandse organisatie voor Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek (TNO) van f 3,335 miljoen, die is opgenomen onder de doelfinanciering TNO/DO en via het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen wordt verstrekt.

Een overheveling van f 0,512 miljoen naar artikel 01.29 Overige departementale uitgaven in verband met de overheveling van de subsidies de Militaire Spectator en het Atlantic Exchange Program. Het betreft hier zaken die niet onder subsidies behoren te vallen, doch uit een overeenkomst voortvloeien, zoals het toezenden van de Militaire Spectator.

Voorts is sprake van een nadere bijstelling van een aantal subsidies en bijdragen.

01.22 Geheime uitgaven

Overeenkomstig artikel 19 van de Comptabiliteitswet 1976 en de regeling Rijksbegrotingsvoorschriften, is dit artikel bij Defensie aangewezen als het artikel waarop de geheime uitgaven zijn verantwoord.

Artikelonderdelen (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen en uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Geheime uitgaven	1 100	1 100	0	0%

Toelichting per artikelonderdeel

De geheime uitgaven die worden verantwoord door de MID, worden gecontroleerd door de President van de Algemene Rekenkamer en een daartoe aangewezen accountant van de departementale accountantsdienst. Het beleid is erop gericht de onder dit artikel verantwoorde uitgaven tot het strikt noodzakelijke te beperken.

01.23 Internationale verplichtingen

Nederland hecht grote waarde aan het lidmaatschap van de Navo en de samenhang die op politiek-militair gebied hieruit voortvloeit. De gemeenschappelijk gefinancierde Navo-programma's, waaraan Nederland deelneemt, leveren hiervoor een belangrijke bijdrage. Het betreft hier met name het Navo Veiligheids Investeringsprogramma, de bijdrage aan de Militaire Begroting van de Navo en de investeringen en exploitatie van het Airborne Early Warning en Control System (AWACS).

Omschrijving (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Navo Veiligheids Investeringsprojecten in Nederland	31 762	20 315	– 11 447	– 36%	31 762	22 742	– 9 020	– 28%
Bijdrage aan Navo Veiligheids Investeringsprogramma	64 356	65 340	984	2%	64 356	65 340	984	2%
Investeringen AWACS	0	1 777	1 777	–	9 297	15 000	5 703	61%
Exploitatie AWACS	14 800	16 947	2 147	15%	14 800	16 947	2 147	15%
Bijdrage aan de militaire begroting van de Navo	28 100	29 870	1 770	6%	28 100	29 245	1 145	4%
Overige bijdragen	4 300	4 067	– 233	– 5%	4 300	4 067	– 233	– 5%
Totaal	143 318	138 316	– 5 002	– 3%	152 615	153 341	726	0%

Toelichting per artikelonderdeel

Navo Veiligheids Investeringsprojecten in Nederland

De lagere realisatie van de verplichtingen en uitgaven is voornamelijk veroorzaakt door vertraging van de ver-/nieuwbouw van het Nato Command Control and Communication Agency (– f 2,4 miljoen), vertraging in de uitvoer van een aantal pijpleidingprojecten waaronder Klaphek/Markelo (– f 2,8 miljoen) en het buiten gebruik stellen van de locatie Veluwe (– f 1,5 miljoen).

Investeringen AWACS

In 2000 is reeds een deel van de bijdrage voor 2001 betaald hetgeen de hogere realisatie voor een deel heeft veroorzaakt. Het andere deel is veroorzaakt door de hogere dollarkoers.

01.24 Garanties

De in de begroting 2000 opgenomen garanties zijn reeds in voorgaande jaren aangegaan en hebben in 2000 niet geleid tot uitgaven. Bij de toelichting op de Saldibalans is een garantiebijlage opgenomen.

01.25 Milieumaatregelen

In dit artikel zijn de uitgaven opgenomen voor aan milieumaatregelen gerelateerd wetenschappelijk onderzoek. Daarnaast zijn hier ook contributies aan milieu-organisaties en de inhuur van externe deskundigen op milieugebied verantwoord.

Voor wetenschappelijk onderzoek op milieugebied wordt met ingang van 1998 jaarlijks een bedrag van f 2,9 miljoen geraamd. Naast het reeds voorziene onderzoek naar oppervlaktewater- en luchtverontreiniging zijn ook onderzoeken naar overige vormen van milieubelasting onder dit artikel gebracht.

Artikelonderdelen (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Milieumaatregelen	7 860	2 039	– 5 821	– 74%	7 860	5 220	– 2 640	– 34%

Toelichting per artikelonderdeel

De onderrealisatie van de verplichtingen en de uitgaven op dit artikel is met name teweeggebracht door het saldo van de mutaties gedaan om het asbest uit de patrouillepaden op de vliegbasis Volkel te verwijderen, een grotere onderzoeksbehoefte naar chemische milieubelasting op Defensieterreinen en door het overhevelen van budget naar andere beleidsterreinen in verband met uitgaven voor nieuw milieubeleid.

01.26 Technologie-ontwikkeling

Ten laste van dit artikel zijn de uitgaven geraamd voor de ontwikkeling en toepassing van (technologische) kennis ten behoeve van Defensie. Deze activiteiten worden – vaak in internationaal verband – uitgevoerd door Nederlandse bedrijven, (onderzoeks)instellingen en universiteiten. Incidenteel wordt uit dit artikel ook bijgedragen aan een materieelontwikkelingsproject voor een krijgsmachtdeel, indien de ontwikkeling van nieuwe technologische kennis een belangrijk deel van een dergelijk project uitmaakt. Het ministerie van Economische Zaken neemt financieel deel aan technologie- en materieelontwikkelingsprojecten indien hierdoor de internationale concurrentie-positie van de Nederlandse industrie wordt verbeterd. Het overleg aangaande de financiële bijdrage van Economische Zaken vindt plaats in de Commissie Ontwikkeling Defensiematerieel (CODEMA).

Artikelonderdelen (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Bijdrage ruimtevaartprogramma	3 200	0	– 3 200	– 100%	3 200	0	– 3 200	– 100%
Ontwikkeling defensie-technologie	24 952	21 653	– 3 299	– 13%	38 794	29 605	– 9 189	– 24%
Woo CO	3 000	1 537	– 1 463	– 49%	3 000	2 159	– 841	– 28%
Totaal	31 152	23 190	– 7 962	– 26%	44 994	31 764	– 13 230	– 29%

Toelichting per artikelonderdeel

Bij de bijdrage ruimtevaartprogramma wordt de mutatie veroorzaakt, doordat als gevolg van de Defensienota de bijdrage aan het NRT-programma door Defensie is stopgezet.

De mutatie op Ontwikkeling defensie-technologie bestaat hoofdzakelijk uit:

– de bijdrage van Defensie aan het ministerie van Economische Zaken in de financiering van de luchtvaartcluster (– f 13,0 miljoen);

– overheveling naar artikel Personeel en Materieel van gestalde gelden voor de ontwikkeling van informatievoorzieningsbeleid (f 3,7 miljoen);

– overhevelingen van andere beleidsterreinen voor de projecten VPN-Guard (f 1,4 miljoen) en Humanitair Ontmijnen (HOM 2000/f 2,0 miljoen);

– overheveling uit artikel Personeel en Materieel ten behoeve van het project DDI (f 0,7 miljoen);

– toevoeging van de prijsbijstelling (f 0,6 miljoen);

– een incidentele ophoging (f 2,8 miljoen) om de taakstellende structurele omvang van dit artikelonderdeel, na verwerking van de mutaties, constant te houden.

Artikel 01.27 Loonbijstelling

Via dit artikel worden de ontvangen bedragen voor de loonbijstelling over de beleidsterreinen verdeeld.

Artikelonderdelen (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen en uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Loonbijstelling	80 565	0	– 80 565	0%

Toelichting

Aan het bedrag van de ontwerpbegroting 2000, waarin de gelden voor nieuw P-beleid zijn opgenomen, is bij eerste suppletore begroting 2000 f 271,1 miljoen toegevoegd. Dit betreft met name de loonbijstellingstranche 2000 (f 254,5 miljoen) en de uit de Voorjaarsnotabesluitvormig voortvloeiende budgettoevoeging van f 10 miljoen ter oplossing van arbeidsvoorwaardelijke problemen op het gebied van mobiliteit, kinderopvang, voorschakelprojecten en het TRIP-project.

Aangezien in 2000 geen arbeidsvoorwaardencontract bereikt is, zijn de loonbijstellingsgelden 2000 voor het Defensiepersoneel niet tot uitdeling gekomen. Bij de slotwet 2000 is het op dit artikel voorkomende bedrag dat bestemd is voor de arbeidsvoorwaarden 2000 (f 276,2 miljoen) vrijgevallen. Dit bedrag is inclusief de uit artikel 01.28 overgehevelde f 50 miljoen voor nieuw P-beleid. In 2001 zal dit totaalbedrag aan het Defensiebudget worden toegevoegd. Wel heeft uitdeling plaatsgevonden van het deel dat voor het personeel van TNO bestemd was en het restant van de loonbijstelling 1999 voor het jaar 2000 (f 67,8 miljoen) en latere jaren.

De verdeling over de beleidsterreinen van de loonbijstelling 1999 voor 2000 is als volgt (x f 1000):

Beleidsterrein		Omschrijving	Bedragen
	Artikel		totaal
01		Algemeen
	20	Personeel en materieel	7 949
	21	Subsidies en bijdragen	2 700

02		Pensioenen en uitkeringen
	02	Militaire pensioenen en uitkeringen	34 073

03		Koninklijke marine
	20	Personeel en materieel	6 674

04		Koninklijke landmacht
	20	Personeel en materieel	11 181

05		Koninklijke luchtmacht
	20	Personeel en materieel	5 030

06		Koninklijke marechaussee
	20	Personeel en materieel	1 784

09		Defensie Interservice Commando
	02	Personeel en materieel Dico	1 158
		Totaal	70 549

Artikel 01.28 Prijsbijstelling

Via dit artikel worden de ontvangen bedragen voor de prijsbijstelling over de beleidsterreinen verdeeld.

Artikelonderdelen (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen en uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Prijsbijstelling	50 000	0	– 50 000	0%

Toelichting

Bij de eerste suppletore begroting 2000 is f 166,7 miljoen aan de Defensiebegroting toegevoegd. Dit betreft het voorlopig op dit artikel boeken van de prijsbijstelling 2000 (f 128,5 miljoen), de hogere verrekenbare ontvangsten die samenhangen met de vermogensconversie van de agentschappen (f 33,9 miljoen) en tenslotte de vergoeding voor de invoeringskosten van de nieuwe begrotingssystematiek VBTB (f 4,3 miljoen).

Met de tweede suppletore begroting 2000 wordt het saldo op nihil gebracht door de prijsbijstelling over de daartoe in aanmerking komende artikelen te verdelen, het overhevelen van de gelden voor nieuw P-beleid uit de Defensienota (– f 50 miljoen) naar het artikel Loonbijstelling en voorts door de herschikking van budgetten tussen de beleidsterreinen over dit artikel te laten lopen (– f 26 miljoen). Zie hiertoe ook de tweede suppletore begroting 2000.

Verdeling over de beleidsterreinen van de toegekende prijsbijstellingsbedragen voor 2000

Beleidsterrein		Omschrijving	Bedragen
	Artikel		totaal
01		Algemeen
	20	Personeel en materieel	4 201
	21	Subsidies en bijdragen	635
	23	Internationale verplichtingen	858
	25	Milieumaatregelen	135
	26	Technologie-ontwikkeling	550
	29	Overige departementale uitgaven	35

03		Koninklijke marine
	20	Personeel en materieel	5 369
	22	Investeringen groot materieel en infrastructuur	26 689

04		Koninklijke landmacht
	20	Personeel en materieel	22 821
	22	Investeringen groot materieel en infrastructuur	21 874

05		Koninklijke luchtmacht
	20	Personeel en materieel	24 526
	22	Investeringen groot materieel en infrastructuur	0

06		Koninklijke marechaussee
	20	Personeel en materieel	2 472
	22	Investeringen groot materieel en infrastructuur	0

08		Multi-service projecten en activiteiten
	01	Luchtmobiele brigade	12 176
	04	Overige uitgaven Internationale Samenwerking	1 217

09		Defensie Interservice Commando
	02	Personeel en materieel	4 928
	03	Investeringen groot materieel en infrastructuur	0
		Totaal	128 486

01.29 Overige interdepartementale uitgaven

Ten laste van dit artikel zijn de uitgaven verantwoord die bij de CO ten behoeve van het gehele ministerie van Defensie doet. Het betreft uitgaven voor:

– voorlichting;

– schadevergoedingen;

– samenwerkingsprogramma's met de Midden- en Oost-Europese landen waaronder uitgaven voor wapenbeheersing;

– overige uitgaven, zoals drukwerk en publicatiekosten, de uitgaven in het kader van de wettelijke bepalingen omtrent telecommunicatie en frequentiebeheer en de gecompenseerde rentebedragen in het kader van de vermogensconversie agentschappen;

– uitgaven met betrekking tot infrastructuur/bouwactiviteiten, die betrekking hebben op kosten van renovaties en onderhoud van de defensiegebouwen in gebruik bij TNO/DO;

– uitgaven met betrekking tot de Ziektekostenvoorziening Defensiepersoneel (ZVD-regeling).

Artikelonderdelen (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
01.29.01 Voorlichting	5 665	4 284	– 1 381	– 24%	5 736	7 223	1 487	26%
01.29.02 Schadevergoedingen	12 890	7 651	– 5 239	– 41%	12 890	7 767	– 5 123	– 40%
01.29.03 Samenwerkingsprogramma's	3 062	4 842	1 780	58%	3 744	5 222	1 478	39%
01.29.04 Overige uitgaven	20 368	11 570	– 8 798	– 43%	20 368	11 151	– 9 217	– 45%
01.29.05 Infrastructuur	1 551	932	– 619	– 40%	1 301	935	– 3 66	– 28%
01.29.06 ZVD-regeling	53 858	61 639	7 781	14%	53 858	61 639	7 781	14%
Totaal	97 394	90 918	– 6 476	– 7%	97 897	93 937	– 3 960	– 4%

Toelichting per artikelonderdeel

De lagere realisatie op dit artikel van per saldo f 3,960 miljoen heeft de volgende oorzaken:

Voorlichting

De voorlichtingsuitgaven vallen met name hoger uit als gevolg van de ontwikkeling van een nieuw logo voor het ministerie van Defensie.

Schadevergoedingen

Het feitelijke schadeverloop heeft geleid tot minder claims.

Samenwerkingsprogramma's

De meeruitgaven hebben betrekking op langlopende Oost-Europese samenwerkingsprojecten.

Overige uitgaven

De verlaging van de post overige uitgaven houdt voornamelijk verband met de overheveling naar de beleidsterreinen van de gestalde gelden ten behoeve van rentecompensatie (– f 10,3 miljoen).

Infrastructuur

In verband met de plannen tot verzakelijking TNO, is het onderhoud van gebouwen die in gebruik zijn bij TNO tot een minimum beperkt. In dit stadium leidt dit tot minder uitgaven.

ZVD-regeling

De verhoging van het budget met betrekking tot deze regeling wordt enerzijds verklaard door de afrekening met USZO over 1999 (f 4,500 miljoen) eerst in 2000 heeft plaatsgevonden. Anderzijds is er sprake van een trager dan verwachte uitfasering van mensen die aanspraak maken op de Uitkeringswet Gewezen Militairen (UKW) uit het ZVD-bestand, hetgeen leidt tot een hoger aantal aanspraken dan begroot.

02. Beleidsterrein Pensioenen en uitkeringen

02.02 Militaire pensioenen en uitkeringen

De pensioenvoorzieningen en uitkeringen voor militair personeel zijn grotendeels in eigen beheer bij Defensie. Dit betreft met name de diensttijdpensioenen. De uitkeringen in verband met de Uitkeringswet gewezen militairen (UKW), de invaliditeitspensioenen en arbeidsongeschiktheid (IP/AO) zijn in handen van de Uitvoeringsinstelling Sociale Zekerheid voor Overheid en Onderwijs (USZO). Voor pensioenen ten behoeve van weduwen en wezen van militair personeel is het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds uitvoeringsorgaan, maar niet voor de nabestaandenpensioenen die verband houden met overlijden als gevolg van een dienstongeval. Deze komen ten laste van het artikelonderdeel militaire diensttijdpensioenen. De leeftijdsopbouw van het bestand gewezen militair personeel is niet altijd evenwichtig. Dit werkt door in de uitgaven voor pensioenen en uitkeringen. Daarnaast worden op dit artikel ook de uitgaven geraamd die betrekking hebben op uitkeringen in het kader van het veteranenbeleid.

Artikelonderdelen (bedragen x f 1 000,–)	Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Militaire nabestaandenpensioenen	63 803	62 894	– 909	– 1%
Militaire diensttijdpensioenen	635 069	658 926	23 857	4%
Kapitaaldekking nominale bijdrage	57 703	58 100	397	1%
Militaire invaliditeitspensioenen	181 791	195 344	13 553	7%
Uitkeringswet gewezen militairen	756 974	774 057	17 083	2%
Sociale zorg	14 000	11 963	– 2 037	– 15%
Overige uitkeringen	15 000	15 520	520	3%
Reserve-overdracht	16 800	15 037	– 1 763	– 10%
Veteranenbeleid	6 022	6 522	500	8%
Totaal	1 747 162	1 798 363	51 201	3%

Toelichting per artikelonderdeel

De uitgavenbegroting voor het beleidsterrein Pensioenen en uitkeringen bedroeg f 1747,2 miljoen ten tijde van de ontwerpbegroting 2000, terwijl de rekening over 2000 uitkomt op f 1798,4 miljoen. De afwijking van f 51,2 miljoen is het grotendeels het gevolg van mutaties met een technisch karakter.

Het P en U-budget is in relatief beperkte mate aangepast (+ f 17,1 miljoen) wegens volume mutaties UKW. Daarnaast zijn in 2000 de militaire ouderdoms-, nabestaanden- en invaliditeitspensioenen geïndexeerd met een percentage van 2,85% op jaarbasis (+ f 26 miljoen). Daarnaast is f 3,2 miljoen aan reguliere voorschotbetalingen aan USZO gedaan. Het resterende verschil van f 4,9 miljoen is het saldo van diverse kleinere aanpassingen bij diverse artikelonderdelen van dit artikel.

03. Beleidsterrein Koninklijke Marine

Algemeen

Het begrotingsjaar 2000 wordt gekenmerkt als een jaar waarin de Koninklijke Marine is geconfronteerd met een groot aantal tegenvallers.Met name de hoge koers van de dollar, het Britse pond en de Antilliaanse gulden en de hoge brandstofprijzen hebben geleid tot een overrealisatie. Daarnaast is in 2000 de naheffing door de fiscus, over de in het verleden teveel teruggevorderde BTW, voldaan.

Bedrijfsvoering

In het voorjaar van 2000 is een eerste aanzet afgerond van een nieuwe begroting, die conform de eisen van VBTB inzicht geeft in de beleidsdoelstellingen van de Koninklijke Marine. Deze aanzet vormde de basis voor de VBTB-voorbeeldbegroting, die eveneens in het voorjaar van 2000 aan de Tweede Kamer is aangeboden. Mede om inhoud te geven aan de omvorming van de huidige input-/instrumentgerichte begrotingen tot beleidsgeoriënteerde begrotingen is in 2000 de structuur van de convenanten en convenantrapportages van de operationele resultaatverantwoordelijke eenheden (RVE) gemoderniseerd. Daarbij is aansluiting gezocht bij de managementrapportages bestemd voor de politieke leiding van Defensie. De nieuwe structuur van het convenant bevat heldere afspraken over doelen en middelen tussen de BDZ en de commandant van de RVE. Voorts is in 2000 in projectverband verder gewerkt aan de voorbereiding van de eerste echte beleidsgeoriënteerde begroting, die voor 2002, welke in 2001 aan het Parlement zal worden aangeboden.

Het «Verbeterplan KM» vormde de basis voor de activiteiten en maatregelen die moeten leiden tot een kwaliteitsverbetering van het (financieel) beheer. Vanuit dit Verbeterplan zijn voor het jaar 2000 een drietal onderwerpen geselecteerd die in het kader van de «verbetering financieel beheer Defensie» als topprioriteit werden aangemerkt. Het betrof de onderwerpen verbijzonderde interne controle, administratieve organisatie en materieel beheer. Met veel inspanning zijn deze topprioriteiten vrijwel volgens planning uitgevoerd.

De uitvoering en realisatie van de bestaande verbeterplannen en top- prioriteiten heeft een groot beslag gelegd op de personele capaciteit binnen het FEZ-gebied. Er bestond een spanning tussen de ambities en de beschikbare personele capaciteit (zowel in kwalitatieve als in kwantitatieve zin).

De Koninklijke Marine is binnen Defensie als proefnemer aangewezen voor invoering van kostenbudgettering van de voorraadonttrekking, zodat de financiële omvang hiervan inzichtelijk wordt. Eind 2000 heeft bij 35% van de Marine-onderdelen de invoering gestalte gekregen. De verwachting is dat deze systematiek eind 2001 in de gehele Koninklijke Marine zal zijn geïmplementeerd.

Het jaar 2000 stond daarnaast in het teken van het verder verbeteren van de inrichting van de processen voor de informatievoorziening (IV). Dit leidde onder andere tot het IV-beleid Koninklijke Marine met als primair doel het richting geven aan de ontwikkeling van de IV door middel van algemene beleidsuitspraken en het stellen van prioriteiten bij de IV.

Het IV-beleid werd direct toegepast op de nieuwe managementcyclus voor de IV. Het resultaat hiervan is het BBDIV (Beleids- en Behoeftestellingdocument voor de Informatievoorziening). Het BBDIV heeft als doel het creëren van een «marktplaats» waar gebruikers, beheerders en aanbieders van informatie, informatiesystemen en informatieprocedures bij elkaar komen als basis voor een optimale invulling van de IV-behoefte. Het BBDIV zorgt er tevens voor dat de Koninklijke Marine op de juiste wijze kan participeren in het defensiebrede IV Programma Management, dat moet leiden tot een defensiebrede afstemming en invulling van IV-behoeften.

Voor de risico-analyse ten behoeve van het auditjaarplan 2002 is dit jaar een aangepaste systematiek gevolgd. Nadrukkelijker dan in voorgaande jaren het geval was, is de relatie gelegd met het procesmodel Koninklijke Marine. Op basis van de risico-analyse zijn, in overleg met de RVE'n en de Haagse directies, auditopdrachten tot stand gekomen. Op deze wijze wordt aansluiting gevonden met de ontwikkelingen in het kader van VBTB.

Personeelsbeleid

Voor het jaar 2000 was voor het burgerpersoneel een sterkte geraamd van 4 181 vte'n. Bij het opstellen van de ontwerpbegroting 2001 is deze sterkte opgehoogd met 58 vte'n vanwege het achterblijven van de personele reducties. Uiteindelijk is met een sterkte van 4 241 een overschrijding gerealiseerd van 60 vte'n.

Voor militair personeel was een sterkte geraamd van 12 560 vte'n (exclusief Antarumil), onderverdeeld in 8 129 voor onbepaalde tijd (OT) en 4 431 voor bepaalde tijd (BT). Bij het opstellen van de ontwerpbegroting 2001 is de sterkte verlaagd met 413 vte'n (179 OT en 234 BT) vanwege de hoge uitstroom en achterblijvende werving.

Gedurende het jaar 2000 is de wervingsbehoefte verhoogd vanwege achterblijvende wervingsresultaten in 1999. Deze verhoogde wervingsbehoefte is voor 73% gerealiseerd. Knelpunten in de werving zijn officieren van de technische en elektrotechnische dienst, onderofficieren van de wapentechnische dienst en matrozen van de operationele dienst operatiën.

Het opkomstverloop is in 2000 gereduceerd. Diverse maatregelen hebben geresulteerd in een afname van het verloop van aanstelbare kandidaten voordat zij daadwerkelijk opkwamen. Tevens zijn diverse maatregelen genomen om het opleidingsverloop en het ontslag tijdens de proeftijd terug te dringen.

Uiteindelijk is over het jaar 2000 een sterkte gerealiseerd van 12 039 (7 892 OT en 4 147 BT) militairen (exclusief Antarumil).

Realisatie

De totaal geraamde en gerealiseerde uitgaven van het beleidsterrein Koninklijke Marine voor het jaar 2000 zijn als volgt te specificeren:

Uitgaven (x f 1000,–)

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
03.20 Personeel en materieel
– Commandant der Zeemacht in Nederland (CZMNED)	724 627	719 948	– 4 679	– 1%
– Commandant der Zeemacht in het Caribisch gebied (CZMCARIB)	110 303	134 969	24 666	22%
– Commandant van het Korps Mariniers (CKMARNS)	216 930	219 723	2 793	1%
– Ondersteunende eenheden	531 814	567 012	35 198	7%
– Admiraliteit	418 093	495 693	77 600	19%
– Wachtgelden en inactiviteitswedden	39 464	29 220	– 10 244	– 26%
Totaal Personeel en materieel	2 041 231	2 166 565	125 334	6%
03.21 Subsidies en bijdragen	483	483	0	0%
03.22 Investeringen groot materieel en infrastructuur	898 464	905 335	6 871	1%
Totaal uitgaven Koninklijke marine	2 940 178	3 072 383	132 205	4%

Toelichting op de verschillen

Het verschil bij Personeel en materieel wordt, per saldo, voornamelijk verklaard door loon- en prijsbijstellingen, een verlaging van de begrotingssterkte en de herschikking van personeel tussen de ressorts, de gestegen koersen van de dollar, het pond en de Antilliaanse gulden en de hoge brandstofprijzen. Daarnaast is in 2000 de naheffing door de fiscus, over de in het verleden teveel teruggevorderde BTW, voldaan.

Het hoger uitvallen van de realisatie van de investeringen is met name het gevolg van een budgetverhoging vanwege de bodemsanering van de Oude Rijkswerf, vooruitlopend op de overdracht aan de gemeente Den Helder.

03.20 Personeel en materieel

De uitgaven binnen dit artikel zijn bij de Koninklijke Marine verdeeld over vijf ressorts: Commandant der Zeemacht in Nederland, Commandant der Zeemacht in het Caribisch gebied, Commandant van het Korps Mariniers, Ondersteunende eenheden en Admiraliteit. Ook de uitgaven voor wachtgelden en inactiviteitswedden worden op dit artikel geraamd en verantwoord.

Het ressort Commandant der Zeemacht in Nederland (CZMNED)

Het ressort Commandant der Zeemacht in Nederland (CZMNED) bestaat uit de Groep Escorte Schepen, de Groep Maritieme Helikopters, de Groep Maritieme Patrouille Vliegtuigen, de Onderzeedienst, de Mijnendienst en de Overige eenheden van CZMNED, zoals het Maritiem Operatiecentrum Nederland, het commandement, kazernes en walinrichtingen.

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
03.20.01 Ambtelijk burgerpersoneel	70 632	73 129	2 497	4%	70 632	73 129	2 497	4%
03.20.02 Militair personeel	508 928	474 953	– 33 975	– 7%	508 928	474 953	– 33 975	– 7%
03.20.03 Overige personele uitgaven	42 268	57 620	15 352	36%	42 268	51 861	9 593	23%
03.20.04 Materiële uitgaven	99 512	139 309	39 797	40%	102 799	120 005	17 206	17%
Totaal	721 340	745 011	23 671	3%	724 627	719 948	– 4 679	– 1%

Operationele doelstellingen

De operationele doelstellingen van het ressort CZMNED geven een overzicht van de inzetbaarheid van de eenheden van dit ressort. Uit het overzicht blijkt hoeveel eenheden (hoeveelheden) beschikbaar zijn binnen hoeveel dagen (reactietijd). Uitgangspunt daarbij is dat binnen de aangegeven reactietijd steeds de hoogste gereedheid te leveren is (kwaliteit). De realisatie van de doelstellingen is afgezet tegen de planning in de ontwerpbegroting.

	Begroot			Realisatie
Gereedheidstermijn	direct inzetbaar	op korte termijn inzetbaar	op lange termijn inzetbaar	direct inzetbaar	op korte termijn inzetbaar	op lange termijn inzetbaar
Type eenheid
Fregatten	4	8	2	4	8¹	2
Bevoorradingsschepen		2			2
Amfibisch transportschip		1			1
Onderzeeboten²	1	2	1	1	2	1
Mijnenbestrijdingsvaartuigen	5	6	4	5	6³	4
Hydrografische vaartuigen		2			2
Maritieme patrouillevliegtuigen	2	6	2	2	6	2

¹ Bij de fregatten staat de operationele gereedheid onder druk door personele tekorten bij operationele en technische dienstgroepen. Door personele tekorten en materiële problemen bij de Groep Maritieme Helikopters zijn niet alle fregatten uitgerust met een boordhelikopter.

² In de laatste maanden van het jaar waren de onderzeeboten niet inzetbaar door problemen met de binnenboord-afsluiters van het diesel afvoergassysteem. Inmiddels zijn deze problemen verholpen en varen de onderzeeboten weer.

³ Van de schepen van de Mijnendienst kunnen alleen de direct inzetbare eenheden voldoen aan de gestelde normen voor operationele gereedheid. Oorzaak hiervan zijn de structurele personeelstekorten bij deze groep.

In de uitvoering van de operationele doelstellingen voldoet een eenheid aan alle normen indien de geëiste personele gereedheid, materiële gereedheid en operationele geoefendheid worden gehaald. In de tabel is aangegeven op welke termijn eenheden inzetbaar zijn waarbij door middel van bovenstaande voetnoten de beperkingen in de uitvoering worden aangegeven.

Activiteitentoelichting

Het ressort CZMNED heeft als hoofdactiviteiten ontplooid, het inzetbaar maken en houden van de operationele eenheden van de vloot en het inzetten van die operationele eenheden.

Conform het gestelde in de begroting is dit in 2000 gebeurd door de permanente deelname met elk een fregat aan de Standing Naval Forces Atlantic (STANAVFORLANT) en Mediterranean (STANAVFORMED), de permanente deelname met een mijnenjager aan de Mine Counter Measure Force North (MCMFORNORTH), de standaard inzet aan vaardagen en vlieguren ten behoeve van de Kustwacht Nederland en de deelname aan grotere oefeningen, en de inzet van een vlootverband voor vlagvertoon in Zuidoost-Azië, onder andere ter ondersteuning van de herdenking van 400 jaar Japans-Nederlandse betrekkingen.

Daarnaast zijn eenheden ingezet in de Maritime Interdiction Force (MIF) in de Arabische Golf en als bijdrage aan de KFOR verificatiemissie boven Kosovo. Hr.Ms. Rotterdam is ingezet ter ondersteuning van de ontplooiing van de eenheden die zijn uitgezonden in het kader van de United Nations Mission in Ethiopia/Eritrea (UNMEE).

Het uitvoeren van de primaire taken wordt in onderstaande tabel met procesindicatoren weergegeven.

	meeteenheden	raming 2000	realisatie 2000
Groep escorteschepen	vaardagen	1 571	1 543
Onderzeedienst	vaardagen	480	339
Mijnendienst	vaardagen	1 440	1 240
Groep maritieme patrouillevliegtuigen	vlieguren	3 275	3 106
Groep maritieme helikopters	vlieguren	5 850	4 147

De onderrealisatie van vaardagen bij de onderzeedienst is het gevolg van de materiële problemen met de binnenboord afsluiters (BIBO).

Vooruitlopend op de uitdienststelling van drie mijnenbestrijdingsvaartuigen in 2001 zijn met deze vaartuigen minder vaardagen gerealiseerd als gevolg van de personele capaciteit.

De onderrealisatie van vlieguren helikopters is een gevolg van de materiële problemen met de rotorkoppen en de personele tekorten bij het onderhoudspersoneel voor boordvliegtuigploegen.

Toelichting per artikelonderdeel

03.20.02 Militair personeel

Ten laste van dit artikelonderdeel komen de uitgaven voor salarissen, overwerk, toelagen, alsmede het aandeel in de sociale lasten betrekking hebbende op het militair personeel van het ressort CZMNED.

Als gevolg van een hogere uitstroom dan planmatig was voorzien en door de achterblijvende wervingsresultaten zijn zowel de gerealiseerde sterkte als de bijbehorende uitgaven lager dan oorspronkelijk geraamd.

03.20.03 Overige personele uitgaven

Ten laste van dit artikelonderdeel komen de personele uitgaven anders dan salarissen. De ramingen hebben betrekking op burger- en militair personeel en zijn in sterke mate afhankelijk van de personeelssterkte en de activiteitsplanning. De uitgaven hebben onder meer betrekking op kleding en uitrusting, voeding, reizen, onderwijs en opleidingen en de inhuur van tijdelijk personeel.

De stijging van de uitgaven en verplichtingen wordt voor het grootste deel veroorzaakt door de vacatureproblematiek binnen dit ressort. Hierdoor is meer tijdelijk personeel ingehuurd dan aanvankelijk was geraamd. Hiervoor is in de loop van 2000 budget toegevoegd.

03.20.04 Materiële uitgaven

Ten laste van dit artikelonderdeel komen de materiële uitgaven. Het betreft hier uitgaven voor onder meer huisvesting, bureauzaken, informatiesystemen, zaken van operationele aard, inventarisgoederen en klein materieel, onderhoud en herstel van het materieel, onderhoud van gebouwen en terreinen en bevoorrading.

De hogere realisatie wordt met name veroorzaakt doordat gedurende het jaar uitvoering is gegeven aan de nog resterende decentralisatie van taken en bevoegdheden en de daaraan verbonden overheveling van budgetten, voor onder andere informatiesystemen. Tevens is in verband met de overspannen bouwmarkt de raming voor met name groot onderhoud naar boven bijgesteld en is de eskaderreis naar het Verre Oosten door onder meer de hoge koers van de dollar en de hoge prijs voor havenbezoeken duurder uitgevallen dan vooraf geraamd.

Aanpassingen van contracten voor onderhoud van gebouwen en terreinen en onderhoud en instandhouding van Lynx-helikopters en P-3C Orion maritieme patrouillevliegtuigen hebben geleid tot een stijging van de verplichtingen. Daarnaast hebben service level agreements (SLA's), afgesloten met de Defensie Telematica Organisatie voor de jaren 2000 en 2001, geleid tot hogere realisatie van de verplichtingen dan geraamd.

Het ressort Commandant der Zeemacht in het Caribisch gebied (CZMCARIB)

Het ressort Commandant der Zeemacht in het Caribisch Gebied (CZMCARIB) bestaat uit het commandement der zeemacht in het Caribisch Gebied, de marinebasis Parera, de marinekazerne Suffisant, het vliegveld HATO-militair te Curaçao, de marinierskazerne Savaneta op Aruba, twee infanteriecompagnieën mariniers met ondersteuningspeloton, de Antilliaanse en Arubaanse militie, het transportschip Hr.Ms. Pelikaan en de radiostations in het Caribisch gebied.

Daarnaast beschikt CZMCARIB over het stationsschip met boordhelikopter en drie P-3C Orion maritieme patrouillevliegtuigen van het ressort CZMNED. Gedurende het jaar is het 336 squadron van de Koninklijke Luchtmacht met de daartoe behorende twee F27-M vliegtuigen uitgefaseerd en is een derde P-3C aan CZMCARIB toegevoegd. Verder worden twee civiele helikopters ingezet voor de helikoptervliegopleiding (HVO) en voor de Kustwacht.

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
03.20.05 Ambtelijk burgerpersoneel	6 069	7 209	1 140	19%	6 069	7 209	1 140	19%
03.20.06 Militair personeel	76 436	88 585	12 149	16%	76 436	88 585	12 149	16%
03.20.07 Overige personele uitgaven	11 046	22 932	11 886	108%	11 046	14 833	3 787	34%
03.20.08 Materiële uitgaven	16 752	23 310	6 558	39%	16 752	24 342	7 590	45%
Totaal	110 303	142 036	31 733	29%	110 303	134 969	24 666	22%

Operationele doelstellingen

De operationele doelstellingen van het ressort CZMCARIB geven een overzicht van de inzetbaarheid van de eenheden van dit ressort. Uit hetoverzicht blijkt hoeveel eenheden (hoeveelheid) beschikbaar zijn binnen hoeveel dagen (reactietijd). Uitgangspunt daarbij is dat binnen de aangegeven reactietijd steeds de hoogste gereedheid te leveren is (kwaliteit). De realisatie van de doelstellingen is afgezet tegen de planning in de ontwerpbegroting.

	Begroot			Realisatie
Gereedheidstermijn	direct inzetbaar	op korte termijn inzetbaar	op lange termijn inzetbaar	direct inzetbaar	op korte termijn inzetbaar	op lange termijn inzetbaar
Type eenheid
Fregatten	1			1
Ondersteuningsvaartuig		1			1
Maritieme patrouillevliegtuigen	3			3
Marinierspelotons met gevechtsondersteuning	2	4		2	4
Marinierspelotons Antilliaanse militie		2			2
Marinierspelotons Arubaanse militie		1			1

Activiteitentoelichting

De Koninklijke Marine is belast met de verdediging van de Nederlandse Antillen en Aruba. De Defensie-inspanningen zijn er op gericht, naast de verdediging van het grondgebied van het Koninkrijk, een bijdrage te leveren aan de Kustwacht Nederlandse Antillen en Aruba. Om hieraan uitvoering te geven omvatten de hoofdactiviteiten die CZMCARIB ontplooit, het inzetbaar houden en het inzetten van de ter beschikking gestelde operationele eenheden.

Het uitvoeren van de primaire taken wordt in onderstaande tabel met procesindicatoren weergegeven.

	meeteenheden	raming 2000	realisatie 2000
Schepen	vaardagen	254	247
Groep maritieme patrouillevliegtuigen (P-3C)	vlieguren	1 925	2 047
F27M (tot medio 2000)	vlieguren	600	628,5
Lynx-helikopter	vlieguren	525	441
Marinierspelotons	manoefendagen	16 000	14 821
Antmil/Arumil	manoefendagen	3 685	2 463

De overrealisatie vlieguren heeft te maken met de opleiding van waarnemers die, na het uitfaseren van de F27M, wordt uitgevoerd met de P-3C Orion. Voor de komende jaren wordt naar een alternatief gezocht.

Inzet van helikopterbemanningen voor UNMEE heeft ertoe geleid dat met name in het laatste kwartaal minder vlieguren in het Caribisch gebied zijn gemaakt.

Een belangrijke inspanning van de defensie-eenheden van CZMCARIB was ook dit jaar weer het leveren van een structurele bijdrage aan de operaties van de Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba. De inzet van deze eenheden resulteerde in een aantal grote drugsvangsten, naast de onderschepping van verdovende middelen door eigen eenheden van de Kustwacht. In totaal is in het jaar 2000 ruim 13 000 kilo drugs opgebracht.

De operationele oefenactiviteiten stonden gedurende het afgelopen jaar voor een groot deel in het licht van amfibische oefeningen en oefeningen ter versterking van de territoriale integriteit van de Nederlandse Antillen en Aruba. Deze oefeningen werden uitgevoerd in een breed internationaal kader.

Medio 2000 is het vliegtuigsquadron 336 van de Koninklijke Luchtmacht conform de Defensienota opgeheven. De taak van dit squadron is volledig overgenomen door P-3C Orions van de Koninklijke Marine en ingebed in een gereorganiseerde HATO-militair organisatie. In de praktijk blijkt dat de P-3C's de taken van het 336 squadron volledig kunnen uitvoeren.

De voorbereidingen op het orkaanseizoen zijn goed verlopen. De gezaghebbers van de bovenwinden zijn nogmaals geïnformeerd over de mogelijkheden van militaire bijstand. Het orkaanseizoen bleef beperkt tot één passage (Debby), waarbij middelen en eenheden naar de bovenwindse eilanden zijn gestuurd. Tevens is zowel steun als militaire bijstand geleverd aan het Openbaar Ministerie van de Nederlandse Antillen. Hierbij zijn transporten van gedetineerden uitgevoerd en werden arrestatieteams ingevlogen.

Toelichting per artikelonderdeel

03.20.06 Militair personeel

Het verschil tussen begroting en realisatie wordt in belangrijke mate veroorzaakt door een koerscorrectie van de Antilliaanse gulden in de berekeningssystematiek van de buitenlandtoelage. In het budget is geraamd met een koers van 1,23. De werkelijke uitbetaling vond plaats tegen een gemiddelde koers van 1,35.

03.20.07 Overige personele uitgaven

Ten laste van dit artikelonderdeel komen de personele uitgaven anders dan salarissen. De ramingen hebben betrekking op burger- en militair personeel en zijn in sterke mate afhankelijk van zowel de personeelssterkte als de activiteitenplanning. De uitgaven hebben onder meer betrekking op kleding, voeding, reizen, verplaatsen, onderwijs en opleidingen, inhuur van tijdelijk personeel en voorziening woonruimte.

De afwijkende stand voor wat betreft de verplichtingen wordt hoofdzakelijk veroorzaakt doordat in 2000 een meerjarig contract is afgesloten voor de verhuisdiensten van Defensiepersoneel naar de Nederlandse Antillen en Aruba.

Met name als gevolg van de gestegen koersen van de lokale valuta zijn de uitgaven voor onder meer voeding sterk gestegen.

03.20.08 Materiële uitgaven

Onder dit artikelonderdeel worden materiële uitgaven geraamd. Het betreft hier onder meer de uitgaven kleine bedrijfsmatige investeringen, huisvesting, bureauzaken, informatiesystemen, data- en telecommunicatie, inventarisgoederen en klein materieel, onderhoud en herstel van het materieel, het onderhoud van gebouwen en terreinen en tot slot brandstoffen, olie, smeermiddelen en bedrijfsstoffen.

Naast de gestegen koersen en brandstofprijzen wordt het verschil onder meer veroorzaakt door verdere decentralisatie van taken en bevoegdheden en de daaraan verbonden overheveling van budgetten. Het betreft hier met name de uitgaven voor de exploitatie van de informatievoorziening. Voor de twee F-27M vliegtuigen van het 336 squadron die zijn afgestoten, is in de eerste helft van het jaar incidenteel onderhoud noodzakelijk gebleken, om de luchtwaardigheid te waarborgen.

Het ressort Commandant van het Korps Mariniers (CKMARNS)

Het ressort Commandant van het Korps Mariniers (CKMARNS) bestaat uit het hoofdkwartier van het Korps mariniers en de Groep Operationele Eenheden Mariniers (GOEM), waarin de operationele eenheden zijn ondergebracht. In vredestijd bestaat de GOEM uit het 1e en het 2e mariniersbataljon, het gevechtssteunbataljon, het logistieke bataljon, het amfibisch ondersteuningsbataljon en de Bijzondere Bijstandseenheid (BBE). Verder de marinierskazernes te Doorn, Rotterdam en Texel, het mariniersopleidingscentrum, de marinierskapel en de mobilisabele eenheden.

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
03.20.09 Ambtelijk burgerpersoneel	2 862	2 768	– 94	– 3%	2 862	2 768	– 94	– 3%
03.20.10 Militair personeel	169 292	168 832	– 460	0%	169 292	168 832	– 460	0%
03.20.11 Overige personele uitgaven	16 195	20 289	4 094	25%	16 195	19 905	3 710	23%
03.20.12 Materiële uitgaven	28 581	32 815	4 234	15%	28 581	28 218	– 363	– 1%
Totaal	216 930	224 704	7 774	4%	216 930	219 723	2 793	1%

Operationele doelstellingen

De operationele doelstellingen van het ressort CKMARNS geven een overzicht van de inzetbaarheid van de eenheden van dit ressort. Uit het overzicht blijkt hoeveel eenheden (hoeveelheden) beschikbaar zijn binnen hoeveel dagen (reactietijd). Uitgangspunt daarbij is dat binnen de aangegeven reactietijd steeds de hoogste gereedheid te leveren is (kwaliteit). De realisatie van de doelstellingen is afgezet tegen de planning in de ontwerpbegroting.

	Begroot			Realisatie
Gereedheidstermijn	direct inzetbaar	op korte termijn inzetbaar	op lange termijn inzetbaar	direct inzetbaar	op korte termijn inzetbaar	op lange termijn inzetbaar
Type eenheid
Mariniersbataljon met gevechts- en logistieke ondersteuning	1	2	1	1	2	1
Bijzondere Bijstandseenheid (BBE)	1			1

Activiteitentoelichting

Het ressort Commandant van het Korps Mariniers heeft als hoofdactiviteiten het inzetbaar maken en houden van de operationele eenheden en het uitvoeren van de opgedragen inzet.

In het jaar 2000 is deelgenomen aan een aantal grote oefeningen, waaronder de oefening «Dynamic Response», waarbij de mogelijke inzet als strategische reserve voor SFOR realistisch werd beoefend. Begin december zijn eenheden van het Korps Mariniers, ondersteund door vlootpersoneel en personeel van andere krijgsmachtdelen, uitgezonden in het kader van de United Nations Mission in Ethiopia and Eritrea (UNMEE).

Het uitvoeren van de primaire taken wordt in onderstaande tabel met procesindicatoren weergegeven.

	meeteenheden	raming 2000	realisatie 2000
Operationele marinierseenheden	manoefendagen	155 000	129 634

De onderrealisatie van manoefendagen van CKMARNS is het gevolg van een lagere bezettingsgraad van de eenheden en de inzet in UNMEE.

Toelichting per artikelonderdeel

03.20.11 Overige personele uitgaven

Ten laste van dit artikelonderdeel komen de personele uitgaven anders dan salarissen. De ramingen hebben betrekking op burger- en militair personeel en zijn in sterke mate afhankelijk van de personeelssterkte en de activiteitenplanning. De uitgaven hebben onder meer betrekking op kleding en uitrusting, voeding, reizen en onderwijs.

Het verschil wordt met name veroorzaakt doordat als gevolg van vacatures bij ondersteunende logistieke diensten tijdelijk personeel is ingehuurd.

Het reiskostenbudget voor de Marinierskapel is verhoogd om tijdens de eskaderreis naar Japan een muzikale «acte de presence» te geven.

Het ressort Ondersteunende eenheden

Het ressort Ondersteunende eenheden bestaat uit het Marinebedrijf, het Centrum voor Automatisering van Wapen- en Commando Systemen en opleidingseenheden van de Koninklijke marine (OKM). Het Marinebedrijf bestaat uit de Rijkswerf, het SEWACO-bedrijf en het Marine Elektronisch en Optisch Bedrijf Oegstgeest (MEOB-O). De verhuizing van MEOB-O naar Den Helder en de fysieke integratie tot één marinebedrijf is in verband met de vertraging bij de nieuwbouw verschoven naar 2001. De integratie zal naar verwachting in het jaar 2001 worden afgerond.

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
03.20.13 Ambtelijk burgerpersoneel	193 612	199 467	5 855	3%	193 612	199 467	5 855	3%
03.20.14 Militair personeel	135 540	137 964	2 424	2%	135 540	137 964	2 424	2%
03.20.15 Overige personele uitgaven	38 296	62 361	24 065	63%	38 296	50 507	12 211	32%
03.20.16 Materiële uitgaven	161 866	191 932	30 066	19%	164 366	179 074	14 708	9%
Totaal	529 314	591 724	62 410	12%	531 814	567 012	35 198	7%

Activiteitentoelichting

De activiteiten van het ressort Ondersteunende Eenheden zijn er op gericht voorwaarden te scheppen zodat de eenheden van de Koninklijke Marine in materieel en in personeel opzicht kunnen voldoen aan de vereiste operationele doelstellingen.

Toelichting per artikelonderdeel

03.20.13 Ambtelijk burgerpersoneel

Ten laste van dit artikelonderdeel komen de uitgaven voor salarissen, overwerk, toelagen, alsmede het aandeel in de sociale lasten betrekking hebbende op het burgerpersoneel van het ressort Ondersteunende eenheden.

De hogere realisatie betreft zowel een gemiddeld hogere begrotingssterkte als de loonbijstelling over 1999 die is toegevoegd.

03.20.15 Overige personele uitgaven

Ten laste van dit artikelonderdeel komen de personele uitgaven anders dan salarissen. De uitgaven hebben betrekking op zowel burger- als militair personeel en zijn in sterke mate afhankelijk van de personeelssterkte en de activiteitenplanning. De uitgaven hebben onder meer betrekking op kleding en uitrusting, voeding, reizen, verplaatsen, onderwijs en opleiding, representatie en inhuur van tijdelijk personeel.

De hogere realisatie is met name te verklaren uit de extra uitgaven op basis van verdere decentralisatie van budgetten en bijbehorende bevoegdheden naar het OKM. De formatie van de OKM is dit jaar formeel geïmplementeerd.

Bij het marinebedrijf is door aanpassingen in het vaar- en onderhoudsplan meer tijdelijk personeel ingehuurd dan in de ramingen was opgenomen.

03.20.16 Materiële uitgaven

Ten laste van dit artikel komen de materiële uitgaven. Dit zijn onder meer de uitgaven voor kleine bedrijfsmatige investeringen, huisvesting, bureauzaken, informatiesystemen, data- en telecommunicatie, inventarisgoederen en klein materieel, herbevoorrading, onderhoud en herstel van materieel, gebouwen en terreinen, milieu en inhuur van O-, I- en A-deskundigen.

De hogere realisatie is te verklaren door de extra uitgaven vanwege verdere decentralisatie van budgetten en bijbehorende bevoegdheden, met name voor de exploitatie van de informatievoorziening. Daarnaast zijn de budgetten voor het onderhoud aan gebouwen en terreinen verhoogd als gevolg van de situatie op de bouwmarkt en hebben renovaties van de trafostations ten behoeve van het energiedistributienet tot hogere uitgaven geleid.

Daarnaast hebben service level agreements (SLA's), afgesloten met de Defensie Telematica Organisatie voor de jaren 2000 en 2001, geleid tot hogere realisatie van de verplichtingen dan geraamd.

Prestatie-indicatoren

Benoemd onderhoud	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Aantal meerjaarlijks onderhoud (MJO's)	4	3	– 1
Aantal tussentijds onderhoud (TTO's)	6	7	1

Incidenteel onderhoud	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Aantal reparatie-orders	10 900	11 141	241

Engineering (x aantal uren)	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Marinebedrijf	143 585	241 627	98 042

Opleidingen (in aantallen)	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Initiële opleidingen	1 300	1 276	– 24
Loopbaanopleidingen	700	696	– 4
Functie-opleiding	17 000	16 340	– 660
Totaal opleidingen	19 000	18 312	– 688

Publicaties (in aantallen)	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
KIM	81	41	– 40

De uren engineering betreffen het ontwerpen en ontwikkelen van kleine verbeteringen voortgekomen uit materieelgebruik; tevens valt het configuratiebeheer hieronder. De overrealisatie wordt veroorzaakt door actualisering van de registratie en bijstelling van de engineering-activiteiten.

Het ressort Admiraliteit

Het ressort Admiraliteit bestaat uit de Marinestaf, de Directie Materieel, de Directie Personeel en de Directie Economisch Beheer en hun bijzondere organisatie eenheden (Hydrografie, Sociaal Medische Dienst en Audiovisuele Dienst).

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
03.20.17 Ambtelijk burgerpersoneel	62 557	63 536	979	2%	62 557	63 536	979	2%
03.20.18 Militair personeel	102 626	119 294	16 668	16%	102 626	119 294	16 668	16%
03.20.19 Overige personele uitgaven	45 958	58 732	12 774	28%	44 458	50 973	6 515	15%
03.20.20 Materiële uitgaven	204 432	267 343	62 911	31%	208 452	261 890	53 438	26%
Totaal	415 573	508 905	93 332	22%	418 093	495 693	77 600	19%

Activiteitentoelichting

De activiteiten van het ressort Admiraliteit omvatten:

– het voeren van het operationele beleid van de Koninklijke Marine;

– het doen functioneren van de militaire eenheden en inrichtingen voorzover die onder de Admiraliteit zijn gesteld, in onderlinge samenhang en elk afzonderlijk ter uitvoering van de opgedragen taken in vredestijd en in geval van oorlogsvoorbereiding;

– het voeren van een personeelsbeleid en het onderhouden van een personeel-logistiek proces, dat er op gericht is de organisatie, te allen tijde en in alle omstandigheden te doen beschikken over de gewenste hoeveelheid voor zijn taak berekend en gemotiveerd personeel;

– het voeren van een materieelsbeleid gericht op de materieel-logistieke processen;

– het bevorderen en bewaken van de doelmatigheid door het vormgeven aan het uitvoeren van het financieel-economisch beleid en het toetsen van de rechtmatigheid van de bestedingen;

– het voeren van een bedrijfsvoerings- en automatiseringsbeleid.

Toelichting per artikelonderdeel

03.20.18 Militair personeel

Ten laste van dit artikelonderdeel komen de uitgaven voor salarissen, overwerk, toelagen, alsmede het aandeel in de sociale lasten met betrekking tot het militair personeel van het ressort Admiraliteit.

De uitgaven voor toelagen voor personeel geplaatst in het buitenland (onderwijskosten, toelage buitenland) zijn gestegen, als gevolg van de koersstijgingen.

Een wijziging in de boekingssystematiek, de betalingen en voorschotten in het salarisysteem voor militairen die in het buitenland worden geplaatst worden separaat in de realisatie meegenomen, heeft geleid tot hogere uitgaven voor deze categorie militair personeel. Het betreft hier uitgaven ten behoeve van de aanloopkosten in verband met de plaatsing en de tegemoetkoming in de onderwijskosten van gezinsleden.

03.20.19 Overige personele uitgaven

Ten laste van dit artikelonderdeel komen de personele uitgaven anders dan salarissen. De uitgaven hebben betrekking op zowel burger- als militair personeel en zijn in sterke mate afhankelijk van de personeelssterkte en de activiteitenplanning. De uitgaven hebben onder meer betrekking op kleding en uitrusting, voeding, reizen, verplaatsen,representatie, geneeskundige verzorging, overige personele zaken, persoonsgebonden toelagen en uitkeringen, vliegopleidingen en inhuur van tijdelijk personeel.

In het jaar 2000 is een verdere invulling gegeven aan de overheveling van budgetten naar decentrale ressorts in het kader van het Verbeterd Economisch Beheer (VEB), hetgeen meer inzicht geeft. Het betreft hier voornamelijk budgetten voor opleidingen en reiskosten. Deze verlaging wordt gecompenseerd doordat dit jaar uitgaven zijn gedaan voor employee benefits, waarbij marinepersoneel in aanmerking komt voor een tegemoetkoming in de aanschafkosten van een computer of voor de verstrekking van een fiets.

03.20.20 Materiële uitgaven

Onder dit artikelonderdeel worden de materiële uitgaven verantwoord. Dit zijn onder meer de uitgaven voor huisvesting, bureauzaken, informatiesystemen, geneeskundig materiaal, bevoorrading, munitie, data- en telecommunicatie, inventarisgoederen en klein materieel, onderhoud en herstel van materieel, gebouwen en terreinen, zaken van operationele aard, inhuur van O-, I- en A-deskundigen, BTW, invoerrechten en accijnzen, milieu, brandstoffen en olie en smeermiddelen.

Het netto verschil tussen raming en realisatie heeft een aantal oorzaken. In 2000 is de navordering van de in het verleden door de Koninklijke Marine teveel teruggevorderde BTW aan de fiscus voldaan. Tevens hebben de stijging van de dollarkoers en de gestegen brandstofprijzen tot een hogere realisatie geleid.

Verdere invulling is gegeven aan de overheveling van budgetten naar decentrale ressorts in het kader van het Verbeterd Economisch Beheer (VEB). Het betreft hier exploitatiebudgetten van de informatievoorziening.

Met ingang van het uitvoeringsjaar 2000 heeft, als gevolg van een aanpassing van het IV-beleid, een herschikking plaatsgevonden, waardoor de vervanging van hardware op de werkplek wordt aangemerkt als investeringsuitgaven. De uitgaven voor informatievoorziening die nog wel onder exploitatie worden verantwoord zijn gestegen in verband met aanpassing van de tarieven door de Defensie Telematica Organisatie (DTO). Daarnaast hebben service level agreements (SLA's), afgesloten met de DTO voor de jaren 2000 en 2001, geleid tot hogere realisatie van de verplichtingen dan geraamd.

In de begroting 2000 is de taakstelling boeteclausule compensatiebeleid tijdelijk gestald binnen dit artikelonderdeel. Met het opstellen van de ontwerpbegroting 2001 is deze taakstelling overgeheveld naar het investeringsbudget van de Koninklijke Marine.

Artikelonderdeel 03.20.21 Wachtgelden en inactiviteitswedden

De uitgaven op dit artikelonderdeel hebben betrekking op de diverse wachtgeldregelingen voor het burger- en militair personeel van de Koninklijke Marine. Naast het reguliere wachtgeld worden op dit artikelonderdeel ook de uitgaven voor wachtgelden en uitstroom-bevorderende maatregelen geraamd en verantwoord die uit het Sociaal Beleidskader (SBK) voortvloeien.

De realisatie is f 10,244 miljoen lager dan het in de begroting geraamde bedrag van f 39,464 miljoen. Met name door een lagere instroom bij zowel de wachtgelden voor SBK/UBMO burgerpersoneel als het werkloosheidsbesluit voor BBT-militairen doet zich deze onderschrijding voor. De krapte op de arbeidsmarkt versterkt dit proces.

03.21 Subsidies en bijdragen

Ten laste van dit artikel zijn de uitgaven geraamd en verantwoord voor subsidies en bijdragen. Deze worden verleend aan instanties die activiteiten uitvoeren die het belang van de Koninklijke Marine direct of indirect dienen. De doelstellingen van deze instanties zijn uiteengezet in bijlage 6 (de subsidiebijlage) van de ontwerpbegroting 2000.

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
03.21.01 Koninklijke marine jachtclub	117	117	0	0%	117	117	0	0%
03.21.02 Marine Watersportvereniging	71	71	0	0%	71	71	0	0%
03.21.03 Marine Sanatoriumfonds	5	5	0	0%	5	5	0	0%
03.21.04 Koninklijke Vereniging Marine Officieren	75	75	0	0%	75	75	0	0%
03.21.05 Zeekadetkorps Nederland	50	50	0	0%	50	50	0	0%
03.21.06 Stichting Militaire Tehuizen Overzee	15	15	0	0%	15	15	0	0%
03.21.07 Bijdrage aan het ministerie van Economische Zaken (XIII) ten behoeve van het Nederlands Instituut voor Maritieme Ontwikkeling (NIM)	150	150	0	0%	150	150	0	0%
Totaal	483	483	0	0%	483	483	0	0%

03.22 Investeringen groot materieel en infrastructuur

Ten laste van dit artikel worden de uitgaven geraamd voor investeringen in groot materieel en infrastructuur.

Het beleid is gericht op verbetering van het bestaande materieel, opheffing van tekortkomingen en vervanging van verouderd materieel door modern, hoogwaardig materieel. De nadruk ligt op investeringen ten behoeve van luchtverdediging, mijnenbestrijding, onderzeebootbestrijding in kustwateren en vergroting van de strategische mobiliteit bij inzet voor crisisbeheersingsoperaties.

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Schepen	533 500	233 032	– 300 468	– 56%	559 891	546 798	– 13 093	– 2%
Vliegtuigen	329 600	1 573 670	1 244 070	377%	45 747	44 996	– 751	– 2%
Elektronisch materieel	28 300	53 150	24 850	88%	37 437	43 333	5 896	16%
Munitie	100 600	36 341	– 64 259	– 64%	48 520	47 440	– 1 080	– 2%
Overig groot materieel	50 564	99 019	48 455	96%	103 859	117 316	13 457	13%
Infrastructuur	102 600	96 927	– 5 673	– 6%	103 010	105 452	2 442	2%
Totaal	1 145 164	2 092 139	946 975	83%	898 464	905 335	6 871	1%

Artikelonderdeel schepen

Op dit artikelonderdeel worden de uitgaven gedaan voor investeringen in het varend materieel van de Koninklijke marine. Het betreft de projecten: fregatten van De Zeven Provinciën-klasse (LCF), het Project Aanpassing Mijnenbestrijdingscapaciteit (PAM), het Landing Platform Dock (LPD), de onderzeeboten van de Walrus-klasse en de Landing Craft Utilities (LCU).

Het achterblijven van de verplichtingen op dit artikelonderdeel is met name het gevolg van de herfasering van het project PAM.

Project fregatten van De Zeven Provinciën-klasse (LCF-fregatten)

De verplichtingen van dit project zijn per saldo hoger uitgevallen dan geraamd. Dit vindt met name zijn oorzaak in vertraging in de verwerving van computeruitrusting en daarmee samenhangende diensten ten behoeve van het Combat Direction System (CDS) en de verwerving van de APAR-mastmodules (beide waren gepland in 1999), alsmede door actualisering van de aanschaf van boordreservedelen en diverse communicatie- en informatieverwerkende systemen.

De uitgaven van dit project zijn per saldo hoger dan geraamd, hetgeen met name veroorzaakt wordt door de reeds genoemde actualisering van de aanschaf van boordreservedelen en diverse communicatie- en informatieverwerkende systemen.

Project Aanpassing Mijnenbestrijdingscapaciteit (PAM)

Het Project Aanpassing Mijnenbestrijdingscapaciteit betreft het samenvoegen van de eerdere projecten «Vervanging mijnenbestrijdingscapaciteit Dokkum-klasse» en «Capability Upkeep Program Alkmaar-klasse».

De verplichtingen zijn nagenoeg geheel niet gerealiseerd als gevolg van de budgettaire herfasering bij de Koninklijke Marine. Omdat de afronding van de verwervingsvoorbereiding is doorgeschoven naar 2001 bleef ook de realisatie van de uitgaven achter op de ontwerpbegroting.

Project Hydrografische Opnemingsvaartuigen (HOV).

De verplichtingen zijn nagenoeg geheel verschoven naar 2001 als gevolg van een onderzoek naar competitieve dienstverlening met betrekking tot de hydrografische opnemingscapaciteit. Als gevolg hiervan bleef ook de realisatie van de uitgaven achter op de ontwerpbegroting.

Artikelonderdeel vliegtuigen

Op dit artikel worden de uitgaven gedaan voor het vliegend materieel van de Koninklijke Marine. Het betreft hier voornamelijk de vervanging van de Lynx-helikopters door de NH-90 en het Capability Upkeep Program (CUP) van de P-3C Orion maritieme patrouille vliegtuigen.

De verplichtingen van dit artikelonderdeel zijn hoger uitgevallen door het afsluiten van de contracten voor de productie van de NH-90 en de uitvoering van de CUP Orion.

Project NH-90

Het project NH-90 betreft de ontwikkeling, de productie en de ingebruikname van twintig helikopters ter vervanging van de Lynx-helikopters. Het productiecontract voor de helikopters is in 2000 ondertekend (was gepland in 1999); hierdoor zijn de verplichtingen aanmerkelijk hoger uitgevallen dan was geraamd en zijn de uitgaven achtergebleven op de ontwerpbegroting.

Project CUP Orion

Het CUP Orion project betreft een modernisering van de sensor-, wapen- en commandosystemen voor de maritieme patrouillevliegtuigen. De FMS-case (LOA-overeenkomst) hiertoe is in 2000 gesloten. Conform de Defensienota is het budget aangepast om de vliegtuigen, door verwerving van de APS 137B(V)5 radar, beter geschikt te maken voor grondwaarneming en om drie vliegtuigen voor de kustwachttaken uit te rusten met satellietcommunicatie. Deze aanpassing, de fiscale aspecten van de LOA en de koers van de termijndollars hebben een overschrijding van de verplichtingen veroorzaakt. De uitgaven zijn als gevolg van het betaalschema bij bovengenoemde LOA hoger uitgevallen.

Artikelonderdeel Elektronisch materieel

Op dit artikel worden de uitgaven gedaan voor het elektronisch materieel van de Koninklijke Marine, voor zover die niet in een projectbudget onder een ander artikelonderdeel zijn opgenomen. Het betreft met name het project Local Area Missile System (LAMS), het project satellietcommunicatie voor militair gebruik (MILSATCOM), de vervanging van verbindingsapparatuur voor de mariniers en het project Theatre Ballistic Missile Defence (TBMD).

Project Local Area Missile System (LAMS)

Het project LAMS is een ontwikkelproject met een viertal onderdelen. Met name de in 1999 opgelopen vertraging bij het onderdeel lange afstand infrarood zoek- en volgsysteem Sirius alsmede de doorstart van dit onderdeel in 2000 hebben geleid tot overschrijdingen bij de verplichtingen en uitgaven.

Project MILSATCOM

Dit project voorziet in de krijgsmachtbrede behoefte aan satellietcommunicatiecapaciteit voor militair gebruik. De Koninklijke Marine verzorgt het single service management. Het project bestaat uit twee delen. Het eerste deel betreft het inhuren van civiele en militaire ruimtecapaciteit en het realiseren van het grootste deel van de grondcomponent. Dit deel van het project bevindt zich in de verwervingsvoorbereidingsfase. Deel twee bestaat uit de realisatie van een militaire ruimtecapaciteit en het resterende deel van de grondcomponent. Dit deel bevindt zich in de studiefase. De voorziene verplichtingen en uitgaven zijn goeddeels conform de begroting gerealiseerd.

Theatre Ballistic Missile Defence (TBMD)

Het project TBMD voorziet in een verdediging tegen tactische ballistische raketten en is aangekondigd in de Defensienota. De mogelijkheden worden onderzocht om de fregatten van De Zeven Provinciën-klasse uit te rusten met de benodigde hardware en software voor TBMD. In 2000 is de conceptvalidatiestudie gestart met als doel het aantonen en valideren van het TBMD-concept aan boord van het LCF. De hiertoe benodigde verplichtingen zijn nagenoeg gerealiseerd. Het zwaartepunt van de uitgaven voor deze studie is licht naar achteren geschoven.

Artikelonderdeel munitie

Op dit artikelonderdeel worden de uitgaven geraamd voor de aanschaf van kapitale munitie zoals onder andere Standard-Missiles (SM), NATO Sea Sparrow Missiles (NSSM), Evolved Sea Sparrow Missiles (ESSM), Harpoon-missiles en torpedo's. Tevens wordt rekening gehouden met de aanschaf van conventionele munitie, zoals die voor de klein kaliber wapens en de Oto Melara-kanons, voor zover deze munitie als aanvulling op de oorlogsvoorraden wordt verworven.

Binnen dit artikelonderdeel hebben herfaseringen geleid tot verschuivingen van de verplichtingen en uitgaven van de projecten Evolved Sea Sparrow Missiles (ESSM) en munitie voor Medium Calibre Guns naar latere jaren.

Artikelonderdeel overig groot materieel

Dit artikelonderdeel betreft projecten die naar hun aard niet in één van de andere artikelonderdelen van het groot materieel kunnen worden ondergebracht, waaronder automatisering van de bestuurlijke informatie systemen en projecten die over het algemeen niet groter zijn dan f 5 miljoen.

De per saldo hogere realisatie van de verplichtingen en de uitgaven ten opzichte van de ontwerpbegroting is met name veroorzaakt door de Technische centrale trainer M-fregatten, diverse automatiseringsprojecten, het project Vorming Eén Marinebedrijf en een aantal kleinere projecten.

Project Vorming Eén Marinebedrijf

Het Marinebedrijf bestaat uit de Rijkswerf, het SEWACO-bedrijf en het MEOB-Oegstgeest. De verplichtingen zijn licht onderschreden door het reeds in 1999 aanbesteden van elektronische installaties (was gepland in 2000). Voor wat betreft de uitgaven is de in 1999 opgelopen achterstand bij de realisatie van bouwtermijnen deels ingelopen.

Herdefiniëring IV-beleid

De vervanging van hardware op de werkplek wordt met ingang van het uitvoeringsjaar 2000 tot de investeringen gerekend. Bij de ontwerpbegroting waren deze geraamd in de exploitatie van het ressort Admiraliteit.

Artikelonderdeel Infrastructuur

Op dit artikel wordt het (nieuw-)bouwprogramma voor gebouwen, werken en terreinen voor de Koninklijke Marine geraamd.

Het budget voor dit artikelonderdeel is vooruitlopend op de overdracht aan de gemeente Den Helder, verhoogd vanwege de bodemsanering van de Oude Rijkswerf,

In 2000 heeft onder andere aanbesteding plaatsgevonden van het uit 1999 doorgeschoven project nieuwbouw legering officieren op de Marinekazerne Willemsoord te Den Helder. Ook de marktwerking en nieuwe regelgeving op het gebied van ARBO en milieu heeft tot toename van de verplichtingen geleid. De uiteindelijk per saldo lagere realisatie van de overige verplichtingen wordt met name veroorzaakt door vertraging bij de aanbesteding van de bouw van het dienstencomplex op de Marinekazerne Amsterdam, de nieuwbouw ten behoeve van de legering van officieren op de Alexanderkazerne (in samenwerking met de Koninklijke Landmacht) en herfasering van het budget ten behoeve van de nieuwbouw voor de onderhoudsdienst op Marinevliegkamp De Kooy.

04. Beleidsterrein Koninklijke Landmacht

Algemeen

Bedrijfsvoering

Het jaar 2000 heeft vooral in het teken gestaan van uitzendingen ten behoeve van diverse vredesoperaties, de start met het implementeren van de Defensienota, het ontwikkelen van nieuw personeelsbeleid en extra wervingsinspanningen teneinde de tegenvallende wervingsresultaten te verbeteren en het voortzetten van verbeteringen op het gebied van planning en control. De voor 2000 geplande nieuwe parate pantserinfanterie- en genie-eenheden zijn opgericht en de geplande opheffing van tankbataljons is uitgevoerd, de overige geplande reorganisaties bij de ressorts NATCO en 1(GE/NL)Legerkorps zijn grotendeels doorgevoerd, de CIMIC-organisatie is in oprichting, er ligt een plan voor nieuw personeelsbeleid (FLEX-P), er zijn verhoogde wervingsinspanningen geweest, maatregelen zijn geïmplementeerd om het opleidingsverloop terug te dringen en er zijn verbeteringen doorgevoerd op het gebied van planning en control. Van de doelstellingen voor BBD2000 worden de onderwerpen budgettering en kosteninzicht afgestemd op de nieuwe ontwikkelingen in het kader van VBTB en Enterprised Resource Planning (ERP). Het bereiken van de beoogde doelstellingen in het kader van de Topprioriteiten Financieel Beheer, LAN 2000 en VIR zijn deels vertraagd naar 2001.

De kasgeldrealisatie is in 2000 beheerst verlopen. Het exploitatiebudget van de begroting 2000 is door diverse mutaties verhoogd met f 143 miljoen. Het budget is evenwel met f 29 miljoen overschreden, met name door het niet ontvangen van de compensatie voor POMSS. Deze overschrijding is uiteindelijk nog met f 10 miljoen deels gecompenseerd uit hogere ontvangsten. Op de salarissen is een overschot van f 50 miljoen ontstaan door met name de tegenvallende vulling met BBT-personeel. Dit overschot is geheel gebruikt voor extra inhuur, met name ten behoeve van IT- en FEZ-personeel en bewakingspersoneel bij NATCO en IT-personeel ten behoeve van de CIS-beheersorganisatie van 1(GE/NL) Legerkorps. De overige stijgingen van de uitgaven zijn uit de budgetverhogingen gefinancierd.

Personeelsbeleid

De gerealiseerde instroom van nieuw BBT-personeel over geheel 2000 bedraagt 3304, terwijl de doelstelling 4194 vte'n was. De KMA-opleiding met extern geworven aspirant-officieren is goed gevuld. Meer moeite kost het om BBT-officieren en onderofficieren te laten doorstromen.

De begrotingssterkte van militair personeel laat een onderrealisatie zien voor zowel BOT- als BBT-personeel. Dit is niet alleen het gevolg van een tegenvallend wervingsresultaat bij de categorie BBT-militairen, maar ook een gevolg van de hoge uitstroom van zowel BBT- als BOT-personeel.

Bij de BBT-militairen vindt de hoge uitstroom plaats tijdens de Algemene Militaire Opleiding (AMO) en blijft het aantal gerealiseerde contractverlengingen achter bij de verwachtingen. Het verloop van BOT-militairen en van burgerpersoneel is vooral het gevolg van de aantrekkingskracht van de arbeidsmarkt, waarbij met name de arbeidsvoorwaarden een belangrijke rol spelen. Genoemd verloop vindt vooral plaats bij die functies, waaraan de Koninklijke Landmacht een grote behoefte heeft (zoals bij IT en FEZ). Hierdoor is inhuur nog steeds een noodzakelijk instrument om de bedrijfsvoering niet te verstoren.

Grote materieelprojecten

Het investeringsbudget van de begroting 2000 is met name vanwege maatregelen in het kader van de Defensienota met f 110 miljoen verlaagd. Het budget is uiteindelijk met f 12 miljoen overschreden door een betaling van een deel van het RPV-project en de aankoop van de Jagersborgh. Er stond een grote spanning op het budget 2000, vanwege de grote onzekerheden met betrekking tot projecten als MRAT, LVB, GTK en RPV. Deze projecten zijn, behoudens een deel RPV, uiteindelijk ook niet gerealiseerd.

De realisatie van de meerjarige verplichtingen voor groot materieel is in 2000 ver achtergebleven bij de begroting (31%). Belangrijke oorzaak is de vertraging in de besluitvorming rondom de projecten MRAT, LVB en GTK.

Realisatie

De totaal geraamde en gerealiseerde uitgaven van het beleidsterrein Koninklijke Landmacht voor het jaar 2000 zijn als volgt te specificeren:

Uitgaven (x f 1000,–)

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
04.20 Personeel en materieel
– 1 (GE/NL) Legerkorps	1 016 684	977 426	– 39 258	– 4%
– Nationaal Commando (NATCO)	1 391 243	1 472 567	81 324	6%
– Commando Opleidingen (COKL)	439 839	419 233	– 20 606	– 5%
– Overige eenheden Bevelhebber der Landstrijdkrachten (BLS)	494 035	590 464	96 429	20%
– Landmachtstaf (LAS)	159 086	203 680	44 594	28%
– Wachtgelden en inactiviteitsgelden	88 710	86 990	– 1 720	– 2%
Totaal Personeel en materieel	3 589 597	3 750 360	160 763	4%
04.21 Subsidies en bijdragen	1 833	1 908	75	4%
04.22 Investeringen groot materieel en infrastructuur	1 005 963	907 083	– 98 880	– 10%
Totaal uitgaven Koninklijke landmacht	4 597 393	4 659 351	61 958	1%

Toelichting op de verschillen

De verschillen worden naar oorzaak bij de realisatiecijfers van de uitgavenbegrotingsartikelen toegelicht.

04.20 Personeel en materieel

De uitgaven binnen dit artikel zijn bij de Koninklijke Landmacht verdeeld over vijf ressorts: 1 (GE/NL) Legerkorps, Nationaal Commando, Commando Opleidingen Koninklijke Landmacht, Overige eenheden Bevelhebber der Landstrijdkrachten en de Landmachtstaf. Ook de uitgaven voor wachtgelden en inactiviteitswedden worden op dit artikel geraamd en verantwoord.

Het ressort 1 (GE/NL) Legerkorps

Dit ressort betreft het Nederlandse deel van 1 (GE/NL) Legerkorps. Dit Nederlandse deel bestaat uit 1 (NL) Divisie «7 December», 11 Luchtmobiele brigade en het Nederlandse deel van de binationale legerkorpstroepen (Command Support Brigade).

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
04.20.01 Ambtelijk burgerpersoneel	13 560	13 878	318	2%	13 560	13 878	318	2%
04.20.02 Militair personeel	886 560	840 729	– 45 831	– 5%	886 560	840 729	– 45 831	– 5%
04.20.03 Overige personele uitgaven	43 354	65 956	22 602	52%	43 354	64 208	20 854	48%
04.20.04 Materiële uitgaven	73 210	50 099	– 23 111	– 32%	73 210	58 611	– 14 599	– 20%
Totaal	1 016 684	970 662	– 46 022	– 5%	1 016 684	977 426	– 39 258	– 4%

Operationele doelstellingen

Op grond van het in de Defensienota vastgelegde ambitieniveau is in de begroting 2000 een matrix operationele gereedheid gepresenteerd. Inmiddels is gebleken dat de gekozen opzet van deze matrix niet voldoet. Momenteel wordt gewerkt aan een gewijzigde opzet hiervan teneinde de operationele gereedheid beter in beeld te kunnen brengen, niet alleen voor wat betreft de planning doch ook voor wat betreft de realisatie.

In 2000 was de Koninklijke Landmacht, ondanks de vullingsproblematiek, in staat aan haar ambitieniveau en haar operationele doelstellingen te voldoen, waardoor ook alle geplande uitzendingen met succes konden worden gerealiseerd.

	meeteenheden	raming 2000	realisatie 2000
Inzet	manjaren	2 000	1 900
Oefenen	manweken	124 000	104 000

Activiteitentoelichting

Ten aanzien van de operationele inzet in 2000 is, naast een beperkte deelname aan zogenaamde «kleine missies», door de Koninklijke Landmacht met succes deelgenomen aan uitzendingen in het kader van UNFICYP, SFOR, KFOR en UNMEE. De deelname aan KFOR is in 2000 beëindigd. De bijdrage aan SFOR was uiteindelijk lager dan geraamd terwijl daarnaast de bijdrage aan UNMEE niet in de raming was opgenomen. Voor het komende jaar is beëindiging van deelname aan UNMEE, UNFICYP en verkleining van de bijdrage aan SFOR en de ECMM missie voorzien. De voorbereidingen voor de rotaties SFOR zijn in volle gang en worden, ondanks de werkdruk en achterblijvende vulling met BBT-personeel, met steun van andere operationele eenheden op een professionele wijze uitgevoerd.

Als gevolg van de personele ondervulling en wijzigingen in het oefenprogramma van het 1(GE/NL) Legerkorps, onder andere het niet doorgaan van grote oefeningen in Hongarije en Duitsland, is de realisatie van oefeningen lager uitgevallen dan begroot.

Toelichting per artikelonderdeel

04.20.02 Militair personeel

Ten laste van dit artikelonderdeel zijn de uitgaven voor salarissen, overwerk, toelagen, alsmede het aandeel in de sociale lasten betrekking hebbende op het militair personeel van het ressort 1 (GE/NL) Legerkorps verantwoord.

De daling van de uitgaven is het gevolg van de aanpassing van de begrotingssterkte door een stijging van het beroepspersoneel onbepaalde tijd (BOT) en de verdere daling van het beroepspersoneel bepaalde tijd (BBT). De stijging van het BOT-personeel komt doordat bij vredesoperaties het ressort 1(GE/NL)Legerkorps wordt belast en niet bij de organieke eenheid waar betrokkene in onderhoud was gesteld. De daling bij het BBT-personeel is het gevolg van tegenvallende wervingsresultaten en een grotere uitstroom dan verwacht.

04.20.03 Overige personele uitgaven

Ten laste van dit artikelonderdeel zijn de personele uitgaven anders dan salarissen verantwoord. De uitgaven zijn in sterke mate afhankelijk van de burger- en de militaire personeelssterkte en de gerealiseerde activiteiten en hebben onder meer betrekking op reizen, onderwijs en opleidingen en de inhuur van tijdelijk personeel.

De stijging van uitgaven en verplichtingen bij de overige personele uitgaven is het gevolg van het nieuwe verplaatsingskostenbesluit als uitvloeisel van het arbeidsvoorwaardenakkoord, waardoor de financiële tegemoetkoming voor het dagelijks woon-/werkverkeer is gestegen. Daarnaast stijgen de uitgaven voor inhuur door met name de vulling van de CIS-beheersorganisatie met inhuurkrachten door onvoldoende beschikbaarheid van militair personeel met een IT-opleiding.

04.20.04 Materiële uitgaven

Ten laste van dit onderdeel zijn de materiële exploitatie-uitgaven van het Legerkorps verantwoord. Dit betreffen voornamelijk de kosten verband houdende met oefeningen en inhuur van oefenterreinen, de inhuur van O-, I- en A-deskundigen en overige materiële uitgaven zoals binationale uitgaven, uitgaven internationale staven, zelfstandige aanschaf en uitbesteding. De uitgaven van de gehele Koninklijke Landmacht voor huisvesting, inventarisgoederen en klein materiaal, onderhoud gebouwen en terreinen, data- en telecommunicatie worden bij het ressort NATCO geraamd en verantwoord.

De neerwaartse bijstelling bij de verplichtingen en uitgaven wordt grotendeels veroorzaakt doordat de oefening van de 43 Gemechaniseerde Brigade in Hongarije is komen te vervallen. De 13 Gemechaniseerde Brigade is in plaats van Frankrijk naar Hongarije gegaan. Daarnaast is minder gebruik gemaakt van het oefenterrein Hammelburg in Duitsland en is goedkoper ingehuurd. Daarnaast is de neerwaartse bijstelling veroorzaakt door de niet-tijdige facturering van de huur van een oefenterrein in Frankrijk (f 2,4 miljoen), waardoor betaling in 2001 moet plaatsvinden.

Het ressort Nationaal Commando (NATCO)

Het ondersteunend ressort Nationaal Commando ( NATCO ) is ingericht op basis van resultaat verantwoordelijke eenheden. De organisatie bestaat uit de volgende eenheden: de Staf, de vijf Regionaal Militair Commando's (RMC), het Nederlands Armed Forces Support Agency Germany (NASAG), het Landelijk Bevoorradingsbedrijf KL, het Nationaal Verzorgingscommando, het Hoger Onderhoudsbedrijf KL, de Arbodienst KL, het Explosieven Opruimingscommando KL, de Prepositioned Organizational Material Sites (POMS) en het Koninklijk Tehuis voor Oud-militairen en Museum Bronbeek (KTOMM).

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
04.20.05 Ambtelijk burgerpersoneel	474 359	461 684	– 12 675	– 3%	474 359	461 684	– 12 675	– 3%
04.20.06 Militair personeel	212 539	213 970	1 431	1%	212 539	213 970	1 431	1%
04.20.07 Overige personele uitgaven	173 148	218 723	45 575	26%	160 381	204 392	44 011	27%
04.20.08 Materiële uitgaven	549 868	660 861	110 993	20%	543 964	592 521	48 557	9%
Totaal	1 409 914	1 555 238	145 324	10%	1 391 243	1 472 567	81 324	6%

Activiteitentoelichting en prestatie-indicatoren

In het contractjaar 2000 zijn diverse reorganisatieprojecten afgerond dan wel voortgezet:

– RMC's zijn gereorganiseerd in 5 RMC's: er zijn 15 garnizoenen opgeheven en 26 lokale facilitaire diensten opgericht;

– het Nationaal Verzorgings Commando (NVC) en de Regionale Geneeskundige Diensten (RGD) zijn per 1 januari 2001 overgedragen aan het 1(GE/NL)Legerkorps;

– de ARBO-Dienst KL is overgedragen aan de DPO. Het grootste deel van de telematica-organisatie is overgedragen aan Dico/DTO;

– het KTOMM Bronbeek is per 1-1-2001 overgedragen aan het Dico;

– de reorganisatie van NASAG, de NATRES en de ressortstaf wordt in 2001 nog voortgezet.

De dienstverlening van NATCO heeft zich gericht op de volgende activiteiten:

– facilitaire diensten: geneeskundige verzorging, klein onderhoud infrastructuur, integrale veiligheidszorg, telematica, voedings- en kantinediensten;

– operationele diensten: alle steunverleningen;

– specifieke diensten: ouderenzorg, arbozorg, gedetineerdenzorg, explosievenopruiming;

– logistieke diensten: onderhoud, bevoorrading, beheer en opleg.

Ten opzichte van de begroting is de volgende capaciteitsinzet gerealiseerd:

	meeteenheden	raming 2000	realisatie 2000
Facilitaire diensten	manuren	5 730 000	3 589 515
Operationele diensten	manuren	100 000	73 430
Specifieke diensten	manuren	430 000	414 124
Logistieke diensten	manuren	2 840 000	3 150 521

De activiteiten in het kader van de facilitaire dienstverlening zijn voor ongeveer 70% van de planning uitgekomen (exclusief inhuur en overwerk). Dit is een gevolg van de toegenomen uitstroom van het hierbij betrokken personeel. De overrealisatie bij de logistieke diensten is een gevolg van extra bevoorradingsactiviteiten in het kader van vredesoperaties, waaronder UNMEE.

Toelichting per artikelonderdeel

04.20.05 Ambtelijk burgerpersoneel

Ten laste van dit artikelonderdeel zijn de uitgaven voor salarissen, overwerk, toelagen, alsmede het aandeel in de sociale lasten betrekking hebbende op het burgerpersoneel van het ressort NATCO verantwoord.

De onderrealisatie wordt veroorzaakt doordat de uitstroom van personeel groter was dan de instroom met nieuw personeel. De uitstroom van knelpuntcategorieën (met name IT en FEZ/bedrijfsvoering) bleken vanwege de krappe arbeidsmarkt niet of nauwelijks extern te werven.

04.20.07 Overige personele uitgaven

Ten laste van dit artikelonderdeel zijn de personele uitgaven anders dan salarissen verantwoord. De uitgaven hebben betrekking op burger- en militair personeel en zijn in sterke mate afhankelijk van zowel de personeelssterkte als de gerealiseerde activiteiten en hebben onder meer betrekking op reizen, verplaatsen, onderwijs en opleidingen, inhuur van tijdelijk personeel en de uitgaven voor kleding en voeding voor de gehele Koninklijke Landmacht.

De stijging van de overige persoonsgebonden personele uitgaven is voornamelijk het gevolg van het gewijzigde verplaatsingskostenbesluit met een verruimde regeling voor dagelijks heen en weer reizen en een hoger dan verwachte inhuur met betrekking tot bewakingspersoneel en personeel op automatiserings-, financiële- en bedrijfsvoeringsfuncties. Daarnaast zijn de verrekeningen met betrekking tot verstrekte kleding hoger geweest ( met name in het kader van de VN-operaties).

04.20.08 Materiële uitgaven

Onder dit artikelonderdeel zijn de materiële uitgaven verantwoord voor de gehele Koninklijke Landmacht. Het betreft hier onder meer de uitgaven voor kleine bedrijfsmatige investeringen, huisvesting, bureauzaken, informatiesystemen, data- en telecommunicatie, inventarisgoederen en klein materieel, onderhoud en herstel van het materieel, munitie, klein onderhoud van gebouwen en terreinen en brandstoffen, olie, smeermiddelen en bedrijfsstoffen.

De stijging in de uitgaven is voornamelijk het gevolg van het extra aanvullen van reservedelen als gevolg van achterstanden in de voorraden en een hoger verbruik (ongeveer f 35 miljoen), hogere uitgaven dan gepland voor de huisvesting vanwege gestegen energieprijzen en milieuheffingen (f 7,5 miljoen) en meer uitgaven voor klein onderhoud infrastructuur, met name spoedeisend herstel (f 10 miljoen).

De stijging in de verplichtingen betreft met name de versnelling van de munitiebestellingen, versnelde bestellingen van reservedelen teneinde de achterstanden in de gewenste voorraad-niveau's weg te werken en prijsstijgingen van brandstoffen als gevolg van de hogere olieprijzen en de gestegen dollarkoers.

Het ressort Commando Opleidingen Koninklijke Landmacht (COKL)

Het ressort Commando Opleidingen Koninklijke landmacht (COKL) bestaat uit twaalf resultaatverantwoordelijke eenheden. Dit betreft naast de Staf negen opleidingscentra – Manoeuvre, Vuursteun, Genie, Logistiek, Rijden, Ede, Initiële Opleidingen, de Koninklijke Militaire School en het Instituut voor Leiderschap, Media en Opleidingskunde – en twee bijzondere organisatie-eenheden: de Begeleidings Organisatie Civiel Onderwijs en de Lichamelijke Oefening en Sportorganisatie.

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
04.20.09 Ambtelijk burgerpersoneel	61 711	65 028	3 317	5%	61 711	65 028	3 317	5%
04.20.10 Militair personeel	309 241	282 926	– 26 315	– 9%	309 241	282 926	– 26 315	– 9%
04.20.11 Overige personele uitgaven	44 040	44 995	955	2%	44 040	43 424	– 616	– 1%
04.20.12 Materiële uitgaven	24 847	28 256	3 409	14%	24 847	27 855	3 008	12%
Totaal	439 839	421 205	– 18 634	– 4%	439 839	419 233	– 20 606	– 5%

Activiteitentoelichting en prestatie-indicatoren

De missie van het COKL is het opleiden alsmede het op andere wijze ter beschikking stellen van kennis en trainingen ten behoeve van het personeel van de Koninklijke Landmacht en eventueel andere krijgsmachtdelen, tot volle tevredenheid van leerlingen en «commandanten» en tegen de laagst haalbare kosten. De realisatie van deze missie heeft gedurende 2000 continu onder druk gestaan door onder andere een hoog opleidingsverloop en kwantitatieve en kwalitatieve tekorten in met name instructeursfuncties. In 2000 zijn concrete maatregelen ontwikkeld (onder andere verbetering van de kwaliteit van instructeurs, waarvan de resultaten eerst in 2001 zichtbaar zullen zijn) en deels geïmplementeerd om deze knelpunten op te lossen.

In 2000 zijn de volgende aantallen gerealiseerd:

	meeteenheden	raming 2000	realisatie 2000
Primaire producten:
Initiële opleidingsproducten	opleidingsplaatsen	16 165	7 684
Vervolgopleidingsproducten	opleidingsplaatsen	41 740	30 663
Trainingsproducten*	aantal mandagen	31 218	4 500
LO/Sport opleidingen en training	manuren	216 943	176 597
Secundaire producten:
Kennisproducten*	aantal manuren	461	62 975
Steunverlening	mandagen	n.v.t	5 875
Maatschappelijke meerwaarde	aantal	1 944	1 435

* tijdens het jaar is om redenen van bedrijfsvoering besloten om de meeteenheden van deze producten te wijzigen, waardoor de gekwantificeerde raming en realisatie niet één-op-één zijn te vergelijken.

Initiële opleidingsproducten

Als gevolg van het hoge opleidingsverloop, de lage wervingsresultaten en de problematische vulling van de instructiecapaciteit is het gerealiseerde aantal opleidingsplaatsen in 2000 lager dan verwacht.

Vervolgopleidingsproducten

Doordat op te leiden personeel niet gemist kon worden of werd uitgezonden konden niet alle geplande opleidingen in de eerste helft van 2000 worden gerealiseerd. In november 2000 is er een afstemmingsoverleg ingevoerd met de overige ressorts dat er toe moet leiden dat de planning en realisatie beter op elkaar aansluiten.

Trainingsproducten

Door gebrek aan beschikbaar personeel voor trainingsondersteuning is de realisatie van de trainingsproducten lager dan verwacht.

Toelichting per artikelonderdeel

04.20.10 Militair personeel

Op dit artikel is minder gerealiseerd als gevolg van achterblijvende wervingsresultaten en een hoger dan gepland opleidingsverloop. Met name het lagere aantal BOT-leerlingen en het grote aantal vacatures binnen de instructeursfuncties zijn de oorzaak van de lagere realisatie.

04.20.12 Materiële uitgaven

Ten laste van dit onderdeel zijn uitgaven zoals commandantenvoorzieningen, bureauzaken, informatiesystemen en inhuur O-, I- en A-deskundigen verantwoord. Alle uitgaven van de Koninklijke Landmacht voor huisvesting, inventarisgoederen en klein materiaal, onderhoud gebouwen en terreinen, data en telecommunicatie zijn bij het ressort NATCO verantwoord.

Op dit artikel is meer gerealiseerd door met name een stijging van inhuur van O-, I- en A-deskundigen als gevolg van de oprichting van de IV-organisatie COKL, welke zich richt op de hoofdtaken die aan het functioneel beheer van haar eigen ICT-middelen zijn gerelateerd. Tijdelijke aanvullingen en specifieke expertise worden in de IV-organisatie van het COKL ingebracht op basis van externe inhuur.

Het ressort Overige eenheden Bevelhebber der Landstrijdkrachten (OVBLS)

Het ressort Overige eenheden BLS bestaat uit de Koninklijke Militaire Academie (KMA), de Topografische Dienst Nederland (TDN), de Centrale Dienst Personeel en Organisatie (CDPO) en de Directie Materieel Koninklijke Landmacht (DMKL). Daarnaast zijn er nog enkele kleine organisatie-elementen ondergebracht bij dit ressort zoals het personeel van de Koninklijke Landmacht bij de Navo-staven.

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
04.20.13 Ambtelijk burgerpersoneel	110 316	126 665	16 349	15%	110 316	126 665	16 349	15%
04.20.14 Militair personeel	167 444	174 187	6 743	4%	167 444	174 187	6 743	4%
04.20.15 Overige personele uitgaven	58 079	86 977	28 898	50%	56 305	87 973	31 668	56%
04.20.16 Materiële uitgaven	53 993	257 729	203 736	377%	159 970	201 639	41 669	26%
Totaal	389 832	645 558	255 726	66%	494 035	590 464	96 429	20%

Toelichting per artikelonderdeel

04.20.13 Ambtelijk burgerpersoneel

De overgang van het POMS-personeel van de Amerikanen naar de Koninklijke Landmacht heeft een stijging veroorzaakt in de begrotingssterkte en in de salarisuitgaven.

04.20.14 Militair personeel

Enerzijds stijgen de uitgaven van het BOT-personeel doordat meer personeel van het onderdeel BLS Interne Staven en Overige Eenheden (BISO) in de organisatie aanwezig is dan gepland. Dit personeel is als gevolg van buitenlandtoelagen en hogere rangwaarderingen duurder dan de overige functionarissen binnen OVBLS. Ook ontvangen de cadetten bij de KMA in tegenstelling tot in de oorspronkelijke begroting thans beroepswedde in plaats van «zakgeld-vergoeding». Daarnaast is sprake van een daling van de middensom van het BBT-personeel (jonger personeel en gemiddeld lager in rang dan geraamd).

04.20.15 Overige personele uitgaven

Ten laste van dit artikelonderdeel zijn de personele uitgaven anders dan salarissen verantwoord. Deze uitgaven hebben betrekking op zowel burger- als militair personeel en zijn in sterke mate afhankelijk van de personeelssterkte en de gerealiseerde activiteiten en betreffen onder meer reizen, verplaatsen, opleidingen en inhuur van tijdelijk personeel.

Door veranderingen in de rechtspositie zijn de uitgaven voor de verplaatsingskosten toegenomen. Voorts heeft de komst van het POMS-personeel tot extra uitgaven geleid uit de voorzieningen van het SBK. Hierdoor stijgen de gemiddelde persoonsgebonden personele uitgaven per vte. Dit effect is sterker dan de daling als gevolg van de terugloop van het totale personeelsbestand van de Koninklijke Landmacht, waardoor per saldo sprake is van een stijging van de voornoemde uitgaven.

De stijging van de overige personele uitgaven en verplichtingen is met name toe te schrijven aan de uitvoering van het (KL-brede) programma «employée benefits» (PC/fiets-privé-project), dat niet in de begroting 2000 was voorzien.

04.20.16 Materiële uitgaven

Ten laste van dit onderdeel zijn de materiële uitgaven van dit ressort verantwoord en betreffen ondermeer grotere onderhoudsprojecten onder de Directie Materieel (Sensor-, wapen-, commando- en communicatiesystemen en wiel- en rupsvoertuigen) en de inhuur van O-, I- en A-deskundigen. Alle uitgaven van de Koninklijke Landmacht voor huisvesting, inventarisgoederen en klein materiaal, onderhoud gebouwen en terreinen, data en telecommunicatie zijn bij het ressort NATCO geraamd en verantwoord.

De stijging van de verplichtingen en uitgaven voor materiële exploitatie is met name veroorzaakt door de volgende bijstellingen:

Inventarisgoederen en Klein Materieel

De stijging van de verplichtingen wordt voornamelijk veroorzaakt door het reeds dit jaar afsluiten van het contract voor 2001 met het Nederlands Inkoop Centrum. Dit contract is van belang voor de decentrale verwervingsfunctie binnen de Koninklijke Landmacht.

Informatiesystemen

Door het eerder afsluiten van het onderhoudscontract Duelsimulatoren Geïnstrumenteerd Oefenterrein (DS/IOT), dat oorspronkelijk was gepland in 2002, zijnde het jaar van instroming, is sprake van een forse stijging van de verplichtingen. Het bleek doelmatiger te zijn om deze bestelorder tegelijk met de aanschaffing (investeringen) te plaatsen en bovendien op de gehele levensduur van 15 jaar te betrekken.

Daarnaast is er een verschuiving van de uitgaven voor de «smartcard» van NATCO naar CDPO (beheer door en betalingen aan DTO).

Projectmatig onderhoud

De stijging van de uitgaven betreft met name niet geraamde modificatieprogramma's aan wielvoertuigen, die in het kader van gewijzigde arbo- en milieuwetgeving aan onder meer het brandstof-distributiemiddel (BDM), de oplegger met werkruimte (OMW) en de mobiele drinkwaterinstallatie (MDI), dienen te worden doorgevoerd.

Door een extra behoefte aan de inzet voor vredesoperaties is aan meer YPR-voertuigen dan oorspronkelijk geraamd achterstallig onderhoud gepleegd.

Omdat naar verwachting het in 2002 geplande beperkt hoger echelons onderhoud (BHEO) aan de Multiple Launched Rocket System (MLRS, gekoppeld aan het verbeteringsprogramma ten laste van de investeringen) zal vertragen, is een hogere behoefte aan regulier onderhoud in de komende jaren ontstaan dan voorzien.

De verklaring voor het restant van de stijging van de verplichtingen valt samen met die van de uitgaven

Het ressort Landmachtstaf (LAS)

Tot het ressort Landmachtstaf worden de volgende eenheden gerekend: de Beleidsstaf, waaronder de Directeur Beleid en Planning, de Directeur Control en de Directeur Personeel, de Operationele Staf BLS en een ondersteunend element met daarin het kabinet van de BLS en een stafgroep met een aantal kleine eenheden. De Landmachtstaf ondersteunt de bevelhebber bij de aansturing van de Koninklijke Landmacht en schept de beleidsmatige voorwaarden om de eenheden en/of het individuele (reserve)personeel van de Koninklijke Landmacht gereed te hebben en beschikbaar te stellen voor alle taken in het gehele crisisbeheersingsspectrum.

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
04.20.17 Ambtelijk burgerpersoneel	26 422	28 686	2 264	9%	26 422	28 686	2 264	9%
04.20.18 Militair personeel	30 812	33 517	2 705	9%	30 812	33 517	2 705	9%
04.20.19 Overige personele uitgaven	4 870	12 226	7 356	151%	4 870	12 342	7 472	153%
04.20.20 Materiële uitgaven	96 982	139 627	42 645	44%	96 982	129 135	32 153	33%
Totaal	159 086	214 056	54 970	35%	159 086	203 680	44 594	28%

Toelichting per artikelonderdeel

04.20.19 Overige personele uitgaven

Ten laste van dit artikelonderdeel zijn de personele uitgaven anders dan salarissen verantwoord. Deze uitgaven betreffen zowel burger- als militair personeel, zijn in sterke mate afhankelijk van de personeelssterkte en de gerealiseerde activiteiten en hebben onder meer betrekking op reizen en verplaatsen, opleidingen en inhuur van tijdelijk personeel.

De stijging van de overige personele uitgaven is het gevolg van het geheel onder het ressort LAS zichtbaar maken van de uitgaven voor het Koninklijk Nederlands Leger- en Wapenmuseum (KNLWM). In de begroting 2000 waren deze uitgaven nog geraamd bij de ressorts OVBLS en NATCO.

04.20.20 Materiële uitgaven

Ten laste van dit artikelonderdeel zijn materiële uitgaven van het ressort LAS verantwoord. Deze uitgaven betreffen onder meer het inhuren van O-, I- en A-deskundigen, bureauzaken, informatiesystemen en overige materiële zaken. Daarnaast zijn de KL-brede uitgaven voor groot onderhoud en beheerskosten van de Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen ten laste van dit artikelonderdeel verantwoord. Alle uitgaven van de Koninklijke Landmacht voor huisvesting, inventarisgoederen en klein materiaal, onderhoud gebouwen en terreinen, data- en telecommunicatie zijn bij het ressort NATCO verantwoord.

De bijstelling van de verplichtingen en uitgaven is vrijwel geheel toe te schrijven aan het groot onderhoud aan gebouwen. Sinds 1999 is een inhaalslag ingezet in verband met achterstallig onderhoud aan infrastructuur.

Artikelonderdeel 04.20.21 Wachtgelden en inactiviteitswedden

De uitgaven op dit artikelonderdeel hebben betrekking op de diverse wachtgeldregelingen voor het burger- en militair personeel van de Koninklijke Landmacht. Naast het reguliere wachtgeld worden op dit artikelonderdeel ook de uitgaven voor wachtgelden en uitstroom-bevorderende maatregelen geraamd en verantwoord die uit het Sociaal Beleidskader (SBK) voortvloeien.

De realisatie is f 1,720 miljoen lager dan geraamd. Met name door een lagere instroom bij zowel de wachtgelden voor SKB/UBMO militair personeel als het werkloosheidsbesluit voor BBT-militairen doet zich deze onderschrijding voor. De krapte op de arbeidsmarkt versterkt dit proces. Hier tegenover staan hogere door USZO in rekening gebrachte uitvoeringskosten.

04.21 Subsidies en bijdragen

Ten laste van dit artikel zijn de uitgaven voor subsidies aan de stichtingen Koninklijk Nederlands Leger- en Wapenmuseum en Jeugdwerk Duitsland verantwoord.

De doelstellingen van deze instanties zijn uiteengezet in bijlage 6 (de subsidiebijlage) van de begroting 2000.

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Stichting Jeugdwerk Duitsland	250	0	– 250	– 100%	250	325	75	30%
Stichting KNLW «Generaal Hoefer»	1 583	1 583	0	–	1 583	1 583	0	–
Totaal	1 833	1 583	– 250	– 100%	1 833	1 908	75	30%

Toelichting per artikelonderdeel

Doordat de verplichting met betrekking tot het Jeugdwerk Duitsland reeds in 1999 in plaats van zoals gepland in 2000 is aangegaan, is er een verschil met de raming ontstaan. Voor de uitgaven heeft dit geen consequenties.

04.22 Investeringen groot materieel en infrastructuur

Ten laste van dit artikel zijn de uitgaven voor investeringen in groot materieel en infrastructuur verantwoord.

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Automatisering	80 990	123 500	42 510	52%	74 220	140 530	66 310	89%
Logistiek	336 430	84 670	– 251 760	– 75%	100 400	122 448	22 048	22%
Commandovoering, verbindingen en gevechtsinlichtingen	128 300	82 258	– 46 042	– 36%	160 710	97 353	– 63 357	– 39%
Elektronisch materieel	11 500	25 000	13 500	117%	16 760	6 520	– 10 240	– 61%
Nucleair, biologisch en chemisch materieel (NBC)	18 900	11 300	– 7 600	– 40%	14 240	1 020	– 13 220	– 93%
Luchtverdediging	19 000	13 800	– 5 200	– 27%	69 320	70 090	770	1%
Manoeuvre	1 118 750	203 450	– 915 300	– 82%	263 603	180 615	– 82 988	– 31%
Vuursteun	81 000	9 530	– 71 470	– 88%	27 490	21 605	– 5 885	– 21%
Gevechtssteun	43 000	17 550	– 25 450	– 59%	28 590	15 710	– 12 880	– 45%
Infrastructuur	395 682	273 782	– 121 900	– 31%	250 630	251 192	562	0%
Totaal	2 233 552	844 840	– 1 388 712	– 62%	1 005 963	907 083	– 98 880	– 10%

Artikelonderdeel automatisering

De stijging van de aangegane verplichtingen en van de uitgaven is het gevolg van in 1999 niet gerealiseerde behoeften voor het project LAN 2000 en extra verplichtingen voor licenties en ontwikkelingskosten, alsmede diverse kleinschalige projecten die in 2000 terugkomen. Het project V-kaart is door hard- en softwareproblemen vertraagd naar 2001 en deels vervallen als gevolg van het niet in serieproductie gaan van versie-2 van de ontwikkelde kaart.

Artikelonderdeel logistiek

De uitgaven stijgen per saldo met name door mutaties op diverse kleinere projecten en door nieuwe behoeftes ten behoeve van crisisbeheersingsoperaties.

De daling van de aangegane verplichtingen ontstaat doordat projecten verschoven zijn naar latere jaren, als gevolg van vertraging in de behoeftestelling/studiefase (aggregaten projecten, GNK onder NBC, vervanging tenten/airco en vervanging vrachtauto gewondentransport) en verwervings voorbereiding (projecten uitbreiding waterzuiveringsinstallatie en vervanging motorrijwielen).

Het project munitieverbrandingscapaciteit is in overleg met het ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer geschrapt. Indien nader onderzoek met betrekking tot regelgeving daartoe aanleiding geeft zal de behoefte te zijner tijd wederom in de plannen worden opgenomen.

Artikelonderdeel commandovoering, verbindingen en gevechtsinlichtingen

De uitgavendaling vindt zijn oorzaak hoofdzakelijk in het feit dat er in 1999 meer is geleverd en betaald voor het project Combat Net Radio (CNR). Daarnaast is een deel van het project Remotely Piloted Vehicle (RPV) en vervanging Enkelzijband Apparatuur vertraagd naar 2001 omdat niet alle leveringen in 2000 konden worden gerealiseerd.

Het project «Midlife upgrade Zodiac» is in het kader van de studie command and control komen te vervallen. Hiervoor zijn in latere jaren andere investeringen voorzien. In 1999 werd de realisatie van het Geïntegreerd Staf-Informatiesysteem (ISIS) voorzien, door vertraging in de verwervingsfase is een deel van dit project overgekomen naar 2000.

Ten behoeve van het project RPV zijn extra verplichtingen opgenomen voor uitgaven welke zijn ontstaan naar aanleiding van technische aanpassingen.

Artikelonderdeel elektronisch materieel

De verhoging van de aangegane verplichtingen hangt voornamelijk samen met het versneld realiseren van het project KWS Hornisse (gevechtswaardeverbetering). De uitgavendaling wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door vertraging in de besluitvorming over de voortzetting van het project EOV fase 2 in Duitsland.

Artikelonderdeel nucleair, biologisch en chemisch materieel

Bij dit onderdeel is vertraging opgetreden door herziening van de functionele eisen met betrekking tot de vervanging van gasverkenningsuitrusting en Cie-noodontsmetting. Deze projecten zijn doorgeschoven naar 2001. Daartegenover is de vervanging van ontsmettingsapparatuur die overgekomen is uit 1999 wel in 2000 gerealiseerd. Een en ander vindt ook z'n weerslag in de daling van de uitgaven.

Artikelonderdeel luchtverdediging

De daling van de verplichtingenomvang wordt met name veroorzaakt door vertraging in de behoeftestelling bij het project studie luchtverdediging.

De stijging van de uitgaven wordt voornamelijk veroorzaakt door mutaties op diverse kleinere projecten en doordat voor het project GWI PRTL minder leveringen en betalingen hebben plaatsgevonden in 1999 waardoor deze in 2000 zijn gerealiseerd.

Artikelonderdeel manoeuvre

De uitgaven dalen hoofdzakelijk doordat met name voor de projecten licht verkennings- en bewakingsvoertuig (LVB) en antitank middelbare dracht (MRAT) vertraging in de verwervingfase is opgetreden. Daarnaast is met betrekking tot de deelname in het project Vervanging Pantservoertuigen (ontwikkeling) de besluitvorming in 2000 niet afgerond.

De verlaging van de verplichtingen voor manoeuvre is voornamelijk ontstaan door vertraging bij het project SRAT (short range antitank) en gevechtsveld controle radar, omdat meer tijd nodig is geweest bij de evaluatie van alternatieven. Verder is bij het project Tactical air control party vertraging bij de behoeftestelling opgetreden en zijn de projecten antitank middelbare dracht (MRAT), tactische indoor simulatie en het project vervanging pantservoertuigen (ontwikkeling) in verband met eerder genoemde vertragingen doorgeschoven naar 2001. Het project vervanging mitrailleur .50 inch komt versneld over uit 2001 gelet op de relatie met het gerealiseerde project vervanging MAG. De onderdelen verlengde schietbuis en LKE-munitie uit het project verbetering Leopard 2 zijn door vertraging in de verwervingsfase niet gerealiseerd in 2000 en verschoven naar 2001.

Het project Combat Identification is vooralsnog komen te vervallen, aangezien de te ontwikkelen NATO-standaard niet op korte termijn te verwachten is.

Artikelonderdeel vuursteun

Er vindt in dit onderdeel een verlaging van verplichtingen en uitgaven plaats doordat de projecten grondgebonden doelopsporingsmiddelen en VUIST-2 door vertraging in de verwervingsvoorbereidingsfase zijn verschoven naar 2001.

Artikelonderdeel gevechtssteun

De projecten gevechtsdekkingen en grondboorinstallaties zijn door herziening van de eisen respectievelijk door vertraging in de verwervingsvoorbereiding doorgeschoven naar 2001. Daarnaast is het project mijnenveegsysteem door vertraging in de studiefase verschoven naar 2001. Dit heeft eveneens een verlaging van de uitgaven tot gevolg.

Artikelonderdeel infrastructuur

De mutatie bij de verplichtingen is voornamelijk veroorzaakt door actualisering van het bouwprogramma 2000 en vertraging van het project Strijpse Kampen door het niet tijdig beschikbaar komen van de bouwgronden en vertraging bij het project Integrale veiligheidszorg door met name de vele organisatorische veranderingen bij de Koninklijke Landmacht.

05. Beleidsterrein Koninklijke Luchtmacht

Algemeen

Bedrijfsvoering

De reorganisatie van de topstructuur past binnen het concept van verdere decentralisatie van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden (TVB). De Mandaatregeling is daarop herzien en aan de Secretaris-Generaal aangeboden. Gebleken is dat de invulling van het begrip «integrale verantwoordelijkheid» voor meerdere uitleg vatbaar is en soms tot verwarring leidt. Daarom wordt onderzocht of met een gewijzigde beheersingssystematiek aan deze verantwoordelijkheid meer inhoud kan worden gegeven. Daaraan gekoppeld is het aspect van integrale bedrijfsvoeringsbudgetten en een verhoging van het kosteninzicht.

Op het gebied van besturing en beheersing is de planning en controlcyclus (PCC) binnen de Koninklijke Luchtmacht op alle niveaus ingebed. De rapportages in deze cyclus richten zich momenteel vooral op het afleggen van verantwoording en bevatten nog te weinig stuurinformatie. Hoewel daaraan nog de nodige aandacht moet worden besteed, dragen de ontwikkelde doelstellingen en kengetallen, overigens een integraal deel van de PCC, bij aan de transparantie van doelstellingen en doelrealisatie. Het opstellen van gedetailleerde plandocumenten en controlrapportages vraagt veel capaciteit en tijd van managers. In het kader van «sturen op hoofdlijnen» wordt naar een doelmatiger manier van werken gezocht.

Als uitvloeisel van decentralisatie en ter controle van de rechtmatigheid is in 2000 een auditstructuur geïntroduceerd en verankerd in de auditkalender. Het Audithandboek Koninklijke Luchtmacht wordt opgesteld zij het dat de ontwikkeling enigszins is vertraagd. Door clustering en integratie van financial audits, operational audits en andere vormen van audits (zoals vliegveiligheid en ARBO) wordt getracht de belasting van de RVE'n te reduceren.

Het door de Algemene Rekenkamer uitgebrachte Rapport bij de Financiële Verantwoording 1999 heeft geleid tot nog meer aandacht voor de administratieve organisatie op materieel en personeel gebied en nadrukkelijk op financieel gebied, inbegrepen de beheersaspecten daarvan. Om het proces van continue verbetering te ondersteunen is binnen de Koninklijke Luchtmacht de door het Instituut Nederlandse Kwaliteitszorg ontwikkelde methodiek (INK-model) geïntroduceerd, waarbij positiebepalingen de basis vormen voor (meerjarige) verbeterplannen. Deze maken onderdeel uit van controlrapportages en zijn geborgd in de organisatie. Een eerste INK-audit op RVE-niveau heeft inmiddels plaatsgevonden.

De bestuurlijke integratie van het Depot Mechanisch Vliegtuigmaterieel en Straalmotoren (DMVS) en het Depot Elektronisch Materieel (DELM) tot het Logistiek Centrum Koninklijke Luchtmacht (LCKLu) is in 2000 afgerond. Wel is er enige vertraging in de overdracht van beheerstaken van de Directie Materieel Koninklijke Luchtmacht (DMKLu) naar het LCKLu. Personele tekorten binnen de nieuw gevormde Divisie Wapensysteem Ondersteuning (DWO) zijn hier debet aan. Tevens zijn in 2000 de scholen van de Koninklijke Luchtmacht samengevoegd tot de Koninklijke Militaire School Luchtmacht (KMSL) op de vliegbasis Woensdrecht.

Materieel/logistiek beleid

Project Vervanging F-16

Het jaar 2000 is gebruikt om met ondersteuning van TNO en het NLR een gedegen kandidatenevaluatie uit te voeren. Ook is in dat jaar een basisdocument aangeboden conform de Procedureregeling Grote Projecten en daarover heeft op 23 november jl. een Algemeen Overleg met de vaste commisie plaatsgevonden. In 2000 zijn ook participatievoorstellen ontvangen van de Europese vliegtuigfabrikanten. Samen met het Amerikaanse participatievoorstel ten aanzien van de EMD-fase van de JFS worden ook de Europese participatievoorstellen in beschouwing genomen. Het besluit ten aanzien van Nederlandse deelname in de EMD-fase van de JSF zal naar verwachting in 2001 moeten worden genomen.

Project Midlife Update F-16

De productiefase van het Midlife Update programma omvat de modernisering van de F-16 jachtvliegtuigen. Als gevolg van de motie Van den Doel, het aanhouden van 108 operationele F-16's, zijn de gereserveerde fondsen voor het MLU-F16 programma bijgesteld. In lijn hiermee is tevens de betalingsreeks voor de productie en inbouw aangepast. In aansluiting hierop is het project Laserdoelaanstralingsapparatuur (Kamerstuk 24 400, nr. 6) gekoppeld aan het project Midlife Update. Beide projecten zullen in 2003 worden afgerond.

Personeelsbeleid

De met de Defensienota voorgeschreven reductie van het personeelsbestand dient voor 2003 geëffectueerd te zijn. Toegewerkt dient te worden naar een personele omvang van 12 699, waarvan 7340 BOT-militairen, 3693 BBT-militairen en 1666 burgermedewerkers. Inmiddels is de realisatie van het aantal militairen lager dan het met de Defensienota beoogde niveau, wat met name wordt veroorzaakt door tegenvallende wervingsresultaten.

Financieel beleid

Tijdens de begrotingsuitvoering 2000 is voor beleidsintensiveringen f 212,1 miljoen aan het budget van de Koninklijke Luchtmacht toegevoegd. Hiermee zijn de Defensienotamaatregelen verwerkt.

Op grond van voortschrijdende inzichten zijn enkele investeringsprojecten zowel in omvang bijgesteld als in de tijd aangepast, waardoor betalingsschema's zijn gewijzigd. Daarnaast zijn de personele exploitatie-uitgaven op basis van gewijzigde regelgeving en activiteiten aangepast en de materiële exploitatie-uitgaven voor met name vliegtuigonderhoud verhoogd.

Realisatie

De totaal geraamde en gerealiseerde uitgaven van het beleidsterrein Koninklijke Luchtmacht voor het jaar 2000 zijn als volgt te specificeren:

Uitgaven (x f 1000,–)

	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
05.20 Personeel en materieel
– Commando Tactische Luchtstrijdkrachten (CTL)	854 767	904 249	49 482	6%
– Decentrale Ondersteunende Eenheden (DOE)	273 924	372 549	98 625	36%
– Hoofdkwartier Koninklijke Luchtmacht (HKKLu)	770 398	777 960	7 562	1%
– Wachtgelden en inactiviteitsgelden	24 004	24 779	775	3%
Totaal Personeel en materieel	1 923 093	2 079 537	156 444	8%
05.22 Investeringen groot materieel en infrastructuur	389 926	475 417	85 491	22%
Totaal uitgaven Koninklijke Luchtmacht	2 313 019	2 554 954	241 935	10%

Toelichting op de verschillen

De verschillen worden naar oorzaak bij de realisatiecijfers van de uitgavenbegrotingsartikelen toegelicht.

05.20 Personeel en materieel

Binnen dit artikel worden de uitgaven van drie ressorts geraamd en verantwoord: Tactische Luchtmacht, Decentrale Ondersteunende Eenheden en Hoofdkwartier Koninklijke Luchtmacht. Per ressort worden vier vaste artikelonderdelen gepresenteerd: ambtelijk burgerpersoneel, militair personeel, overige personele uitgaven en materiële uitgaven. De uitgaven voor wachtgelden en inactiviteitswedden worden eveneens op dit artikel verantwoord.

De begroting van het artikel Personeel en materieel is met een overschrijding van f 156,4 miljoen gerealiseerd. Dit komt overeen met een afwijking van 8% en wordt ondermeer veroorzaakt door de loon- en prijsaanpassingen (+ f 24,3 miljoen), de aanpassing van de salarisuitgaven als gevolg van een lagere personeelssterkte (– f 19,5 miljoen) en hogere uitgaven voor de personele en materiële uitgaven (onder andere vliegopleidingen en vliegtuigonderhoud f 151,7 miljoen). De stijging in de uitgaven wordt in algemene termen mede veroorzaakt door de gestegen dollarkoers en brandstofprijs. Daarnaast zijn door de vervroegde kassluiting in 1999 veel facturen (ongeveer f 40 miljoen) pas in 2000 betaald en bood de extra realisatie op verrekenbare ontvangsten in 2000 de mogelijkheid de voorraad uitgavenfacturen rechtmatig te betalen in december. Dit alles leidt tot hogere uitgaven, ondanks de lagere realisatie van de activiteiten. De verschillen worden verder naar oorzaak toegelicht bij de realisatiecijfers van de uitgaven per ressort.

Als gevolg van de reorganisatie topstructuur en decentralisatie van beheerstaken hebben verschuivingen van aantallen personeel en daarbij behorende budgetten plaatsgevonden. Bij deze herschikking is een verbeterd inzicht ontstaan in de opbouw en samenstelling van de werkelijke aantallen personeel per ressort. Op grond hiervan zijn in 2000 zowel de ramingen van de personeelsaantallen als de middensommen gewijzigd. Daarnaast zijn vanwege de decentralisatie van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden budgetten overgeheveld naar de ressorts, waaronder budgetten voor vliegopleidingen.

Het ressort Tactische Luchtmacht (TL)

Het ressort TL bestaat uit de clusters Staf TL, Jachtvliegtuigen, Tactische Helikopter Groep (THG), Grond-Lucht Geleide Wapens (GLGW), Luchttransport, Air Operations Control Station (AOCS) en overige eenheden TL. Daarnaast valt een aantal kleinere eenheden rechtstreeks onder de TL, zoals de Luchtmacht Meteorologische Groep (LMG) en de Luchtmacht CIS Groep (LCG).

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
05.20.01 Ambtelijk burgerpersoneel	32 209	38 527	6 318	20%	32 209	38 527	6 318	20%
05.20.02 Militair personeel	643 690	570 217	– 73 473	– 11%	643 690	570 217	– 73 473	– 11%
05.20.03 Overige personele uitgaven	57 905	156 277	98 372	170%	57 905	133 885	75 980	131%
05.20.04 Materiële uitgaven	120 963	176 497	55 534	46%	120 963	161 620	40 657	34%
Totaal	854 767	941 518	86 751	10%	854 767	904 249	49 482	6%

Operationele doelstellingen

Doelstellingen operationele gereedheid ressort Tactische Luchtmacht*

	Begroot			Realisatie
Gereedheidstermijn	direct inzetbaar	op korte termijn inzetbaar	op lange termijn inzetbaar	direct inzetbaar	op korte termijn inzetbaar	op lange termijn inzetbaar
Type eenheid
Air Operations Control Station**	1			1
Squadron jachtvliegtuigen	5	1		5	1
Triad squadron	2	2		2	2
Squadron Lutra tankervliegtuigen	1			1
Squadron Gevechtshelikopters		2			2
Squadron***** Transporthelikopters		2			2
Squadron Light Utility helikopters		1***	1***		1***	0****

* Voor nationale taken zijn alle eenheden van het ressort Tactische Luchtmacht op korte termijn beschikbaar

** inclusief radar post noord

*** betreft 12 helikopters

**** vanwege uitfasering in de loop van 2000

***** squadron in opbouw; gereed medio 2003

Toelichting

De doelstellingen ten aanzien van de operationele gereedheid van het ressort Tactische Luchtmacht zijn in 2000 volledig gerealiseerd. Dit neemt niet weg dat zich bij een aantal wapensystemen knelpunten hebben voorgedaan ten aanzien van de inzetbaarheid. Deze knelpunten, die hieronder worden toegelicht, hebben echter niet geleid tot het niet kunnen voldoen aan de operationele gereedheidseisen.

Jachtvliegtuigen

De inzetbaarheid heeft gedurende 2000 hinder ondervonden van de uitvoering van de verschillende modificatieprogramma's. Daarnaast was de beheersing van de reparatie-doorlooptijden van enkele reservedelen bij de industrie niet optimaal. Ten aanzien van dit punt zijn inmiddels maatregelen genomen. Tot slot bleef de voorraad precisiewapens nog enige tijd beneden het vereiste niveau als gevolg van de recente operaties op de Balkan. Ondanks deze punten kon aan alle inzetverplichtingen worden voldaan.

Helikopters

De inzetbaarheid van de verschillende helikoptertypes heeft hinder ondervonden van een gebrek aan reservedelen en een tekort aan technisch personeel. De aanvulling van de voorraad reservedelen is in volle gang waarbij tevens het onderhoudsconcept van de Cougar wordt herzien waardoor werkzaamheden kunnen worden gecombineerd. Door geïntensiveerde werving en uitstroombeperkende maatregelen wordt getracht de vullingsgraad te verbeteren. De geringe inzetbaarheid heeft niet geleid tot het niet kunnen voldoen aan de gereedheidseisen doch wel tot een beperking van de oefenmogelijkheden met de 11^e Luchtmobiele Brigade.

Overige

Ten aanzien van de overige (wapen) systemen zijn geen bijzonderheden met betrekking tot de operationele gereedheid te noemen.

Activiteitentoelichting

De activiteiten van het ressort TL zijn gericht op het inzetgereed houden en op daadwerkelijk inzetten van operationele eenheden. Ten behoeve van deze activiteiten wordt veelvuldig geoefend, zowel in nationaal als in internationaal verband. Daarnaast worden regelmatig oefeningen in groter verband gehouden. De operationele eenheden worden ingezet ten behoeve van Crisisbeheersings-, Vredes- en Humanitaire (CVH) operaties. De activiteiten kunnen worden uitgedrukt in vlieguren en manoefendagen, die als volgt zijn geraamd en gerealiseerd.

Omschrijving	meeteenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
F-16 Jachtvliegtuigen	Vlieguren	24 400	19 756	– 4 644	– 19%
Tactische Helikopter Groep	Vlieguren	19 235	10 594	– 8 641	– 45%
Luchttransport	Vlieguren	9 500	7 011	– 2 489	– 26%
Groep Geleide Wapens	Manoefendagen	20 360	15 307	– 5 053	– 25%

De in de ontwerpbegroting 2000 opgenomen vlieguren betreffen het maximaal toelaatbare, logistiek verantwoorde aantal vlieguren.

De achterblijvende realisatie van het vliegprogramma voor F-16 jachtvliegtuigen, luchttransport en helikopters wordt met name veroorzaakt door onvoldoende inzetbare vliegtuigen en helikopters, hetgeen is ontstaan door een tekort aan reservedelen en een tekort aan vliegend en technisch personeel. In het kader van de (Hoofdlijnennotitie) herstructurering van de Koninklijke Luchtmacht is het cluster OLVD opgeheven. Door genoemde herstructurering heeft er een verdere verdeling plaatsgevonden voor het cluster Gebruikersonderhoud. De in de ontwerpbegroting 2000 voor deze clusters opgenomen prestatie-indicatoren worden daardoor niet meer separaat gevolgd.

De inzetbaarheid van de Groep Geleide Wapens staat onder druk vanwege verschillende modificatieprogramma's en een beperkte onderhoudscapaciteit. Daarnaast is om financiële redenen in het begin van het jaar een aantal oefeningen geannuleerd, waardoor het begrote aantal manoefendagen niet volledig is gerealiseerd. Dit geldt overigens ook voor de andere clusters.

Toelichting per artikelonderdeel

05.20.01 Ambtelijk burgerpersoneel

De meeruitgaven zijn een gevolg van de verhoging van het aantal vte'n burgerpersoneel door de eerder genoemde technische herschikkingen per ressort naar aanleiding van de doorgevoerde reorganisaties. Daarnaast is de verandering van het gemiddeld salaris (gewijzigde opbouw van leeftijd en schalen) en de uitgedeelde loonbijstelling 1999 eveneens van invloed.

05.20.02 Militair personeel

De minderuitgaven zijn een gevolg van de verlaging van het aantal vte'n militair personeel door de eerder genoemde technische herschikkingen per ressort naar aanleiding van de doorgevoerde reorganisaties. Tevens is de verandering van het gemiddeld salaris (gewijzigde opbouw van leeftijd en schalen) en de uitgedeelde loonbijstelling 1999 van invloed. Daarnaast zijn uitgaven voor salarissen neerwaarts bijgesteld naar aanleiding van een lagere personeelssterkte ingevolge achterblijvende wervingsresultaten in de categorieën BOT en BBT.

05.20.03 Overige personele uitgaven

Ten laste van dit artikelonderdeel zijn de personele uitgaven anders dan salarissen van het ressort TL verantwoord. Deze hebben zowel betrekking op burgerpersoneel als op militair personeel. De uitgaven betreffen ondermeer kleding, voeding, reizen, (vlieg)opleidingen en geneeskundige verzorging. De overige personele uitgaven zijn grotendeels afhankelijk van de personele sterkte en de uitgevoerde activiteiten.

De meeruitgaven zijn een gevolg van:

– extra inhuur van tijdelijk personeel vanwege de ontstane vacatures in de verschillende functiegroepen;

– extra uitgaven voor kleding (aanschaffingen in het kader van veiligheid, ARBO en milieu);

– uitgaven voor vliegopleidingen die in de ontwerpbegroting geraamd waren bij het ressort HKKLu.

De bovengenoemde oorzaken hebben tevens geleid tot de overschrijding van het geraamde verplichtingenbudget.

05.20.04 Materiële uitgaven

Op dit artikelonderdeel zijn onder meer de uitgaven verantwoord voor huisvesting, telecommunicatie, het onderhoud van infrastructuur en (wapen)systemen en de inhuur van O-, I- en A-deskundigheid door het ressort TL.

De meeruitgaven zijn het gevolg van een groot aantal oorzaken. Gezien de personele tekorten op het gebied van O-, I- en A-deskundigheid, de transitie-opleidingen voor personeel werkzaam aan communicatie- en informatiesystemen en het omvangrijke programma IV-projecten diende extra personeel te worden ingehuurd. In lijn met de verdere decentralisatie van taken en bevoegdheden zijn uitgaven voor huisvesting, inventarisgoederen, bureauzaken, informatiesystemen en voertuigbrandstoffen verricht, welke in de ontwerpbegroting waren geraamd bij het ressort HKKLu. Voorts betreft het noodzakelijke betalingen (inclusief koerscorrectie) voor trainingsfaciliteiten op Goose Bay en het zeker stellen van trainingsfaciliteiten ACMI (vliegrange boven de Noordzee). Daarnaast is het nodig gebleken diverse uitgestelde onderhoudsprojecten alsnog uit te voeren. Hierdoor zijn de uitgaven voor de uitvoering van het onderhoud van infrastructuur gestegen. Tenslotte werden uitgaven gedaan voor de instandhouding van voorraden (gereedschappen en keukenmachines) en de aanschaf van mobiele containers.

De genoemde oorzaken bij de (hogere) uitgaven vormen de oorzaak van de overschrijding van het verplichtingenniveau.

Het ressort Decentrale Ondersteunende Eenheden (DOE)

Het ressort DOE bestaat in de begroting 2000 uit het Depot Mechanisch Vliegtuigmaterieel en Straalmotoren (DMVS), het Depot Elektronisch Materieel (DELM), de Defensie Pijpleiding Organisatie (DPO), de Koninklijke Militaire School Luchtmacht (KMSL) en een aantal overige kleine organisatie-eenheden.

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
05.20.05 Ambtelijk burgerpersoneel	49 343	47 842	– 1 501	– 3%	49 343	47 842	– 1 501	– 3%
05.20.06 Militair personeel	151 623	213 551	61 928	41%	151 623	213 551	61 928	41%
05.20.07 Overige personele uitgaven	18 308	43 289	24 981	136%	18 308	42 196	23 888	130%
05.20.08 Materiële uitgaven	54 650	122 029	67 379	123%	54 650	68 960	14 310	26%
Totaal	273 924	426 711	152 787	56%	273 924	372 549	98 625	36%

Activiteitentoelichting

De activiteiten van het ressort DOE binnen het materieel-logistieke functiegebied omvatten het innoveren, instandhouden en verbeteren van de (wapen)systemen en het beschikbaar stellen van de materiële middelen die nodig zijn om de (wapen)systemen in gebruiksgerede staat te brengen en te houden. De opleidingsactiviteiten van het ressort DOE omvatten het geven van initiële en bijscholingsopleidingen om nieuw en zittend personeel voor inzet gereed te maken en te houden. De realisatie van de activiteiten van het ressort DOE in 2000 zijn in de volgende twee tabellen weergegeven.

Omschrijving (aantal uren x 1000)	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
DMVS/Logistieke Divisie Woensdrecht (LDW)
– Planmatig/preventief aantal uren onderhoud/modificatie	219	194	– 25
– Aantal uren incidenteel/correctief onderhoud	193	116	– 77
Totaal aantal uren	412	310	– 102
DELM/Logitieke Divisie Rhenen (LDR):			0
– Planmatig/preventief aantal uren onderhoud/modificatie	150	170	20
– Aantal uren incidenteel/correctief onderhoud	117	85	– 32
Totaal aantal uren	267	255	– 12
Engineering/Divisie Wapensysteem Ondersteuning (DWO):
– Aantal uren engineering	213	142	– 71
Totaal aantal uren	892	707	– 185

De achterblijvende realisatie van het preventief en correctief onderhoud door het ressort DOE (LCKLu) wordt met name veroorzaakt door een groot aantal vacatures van technisch personeel. Hierdoor is een achterstand ontstaan in de uitvoering van het geplande onderhoud van diverse projecten. Als gevolg van de integratie van de depots wordt het aantal geplande uren voor engineering nu bij het DWO verantwoord. De achterblijvende realisatie voor engineering wordt eveneens veroorzaakt door de hierboven vermelde problematiek.

De opleidingsactiviteiten van het ressort DOE omvatten het geven van initiële en bijscholingsopleidingen om nieuw en huidig personeel geschikt te maken en te houden om te functioneren bij de Koninklijke Luchtmacht.

Omschrijving (aantal cursisten)	Begroot 2000	Realisatie 2000	Verschil
algemene militaire- en kaderopleidingen	852	637	– 215
initiële functie-opleidingen	717	577	– 140
loopbaanopleidingen	328	310	– 18
overige opleidingen	3 200	3 232	32
Totaal	5 097	4 756	– 341

De daadwerkelijke opkomst en daarmee het aantal af te leveren cursisten is achtergebleven ten opzichte van de oorspronkelijke raming. Dit is voornamelijk het gevolg van achterblijvende wervingsresultaten.

Toelichting per artikelonderdeel

05.20.06 Militair personeel

De overrealisatie is het gevolg van de wijziging van het aantal vte'n militair personeel door de eerder genoemde technische herschikkingen per ressort naar aanleiding van de doorgevoerde reorganisaties. Daarnaast is de verandering van het gemiddeld salaris (gewijzigde opbouw van leeftijd en schalen) en een achterblijvende werving voor de categorie BBT en de uitgedeelde loonbijstelling 1999 van invloed geweest op het verloop van de uiteindelijke realisatie.

05.20.07 Overige personele uitgaven

Ten laste van dit artikelonderdeel zijn de personele uitgaven anders dan salarissen verantwoord. De uitgaven hebben betrekking op burger- en militair personeel en zijn in sterke mate afhankelijk van zowel de personeelssterkte als de gerealiseerde activiteiten en hebben onder meer betrekking op kleding, voeding, reizen, verplaatsen, opleidingen, inhuur van tijdelijk personeel en geneeskundige verzorging.

Extra uitgaven zijn benodigd geweest voor inhuur van tijdelijk personeel vanwege de ontstane vacatures in de categorie technisch personeel, het uitvoeren van een aantal projecten, achterblijvende werving, alsmede het opvangen van piekbelastingen. Daarnaast zijn de uitgaven voor persoonsgebonden uitgaven toegenomen als gevolg van de verhoging van het personeelsbestand. Als gevolg van kleine wijzigingen in de behoefte voor kleding en voeding zijn eveneens extra uitgaven verricht. Voorts zijn als gevolg van gewijzigde regelgeving met betrekking tot vergoeding van verplaatsingskosten (reisbesluit woon-/werkverkeer) en het opnemen van noodzakelijke opleidingen voor luchtverkeersleiders, praktische vliegerselectie en brandweer die niet in de oorspronkelijke begroting waren voorzien extra uitgaven verricht.

De boven genoemde oorzaken zijn tevens de reden van de overschrijding van het geraamde verplichtingenniveau.

05.20.08 Materiële uitgaven

Op dit artikelonderdeel zijn ondermeer de uitgaven voor huisvesting, telecommunicatie, munitie, het onderhoud van infrastructuur en (wapen)systemen en de inhuur van O-, I- en A-deskundigheid door het ressort DOE verantwoord.

Gebleken is dat door de personele tekorten op het gebied van O-, I- en A-deskundigheid, als gevolg van de bestuurlijke integratie van de depots en de samenvoeging van de scholen, meer inhuur benodigd was. De uitgaven voor overige persoonsgebonden uitgaven zijn op grond van kleine wijzigingen in de behoefte opwaarts bijgesteld. Daarnaast waren extra fondsen benodigd voor de uitvoering van het onderhoud (infra) en het onderhoud voor overige systemen, installaties en materieel terwijl een verdere decentralisatie van taken die betrekking heeft op het uit te voeren onderhoud aan jachtvliegtuigen, eveneens een rol speelde.

De hogere realisatie van het verplichtingenniveau is met name het gevolg van de verdere decentralisatie (van HKKLu naar TL) van budgetten voor het uitvoeren van het onderhoud aan vliegtuigen.

Het ressort Hoofdkwartier Koninklijke Luchtmacht (HKKLu)

Het ressort HKKLu bestaat uit de Staf van de Bevelhebber der Luchtstrijdkrachten, de Directie Personeel KLu (DPKLu), de Directie Materieel KLu (DMKLu), de Directie Control KLu (DCKLu) en het Korps Luchtmachtstaven (KLS).

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
05.20.09 Ambtelijk burgerpersoneel	42 750	39 546	– 3 204	– 7%	42 750	39 534	– 3 216	– 8%
05.20.10 Militair personeel	85 078	75 460	– 9 618	– 11%	85 078	75 467	– 9 611	– 11%
05.20.11 Overige personele uitgaven	86 436	33 290	– 53 146	– 61%	153 216	94 219	– 58 997	– 39%
05.20.12 Materiële uitgaven	611 239	554 632	– 56 607	– 9%	489 354	568 740	79 386	16%
Totaal	825 503	702 928	– 122 575	– 15%	770 398	777 960	7 562	1%

Activiteitentoelichting

Het ressort HKKLu formuleert het operationele, personele, materiële en financiële beleid van de Koninklijke Luchtmacht en ondersteunt de eenheden van de Koninklijke Luchtmacht bij de uitvoering daarvan. De inhet oog springende activiteiten in 2000 betreffen het nieuw geformuleerde bedrijfsvoeringsbeleid en de reorganisatie van de Topstructuur Koninklijke Luchtmacht.

Toelichting per artikelonderdeel

05.20.10 Militair personeel

De onderrealisatie is per saldo het gevolg van de wijziging van het aantal vte'n militair personeel door de eerder genoemde technische herschikkingen per ressort naar aanleiding van de doorgevoerde reorganisaties. Daartegenover is de verandering van het gemiddeld salaris (gewijzigde opbouw van leeftijd en schalen) en een licht achterblijvende werving voor de categorie BBT en de uitdeling van de loonbijstelling 1999, van invloed geweest op het verloop van de uiteindelijke realisatie.

05.20.11 Overige personele uitgaven

Ten laste van dit artikelonderdeel zijn de personele uitgaven anders dan salarissen verantwoord. De ramingen hebben betrekking op burger- en militair personeel en zijn in sterke mate afhankelijk van de personeelssterkte en de gerealiseerde activiteiten en hebben onder meer betrekking op kleding, voeding, reizen, opleidingen en geneeskundige verzorging.

De extra uitgaven voor inhuur van tijdelijk personeel zijn noodzakelijk vanwege de ontstane vacatures in de diverse functiegroepen. Voor kleding en uitrusting zijn in 2000 extra uitgaven gedaan als gevolg van de invulling van eerder uitgestelde aanschaffingen. De uitgaven voor voeding zijn in lijn met de personeelssterkte aangepast.

De eerder genoemde overheveling van budget ten behoeve van vliegopleidingen naar het ressort TL veroorzaakt een onderrealisatie. Daarnaast zijn diverse budgetten van uiteenlopende aard eveneens overgeheveld naar de andere ressorts waardoor de uitgaven bij de andere ressorts zijn verantwoord. Tevens waren de uitgaven voor Employee Benefits als gevolg van vertraging in de besluitvorming niet in de begroting voorzien maar waarvoor wel in het laatste kwartaal uitgaven zijn gerealiseerd. Tenslotte waren er extra uitgaven die betrekking hebben op verplaatsingskosten naar aanleiding van gewijzigde regelgeving (reisbesluit woon-werkverkeer).

De wijzigingen op het verplichtingenniveau wordt verklaard door de overheveling van budgetten voor vliegopleidingen naar het ressort TL en de gestelde mutaties bij de uitgaven.

05.20.12 Materiële uitgaven

Ten laste van dit artikelonderdeel zijn de materiële uitgaven verantwoord. Deze hebben betrekking op huisvesting, telecommunicatie, munitie, het onderhoud van infrastructuur en (wapen)systemen en de inhuur van O-, I- en A-deskundigheid door het ressort HKKLu.

De behoefte aan inhuur op het gebied van O-, I- en A-deskundigheid was vooral gebaseerd op de gevolgen van de herstructurering die betrekking heeft op het ressort HKKLu. De lagere uitgaven zijn met name het gevolg van de verdere decentralisatie van budgetten naar de andere ressorts. Nadere prioriteitsstelling heeft geleid tot een zodanig activiteitenniveau dat het noodzakelijk was om de uitgaven voor huisvesting, inventarisgoederen, bureauzaken en overige materiële zaken opwaarts bij te stellen. Tevens is uit onderzoek gebleken dat nog openstaande facturen uit 1999 en 2000 ten behoeve van DTO, alsnog in 2000 betaald dienden te worden. Dit onderzoek had eveneens betrekking op het project LAN 2000. Voor beide waren in de oorspronkelijke begroting, hangende de discussie, nog geen bedragen geraamd.

Een verdere verhoging heeft met name betrekking op bijstelling in de behoefte (reservedelen) en verschuiving van betalingen in de tijd voor het uitvoeren van het noodzakelijke onderhoud aan jachtvliegtuigen, transportvliegtuigen en helikopters. De effecten van de hogere dollarkoers zijn de oorzaak van de hogere realisatie ten behoeve van het vliegtuigonderhoud.

De lagere realisatie van het verplichtingenniveau is met name het gevolg van de verdere decentralisatie (van HKKLu naar TL) van budgetten voor het uitvoeren van het onderhoud aan vliegtuigen.

Artikelonderdeel 05.20.13 Wachtgelden en inactiviteitswedden

De uitgaven op dit artikelonderdeel hebben betrekking op de diverse wachtgeldregelingen voor het burger- en militair personeel van de Koninklijke Luchtmacht. Naast het reguliere wachtgeld worden op dit artikelonderdeel ook de uitgaven voor wachtgelden en uitstroombevorderende maatregelen geraamd en verantwoord die uit het sociaal beleidskader (SBK) voortvloeien.

Sociaal Beleidskader

Het Sociaal beleidskader is verlengd tot en met 2004. Het gevolg hiervan is dat er meer burgers gebruik maken van deze regeling, waardoor de realisatie hoger is uitgevallen. Voor militair personeel geldt dat meer ouderen voor een wachtgeldregeling in aanmerking komen, waardoor eveneens de uitgaven hoger zijn uitgevallen. Personeelsverloop en wervingsresultaten resulteren in het niet aanwezig zijn van functies die boven de organieke sterkte (overtolligheid) zijn geplaatst. Hierdoor heeft er in 2000 geen realisatie plaatsgevonden.

05.22 Investeringen groot materieel en infrastructuur

Ten laste van dit artikel worden de uitgaven geraamd en verantwoord voor investeringen in groot materieel en infrastructuur. Het beleid is er op gericht te streven naar verbetering van het bestaande materieel en het opheffen van tekortkomingen, zowel kwantitatief als kwalitatief en vervanging van verouderd materieel. Onderstaand wordt per artikelonderdeel inzicht gegeven in de belangrijkste wijzigingen:

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Vliegtuigmaterieel (incl. F-16)	36 270	41 984	5 714	16%	71 418	113 858	42 440	59%
Vervoermiddelen	74 325	10 426	– 63 899	– 86%	19 886	12 926	– 6 960	– 35%
Elektrisch en elektronisch materieel	371 866	58 671	– 313 195	– 84%	94 954	127 770	32 816	35%
Bewapeningsmaterieel	307 946	36 715	– 271 231	– 88%	18 426	43 608	25 182	137%
Springstoffen en munitie	133 400	– 15 468	– 148 868	– 112%	409	6 478	6 069	1 484%
Overig materieel	13 555	23 181	9 626	71%	11 992	14 240	2 248	19%
Infrastructuur	149 299	118 948	– 30 351	– 20%	172 841	156 537	– 16 304	– 9%
Totaal	1 086 661	274 457	– 812 204	– 75%	389 926	475 417	85 491	22%

Vliegtuigmaterieel (inclusief F-16)

Als gevolg van de uitvoering van de Defensienota en de motie Van der Doel (aanhouden van 108 operationele F-16's) zijn de gereserveerde fondsen voor het project MLU-F-16 en het inbouwprogramma F-16 bijgesteld. Op grond hiervan zijn de hiervoor geplande fondsen aangepast, waardoor de uitgaven- en verplichtingenramingen zijn gewijzigd. Vanaf 1999 is een aanvang gemaakt met het voorzien van enkele transporthelikopters met de noodzakelijke zelfbeschermingsmaatregelen. Dit heeft geleid tot een verhoging van de uitgaven in het jaar 2000. Een verschuiving van het betalingsmoment voor het project Laserdoelaanstraling Pods heeft eveneens geleid tot een verhoging van de uitgaven. In de behoefte aan simulatie-capaciteit voor de transporthelikopter wordt om doelmatigheidsreden thans voorzien door inhuur; hierdoor is dit investeringsproject komen te vervallen, waardoor het uitgaven- en verplichtingenbudget verlaagd is.

Vervoermiddelen

De geplande uitgaven voor vervoermiddelen betroffen de aanschaf en bedrijfsmatige vervangingen van voertuigen naar aanleiding van het voertuigenplan. Financiële problematiek en daaraan gerelateerde besluitvorming over prioriteitsstelling heeft geleid tot vertraging in het opstarten van de geplande behoefte. Dit heeft geleid tot herfasering van budgetten waardoor met name de verplichtingen voor een groot deel niet konden worden gerealiseerd.

Elektrisch en elektronisch materieel

De verhoging op dit artikelonderdeel wordt voor een groot deel veroorzaakt door het project Millennium. Doordat een aantal deelprojecten in tijd is verschoven is het zwaartepunt van de uiteindelijke betalingen in 2000 gevallen. Daarnaast is een aantal projecten (onder andere DEEC, KLUIM en Helios bedrijfsvoeringssysteem) op grond van behoefte en gewijzigde bedragen bijgesteld. Hierdoor zijn de uitgaven per saldo hoger uitgevallen. De verlaging van het verplichtingenbudget heeft met name betrekking op een tweetal projecten. Voor het project Vervanging Orpheus luchtverkenningssysteem geldt dat de bedrijfsmatige vervanging van dit verouderde systeem en de daarbij behorende grondstations op basis van offertes is herzien. Hierdoor is dit project vertraagd. Het project Vervanging naderingsapparatuur SAPP betreft de vervanging van de huidige verouderde rondzoekradars van de vliegbases, die zorgdragen voor de zogenaamde Sector Approach van vliegtuigen. Een gewijzigde prioriteitsstelling heeft geleid tot herfasering van de verplichtingen naar een later moment.

Bewapeningsmaterieel

De hogere uitgaven voor het project Stinger is het gevolg van het feit dat bij de modificatie aan de resterende missiles een actualisering heeft plaatsgevonden. Dit heeft geleid tot een verschuiving van de beschikbare fondsen uit 2001 naar 2000. Voor het project Patriot PDB-5 waren betalingen gepland in 2001 naar aanleiding van vertraging in het PAC-III programma. Nu blijkt dat op grond van de uitvoering van de contracten, betalingen in 2000 noodzakelijk waren. Deze twee projecten vormen dan ook de oorzaak van de hogere uitgaven. Het PAC-III programma, waarmee het Patriotsysteem wordt verbeterd en aangevuld met PAC-III raketten en extra lanceerinrichtingen, is vertraagd vanwege prijsontwikkelingen en technische problemen. Hierdoor worden de verplichtingen pas in 2001 aangegaan.

Springstoffen en munitie

Aanvankelijk was de verwachting dat er vertraging zou optreden in de levering van Maverick trainers (testsets wapens), waardoor fondsen zijn doorgeschoven naar 2001. Op grond van gewijzigde inzichten (tijdige aflevering) zijn de fondsen zowel voor het aangaan van verplichtingen als uitgaven anders gefaseerd. Hierdoor zijn de uitgaven hoger uitgevallen.

Als gevolg van de eisen die momenteel aan de lucht-grond bewapening wordt gesteld is het noodzakelijk dat wapens worden verworven die met grote precisie, onder uiteenlopende omstandigheden, kunnen worden ingezet. Op grond hiervan zijn de fondsen voor het aangaan van verplichtingen bijgesteld en verschoven in de tijd. Daarnaast heeft een negatieve bijstelling op lopende contracten, die betrekking hebben op de aanschaf van missiles (AMRAAM), geleid tot de lagere verplichtingenrealisatie op dit artikelonderdeel.

Overig materieel

De uitgaven op dit artikelonderdeel worden bepaald door de vervanging van werkplaats- en gronduitrustingen die een bedrijfsmatig karakter hebben. Aanpassingen en verbeteringen ingegeven door ARBO- en Milieuwetgeving hebben geleid tot bijstelling in de behoefte, waardoor de uitgaven en verplichtingen zijn bijgesteld.

Infrastructuur

De behoefte aan nieuwbouw wordt met name bepaald door de herstructureringsmaatregelen binnen de Koninklijke Luchtmacht, hetgeen heeft geleid tot een nadere prioriteitsstelling binnen het bouwprogramma. Herfaseringen en meer/minder behoeften leiden tot bijstellingen van de uitgaven en de verplichtingen.

06. Beleidsterrein Koninklijke Marechaussee

Algemeen

In 2000 is in het kader van de besluitvorming rond de Voorjaarsnota ongeveer f 40,0 miljoen aan het budget van de Koninklijke Marechausseetoegevoegd. Dit was ondermeer benodigd om de sterk groeiende exploitatie-uitgaven van de huisvesting en het beheer van ICT-middelen af te kunnen dekken (middensommenproblematiek). Een deel van deze f 40,0 miljoen was bestemd om de groeiende vullingsachterstand van BBT-ers in te lopen. Om de wervings- en opleidingscapaciteit te vergroten is in 2000 een tweede opleidingscentrum op de Frederik Hendrikkazerne te Vught ingericht en is extra instructeurscapaciteit gegenereerd. In 2000 is eveneens een aanvang gemaakt met de versterking van de de stafcapaciteit. Voor de uitwerking van het «Beleidsplan KMAR 2000» is externe beleids- en O-, I- en A-deskundigheid ingehuurd.

Bedrijfsvoering

BBKMar 2000

In het kader van het project Beleid en Bedrijfsvoering Koninklijke Marechaussee (BBKMar2000) is in 2000 een proef gehouden met bedrijfsvoering op basis van operationele doelstellingen. In 2001 vindt een uitbreiding van doelstellingen op andere functiegebieden plaats om te komen tot een integrale bedrijfsvoering.

Beleidsplan Kmar 2000

Sturing

In het kader van het beleidsplan is een aanmerkelijk aantal activiteiten uitgevoerd. Op dit moment wordt gewerkt aan het opstellen van een managementinformatiemodel. Dit model zal in het jaar 2001 worden gepresenteerd.

Verzelfstandiging

In het kader van het beleidsplan Koninklijke Marechaussee is het rapport «Gezag en beheer» en het rapport «Externe sturing» opgesteld. Deze rapporten regelen de relaties met de externe gezagsdragers. Tevens vindt onderzoek naar de financiële consequenties van de verzelfstandiging plaats.

Reorganisatie staven

In het kader van het beleidsplan KMar 2000 is ook het project «Reorganisatie staven» van start gegaan. De opdracht is onderzoek te doen naar de omvang, structuur en werkwijze van de Staf Koninklijke Marechaussee en de districtsstaven en te komen met voorstellen ter verbetering. In 2001 wordt dit onderzoek afgerond.

Personeel

De uitkomsten van de volgende aspecten «personeelsvoorzieningsbeleid», «opleidingsbeleid» en «loopbaan- en carrièrebeleid» bevinden zich in de evaluerende fase. Na afronding van de evaluaties zal in 2001 het definitieve beleid worden geformuleerd.

Vulling

In 2000 is een inventariserend onderzoek gehouden naar de mogelijke instrumenten die kunnen worden aangewend om de kloof tussen de feitelijke en gewenste personeelssterkte op korte termijn te kunnen dichten. De uitvoering van de aanbevelingen is in handen van de bestaande organisatie gelegd.

Audits

In 2000 is een Interne Controle (IC) jaarplan alsmede een Auditjaarplan opgesteld. Het IC jaarplan is uitgevoerd maar het auditplan heeft enige vertraging opgelopen.

Blauwdruk ICT

In 2000 is een inventarisatie afgerond naar de knelpunten in het beheer van ICT binnen de Koninklijke Marechaussee. Er is een visie ontwikkeld met betrekking tot de inrichting van de gewenste ICT-beheersorganisatie alsmede de structuur van het operationele ICT-dienstverleningsproces

Personeelsbeleid

De verhoging van de gerealiseerde personele sterkte bij het burgerpersoneel ligt voor een deel aan de in de Defensienota 2000 toegekende versterking van de stafcapaciteit.

De lage gerealiseerde sterkte van BOT-personeel is veroorzaakt door een hogere niet-reguliere uitstroom dan aanvankelijk gedacht. De hoge niet-reguliere uitstroom is toe te schrijven aan de grote spanning op de arbeidsmarkt en met name de aantrekkingskracht van de politie. In het «Deelplan KMar 2002–2016» is de sterkte voor de jaren 2001, 2002 en 2003 dan ook met in totaal 353 vte'n naar beneden bijgesteld.

De begrotingssterkte voor BBT-ers is op 19 vte'n na gerealiseerd. Hiervoor was een intensivering van de opleidingsinspanning noodzakelijk.

Communicatie

In 2000 was de deelname van de Koninklijke Marechaussee in de proefregio van het communicatieproject C-2000 voorzien. C-2000 wordt gezien als de opvolger van het Landelijk Mobilofoonnet (ILM). Vertragingen van het deelproject Startregio (Schiphol) en het aanbestedingstraject van het radiobediensysteem hebben in 2000 geleid tot het doorschuiven van het merendeel van het benodigde projectbudget naar 2001.

Infrastructuur

In 2000 is gestart met het voorbereiden van de herhuisvesting van het OCKMAR te Apeldoorn en de nieuwbouw van de staf van het district Noord-Holland/Utrecht. Tevens is het contract ondertekend voor de realisatie van een interimvoorziening voor de accommodatie van de legering op het complex Badhoevedorp.

In een ruilovereenkomst tussen de gemeente Coevorden, de Koninklijke Landmacht en de Koninklijke Marechaussee is grond ter beschikking gekomen voor bouw voor de nieuwe MTV-brigade in de gemeente Coevorden. De aanbesteding is doorgeschoven naar 2001.

Financieel beheer

Aan verbetering van het financieel beheer bij de Koninklijke Marechaussee is in het afgelopen jaar veel aandacht besteed. Naast de reguliere verbeterplannen, is door middel van het aanmerken van een aantal topprioriteiten getracht de kwaliteit van het financieel beheer te verbeteren.

Ook de samenwerking met de DEFAC is geïntensiveerd waar het de toetsing betreft van de kwaliteit en de toereikendheid van de verbeterplannen.

Om de kwaliteit van het financieel beheer te waarborgen is het belangrijk dat de personele capaciteit op de FEZ-functies gehandhaafd blijft.

In dit kader is het van belang vast te stellen dat het onderzoek naar de bezetting van de FEZ-groepen en een eventuele clustering van de betaalfunctie in een vergevorderd stadium verkeert. In het jaar 2001 wordt het resultaat geïmplementeerd.

De personele bezetting van het financieel beheer binnen staf Koninklijke Marechaussee wordt uitgebreid. Het opleidingsplan voor het FEZ-personeel van de Koninklijke Marechaussee is gereed. In het jaar 2001 wordt met de inhaalslag aangevangen. Uiteindelijk dient het structureren van de FEZ-opleidingen te leiden tot een kwaliteitsverbetering van het FEZ-personeel.

Realisatie

De totaal geraamde en gerealiseerde uitgaven en verplichtingen van het beleidsterrein Koninklijke Marechaussee voor het jaar 2000 zijn als volgt te specificeren:

Omschrijving (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
06.20 Personeel en materieel:
06.20.01 Ambtelijk burgerpersoneel	17 722	20 834	3 112	18%	17 722	20 834	3 112	18%
06.20.02 Militair personeel	352 747	345 088	– 7 659	– 2%	352 747	346 240	– 6 507	– 2%
06.20.03 Overige personele uitgaven	43 037	50 826	7 789	18%	43 037	52 165	9 128	21%
06.20.04 Materiële uitgaven	51 443	97 376	45 933	89%	50 468	88 979	38 511	76%
06.20.05 Wachtgelden en inactiviteitswedden	937	1 167	230	25%	937	1 167	230	25%
Totaal Personeel en materieel	465 886	515 292	49 406	11%	464 911	509 385	44 474	10%
06.22 Investeringen groot materieel en infrastructuur	38 052	46 578	8 526	22%	38 446	42 178	3 732	10%
Totaal uitgaven Koninklijke Marechaussee	503 938	561 870	57 932	11%	503 357	551 563	48 206	10%

Toelichting op de verschillen

De verschillen worden naar oorzaak bij de realisatiecijfers van de uitgavenbegrotingsartikelen toegelicht.

06.20 Personeel en materieel

De bedrijfsvoeringsuitgaven van de Koninklijke Marechaussee worden in vijf vaste artikelonderdelen gepresenteerd: ambtelijk burgerpersoneel, militair personeel, overige personele uitgaven, materiële uitgaven en wachtgelden en inactiviteitswedden.

Activiteitentoelichting

In opvolging van het Interdepartementale Beleidsonderzoek (IBO) zijn in 2000 in het project Beleid en Bedrijfsvoering Koninklijke Marechaussee 2000 (BBKMAR 2000) de aanbevelingen naar de sturing en bedrijfsvoering van de Koninklijke Marechaussee uitgewerkt. Eind 2000 is het project afgerond, zodat de begrotingsvoorbereiding voor 2002 met behulp van deze nieuwe systematiek kan worden uitgevoerd. Het doel hiervan is te komen tot een meer op output-gerichte sturing op basis van gemaakte afspraken over te behalen resultaten per taakveld.

De Koninklijke Marechaussee verricht diverse activiteiten binnen een drietal taakgebieden:

– militaire politietaken;

– civiele politietaken;

– algemene ondersteuning.

Het militaire taakgebied bestaat uit de volgende hoofdactiviteiten:

– de politietaak krijgsmacht, onder andere de opsporing van strafbare feiten, ordehandhaving, vredesoperaties, het begeleiden van militaire transporten en de controle op het vervoer van gevaarlijke stoffen;

– de beveiliging van militaire objecten.

Het civiele taakgebied bestaat uit de volgende hoofdactiviteiten:

– beveiliging Koninklijk Huis;

– grensbewaking;

– mobiel toezicht vreemdelingen;

– politie- en veiligheidstaak burgerluchtvaartterreinen;

– bestrijding grensoverschrijdende criminaliteit;

– beveiliging transporten van De Nederlandsche Bank N.V.

Bij het ondersteunend taakgebied kunnen de volgende activiteiten worden onderscheiden:

– stafondersteuning;

– executieve ondersteuning, waaronder:

– bijzondere beveilingen;

– verkeersbeveiliging;

– recherche-onderzoeken;

– ere-escorten.

Toelichting per artikelonderdeel

06.20.01Ambtelijk burgerpersoneel

De uitgaven voor het burgerpersoneel zijn ten opzichte van de ontwerpbegroting 2000 gestegen met f 3,112 miljoen. Deze hoge realisatie is met name een gevolg van een aanpassing van de begrotingssterkte met 19 vte'n van het actief personeel. De oorzaak hiervoor ligt voor een groot deel in de versterking van de stafcapaciteit. Tevens is in 2000 meer uitgegeven voor overwerk en de aanstellings- en bindingspremies. Net als bij het militair personeel doet de grote spanning op de arbeidsmarkt ook hier zijn invloed gelden.

06.20.02 Militair personeel

Ten laste van dit artikelonderdeel zijn de uitgaven verantwoord voor salarissen, overwerk, toelagen, alsmede het aandeel in de sociale lasten betrekking hebbende op het militair personeel van het beleidsterrein Koninklijke Marechaussee.

Door wijziging van de regelgeving voor het verkrijgen van een voorschot op de aanstellingspremie van maximaal één jaar, zijn de uitgaven voor BBT-personeel met f 10,6 miljoen toegenomen. Dit heeft ook een stijging van de middensom voor BBT-personeel tot gevolg. Desondanks zijn op dit artikel toch minder uitgaven gerealiseerd dan geraamd, doordat de totale gerealiseerde personele sterkte met 286 vte'n lager is dan de geraamde begrotingssterkte.

06.20.03 Overige personele uitgaven

Ten laste van dit artikelonderdeel zijn de personele uitgaven anders dan salarissen verantwoord. Deze hebben betrekking op burger- en militair personeel, zijn in sterke mate afhankelijk van de personeelssterkte en de gerealiseerde activiteiten en hebben onder meer betrekking op kleding en uitrusting, voeding, reizen, onderwijs en opleidingen en de inhuur van tijdelijk personeel.

De toename van de verplichtingen en uitgaven voor de overige personele uitgaven met f 7,789 respectievelijk f 10,280 miljoen is met name een gevolg van de hogere uitgaven voor verplaatsingskosten. Ten aanzien van verplaatsingskosten is de regelgeving zodanig gewijzigd dat personeel met onregelmatige diensten in aanmerking komt voor een hogere vergoeding woon-werkverkeer. Dit komt doordat het woongebied is aangepast van 25 naar 81 kilometer. Met name op de luchthaven Schiphol heeft dit grote financiële gevolgen gehad.

De stijging van het verplichtingenbudget ten opzichte van de raming is het gevolg van de mutaties zoals genoemd bij de uitgaven.

06.20.04 Materiële uitgaven

Ten laste van dit artikelonderdeel zijn de materiële uitgaven verantwoord. Het betreft hier uitgaven voor onder meer huisvesting, bureauzaken, informatiesystemen, zaken van operationele aard, inventarisgoederen en klein materieel, onderhoud en herstel van het materieel, onderhoud van gebouwen en terreinen en bevoorrading.

De verplichtingen en de uitgaven voor de materiële uitgaven zijn ten opzichte van de begroting 2000 respectievelijk met f 45,933 en f 38,511 miljoen overschreden. Als voornaamste oorzaken hiervoor kunnen worden genoemd:

– de hogere uitgaven (f 6,6 miljoen) en verplichtingen (f 12,5 miljoen) voor huisvesting als gevolg van de groei die de Koninklijke Marechaussee de laatste jaren doormaakt. Hierdoor zijn in 2000 voorbereidingen getroffen om door het ontstane ruimtegebrek op de Koningin Beatrix-kazerne voor de staf van het district Zuid-Holland/Zeeland uit te wijken naar een nieuwe locatie. De brigade Rotterdam is verhuisd naar een pand in de gemeente Ridderkerk. Hiervoor zijn meerjarige huurcontracten afgesloten;

– hogere uitgaven en verplichtingen voor het groot en klein onderhoud (f 2,4 miljoen);

– de hogere uitgaven (f 10,9 miljoen) en verplichtingen (f 12,2 miljoen) voor het gebruik van noodzakelijke informatie- en communicatietechnologie als gevolg van de landelijke invoer van de ICT-standaard (Local Area Netwerk (LAN2000)) en het gebruik van BPS en Podacs Nafnet vanwege het uitvoeren van politietaken;

– de hogere uitgaven (f 9,8 miljoen) en verplichtingen (f 11,5 miljoen) voor de inhuur van O-, I- en A-personeel. De stijging van deze uitgaven is voor een groot deel toe te schrijven aan de uitvoering van het «Beleidsplan KMAR 2000», het project «Beleid en Bedrijfsvoering KMAR2000» en de overloop van verplichtingen in het kader van het millennium-project;

– hogere uitgaven en verplichtingen voor het onderhoud en het herstel van voertuigen als gevolg van de toename van het voertuigenbestand en de inhuur van voertuigen voor met name rechercheteams vanwege de toenemende vraag naar voertuigcapaciteit.

Artikelonderdeel 06.20.05 Wachtgelden en inactiviteitswedden

De op dit artikelonderdeel verantwoorde uitgaven hebben betrekking op de diverse wachtgeldregelingen voor het burger- en militair personeel van de Koninklijke Marechaussee.

De per saldo hogere uitgaven van f 0,230 miljoen ten opzichte van de begroting 2000 zijn voornamelijk veroorzaakt door de hogere vergoedingen in het kader van de uitvoeringskosten USZO.

06.22 Investeringen groot materieel en infrastructuur

Ten laste van dit artikel zijn de uitgaven verantwoord die voor het grootste deel bestemd zijn voor het te vervangen materieel. Voorts zijn automatiseringsmiddelen ten laste van dit artikel aangeschaft en verantwoord.

De uitgaven en de verplichtingen op dit artikel investeringen groot materieel en infrastructuur zijn ten opzichte van de begroting 2000 per saldo met respectievelijk f 3,732 miljoen en met f 8,526 miljoen overschreden. De belangrijkste oorzaken hiervoor zijn:

– de vertraging in het aanbestedingstraject van het radiobediensysteem in het deelproject Startregio Schiphol van het Communicatieproject 2000 (C-2000) en het uitstel van de aanbesteding van de randapparatuur (– f 2,6 miljoen);

– de hogere uitgaven voor automatiseringsmiddelen als gevolg van de overloop van verplichtingen uit 1999 met betrekking tot het oplossen van de millenniumproblematiek (f 3,1 miljoen);

– vertraging in het besluitvormingstraject van de vervanging van het voor oorlogstaken bestemde bewapeningsmaterieel (– f 1,3 miljoen);

– de intensivering van de wervings- en opleidingsinspanning om in 2000 en 2001 270 BBT-beveiligers versneld op te kunnen leiden. Hiervoor is op de Frederik Hendrikkazerne te Vught semi-permante huisvesting gerealiseerd (+ f 8,5 miljoen);

– de per saldo hogere verplichtingen voor het onderdeel infrastructuur (f 4,1 miljoen) door de aanbesteding van het contract van de interim-legeringsfaciliteiten te Badhoevedorp van f 8,4 miljoen. De aanbesteding van de nieuwbouw voor de brigade Coevorden is doorgeschoven naar 2001.

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Vervoermiddelen en vaartuigen	8 200	9 324	1 124	14%	8 200	8 256	56	1%
Elektrisch en elektronisch materieel	5 300	2 173	– 3 127	– 59%	6 200	2 408	– 3 792	– 61%
Automatiseringsmiddelen	5 512	3 866	– 1 646	– 30%	5 006	8 099	3 093	62%
Bewapeningsmaterieel	1 400	66	– 1 334	– 95%	1 400	95	– 1 305	– 93%
Telefooninstallaties	1 100	532	– 568	– 52%	1 200	1 214	14	1%
Overig groot materieel	1 372	11 726	10 354	755%	1 372	10 243	8 871	647%
Infrastructuur	15 168	18 891	3 723	25%	15 068	11 863	– 3 205	– 21%
Totaal	38 052	46 578	8 526	22%	38 446	42 178	3 732	10%

08. Beleidsterrein Multi-service projecten en activiteiten

08.01 Luchtmobiele brigade

De specifiek voor de oprichting van de luchtmobiele brigade benodigde investeringen worden op dit artikel verantwoord.

Omschrijving (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Bewapende helikopter	71 132	44 483	– 26 649	– 37%	300 559	311 519	10 960	4%
Transporthelikopter	11 569	98	– 11 471	– 99%	40 411	15 557	– 24 854	– 62%
Luchtmobiel speciaal voertuig	0	263	263		4 211	3 840	– 371	– 9%
Overige specifieke materieelprojecten	2 500	0	– 2 500	– 100%	9 185	0	– 9 185	– 100%
Infrastructuur luchtcomponent	0	772	772		7 135	14 182	7 047	99%
Totaal	85 201	45 616	– 39 585	– 46%	361 501	345 098	– 16 403	– 5%

Toelichting op de verschillen

Bewapende helikopter

De invoering van het hoofdcontract van de Apache loopt volgens plan. De aanvullende investeringen laten fluctuaties zien. Daar de USARMY pas in 2004 begint met de ontwikkeling van het zelfbeschermingssysteem voor de Apache, worden de geplande betalingen van de periode 2002 tot en met 2004 verschoven naar de jaren 2004 tot en met 2006. In verband met de technische doorontwikkeling van de AH-64 D zullen de voorziene external tanks internal tanks worden. In afwachting van deze ontwikkeling worden de fondsen doorgeschoven van 2001 naar 2002 en 2003.

Transporthelikopter

Door het verschuiven van behoeftestellingen (met name transportmiddelen, test- and support equipment en spares) naar 2002 en 2003 en onvoldoende capaciteit bij de behoeftestellers (in verband met prioriteiten bij inzet in Bosnië en Albanië), blijft de realisatiestand van zowel de verplichtingen als de uitgaven achter bij de begroting.

Luchtmobiel speciaal voertuig (LSV)

Inmiddels zijn 180 voertuigen afgeleverd en in gebruik. Met de instroom van 28 extra LSV'n gewondentransport, die in 2000 bij het Hoger Onderhoudsbedrijf KL zijn voorzien van de gewondentransport-opbouw, is dit deelproject afgerond. Een kleine restbetaling vindt nog plaats in 2001.

Overige specifieke materieelprojecten

Deze post heeft betrekking op speciaal voor de luchtmobiele genie bestemd materieel. Met name de speciale munitie (mijndoorbraaksystemen) voor de genie, laat een vertraging zien in zowel de verplichtingen als de uitgaven. Begrote verplichtingen uit 1999 en 2000 en begrote uitgaven uit 2000 schuiven door naar 2001. Voor het DRAagbaar MIjn DOorbraaksysteem Licht (DRAMIDOL) wordt begin 2001 de bestelling geplaatst. Daarnaast zal in 2001, in de vorm van een FMS-case, in de VS de productie starten van het DRAagbaar MIjn DOorbraaksysteem Zwaar (DRAMIDOZ). Bij een positieve beproeving zal de Luchtmobiele brigade eind 2001 de beschikking hebben over deze systemen. Verplichtingen en uitgaven worden in 2001 gerealiseerd.

Infrastructuur luchtcomponent

De uitgaven op dit artikelonderdeel hebben betrekking op infrastructurele aanpassingen voor de luchtcomponent van de Luchtmobiele brigade en de Tactische Helikoptergroep van de Koninklijke Luchtmacht in Soesterberg en Gilze-Rijen. Deze uitgaven, die door niet tijdige gunning van contracten uit 1999 en eerdere jaren zijn overgekomen, zijn nu afgerond.

08.02 Vredesoperaties

Ten laste van dit artikel worden de uitgaven ten behoeve van vredesoperaties verantwoord. De uitgaven betreffen het verplichte Nederlandse aandeel (contributies) in de kosten van VN-operaties (voor het jaar 2000 1,62%) en de additionele uitgaven die het gevolg zijn van de deelneming van de Nederlandse krijgsmacht aan vredesoperaties.

De additionele uitgaven hebben betrekking op:

– personele exploitatie, waaronder toelagen en reis- en verblijfkosten;

– materiële exploitatie, waaronder brandstofverbruik, verbruiksartikelen, verbruik van munitie, gebruiksgereedmaken en onderhoud en herstel van materieel.

Vanwege de onzekerheid met betrekking tot de mate van inzet van defensiemiddelen zijn bij de opstelling van de ontwerpbegroting 2000 de uitgaven geraamd voor een beperkt aantal vredesoperaties. De totale voorziening voor additionele uitgaven ten behoeve van vredesoperaties en VN-contributies bedroeg op dat moment f 355,2 miljoen. Met name de hogere Nederlandse bijdragen aan de VN van f 42,6 miljoen, heeft geleid tot een realisatie van de uitgaven voor Vredesoperaties van f 423 miljoen.

Onderverdeling naar contributies en vredesoperaties (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
VN-contributies	31 000	72 913	41 913	135%	31 000	73 647	42 647	138%
Sfor	136 000	145 523	9 523	7%	136 000	153 893	17 893	13%
Kfor	133 000	106 196	– 26 804	– 20%	133 000	114 196	– 18 804	– 14%
UNFICYP	7 000	6 682	– 318	– 5%	7 000	6 682	– 318	– 5%
F-16's Amendola		26 664	26 664			27 393	27 393
Overige operaties	48 207	46 427	– 1 780	– 4%	48 207	47 162	– 1 045	– 2%
Totaal	355 207	404 405	49 198	14%	355 207	422 973	67 766	19%

Ten tijde van de eerste suppletore begroting is het beschikbare budget verder over de dan lopende operaties verdeeld. Teneinde tot een vergelijking per operatie te kunnen komen, worden in onderstaande tabel de cijfers van de eerste suppletore begroting 2000 gepresenteerd naast de realisatiegegevens over 2000.

Soort uitgave (bedragen x f 1000,–)	1e suppletore wet 2000	realisatie 2000
VN-contributies	30 000	73 647
F-16's Amendola	29 200	27 407
Mechbat SFOR	163 100	148 527
Overige uitgaven SFOR	5 200	5 366
ECMM	900	839
UNIPTF	900	901
Humanitaire vluchten OS	900	156
Noodhulporganisaties	600	351
Shirbrig	300	133
MAPE	500	671
UNFICYP	6 800	6 682
Multinational Interception Force (MIF)	3 500	2 506
Kosovo Force (KFOR)	127 600	114 196
UN Mission Ethiopië/Eritrea (UNMEE), inclusief Apaches-helikopters Djibouti		34 984
Navo Peace Support Operations (PSO)		4 572
Overige operaties	2 100	2 035
Totaal	371 600	422 973

Toelichting op de belangrijkste verschillen in de uitgaven voor VN-contributies en vredesoperaties

VN-contributies

Het aantal door de VN geleide vredesoperaties is in 2000 aanzienlijk gestegen. Dit heeft significante financiële implicaties. Met name de kostbare operaties in Oost-Timor en Sierra Leone hebben hun weerslag op het VN-budget voor vredesoperaties. De Nederlandse bijdrage in het VN-budget voor vredesoperaties bedraagt in 2000 1,62% en vindt derhalve zijn financiële weerslag in de gerealiseerde f 73,6 miljoen.

Mechbat SFOR

Oorzaak van de onderschrijding van het budget is een ombuiging in het loop van het jaar. Personeel werd hetzij in kleinere aantallen hetzij later in het jaar ingezet.

Humanitaire vluchten OS

Op verzoek van Ontwikkelingssamenwerking (OS) zet Defensie vliegtuigen in ten behoeve van humanitaire hulpacties. De door OS vergoede kosten worden op het begrotingsartikel 08.02 «Ontvangsten naar aanleiding van vredesoperaties» verantwoord. Het aantal vluchten is in 2000 achtergebleven bij de raming.

Noodhulporganisaties

Door minder oefeningen en minder daadwerkelijke inzet zijn minder uitgaven noodzakelijk gebleken dan geraamd.

Multinational Interception Force (MIF)

Na beëindiging van de deelname van een Nederlands fregat aan deze operatie in de Arabische Golf is het betrokken fregat geïntegreerd in het NL-eskader dat een bezoek heeft gebracht aan Japan. Vanwege dit feit is een belangrijk deel van de gemaakte vaardagen niet toegerekend aan vredesoperaties.

Kosovo Force (KFOR)

Medio 2000 is de deelname van Nederlandse militaire eenheden in KFOR beëindigd. De terugtrekking van de Nederlandse eenheden uit KFOR is voortvarend verlopen. Hierdoor valt de realisatie van de additionele uitgaven lager uit dan initieel geraamd.

UN Mission Ethiopië / Eritrea (UNMEE)

In oktober 2000 is politiek besloten met Nederlandse militaire middelen te participeren in UNMEE. Per de tweede suppletore begroting 2000 werden additionele uitgaven voorzien van f 20 miljoen. De realisatie ligt beduidend hoger voornamelijk veroorzaakt door hogere uitgaven voor transport.

Navo Peace Support Operations (PSO)

De Navo heeft per 2000 besloten de uitgaven, die voortvloeien uit door de Navo geleide vredesoperaties separaat te administreren. Het Nederlands aandeel in deze gemeenschappelijke Navo-uitgaven in 2000 is vastgesteld op ruim f 4 miljoen. In voorgaande jaren maakten deze uitgaven integraal onderdeel uit van en waren geraamd en verantwoord op het artikel Internationale verplichtingen van beleidsterrein Algemeen.

Aansluitend op de toezegging in de brief aan de Tweede Kamer van 31 januari 2000, is ter verduidelijking van de spreiding in de uitgaven binnen de operaties, hiervolgend een tabel opgenomen waarin de uitgaven per operatie en daarbinnen per kostensoort worden gepresenteerd.

Operatie/kostensoort	F-16's Amendola	SFOR	UNMEE	UNFICYP	MIF	KFOR	Overig	Totaal
Toelagen	4 129	60 376	4 737	5 245	1 302	38 158	1 373	115 320
Kleding	1	5 145	1 406	157		2 346	70	9 125
Voeding	1 131	6 932	1 602	42	43	7 060	335	17 145
Personele voorbereiding		29	1 515			32		1 576
Materiële voorbereiding		94	11			679		784
Brandstof	3 137	7 174	695	3	448	3 890	280	15 627
Transport	82	11 787	10 054	894		17 784	128	40 729
Materieel	13 315	15 728	11 730	50	458	15 574	210	57 065
Huisvesting	2 319	15 824	385	21		14 817	318	33 684
Telecommunicatie	909	19 946	77	29		8 583	14	29 558
Opleiding	6	2 187	139	56		216	262	2 866
Overig	2 364	8 671	2 632	185	255	5 057	6 682	25 846
Totaal	27 393	153 893	34 983	6 682	2 506	114 196	9 672	349 325

Toelichting bij de tabel

– de bedragen zijn in duizenden guldens;

– de uitgaven voor VN-contributies zijn niet opgenomen.

08.04 Overige uitgaven Internationale Samenwerking

Ten laste van het artikel 08.04 zijn de uitgaven verantwoord die betrekking hebben op attachés en de kustwacht Nederlandse Antillen en Aruba. De uitgaven ten behoeve van de attachés vallen onder het HGIS-regiem. De uitgaven van de kustwacht Nederlandse Antillen en Aruba vallen per januari 2000 onder de reguliere Defensiebegroting.

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
08.04.01 Attachés	41 502	44 282	2 780	7%	41 502	44 288	2 786	7%
08.04.02 Kustwacht Nederlandse Antillen en Aruba	55 035	54 523	– 512	– 1%	55 035	54 271	– 764	– 1%
Totaal	96 537	98 805	2 268	6%	96 537	98 559	2 022	2%

Toelichting op de verschillen

Attachés

De meeruitgaven worden voornamelijk veroorzaakt door loon- en prijsstijgingen. Daarnaast is ten gunste van het ontvangstenartikel 08.03 een bedrag van f 0,9 miljoen verantwoord vanwege inhoudingen op salarissen van attachés. De hiermee samenhangende uitgaven drukken nog op dit artikel.

08.06 EVDB-fonds

Op het artikel 08.06 is ten tijde van de tweede suppletore begroting 2000 een bedrag toegevoegd voor het Europees Veiligheids- en Defensiebeleid. Aangezien met de andere Europese landen nog nadere afspraken moeten worden gemaakt omtrent de concrete invulling met projecten, hebben in 2000 nog geen uitgaven plaatsgevonden. Middels herschikkingen met de andere beleidsterreinen en via de eindejaarsmarge zijn deze gelden meegenomen naar 2001.

09. Beleidsterrein Defensie Interservice Commando

Algemeen

Het Defensie Interservice Commando (Dico) is er ook in 2000 in geslaagd haar doelstelling, het op een doelmatige wijze ondersteunen van de krijgsmachtdelen en de Centrale organisatie, voor een belangrijk deel te realiseren. Hierbij is rekening gehouden met:

– naar boven bijgestelde behoeften van de krijgsmachtdelen en met daaraan gekoppelde budgetten;

– de extra uitgaven als gevolg van het Defensiebrede informatievoorzieningsproject LAN-2000;

– de knelpunten genoemd onder de paragraaf «Bedrijfsvoering».

Samenstelling en ontwikkelingen Dico

Per 1 januari 2000 is het Bureau Vorderingen, Inhoudingen en Kortingen (VIK) vanuit de Centrale organisatie aan het Dico overgedragen. VIK is niet als aparte resultaat verantwoordelijke eenheid (RVE) binnen het Dico opgenomen, doch is ondergebracht binnen de Staf Dico.

Begin 2000 is de oprichting van de bijzondere organisatie-eenheid Veteraneninstituut voor Defensiepersoneel geformaliseerd. Deze eenheid is bij de Maatschappelijke Dienst Defensie (MDD) ondergebracht.

In 2000 zijn zodanige voorbereidingen getroffen dat het Koninklijk Tehuis voor Oud-Militairen en Museum Bronbeek (KTOMM) per 1 januari 2001 als zelfstandige eenheid van de Koninklijke Landmacht naar Dico is overgedragen.

Naar het zich nu laat aanzien zullen de taken met het personeel van de Dienst Militaire Pensioenen (DMP) eerst per 1 juni 2001 overgaan naar het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds.

Over de mogelijke overname van de in de ontwerpbegroting 2000 genoemde secretariaten valt te melden dat de Stichting Burgerpersoneelsfonds en de personeelsvereniging Meer Vriendschap Onderling beide rechtspersonen zijn, waardoor zij niet binnen de doelstellingen van het Dico vallen en daarom niet zullen worden toegevoegd aan het Dico.

Voortgang herstructurering

Vrijwel alle diensten en bedrijven van het Dico hebben de fase van de initiële herstructurering na opname in het Dico achter de rug. Alleen het Militair Geneeskundig Facilitair Bedrijf is nog doende zich te reorganiseren in het kader van de doelmatigheidsoperatie. Deze reorganisatie wordt volgens schema voortgezet en zal in 2001 worden afgerond.

Doelmatigheidskengetallen (voorhoedeproject)

In de loop van 2000 is het Voorhoedeproject afgerond en zijn de doelmatigheidskengetallen gedefinieerd en bij de betrokken eenheden bekendgesteld. In overleg met deze eenheden wordt nadere invulling gegeven aan het toekennen van streefwaarden aan de kengetallen. In de begroting 2001 zijn voor de ressorts DVVO, DWS, MGFB en IDL doelmatigheidskengetallen benoemd. In de begroting 2002 zullen deze nader worden ingevuld.

Bedrijfsvoering

Als uitgangspunt bij de appreciatie over de bedrijfsvoering is de volgende definitie gehanteerd:

«Het conform de planning- en controlcyclus uitvoeren van primaire en ondersteunende processen gericht op de realisatie van de aan de missie van Dico afgeleide beleidsdoelstelling: het ondersteunen van de organisatie-eenheden van Defensie.

Het uitvoeren van de processen heeft betrekking op het geheel van activiteiten en de aanwending daartoe van financiële, personele, materiële en informatiemiddelen in het kader van de beleids- en begrotingsprocessen van Dico».

In de uitvoering zijn de volgende punten van aandacht naar voren gekomen:

– de diverse optimaliseringsactiviteiten, waarbij toch de continuïteit van de dienstverlening aan de klanten is gewaarborgd, vergen veel inspanning van de beide agentschappen en de Staf Dico;

– DWS kan, mede door de situatie op de arbeidsmarkt, niet volledig voldoen aan de aanstellingsopdracht;

– door de concurrentie op de arbeidsmarkt dient eveneens aandacht te worden besteed aan het behoud van kwalitatief goed personeel;

– bij MGFB zijn inzake 10 van de 15 te vormen medische teams contracten met ziekenhuizen aangegaan. Een aantal civiele personeelsleden moet nog worden opgeleid voor militaire vaardigheden. De ziekenhuizen hebben 2 jaar de tijd om de teams met gekwalificeerd personeel volledig te vullen;

– er dient nog nader invulling te worden gegeven aan de benoemde doelmatigheidskengetallen. Bovendien dient te worden beoordeeld of deze ook de juiste kengetallen zijn.

Realisatie

De totaal begrote en gerealiseerde uitgaven van het beleidsterrein Dico voor het jaar 2000 zijn als volgt te specificeren:

Omschrijving (bedragen x f 1 000,–)	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
09.02 Personeel en materieel
– Staf Dico	7 982	34 197	26 215	328%
– Defensie Verkeers- en Vervoersorganisatie (DVVO)	115 345	121 984	6 639	6%
– Defensie Werving en Selectie (DWS)	110 396	117 501	7 105	6%
– Instituut Defensie Leergangen (IDL)	19 237	18 783	– 454	– 2%
– Militair Geneeskundig Facilitair Bedrijf (MGFB)	113 367	122 635	9 268	8%
– Overige interservice diensten	70 168	74 272	4 104	6%
– Wachtgelden en inactiviteitswedden	10 689	9 418	– 1 271	– 12%
Totaal Personeel en materieel	447 184	498 790	51 606	12%
09.03 Investeringen groot materieel en infrastructuur	23 617	30 332	6 715	28%
Totale uitgaven Defensie Interservice Commando	470 801	529 122	58 321	12%

Toelichting op de verschillen

De verschillen worden naar oorzaak bij de realisatiecijfers van de uitgavenbegrotingsartikelen toegelicht. Deze betreffen zowel de verplichtingen- als de uitgavenmutaties.

Artikel 09.02 Personeel en materieel

Ten laste van dit artikel zijn de verplichtingen en uitgaven verantwoord die betrekking hebben op de bedrijfsvoering van de tot het Dico behorende diensten en bedrijven. Hieronder vallen salarissen, andere personele en materiële uitgaven, alsmede kleine bedrijfsmatige investeringen, automatisering, telecommunicatie en activiteitgebonden uitgaven voor inhuur transportcapaciteit, werving en geneeskundige verzorging.

Het ressort Staf Dico

De Staf Dico ondersteunt de Commandant Dico bij de aansturing van de onder het Dico ressorterende eenheden. Ook verzorgt de Staf ondersteuning op het gebied van personeels- en financieel beheer voor Dico-eenheden die deze taken om doelmatigheidsredenen niet zelf uitvoeren.

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
09.02.01 Ambtelijk burgerpersoneel	3 227	5 054	1 827	57%
09.02.02 Militair personeel	2 560	1 967	– 593	– 23%
09.02.03 Overige personele uitgaven	2 625	4 498	1 873	71%
09.02.04 Materiële uitgaven	3 320	22 678	19 358	583%
Stalling efficiencybesparing	– 3 750
Totaal	7 982	34 197	22 465	281%

Toelichting per artikelonderdeel

09.02.01 Ambtelijk burgerpersoneel

Ten laste van dit artikelonderdeel zijn de uitgaven voor salarissen, over-werk, toelagen en het aandeel in de sociale lasten betrekking hebbende op het burgerpersoneel van de Staf Dico verantwoord.

De stijging is enerzijds het gevolg van het vullen van vacatures gedurende het begrotingsjaar 2000 en anderzijds door de overdracht van het Bureau Vorderingen, Inhoudingen en Kortingen (VIK) vanuit de Centrale organisatie.

09.02.03 Overige personele uitgaven

Ten laste van dit artikelonderdeel zijn de personele uitgaven anders dan salarissen verantwoord. Deze hebben betrekking op burger- en militair personeel en zijn in sterke mate afhankelijk van zowel de personeelssterkte als de activiteitenplanning. De uitgaven hebben betrekking op voeding, reizen, inhuur tijdelijk personeel, onderwijs en opleidingen.

De stijging is met name het gevolg van de realisatie van het project Employée benefits (f 1,9 miljoen) dat ten tijde van de opstelling van de begroting 2000 onder het artikelonderdeel Materiële uitgaven was geraamd.

09.02.04 Materiële uitgaven

Onder dit artikelonderdeel zijn de materiële uitgaven verantwoord anders dan personele uitgaven. Het betreft hier uitgaven voor huisvesting, bureauzaken, automatisering, onderhoud en herstel en inhuur van O-, I- en A-deskundigheid. Tevens worden aanloopkosten voor nieuwe diensten die zijn opgenomen in het Dico, ten laste van dit budget verantwoord.

De verhoging van de uitgaven is met name het gevolg van de exploitatie-uitgaven voor het project LAN-2000 (ongeveer f 18 miljoen). Daarnaast is de f 3,75 miljoen, die als stalling uit de Hoofdlijnennotitie in afwachting van concrete, efficiency besparende maatregelen bij dit ressort was opgenomen, ingevuld en tegengeboekt. Voorts betreft de verhoging het voor het gehele beleidsterrein Dico doen van uitgaven op het gebied van arbeidsomstandigheden, milieu, beveiliging, invoering Euro en de smart-card.

Het ressort Defensie Verkeers- en Vervoersorganisatie

De taak van de Defensie Verkeers- en Vervoersorganisatie (DVVO) is het op ieder gewenst moment voorbereiden en (doen) leveren van vervoers- en verkeersdiensten voor het gehele ministerie van Defensie. De DVVO verzorgt alle niet-operationele verkeers- en vervoersdiensten, voor zover deze betrekking hebben op de algemene verdedigingstaak en op taken in het kader van crisisbeheersings-, vredes- en humanitaire operaties (cvh-operaties).

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
09.02.05 Ambtelijk burgerpersoneel	16 268	15 861	– 407	– 3%
09.02.06 Militair personeel	30 766	28 794	– 1 972	– 6%
09.02.07 Overige personele uitgaven	5 283	6 521	1 238	23%
09.02.08 Materiële uitgaven	63 028	70 808	7 780	12%
Totaal	115 345	121 984	6 639	6%

Toelichting per artikelonderdeel

09.02.07 Overige personele uitgaven

De stijging is met name het gevolg van hogere verplaatsingskosten en dienstreizen als gevolg van de gewijzigde arbeidsvoorwaarden (CAO-1999). Daarnaast is vanwege de vacatures op sleutelfuncties bij de Staf DVVO meer gebruik gemaakt van inhuur.

09.02.08 Materiële uitgaven

Onder dit artikelonderdeel zijn de materiële uitgaven verantwoord anders dan personele uitgaven. Het betreft hier uitgaven voor huisvesting, bureauzaken, automatisering, onderhoud en herstel aan voertuigen en gebouwen, inhuur van O-, I- en A-deskundigheid en overige zaken van operationele aard.

De stijging is met name het gevolg van meeruitgaven als gevolg van hogere brandstofkosten en meer inhuur van vervoerscapaciteit dan oorspronkelijk was begroot.

Het aantal vervoersaanvragen voor met name het personenvervoer is toegenomen. Doordat personeel niet meer vervoerd mag worden in vier-tonners in verband met het ontbreken van een rolbeugel (ARBO-maatregel), wordt veel gebruik gemaakt van dienstpersonenauto's (dpau's) waaronder combi's. De ingehuurde combi's zijn naar verhouding duur in gebruik.

Activiteiten en prestatiegegevens

De onderstaande realisatiecijfers zijn exclusief de realisatiecijfers voor vredesoperaties. Deze worden op artikel 08.02 Vredesoperaties verantwoord.

Omschrijving	Begroting 2000	Bijgestelde begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
	(1)	(2)	(3)	(4)
WEGVERVOER
diepladervervoer (dagen)	25 607	6 520	6 003	– 517
lijndienstvervoer (pallets)	247 180	188 625	200 277	11 652
munitievervoer (dagen)	3 280	1 217	2 304	1 087
containervervoer (dagen)	2 300	2 714	2 785	71
overig goederenvervoer (pallets)	65 263	59 451	101 629	42 178
personenvervoer met chauffeur (uren)	10 513	89 032	144 336	55 304
personenvervoer zonder chauffeur (dagen)	90 567	96 207	120 610	24 403
busvervoer (dagen)	10 674	16 894	17 643	749
steunverlening opleidingen viertonners (dagen)	6 745	3 381	893	– 2 488
LUCHTVERVOER
goederenvervoer (tonvlieguren)	6 874	4 956	3 091	– 1 865
personenvervoer (personenvlieguren)	144 014	92 199	89 050	– 3 149
SPOORVERVOER
goederenvervoer (tonkilometers)	92 395 266	31 121 000	43 820 690	12 699 690
ZEEVERVOER
goederenvervoer (lanemetervaardagen)	176 527	145 735	54 884	– 90 851
ferryvervoer (personenovertochten)	2 356	4 516	3 566	– 950
ferryvervoer (voertuigovertochten)	473	1 146	1 614	468

Toelichting

De in begroting 2000 opgenomen cijfers, kolom (1), zijn gebaseerd op een inschatting van DVVO, die in het bedrijfsplan van november 1998 (basis voor de ontwerpbegroting 2000) zijn opgenomen. In kolom (2) is de inschatting bijgesteld naar aanleiding van de ontvangen behoeftestellingen van de krijgsmachtdelen en de Centrale organisatie. Deze bijstelling geschiedde eind 1999. De realisatiecijfers, kolom (3) zijn afgezet tegen de in kolom (2) genoemde bijstellingen.

De vraag naar verkeers- en vervoersdiensten is naast de normale vredesbehoefte in belangrijke mate afhankelijk van de deelname door de krijgsmachtdelen aan cvh-operaties.

Door de deelname aan UNMEE en KFOR worden oefenprogramma's gewijzigd, waardoor de realisatie van de vredesbehoefteplanning uit de pas loopt.

Door een ARBO-maatregel naar aanleiding van een ongeval met een viertonner is het verboden om zonder rolbeugel personeel te vervoeren in viertonnners. In de plaats daarvan is meer gebruik gemaakt van andere vormen van personenvervoer. In de loop van 2001 zal de rolbeugel worden aangebracht.

De afspraken met de krijgsmachtdelen voor de inzet van middelen uit de virtuele pool zijn niet hard. In 2000 kon minder van deze pool gebruik worden gemaakt. In 2001 zal worden getracht om met de Koninklijke Landmacht een convenant af te sluiten.

Door de installatie van boordcomputers, waardoor beter inzicht wordt verkregen in bezetting en beladingsgraad, kan met ingang van de begroting voor het jaar 2003 een beter gefundeerd oordeel worden gegeven over de benodigde eigen capaciteit. Het voertuigenplan zal dan worden aangepast, hetgeen kan leiden tot nieuwe aankopen en/of het afstoten van boventallig of overtollig materiaal.

Het ressort Defensie Werving en Selectie

Het ressort Defensie Werving en Selectie (DWS) is als interservice eenheid belast met de werving en selectie van het door de krijgsmachtdelen en de Centrale organisatie benodigde burger- en militair personeel. Door DWS wordt personeel geworven, geselecteerd en voorgedragen voor aanstelling op functies binnen de krijgsmacht en de Centrale organisatie.

In de paragraaf aanbevelingen Werkgroep Financiële Verantwoordingen is reeds uitgebreid ingegaan op kwantitatieve gegevens betreffende het wervings- en selectieproces. Derhalve beperkt dit deel van de verantwoording zich tot de financiële aspecten van het ressort Defensie Werving en Selectie.

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
09.02.09 Ambtelijk burgerpersoneel	13 396	13 733	337	3%
09.02.10 Militair personeel	20 453	19 021	– 1 432	– 7%
09.02.11 Overige personele uitgaven	2 421	3 034	613	25%
09.02.12 Materiële uitgaven	74 126	81 713	7 587	10%
Totaal	110 396	117 501	7 105	6%

Toelichting per artikelonderdeel

09.02.12 Materiële uitgaven

Onder dit artikelonderdeel zijn de materiële uitgaven verantwoord anders dan personele uitgaven. Het betreft hier uitgaven voor huisvesting, bureauzaken, automatisering, onderhoud en herstel aan voertuigen en gebouwen, inhuur van O-, I- en A-deskundigheid en overige zaken van operationele aard.

De hogere uitgaven op dit artikelonderdeel ten opzichte van de ontwerpbegroting houden met name verband met de wervingsactiviteiten (f 6,2 miljoen). De krapte op de arbeidsmarkt maakt het noodzakelijk meer activiteiten te ontplooien om het aantal aan te stellen kandidaten te realiseren. De behoeftestellende beleidsterreinen hebben additionele budgetten beschikbaar gesteld.

Ressort Instituut Defensie Leergangen

Het Instituut Defensie Leergangen (IDL) is het geïntegreerde opleidingscentrum voor loopbaanopleidingen en militaire aspectcursussen ten behoeve van Defensie-managers en staffunctionarissen bestemd voor midden-, hoger- en topniveau. Tevens worden internationale opleidingen voor officieren uit Midden- en Oost-Europa verzorgd.

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
09.02.13 Ambtelijk burgerpersoneel	3 361	3 582	221	7%
09.02.14 Militair personeel	5 885	5 198	– 687	– 12%
09.02.15 Overige personele uitgaven	5 422	2 508	– 2 914	– 54%
09.02.16 Materiële uitgaven	4 569	7 495	2 926	64%
Totaal	19 237	18 783	– 454	– 2%

Toelichting per artikelonderdeel

09.02.15 Overige personele uitgaven

De verlaging is het gevolg van het feit dat evenals bij de andere eenheden de programma-uitgaven (in dit geval onderwijs gerelateerde uitgaven) op het artikelonderdeel Materiële uitgaven zijn verantwoord.

09.02.16 Materiële uitgaven

Onder dit artikelonderdeel zijn de materiële uitgaven verantwoord anders dan personele uitgaven. Het betreft hier uitgaven voor huisvesting, bureauzaken, automatisering, onderhoud en herstel aan voertuigen en gebouwen, inhuur van O-, I- en A-deskundigheid en overige zaken van operationele aard.

De stijging is met name het gevolg van het feit dat de programma-uitgaven (in dit geval onderwijs gerelateerde uitgaven) op dit artikelonderdeel zijn verantwoord en voorheen op het artikelonderdeel Personele uitgaven.

Activiteiten en overige prestatiegegevens

Omschrijving (aantal in cursistweken)	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Opleidingen Koninklijke Marine	1 343	1 241	– 102
Opleidingen Koninklijke Landmacht	2 184	2 016	– 168
Opleidingen Koninklijke Luchtmacht	1 888	1 371	– 517
Interservice opleidingen	1 934	1 251	– 683

Toelichting

De onderbezetting op de diverse opleidingen op het IDL wordt veroorzaakt door het feit dat de krijgsmachtdelen onvoldoende cursisten aanbieden. De krijgsmachtdelen worden geconfronteerd met onder andere vacatures en uitzendingen, waardoor tot op de dag van de start van de cursus nog kandidaat-cursisten uit de opleidingen worden teruggetrokken.

Ter illustratie hieronder de realisatiecijfers van de afgelopen drie jaar:

	totaal aantal cursistweken (begroting)	realisatie absoluut	realisatie relatief
1998	7 533	4 830	64%
1999	7 333	6 111	83%
2000	7 349	5 879	80%

Het ressort Militair Geneeskundig Facilitair Bedrijf

Het Militair Geneeskundig Facilitair Bedrijf (MGFB) levert en ondersteunt de gezondheidszorg wanneer het optreden van de Nederlandse krijgsmacht dit vereist. Daarnaast bevordert het MGFB de samenhang in de militaire gezondheidszorg.

Om de medisch specialistische capaciteit beter af te kunnen stemmen op het tegelijkertijd kunnen ondersteunen van vier vredesoperaties zijn tot en met januari 2001 tien contracten afgesloten met relatieziekenhuizen. Momenteel worden met vier ziekenhuizen nog onderhandelingen gevoerd. Uit de overige belangstellenden zal nog één ziekenhuis worden geselecteerd, waarmee het totaal uiteindelijk op de gewenste vijftien komt.

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
09.02.17 Ambtelijk burgerpersoneel	30 236	29 037	– 1 199	– 4%
09.02.18 Militair personeel	37 689	36 537	– 1 152	– 3%
09.02.19 Overige personele uitgaven	10 317	10 529	212	2%
09.02.20 Materiële uitgaven	35 125	46 532	11 407	32%
Totaal	113 367	122 635	9 268	8%

Toelichting op de verschillen

09.02.20 Materiële uitgaven

Onder dit artikelonderdeel zijn de materiële uitgaven verantwoord anders dan personele uitgaven. Het betreft hier uitgaven voor huisvesting, bureauzaken, automatisering, onderhoud en herstel aan voertuigen en gebouwen, inhuur van O-, I- en A-deskundigheid en overige zaken van operationele aard.

De stijging is met name veroorzaakt door noodzakelijk gebleken eerdere aanvulling van voorraden geneeskundig materieel (f 2 miljoen), verrekening retourgoederen met de krijgsmachtdelen (f 6 miljoen) en de voortzetting van het uitbesteden van opleidingen (f 3,5 miljoen).

Omschrijving	aantal begroot 2000	aantal geraliseerd 2000	prijs/ehd 2000 (x f 1,–)	totaal begroot 2000 (x f 1000,–)	totaal gerealiseerd 2000 (x f 1000,–)
MRC
revalidatie behandeluren	43 000	43 828	200	8 600	8 766
verpleegdagen	24 500	23 991	180	4 900	4 318
1e consulten	1 000	1 280	130	130	166
orthopedische instrumentmakerij	3 600	3 638	417	1 500	1 517

CMH
1e consulten polikliniek	19 240	15 756	75	1 443	1 182
opnamen	1 706	1 314	49	84	64
verpleegdagen	9 210	7 945	800	6 908	6 356
dagopnamen	753	1 059	400	282	424
verrichtingen polikliniek	17 000	11 534	45	765	519
verrichtingen OK	3 000	3 045	1 158	3 474	3 526
verrichtingen fysiotherapie	11 600	10 109	32	371	323
consulten diëtiek	2 900	2 000	55	160	110
functie-onderzoeken	15 700	14 400	255	4 004	3 672

Het ressort Overige Interservice Diensten

De verplichtingen en uitgaven van de organisatie-eenheden Dienst Militaire Pensioenen (DMP), Defensie Archieven, Registratie- en Informatiecentrum (DARIC), Bureau Internationale Militaire Sport (BIMS), Dienst Personeels- en Salarisadministratie (PSA), Dienst Materieel Codificatiecentrum (DMC), Diensten Geestelijke Verzorging (DGV) en Maatschappelijke Dienst Defensie (MDD) zijn in de hierna volgende toelichting op het cluster «Overige Interservice Diensten (OID)» betrokken.

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
09.02.21 Ambtelijk burgerpersoneel	28 650	28 329	– 321	– 1%
09.02.22 Militair personeel	24 210	24 316	106	0%
09.02.23 Overige personele uitgaven	4 335	5 560	1 225	28%
09.02.24 Materiële uitgaven	12 973	16 067	3 094	24%
Totaal	70 168	74 272	4 104	6%

Toelichting per artikelonderdeel

09.02.23 Overige personele uitgaven

De per saldo stijging van de uitgaven is met name het gevolg van hogere verplaatsingskosten en inhuur van tijdelijk personeel.

09.02.24 Materiële uitgaven

Onder dit artikelonderdeel zijn de materiële uitgaven verantwoord anders dan personele uitgaven. Het betreft hier uitgaven voor huisvesting, bureauzaken, automatisering, onderhoud en herstel aan voertuigen en gebouwen, inhuur van O-, I- en A-deskundigheid en overige zaken van operationele aard.

De per saldo stijging van de uitgaven is met name het gevolg van de in het loop van het jaar aan de MDD toegevoegde Veteraneninstituut en de uitbreiding met de Bedrijfsmaatschappelijk Werk (BMW)-nazorgfuncties.

Activiteiten en prestatie-indicatoren

DMC

Het DMC voert codificatiewerkzaamheden uit in het kader van de functie van Nationaal Codificatie Bureau en stelt codificatie-informatie beschikbaar aan rechthebbenden. Tevens beheert het DMC het Defensie Materieel Codificatie Informatiesysteem (DEMCIS).

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie	Verschil
DMC
– aantal codificatie-aanvragen	2 000	2 196	196
– aantal artikelen in onderhoud	40 000	39 242	– 758

PSA

De Dienst PSA verzorgt de salarisbetalingen aan het burgerpersoneel van Defensie en voorziet in personeels- en financiële informatie.

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie	Verschil
PSA
– aantal individuele arbeidsrelaties (IAR's)	24 500	25 816	1 316
– aantal deelnemers spaarloonregeling Defensie (militairen)	33 500	33 945	445
– aantal deelnemers spaarloonregeling Defensie (burgers)	13 500	12 550	– 950

DMP

De DMP is belast met het uitvoeren van wetten en regelingen voor nabestaanden- en ouderdomspensioenen van militairen en met het uitvoeren van waarde-overdrachten en -overnames.

Bij het van kracht worden van de Kaderwet Militaire Pensioenen zal de DMP overgedragen worden aan het Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds (ABP). Deze wet is op 12 december 2000 door de Eerste Kamer goedgekeurd. De formele overgang van DMP wordt momenteel voorzien op 1 juni 2001.

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie	Verschil
DMP
– ouderdomspensioenen (overgangers en uitgesteld)	25 000	24 739	– 261
– aantal nabestaandenpensioenen	4 400	4 118	– 282
– aantal waarde-overdrachten en -overnames	1 500	1 609	109

DARIC

Het DARIC verzorgt de centrale documentaire informatievoorziening en voert de algemene secretarie alsmede de postregistratie van het ministerie.

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie	Verschil
DARIC
– aantal telefonische en schriftelijke informatieverstrekkingen	60 000	58 710	– 1 290
– aantal strekkende meters in beheer	40 000	34 858	5 142
– aantal strekkende meters vernietigd	1 300	1 484	184
– aantal strekkende meters ontvangen	600	977	377

BIMS

Het BIMS zorgt voor de organisatie van internationale militaire sporttoernooien en uitzending van militaire équipes. Tevens coördineert het de militaire sport op nationaal niveau. Daarnaast wordt gezorgd voor stimulering van (top)sportbeoefening en (individuele) begeleiding van topsporters binnen de Defensie-organisatie.

Het jaar 2000 werd wederom gekenmerkt door een groot aantal trainings- en wedstrijdactiviteiten van de Nationale Militaire Sportéquipes. Centraal stond de organisatie van het Militaire Wereldkampioenschap Judo in november 2000 in Den Helder. Dit kampioenschap is buitengewoon succesvol verlopen.

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie	Verschil
BIMS
– deelname en organisatie internationale sporttoernooien in Nederland	10	4	– 6
– deelname aan internationale sporttoernooien in het buitenland	50	41	– 9
– deelname aan wereldkampioenschappen in verschillende takken van sport	15	18	3

DGV

De diensten Geestelijke Verzorging (DGV) zijn voortdurend beschikbaar om, mede in het kader van het streven van het ministerie van Defensie naar hoogwaardige personeelszorg, vanuit de verschillende godsdienstige en levensbeschouwelijke achtergronden, begeleiding en zorg te leveren bij ethische vragen en (geestelijke) nood.

MDD

De Maatschappelijke Dienst Defensie (MDD) staat voor hulp en dienstverlening aan burger- en militair personeel, het thuisfront en veteranen. Dit bedrijfsmaatschappelijk werk is gericht op het welbevinden van deze groepen binnen de context van de Defensie-organisatie. De MDD draagt daardoor bij aan de motivatie en inzetbaarheid van het personeel.

In 2000 is het bij het Veteraneninstituut werkzame Defensiepersoneel ondergebracht bij de MDD.

Vanwege de veranderende internationale taakstelling worden militairen frequenter uitgezonden voor humanitaire hulpverlening en crisisbeheersingsoperaties. De daaraan verbonden gewijzigde taakuitvoering van de bedrijfsmaatschappelijk werker vereist een hoge inzet. Op jaarbasis nemen acht BMW'ers deel aan vredesoperaties (inclusief de voorbereiding en opleiding). Dit heeft geleid tot een hoge arbeidsbelasting met name door deelname aan uitzendingen.

De MDD is in totaal met acht BMW-ers betrokken geweest bij de directe opvang en nazorg tengevolge van de vuurwerkramp in mei 2000 te Enschede.

Artikelonderdeel 09.02.25 Wachtgelden en inactiviteitswedden

De uitgaven op dit artikelonderdeel hebben betrekking op de diverse wachtgeldregelingen voor het burgerpersoneel van het Dico. Naast het reguliere wachtgeld wordt in dit artikelonderdeel ook ingegaan op de uitgaven voor wachtgelden en uitstroombevorderende maatregelen die voor het Dico uit het Sociaal Beleidskader voortvloeien.

De realisatie is afgerond f 1,3 miljoen lager uitgevallen dan de raming in de begroting 2000. Dit komt met name door de lagere, door de USZO in rekening gebrachte, uitvoeringskosten.

09.03 Investeringen groot materieel en infrastructuur

Ten laste van dit artikel worden de verplichtingen en uitgaven verantwoord geraamd voor investeringen in groot materieel en infrastructuur die niet onder het begrotingsartikel 09.02 Personeel en materieel worden geraamd en verantwoord. Het beleid is gericht op het vervangen van verouderd materieel door modern, voor de bedrijfsvoering geschikt materieel.

Artikelonderdeel (bedragen x f 1 000,–)	Verplichtingen				Uitgaven
	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil		Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
09.03.01 Groot materieel	7 341	20 352	13 011	177%	7 332	17 093	9 761	133%
09.03.02 Infrastructuur	11 812	12 191	379	3%	16 285	13 239	– 3 046	– 19%
Totaal	19 153	32 543	13 390	70%	23 617	30 332	6 715	28%

Toelichting per artikelonderdeel

09.03.01 Groot materieel

De stijging is met name het gevolg van de realisatie van het LAN2000 (f 2,8 miljoen), bekabeling van het CMH in het kader van het LAN2000 (f 1,2 miljoen), het materieelbeheersingssysteem «Warehouse management information system» ten behoeve van het Medisch Geneeskundig Logistiek Centrum (MGLC) (f 1,7 miljoen), de aanschaf van een digitaal archiefsysteem voor het MGFB (f 0,8 miljoen) en de aanschaf van een telefooncentrale voor het IDL (f 0,9 miljoen). Tevens zijn, naast het voertuigenvervangingsplan van DVVO, ook alle voertuigen van de overige eenheden op dit artikel verantwoord, die voorheen op de materiële uitgaven waren geraamd.

Daarnaast zijn in 2000 verplichtingen aangegaan teneinde leveringen in 2001 veilig te stellen.

09.03.02 Infrastructuur

De verlaging is met name het gevolg van een vertraging in de realisatie van de infrastructuurprojecten OCMGD (– f 0,9 miljoen), DVVC Zuid (– f 0,9 miljoen) en diverse kleinere projecten.

ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING ONTVANGSTEN

01. Beleidsterrein Algemeen

01.20 Verrekenbare ontvangsten

De op dit artikel verantwoorde bedragen hebben betrekking op ontvangsten die gerelateerd zijn aan de personele en materiële uitgaven op artikel 01.20, de overige departementale uitgaven op artikel 01.29 en de ontvangsten die voortvloeien uit internationale verplichtingen in verband met Navo-infrastructuur op artikel 01.23 van de uitgavenbegroting.

Ontvangsten (x f 1000,–)

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
01.20 Verrekenbare ontvangsten:
01.20.01 Personele ontvangsten	1 036	1 554	518	50%
01.20.02 Materiële en specifieke ontvangsten	4 649	35 766	31 117	669%
01.20.03 Ontvangsten uit internationale verplichtingen i.v.m. Navo-infrastructuur	31 800	37 433	5 633	18%
Totaal artikel Verrekenbare ontvangsten	37 485	74 753	37 268	99%

Toelichting op de verschillen

De meerontvangsten van f 37,268 miljoen betreft het saldo van een aantal mutaties.

Bij de personele ontvangsten is sprake van een bijstelling van + f 0,5 miljoen wegens meerontvangsten betreffende salarissen burgerpersoneel en onderwijs en opleidingen.

De reden van de hogere materiële- en specifieke ontvangsten is met name te verklaren door de uitkering van het agentschap DTO aan het moederdepartement vanwege het feit dat per 1 januari 2000 maximaal 5 procent van de gemiddelde omzet van de afgelopen drie jaar als vermogen door de agentschappen mag worden aangehouden. Het meerdere is nu terugontvangen.

De ontvangsten uit hoofde van de met de Navo verrekenbare uitgaven vallen f 5,6 miljoen hoger uit dan geraamd. Oorzaak is met name het vervroegd met de Navo verrekenen van voorgefinancierde projecten (+ f 13,5 miljoen) en het neerwaarts bijstellen van door de Navo te verstrekken vooruitbetalingen door het dalend aantal Nederlandse projecten (– f 8,9 miljoen).

01.21 Niet-verrekenbare ontvangsten

Ten gunste van dit artikel zijn de ontvangsten verantwoord die niet verrekenbaar zijn met het uitgavenniveau.

Ontvangsten (x f 1000,–)

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
01.21 Niet verrekenbare ontvangsten:
01.21.02 Overige ontvangsten	280 600	276 551	– 4 049	– 1%
Totaal Niet-verrekenbare ontvangsten	280 600	276 551	– 4 049	– 1%

02. Beleidsterrein Pensioenen en uitkeringen

02.01 Verrekenbare ontvangsten

De op dit artikel verantwoorde bedragen hebben betrekking op ontvangsten die gerelateerd zijn aan de uitgavenbegroting van pensioenen en uitkeringen.

Ontvangsten (x f 1000,–)

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
02.01 Verrekenbare ontvangsten	1 500	12 908	11 408	761%

Toelichting op de verschillen

De hogere realisatie van de ontvangsten op dit artikel ten opzichte van de ontwerpbegroting is voornamelijk het gevolg van een ontvangst van het ABP als compensatie voor de millenniumuitkering aan gepensioneerde militairen van 100 Euro (+ f 10,5 miljoen). Het betreft ruim 48 000 personen.

02.02 Niet-verrekenbare ontvangsten

Ten gunste van dit artikel zijn de ontvangsten verantwoord die niet verrekenbaar zijn met het uitgavenniveau.

Ontvangsten (x f 1000,–)

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
02.02 Niet-verrekenbare ontvangsten:
02.02.02 Restitutie teveel genoten uitkeringen	2 600	973	– 1 627	– 63%
Totaal artikel Niet-verrekenbare ontvangsten	2 600	973	– 1 627	– 63%

Toelichting op de verschillen

De lagere realisatie van de ontvangsten op dit artikel ten opzichte van de ontwerpbegroting met f 1,627 miljoen is voornamelijk het gevolg van intensivering van het debiteurenbeheer. Doordat invordering plaatsvindt in het jaar waarin de uitgaaf is gedaan, mogen deze ontvangsten volgens de regelgeving zoals opgenomen in de Comptabiliteitswet, ten gunste van de verrekenbare ontvangsten worden geboekt.

03. Beleidsterrein Koninklijke Marine

03.20 Verrekenbare ontvangsten

Ten gunste van dit artikel zijn de ontvangsten geraamd en verantwoord die in het bijzonder betrekking hebben op verhaalde salaris- en ziektekosten bij ongevallen en het uitlenen van personeel, inhoudingen wegens het verstrekken van kleding, voeding, huisvesting en dergelijke. Daarnaast betreft het artikel de ontvangsten van BTW en accijnzen, de verkoop van zeekaarten, berichten aan zeevarenden, zeemansgidsen en dergelijke, de ontvangsten uit dienstverlening en ontvangsten betreffende verrekeningen met Navo-partners voor gezamenlijke projecten. Op dit artikel worden de ontvangsten gesplitst in enerzijds personele ontvangsten en anderzijds in materiële en specifieke ontvangsten.

Deze ontvangsten zijn in het bijzonder te relateren aan de geraamde personele en materiële uitgaven van het artikel 03.20 Personeel en materieel.

Ontvangsten (x f 1000,–)

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
03.20 Verrekenbare ontvangsten:
03.20.01 Personele ontvangsten	25 752	31 448	5 696	22%
03.20.02 Materiële en specifieke ontvangsten	92 359	62 347	– 30 012	– 32%
Totaal artikel Verrekenbare ontvangsten	118 111	93 795	– 24 316	– 21%

Toelichting op de verschillen

03.20.01 Personele ontvangsten

De per saldo hogere realisatie wordt met name veroorzaakt door een wijziging in de boekingssystematiek met betrekking tot de verrekening van voorschotten onderwijskosten voor militair personeel geplaatst in het buitenland. Tevens heeft een inhaalslag plaatsgevonden van in het voorgaande jaar niet door de zorgverzekeraar voldane declaraties voor geneeskundige verzorging. Daarnaast was de ontvangst in het kader van de wet vermindering afdracht loonheffing met betrekking tot scholing niet in de raming opgenomen.

03.20.02 Materiële en specifieke ontvangsten

De lagere ontvangst is het gevolg van de uitkomsten van de in 1999 uitgevoerde controle naar het terugvorderen van omzetbelasting bij magazijnsverstrekkingen. Hierbij bleek in het verleden teveel omzetbelasting te zijn teruggevorderd.

03.21 Niet-verrekenbare ontvangsten

Ten gunste van dit artikel zijn de ontvangsten verantwoord die niet verrekenbaar zijn met het uitgavenniveau. Dergelijke ontvangsten hebben in het bijzonder betrekking op:

– krijgstuchtelijke boetes;

– boetes wegens te late levering en nalatigheid;

– ontvangen royalties;

– rente-ontvangsten;

– overige ontvangsten.

Ontvangsten (x f 1000,–)

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
03.21 Niet-verrekenbare ontvangsten	2 100	7 891	5 791	276%

Toelichting op de verschillen

De hogere realisatie van dit artikel wordt voornamelijk veroorzaakt door een hogere renteboeking op de in de Verenigde Staten aan te houden trust-account voor het NATO Seasparrow project dan was voorzien. Daarnaast is éénmalig heffingsrente ontvangen. Deze ontvangst is gerelateerd aan het uitgevoerde onderzoek naar de in het verleden teveel teruggevorderde BTW. Hierbij bleek in bepaalde jaren ook teveel BTW te zijn afgedragen.

04. Beleidsterrein Koninklijke Landmacht

04.20 Verrekenbare ontvangsten

Ten gunste van dit artikel zijn de ontvangsten verantwoord die met name betrekking hebben op verhaalde salaris- en ziektekosten bij ongevallen, inhoudingen wegens het verstrekken van kleding, voeding, huisvesting en verhuur van woningen. Daarnaast betreft het artikel de ontvangsten van terugvordering van BTW, de verkoop van topografische kaarten en drukwerk en de ontvangsten uit dienstverlening.

Deze ontvangsten zijn te relateren aan de geraamde personele en materiële uitgaven van het artikel 04.20 Personeel en materieel.

Ontvangsten (x f 1000,–)

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
04.20 Verrekenbare ontvangsten:
04.20.01 Personele ontvangsten	82 200	92 326	10 126	12%
04.20.02 Materiële en specifieke ontvangsten	32 051	47 503	15 452	48%
Totaal artikel Verrekenbare ontvangsten	114 251	139 829	25 578	22%

Toelichting op de verschillen:

04.20.01 Personele ontvangsten

De ontvangsten op dit artikelonderdeel zijn in belangrijke mate afhankelijk van de personeelssterkte en van de activiteiten. Het betreft onder meer ontvangsten voor het verstrekken van kleding en voeding, huren en geneeskundige verzorging.

De bijstelling van de ontvangsten is voornamelijk het gevolg geweest van een verrekening met het beleidsterrein Dico in het kader van geneeskundige diensten. Daarnaast is voor voeding en salarissen meer verrekend. De inhouding voor huisvesting is daarentegen gedaald door aanpassing van de eigen bijdrage.

04.20.02 Materiële en specifieke ontvangsten

De bijstelling van de materiële ontvangsten betreft voornamelijk een terugontvangst van BTW voor munitieverbruik in het buitenland. Deze ontvangst was oorspronkelijk voor 1999 voorzien maar is door vertraging bij de afhandeling van de claim verschoven naar 2000.

04.21 Niet-verrekenbare ontvangsten

Op dit artikel worden ontvangsten verantwoord die geen directe relatie hebben met de uitgaven. Het betreft hier onder meer boetes in verband met te late leveringen, rente van voorschotten en afrekeningen welke betrekking hebben op vorige dienstjaren. Deze ontvangsten worden op basis van het realisatieverloop van de afgelopen jaren geraamd.

Ontvangsten (x f 1000,–)

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
04.21 Niet-verrekenbare ontvangsten	7 390	14 282	6 892	93%

De stijging van de niet-verrekenbare ontvangsten is met name het gevolg van het terugstorten van de rente-opbrengsten inzake uitstaande voorschotten voor het Stinger Post-project.

05. Beleidsterrein Koninklijke Luchtmacht

05.20 Verrekenbare ontvangsten

Ten gunste van dit artikel zijn de ontvangsten verantwoord die in het bijzonder betrekking hebben op personele, materiële en specifieke ontvangsten. Deze ontvangsten zijn in het bijzonder te relateren aan de geraamde personele en materiële uitgaven van het uitgavenartikel 05.20 Personeel en materieel.

Ontvangsten (x f 1000,–)

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
05.20 Verrekenbare ontvangsten:
05.20.01 Personele ontvangsten	25 100	25 885	785	3%
05.20.02 Materiële en specifieke ontvangsten	65 100	111 753	46 653	72%
Totaal artikel Verrekenbare ontvangsten	90 200	137 638	47 438	53%

Toelichting op de verschillen

Deze verhoging van f 47,438 miljoen is voornamelijk het gevolg van een zogenaamde case closures en wijzigingen van FMS-cases die betrekking hebben op eerder afgesloten LOA's voor opleidingen en de aanschaf van reservedelen. Tevens zijn de ontvangsten inzake accijnzen op vliegtuigbrandstoffen hoger uitgevallen, zowel naar aanleiding van verhoging van het budget voor de aanschaf van vliegtuigbrandstof als door ontvangsten uit voorgaand jaar. Daarnaast waren de vorderingen die betrekking hebben op het tweede en derde kwartaal 2000 in 2000 gerealiseerd in plaats van 2001.

05.21 Niet-verrekenbare ontvangsten

Ten gunste van dit artikel zijn de ontvangsten verantwoord die niet-verrekenbaar zijn met het uitgavenniveau. Het betreffen krijgstuchtelijke geldboetes, boetes voor te late levering en nalatigheid en rente van voorschotten. Rente-ontvangsten ontstaan door rente op het account bij de Colorado National bank te Denver, USA, waarop de betalingen met betrekking tot het F-16 project worden gestort en door rente-onvangsten vanuit het «NATO Maintenance and Supply Agency» (NAMSA), voortkomende uit voorschotbetalingen die op rentedragende rekeningen uitstaan.

Ontvangsten (x f 1000,–)

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
05.21 Niet-verrekenbare ontvangsten	7 700	21 870	14 170	184%

Het verschil tussen de begrote en gerealiseerde niet-verrekenbare ontvangsten vindt een oorzaak in de toename van het aantal deelnemende landen binnen het MLU F-16 programma. Hierdoor worden de reeds betaalde ontwikkelingskosten inzake dit project door de nieuwe verdeelsleutel per land lager. Het verschil wordt nu teruggestort.

06 Beleidsterrein Koninklijke Marechaussee

06.20 Verrekenbare ontvangsten

Ten gunste van dit artikel zijn de ontvangsten verantwoord die verrekenbaar zijn met het uitgavenniveau en hebben in het bijzonder betrekking op verhaalde salaris- en ziektekosten bij ongevallen, inhoudingen wegens het verstrekken van kleding, voeding en huisvesting en dergelijke en verrekeningen met derden in verband met dienstverlening.

Deze ontvangsten zijn in het bijzonder te relateren aan de geraamde personele en materiële uitgaven van het uitgavenartikel 06.20 Personeel en materieel.

Ontvangsten (x f 1000,–)

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
06.20 Verrekenbare ontvangsten:
06.20.01 Personele ontvangsten	3 762	3 564	– 198	– 5%
06.20.02 Materiële en specifieke ontvangsten	5 748	6 905	1 157	20%
Totaal artikel Verrekenbare ontvangsten	9 510	10 469	959	10%

De per saldo hogere verrekenbare ontvangsten van f 0,959 miljoen zijn met name een gevolg van het overdragen van het beheer en eigendom van het portofoonnetwerk op Schiphol aan het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) in het kader van de Startregio C-2000. Hiervoor is een vergoeding ontvangen die onderdeel uitmaakt van de financiering van de investeringen ten behoeve van de Startregio 2000 op de luchthaven Schiphol. Daarnaast is een vergoeding verkregen ter compensatie van de meeruitgaven voor de fundering van de Koningin Beatrix Kazerne.

06.21 Niet-verrekenbare ontvangsten

Ten gunste van dit artikel worden de ontvangsten geraamd en verantwoord die niet-verrekenbaar zijn met het uitgavenniveau. Het betreft onder andere ontvangsten in het kader van verstrekte reisdocumenten, krijgstuchtelijke geldboetes, boetes en rente.

Ontvangsten (x f 1000,–)

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
06.21 Niet-verrekenbare ontvangsten	600	1 082	482	80%

Toelichting op verschillen

De hogere ontvangsten op dit artikel van f 0,482 miljoen ten opzichte van de begroting 2000 zijn voornamelijk het gevolg van achtergebleven en gevonden gelden op de luchthaven Schiphol en een incidenteel grote creditnota van een leverancier over voorgaande jaren.

08. Beleidsterrein Multi-service projecten en activiteiten

08.01 Ontvangsten luchtmobiele brigade

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
08.01.01 Ontvangsten Luchtmobiele brigade	0	186	186	–

Toelichting op de verschillen

De gerealiseerde ontvangsten zijn het gevolg van opgelegde boetes in verband met te late leveringen op de Chinook- en Cougarhoofdcontracten.

08.02 Ontvangsten naar aanleiding van vredesoperaties

Op dit artikel worden met name de vergoedingen van de Verenigde Naties (VN) voor de Nederlandse deelname aan VN-vredesoperaties verantwoord. De hoogte van de vergoedingen is afhankelijk van de mate waarin Nederland aan deze VN-operaties deelneemt. Een verschuiving van Nederlandse inzet in vredesoperaties van VN-operaties naar door Navo geleide operaties valt te constateren. Voor deelname aan niet-VN-operaties worden geen vergoedingen voor inzet van Defensiemiddelen ontvangen. Daarnaast speelt de financiële positie van de Verenigde Naties een belangrijke rol in het tijdstip van uit te keren bedragen.

Naast de VN-vergoedingen worden de kosten van door Defensie uitgevoerde humanitaire vluchten ten behoeve van Ontwikkelingssamenwerking via dit artikel verrekend.

Ontvangsten (x f 1000,–)

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
08.02 Ontvangsten naar aanleiding van vredesoperaties	3 600	15 251	11 651	324%

Toelichting op de verschillen

De afwijkingen ten opzichte van de ontwerpbegroting zijn ontstaan door de van de VN ontvangen vergoedingen voor de Nederlandse deelname aan vredesoperaties. Vorig jaar zijn, als gevolg van de financiële situatie van de VN, de ontvangsten achtergebleven.

08.03 Overige ontvangsten Internationale Samenwerking

Op dit artikel worden de ontvangsten verantwoord die samenhangen met de Homogene Groep Internationale Samenwerking, anders dan uit hoofde van deelname aan vredesoperaties en humanitaire vluchten ten behoeve van Ontwikkelingssamenwerking, alsmede met de Kustwacht Nederlandse Antillen en Aruba.

Ontvangsten (x f 1000,–)

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
08.03 Overige ontvangsten Internationale Samenwerking	8 400	9 630	1 230	15%

Toelichting op verschillen

Het grootste deel van de ontvangst (f 8,8 miljoen) betreft de bijdrage van de Nederlandse Antillen en Aruba in de uitgaven voor de kustwacht Nederlandse Antillen en Aruba. Daarnaast is door inhouding c.q. verrekening van personele vergoedingen ten aanzien van attachés f 0,9 miljoen als ontvangst op dit artikel verantwoord.

09. Beleidsterrein Defensie Interservice Commando (Dico)

09.02 Verrekenbare ontvangsten

Ten gunste van dit artikel zijn de ontvangsten verantwoord die in het bijzonder betrekking hebben op geneeskundige verzorging, verhuur van wagons aan de Nederlandse Spoorwegen en verhuur van faciliteiten door het Instituut Defensie Leergangen.

Ontvangsten (x f 1000,–)

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
09.02 Verrekenbare ontvangsten:
09.02.01 Personele ontvangsten	41 670	47 211	5 541	13%
09.02.02 Materiële en specifieke ontvangsten	2 025	5 400	3 375	167%
Totaal artikel Verrekenbare ontvangsten	43 695	52 611	8 916	20%

Toelichting op verschillen

09.02.01 Personele ontvangsten

De stijging is met name een gevolg van het versneld inhalen van de ontstane achterstanden bij het innen van vorderingen bij het Militair Geneeskundig Facilitair Bedrijf.

09.02.02 Materiële en specifieke ontvangsten

De stijging van de materiële en specifieke ontvangsten is met name een gevolg van een hogere dan geraamde inruilopbrengst voor auto's, een niet geraamde ontvangst vanwege de bijdrage door DVVO aan een VN-transport en een aantal relatief kleine ontvangsten bij de andere ressorts.

09.03 Niet-verrekenbare ontvangsten

Ten gunste van dit artikel zijn de ontvangsten verantwoord die niet verrekenbaar zijn met het uitgavenniveau.

Ontvangsten (x f 1000,–)

Omschrijving	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
09.03 Niet-verrekenbare ontvangsten	0	1 217	1 217	100%

Toelichting op verschillen

Deze ontvangsten hebben betrekking op diverse uitgaven die in voorgaande jaren zijn gedaan.

Agentschappen

Defensie Telematica Organisatie

De Defensie Telematica Organisatie (DTO) is het facilitaire informatie- en communicatie technologie (ICT)-bedrijf van het ministerie van Defensie. De DTO is per 1 september 1997 opgericht en heeft per 1 januari 1998 de status van agentschap.

De producten en diensten die DTO aanbiedt zijn in een vijftal productgroepen ondergebracht. Het betreft:

– Advies/Ontwikkeling

De productgroep advies/ontwikkeling betreft enerzijds de levering van advies met betrekking tot specificatie, ontwikkeling, verwerving, invoering, beheer, exploitatie, mogelijkheden en toepassing van ICT-middelen, -systemen en -infrastructuren. Anderzijds bevat deze productgroep de feitelijke ontwikkeling, integratie en modificatie van ICT-infrastructuren, -systemen, -applicaties en gegevensbanken op nagenoeg alle soorten platforms.

– Beheer/exploitatie

De productgroep beheer/exploitatie bevat het uitvoeren van het technisch, functioneel en applicatiebeheer van de eigen ICT-infrastructuur en -systemen. Tevens wordt, op basis van te maken afspraken, het technisch beheer en exploitatie van ICT-infrastructuren en -systemen van afnemers uitgevoerd.

– Elektronisch transportnetwerk

De productgroep elektronisch transportnetwerk bevat de communicatiefaciliteiten voor spraak, data en video, evenals de toegang tot externe netwerken.

– Generieke diensten

De productgroep generieke diensten bevat de diensten en applicaties voor algemeen gebruik die op of via de telematica-infrastructuur geleverd kunnen worden, zoals kantoorautomatisering, «electronic mail» en informatiegidsen.

– Overige producten en diensten

Naast voornoemde producten en diensten levert DTO producten en diensten in de sfeer van opleiding, installatie en verhuur/verkoop van telematicamiddelen. Deze producten en diensten worden niet zelfstandig doch uitsluitend in relatie met de in de overige productgroepen opgenomen producten en diensten geleverd.

De hoofdvestiging van DTO bevindt zich in Den Haag. Daarnaast zijn er DTO-vestigingen in Soesterberg, Den Helder, Maasland, Gouda, Oegstgeest en Rijswijk (ZH). Verder bevindt zich in Woensdrecht een uitwijkcentrum.

Het ministerie van Defensie is de markt van DTO. Binnen grenzen vast te stellen door de voorzitter van de Bestuursraad DTO kan DTO, onder bepaalde voorwaarden, ook producten en diensten leveren aan afnemers binnen de Rijksoverheid («tweeden») en de Navo.

De missie van DTO luidt:

«De Defensie Telematica Organisatie draagt als agentschap van Defensie zorg voor een doeltreffende en doelmatige dienstverlening op het gebied van Informatie en Communicatie Technologie aan de krijgsmacht, zowel in vredestijd, crisis- en oorlogsomstandigheden, als tijdens crisisbeheersingsoperaties».

I. GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING EN RESULTAATBEPALING

Grondslagen voor de waardering

Algemeen

De activa en passiva zijn, voorzover niet anders vermeld, gewaardeerd tegen nominale waarde inclusief BTW. Een nadere toelichting op de algemene waarderingsgrondslagen wordt hieronder gegeven.

Immateriële vaste activa

Immateriële vaste activa bestaan uit gekochte software en licenties voor het gebruik van software. Deze activa worden geactiveerd voor zover de aanschafwaarde groter is dan f 25 000,–, inclusief BTW.

Materiële vaste activa

Deze activa zijn gewaardeerd tegen de aanschafwaarde, verminderd met de lineaire afschrijvingen. Er geldt een activeringsgrens voor vaste activa van f 10 000,–, inclusief BTW.

Voorraden

De voorraden zijn gewaardeerd tegen de kostprijs of de eventueel lagere verwachte netto opbrengstwaarde.

Vorderingen

De vorderingen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde. De voorziening voor het risico van oninbaarheid is gesaldeerd.

Overige activa en passiva

De overige activa en passiva zijn gewaardeerd tegen nominale waarde.

Voorzieningen

De voorzieningen zijn gevormd voor specifieke verplichtingen en risico's die uitgaan boven het algemene risico dat aan het ondernemen als agentschap verbonden is.

Grondslagen voor de bepaling van het resultaat

Algemeen

De resultaten zijn berekend op basis van historische kostprijzen, waarbij de baten en lasten zijn toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben (matching-principle). Transacties in vreemde valuta zijn omgerekend in Nederlandse guldens op basis van administratiekoersen. Deze koersen worden gehanteerd bij betalingen via het ministerie van Financiën en worden periodiek door dit ministerie vastgesteld.

Buitengewone baten en lasten

De buitengewone baten en lasten zijn baten en lasten die niet voortvloeien uit de normale bedrijfsuitoefening.

Afschrijvingsmethode en -termijnen

Alle afschrijvingen vinden lineair plaats en worden berekend op basis van de aanschafwaarde.

De afschrijvingstermijnen zijn:

immateriële vaste activa	– software/licenties	5 jaar
materiële vaste activa	– terreinen	10 jaar
	– gebouwen en glasvezel	30 jaar
	– machines en installaties	8 jaar
	– kantoorinventaris	5 jaar
	– transportmiddelen	4 jaar
	– PC's en printers	3 jaar
	– overige computerapparatuur	3–10 jaar

Onder de categorie terreinen vallen naast grond ook werken. Op grond wordt niet afgeschreven terwijl op werken wel wordt afgeschreven. Om deze reden is bij terreinen – in tegenstelling tot wat daarover is vastgelegd in de handleiding agentschappen – een afschrijvingstermijn vermeld.

Agentschap Defensie Telematica Organisatie (DTO)

Baten-lastenoverzicht 2000: confrontatie oorspronkelijke begroting met de realisatie

	(1)		(2)		(3)=(2)-(1)
Omschrijving	Oorspronkelijk Vastgestelde begroting		Realisatie		Verschil realisatie en oorspronkelijk vastgestelde begroting
	NLG1000	EUR1000	NLG1000	EUR1000	NLG1000	EUR1000
Baten
Opbrengst moederdepartement	430 500	195 352	436 800	198 211	6 300	2 859
Opbrengst overige departementen	8 400	3 812	8 300	3 766	– 100	– 45
Opbrengst derden	0	0	0	0	0	0
Rentebaten	0	0	0	0	0	0
Buitengewone baten	8 900	4 039	15 700	7 124	6 800	3 086
Exploitatie-bijdrage	0	0	0	0	0	0
Totaal baten	447 800	203 203	460 800	209 102	13 000	5 899

Lasten
Apparaatskosten
– Personele kosten	196 000	88 941	260 000	117 983	64 000	29 042
– Materiële kosten	202 800	92 027	150 200	68 158	– 52 600	– 23 869
Rentelasten	9 500	4 311	11 000	4 992	1 500	681
Afschrijvingskosten
– Materieel	30 600	13 886	27 800	12 615	– 2 800	– 1 271
– Immaterieel	2 900	1 316	5 500	2 496	2 600	1 180
Dotaties voorzieningen	1 200	545	1 200	545	0	0
Buitengewone lasten	0	0	12 900	5 854	12 900	5 854
Totaal lasten	443 000	201 025	468 600	212 641	25 600	11 617

Saldo van baten en lasten	4 800	2 178	– 7 800	– 3 539	– 12 600	– 5 718

TOELICHTING OP DE REKENING VAN BATEN EN LASTEN

ALGEMEEN

Ten opzichte van de ontwerpbegroting is de realisatie van baten en lasten hoger. De oorzaak voor de hogere realisatie van de baten is gelegen in het verwerken van de rentecompensatie in de tarieven en in het laten vrijvallen van in eerdere jaren getroffen balansvoorzieningen (bijzondere baten). De lasten zijn toegenomen door hogere apparaatskosten en door de vorming en herziening van balansvoorzieningen (bijzondere lasten). DTO heeft geen winstoogmerk, maar streeft in principe naar kostendekkendheid. Er was voor de ontwerpbegroting uitgegaan van een risicomarge van slechts 1% (= resultaat f 4,8 miljoen). Het resultaat is uitgekomen op – f 7,8 miljoen. Dit is voor een belangrijk deel het gevolg van kosten die niet volledig konden worden verhaald op de klant. Een voorbeeld hiervan is het project LAN2000, waarbij DTO voor een bedrag van ruim f 5 miljoen voor eigen rekening heeft genomen. Daarnaast bleek er voor een belangrijk deel van de software-ontwikkelstraten geen opbrengsten te zijn.

KENGETALLEN

In de begroting DTO 2000 zijn, aanvullend op de begroting van baten en lasten, onderstaand enkele kengetallen opgenomen.

Kengetallen Agentschap Defensie Telematica Organisatie

	Ontwerpbegroting	Realisatie
	2000	2000
Omzet per werknemer (x f 1000,–)	286	252
Resultaatmarge	1,1%	0,1%

Omzet per werknemer: Onder omzet per werknemer wordt verstaan de gefactureerde omzet per medewerker (inclusief ingehuurd personeel). De realisatie is lager dan gepland, mede als gevolg van een verschuiving naar arbeidsintensieve diensten.

Resultaatmarge: De resultaatmarge is het saldo van baten en lasten, exclusief buitengewone baten en lasten en rentebaten en -lasten, ten opzichte van de omzet. Aangezien bij opstelling van de ontwerpbegroting werd uitgegaan van een bescheiden positief resultaat en het gerealiseerde resultaat om eerder genoemde redenen negatief is uitgekomen, is uiteraard ook sprake van een mindere resultaatmarge dan bij ontwerpbegroting was verwacht.

BATEN

Omzet (opbrengsten Moederdepartement en Overige departementen)

De realisatie van het totaal der baten ad f 460,8 miljoen is f 13,0 miljoen hoger uitgekomen dan het niveau van de ontwerpbegroting (f 447,8 miljoen). De belangrijkste baten worden gevormd door de opbrengsten Moederdepartement en Overige departementen ad f 445,1 miljoen, begroot was f 438,9 miljoen. De hogere realisatie is het gevolg van een overheveling van buitengewone baten (begroting) naar opbrengsten (realisatie). Voor de ontwerpbegroting was uitgegaan van het als een bijzonder baat tonen van de door het ministerie van Defensie te compenseren rente over de vermogensconversielening. In de realisatie echter maakt deze rente van f 8,9 miljoen deel uit van de reguliere omzet. Er is uiteindelijk voor gekozen de te verhalen rentekosten vreemd vermogen te integreren in de DTO-tarieven. Deze andere verantwoording van de rente daar gelaten is de gerealiseerde omzet nauwelijks afwijkend van de begrote omzet. Zie ook onder «bijzondere baten». In 2000 zijn de tarieven nominaal met 2% verlaagd ten opzichte van 1999, ondanks de generieke prijs- en loonstijgingen van circa 3% in 2000.

Buitengewone baten

Voor de ontwerpbegroting was rekening gehouden met het buiten de tarieven houden van de door DTO in verband met de vermogensconversielening verschuldigde rente. Deze rente was dan ook niet in de omzet meegenomen, maar zou separaat worden gecompenseerd. Daarom was gekozen dit als buitengewone baat te tonen. In de voor 2000 vastgestelde tarieven is echter, in overleg met de betrokkenen, er voor gekozen deze rentepost wel in de tarieven mee te nemen. In de realisatie is onder buitengewone baten in verband met deze rente vermogensconversie slechts verantwoord f 1,8 miljoen. Dit is de niet in de tarieven en dus opbrengsten verwerkte rente als gevolg van een door het ministerie van Financiën achteraf hoger vastgestelde rentepercentage. Deze additioneel door DTO verschuldigde rente, is door het ministerie van Defensie gecompenseerd.

De overige gerealiseerde buitengewone baten van f 13,9 miljoen betreffen, op een klein resultaat op afstoot van vaste activa (f 0,16 miljoen) na, de volgende ten gunste van het resultaat vrijgevallen balansvoorzieningen:

• Millenniumkosten DTO-objecten: f 1,0 miljoen. De voorziening was bedoeld om mogelijke naijlende kosten van het millenniumbestendig maken van eigen DTO-systemen te dekken. De voorziening behoefde echter in 2000 nauwelijks te worden aangesproken.

• Millennium-garantiecertificaten: f 4,1 miljoen. Er is in 2000 geen beroep gedaan op in het kader van Millenniumwerkzaamheden afgegeven garantiecertificaten.

• Reorganisatievoorziening: f 2,6 miljoen. Deze voorziening was gecreëerd om bijzondere kosten die voortkwamen uit de oprichting en vorming van DTO te dekken. De betreffende reorganisatie is medio 1999 doorgevoerd. Inmiddels is besloten DTO verder te optimaliseren. Voor dit project Streamline is besloten een nieuwe voorziening te treffen.

• Project Do it!: f 3,9 miljoen. Deze voorziening was getroffen voor onvoorziene kosten aangaande de overname van de telematica-activiteiten van de Koninklijke Landmacht in 2000 én 2001. Er is voor gekozen het resterende bedrag van deze voorziening vrij te laten vallen en voor het jaar 2001 opnieuw vast te stellen.

• Overige voorzieningen: f 2,2 miljoen. Het betreft de voorzieningen Euro, Sociaal Plan (Berdis), en Huisvesting. Voor Euro en Sociaal Plan Berdis is ter dekking van de kosten in 2001 een nieuwe voorziening gedoteerd.

LASTEN

Personeel

De realisatie van de personele lasten is uitgekomen op f 260,0 miljoen, hetgeen f 64,0 miljoen hoger is dan gepland. De kosten voor het eigen DTO-personeel zijn lager uitgekomen dan gepland vanwege de lagere dan geplande bezetting. Het deel van de personele kosten betreffende inhuur is daarentegen substantieel hoger dan begroot. De vraag naar DTO-producten en diensten neemt van jaar tot jaar toe. Het is al jaren problematisch om de personele sterkte in lijn met deze groei te laten toenemen. De krapte op de arbeidsmarkt die de laatste jaren in het algemeen geldt, doet zich nog sterker voor ten aanzien van ICT- en hoog gekwalificeerde personeel. De gemiddelde bezetting in 2000 ten opzichte van de raming is als volgt:

Personeel Agentschap Defensie Telematica Organisatie (in volledige tijdsequivalenten (VTE'n))

	Ontwerpbegroting 2000	Realisatie Gemiddeld 2000
– Militairen	163	144
– Burgers	1 284	1 208
Totaal DTO-medewerkers	1 447	1 352
– Inhuur	154	411
Totaal aantal VTE'n	1 601	1 763
Gemiddelde kosten per VTE (x f 1000,–)
– DTO-medewerkers	106	108
– Inhuur	280	300

Materieel

Deze post omvat alle (exploitatie)lasten van DTO.

Materiële kosten (bedragen x f 1000,–)	Realisatie 2000
Directe kosten	69 508
Huisvestingskosten	10 911
Kantoorkosten	5 890
Verkoopkosten	1 763
Algemene kosten	83
Kosten hard- en software	62 005
Totale materiële kosten	150 160

De gerealiseerde materiële kosten bedragen f 150,2 miljoen en zijn f 52,6 miljoen lager uitgekomen dan de geplande materiële kosten volgens de ontwerpbegroting (f 202,8 miljoen). Voor de begroting was rekening gehouden met het reeds in 2000 overkomen van de Krijgsmacht Telematica Organisaties (KTO's). De overkomst is later gesteld op 1 januari 2001. Ook was de kostensamenstelling gerelateerd aan de LAN2000-omzet ten tijde van de opstelling van de begroting anders ingeschat. De betreffende personele kosten blijken hoger te zijn (inhuur !), de materiële kosten lager.

Rentelasten

Eén van de consequenties van de vermogensconversie per 1 januari 2000 is dat DTO over het vreemd vermogen rente verschuldigd is. In de ontwerpbegroting waren de rentelasten geschat op f 9,5 miljoen. De realisatie is per saldo hoger. Enerzijds viel het bedrag van de vermogensconversielening anders uit dan ten tijde van de ontwerpbegroting was gedacht (verlagend effect). Anderzijds is het uiteindelijk verschuldigde rentepercentage hoger bepaald. Aangezien DTO in 2000 met een gemiddeld negatief saldo rekening-courant is geconfronteerd, moest ook hiervoor een rentelast van f 0,3 miljoen worden ingeboekt. Er was in dit kader rekening gehouden met noch rentebaten, noch rentelasten.

Afschrijvingen

De gerealiseerde afschrijvingen wijken slechts marginaal af van de geplande afschrijvingen. Onderstaand een overzicht van de afschrijvingen per afschrijvingscategorie.

AFSCHRIJVINGEN (bedragen x f 1 000,–)	Realisatie 2000
Licenties	5 527
Gebouwen en terreinen	2 121
Machines en installaties	2 149
Comp.- en netwerkapp. & -infrastructuur	22 375
Overige bedrijfsmiddelen	1 159
Totale afschrijvingen	33 331

Dotaties aan voorzieningen

Op jaarbasis heeft een reguliere dotatie van f 1,2 miljoen plaatsgevonden ten behoeve van de assurantievoorziening.

De dotaties die niet het bedrijfsresultaat beïnvloeden zijn verantwoord onder de buitengewone lasten (hieronder).

Buitengewone lasten

De buitengewone lasten bedragen f 12,9 miljoen. In de paragraaf buitengewone baten is aangegeven dat de buitengewone lasten in belangrijke mate wegvallen tegen vrijgevallen baten. In de eerste suppletore begroting was deze post niet geraamd. De buitengewone lasten betreffen de volgende dotaties ter dekking van toekomstige uitgaven die niet vallen onder de normale bedrijfsvoering.

• Overname telematica activiteiten van de Koninklijke Landmacht (project Do it!): f 4,0 miljoen. Deze voorziening is bedoeld ter dekking van een deel van de inpassingskosten die volgen uit de integratie van de telematicagroepen van de Koninklijke Landmacht (KTO's) binnen DTO per 1 januari 2001. Het betreft ondermeer een deel van de opleidingskosten van het meegekomen personeel.

• Reorganisatievoorziening: f 2,5 miljoen. Deze voorziening dient ter dekking van kosten uit het project Streamline, het optimalisatieplan van DTO voor 2001, waarvoor in het bedrijfsplan 2001 geen budgetten zijn opgenomen. Het betreft de kosten van intern en extern capaciteitsbeslag en begeleidende kosten als huisvesting- en PR-kosten.

• Sociaal Plan: f 0,8 miljoen. Het betreft de geschatte kosten in 2001 en 2002 van het Sociaal Beleidskader als gevolg van de overname van de Berdis/Lotex-organisaties voor gecodeerd berichtenverkeer van de Koninklijke Landmacht en de Koninklijke Luchtmacht in 2000.

• Euro: f 1,1 miljoen. Het betreft de kosten die DTO naar verwachting in 2001 moet maken om de eigen systemen en overige apparatuur op de Euro voor te bereiden.

• Software-ontwikkelstraten: f 4,5 miljoen. DTO zal in 2001 het aantal software-ontwikkelstraten dat wordt gebruikt voor de bouw en het onderhoud van klantsystemen terugbrengen met het oog op doorvoeren van een structurele kostenreductie. Hiermee gaan evenwel afstotingskosten gepaard doordat een deel van de activiteiten moet worden herbelegd.

Agentschap Defensie Telematica Organisatie (DTO) Kasstroomoverzicht 2000: confrontatie ontwerpbegroting met de realisatie

	(1)		(2)		(3)=(2)–(1)
Omschrijving	Oorspronkelijk vastgestelde begroting 2000		Realisatie 2000		Verschil realisatie en oorspronkelijk vastgestelde begroting
	NLG1000	EUR1000	NLG1000	EUR1000	NLG1000	EUR1000
Liquide middelen 1 januari 2000	38 200	17 334	97 100	44 062	58 900	26 728
1a. Saldo van baten en lasten	4 800	2 178	– 7 800	– 3 539	– 12 600	– 5 718
1b. Gecorrigeerd voor afschrijvingen	33 500	15 202	33 300	15 111	– 200	– 91
1c. Gecorrigeerd voor mutaties voorzieningen	300	136	– 10 500	– 4 765	– 10 800	– 4 901
1d. Gecorrigeerd voor mutaties in het werkkapitaal	0	0	– 16 700	– 7 578	– 16 700	– 7 578
–1. Kasstroom uit operationele activiteiten	38 600	17 516	– 1 700	– 771	– 40 300	– 18 287

2a. Investeringen: uitgaven onroerende zaken	– 5 000	– 2 269	– 1 100	– 499	3 900	1 770
2b. Investeringen: uitgaven overige kapitaalgoederen	– 24 200	– 10 981	– 26 500	– 12 025	– 2 300	– 1 044
2c. Gecorrigeerd voor desinvesteringen	0	0	– 100	– 45	– 100	– 45
–2. Kasstroom uit investeringsactiviteiten	– 29 200	– 13 250	– 27 700	– 12 570	1 500	681

3a. Uitkering aan moederdepartement	– 223 500	– 101 420	– 248 300	– 112 674	– 24 800	– 11 254
3b. Storting door het moederdepartement	0	0	0	0	0	0
3c. Aflossingen op leningen	– 33 500	– 15 202	– 30 400	– 13 795	3 100	1 407
3d. Beroep op leenfaciliteit	252 700	114 670	239 300	108 590	– 13 400	– 6 081
–3. Netto kasstroom uit financieringsactiviteiten	– 4 300	– 1 951	– 39 400	– 17 879	– 35 100	– 15 928

Mutatie liquide middelen	5 100	2 314	– 68 800	– 31 220	– 73 900	– 33 534

Liquide middelen 31 december 2000	43 300	19 649	28 300	12 842	– 15 000	– 6 807

III. TOELICHTING OP HET KASSTROOMOVERZICHT

Saldo van baten en lasten

Het gerealiseerde saldo van baten en lasten wijkt – f 12,6 miljoen af van het begrote niveau. Dit kon voor een deel niet worden voorzien doordat in de onderhandelingen met de klantorganisaties in 2000 over de voortzetting van het project LAN2000 is afgesproken dat bepaalde kosten voor het project LAN2000 niet in rekening zouden worden gebracht. Daarbij heeft DTO f 5,5 miljoen voor eigen rekening genomen. Daarnaast bleek tegenover een belangrijk deel van de software-ontwikkelstraten geen opbrengst te staan. Dit leidt tot een f 4,5 miljoen lager resultaat dan geraamd. Tenslotte is er sprake van een minderomzet van f 2,7 miljoen die niet gecompenseerd is door in gelijke mate lagere dan geraamde kosten.

Mutaties voorzieningen

De mutatie ten opzichte van de begroting bedraagt – f 10,8 miljoen. Hierin zijn, naast de reguliere dotatie ten behoeve van de assurantievoorziening, de diverse dotaties aan (nieuwe) voorzieningen en ook de (gedeeltelijke) vrijval van bepaalde voorzieningen meegenomen. Zie ook de toelichting bij «Dotaties aan voorzieningen» en bij «Buitengewone lasten» van hoofdstuk «II. Toelichting op de rekening van baten en lasten». Een specificatie van de voorzieningen is opgenomen onder hoofdstuk «IV. Toelichting op de balans». Ten tijde van opstelling van de raming was geen inschatting te maken van de (mate van) onttrekking, vrijval en vorming van deze voorzieningen.

Mutaties uit werkkapitaal

In de begroting waren geen mutaties voorzien. Als gevolg van het in 2000 in gang gezette Verbeterplan Financieel Beheer DTO is evenwel een negatieve mutatie van f 16,7 miljoen in het werkkapitaal opgetreden. Het verbeterplan heeft geleid tot afname van de crediteuren en overlopende activa, hetgeen slechts gedeeltelijk werd gecompenseerd door een daling van de debiteuren.

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

De investeringsuitgaven zijn f 1,5 miljoen lager dan begroot was. Met name de gerealiseerde investeringen in gebouwen, structurele verbouwingen en immateriële vaste activa zijn lager uitgekomen. De niet gerealiseerde infrastructurele investeringen zijn grotendeels doorgeschoven naar het planjaar 2001.

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Als gevolg van de vermogensconversie is er begroot en gerealiseerd sprake van omvangrijke kasstromen. De post Uitkering aan Moederdepartement bestaat uit de waarde van de vaste activa per ultimo 1999, zijnde het bedrag van de vermogensconversielening, én de afroming van de liquide middelen als gevolg van de 5%-norm die geldt voor het Eigen Vermogen. De post Aflossingen van Leningen betreft de eerste aflossing van de vermogensconversielening in 2000.

Het Beroep op Leenfaciliteit tenslotte betreft de vermogensconversielening bij het ministerie van Financiën en de lening voor de investeringen in 2000. De lagere realisatie Beroep op Leenfaciliteit is uiteraard met name het gevolg van de lagere investeringsrealisatie.

De balans van agentschap Defensie Telematica Organisatie (DTO) per 31 december 2000

Omschrijving	Balans 31-dec-00		Balans 01-jan-00
	NLG1000	EUR1000	NLG1000	EUR1000
ACTIVA
Immateriële activa	14 045	6 373	13 303	6 037
Materiële activa
– grond en gebouwen	36 380	16 509	37 356	16 951
– installaties en inventarissen	5 893	2 674	5 815	2 639
– overige materiële vaste activa	152 402	69 157	157 856	71 632
Voorraden	34 272	15 552	24 844	11 274
Debiteuren	82 050	37 233	95 981	43 554
Overlopende activa	20 037	9 092	26 249	11 911
Liquide middelen	28 334	12 857	97 104	44 064
Totaal activa	373 413	169 447	458 508	208 062

PASSIVA
Agentschapsvermogen
– Agentschapskapitaal	21 225	9 631	21 225	9 631
– Bestemmingsreserves	0	0	0	0
– verplichte reserves	0	0	0	0
– saldo exploitatie boekjaar	– 7 770	– 3 526	0	0
Subtotaal Agentschapsvermogen	13 455	6 106	21 225	9 631

Aflossings- en rentedragend vermogen	208 959	94 821	214 330	97 259
Voorzieningen	27 712	12 575	38 242	17 353
Kort vreemd vermogen
– Verplichting aan moederdepartement	0	0	33 945	15 404
– Crediteuren	44 590	20 234	67 540	30 648
– Overlopende passiva	78 697	35 711	83 226	37 766
Totaal passiva	373 413	169 447	458 508	208 062

¹ Balansstanden 1999 ná de vermogensconversie

IV. TOELICHTING OP DE BALANS

Toelichting op de balans DTO 2000

IMMATERIELE ACTIVA (bedragen x f 1 000,–)	Licenties
Aanschafwaarde t/m 1 januari 2000	25 624
Investeringen 2000	6 363
Desinvesteringen 2000	– 94
Aanschafwaarde t/m 31 december 2000	31 893

Afschrijvingen t/m 1 januari 2000	12 321
Afschrijvingen 2000	5 527
Afschrijvingen t/m 31 december 2000	17 848

Boekwaarde per 31 december 2000	14 045

MATERIËLE ACTIVA (bedragen x f 1 000,–)	Gebouwen en terreinen	Machines en installaties	Comp.-, netwerk./infra	Overige bedrijfsmidd.	Totaal mat. vaste activa
Aanschafwaarde t/m 1 januari 2000	53 003	21 148	237 792	8 141	320 084
Investeringen 2000	1 145	2 227	16 124	1 765	21 261
Desinvesteringen 2000	0	0	0	191	191
Aanschafwaarde t/m 31 december 2000	54 148	23 375	253 916	10 097	341 536

Afschrijvingen t/m 1 januari 2000	15 647	15 333	83 319	4 758	119 057
Afschrijvingen 2000	2 121	2 149	22 375	1 159	27 804
Afschrijvingen t/m 31 december 2000	17 768	17 482	105 694	5 917	146 861
Boekwaarde per 31 december 2000	36 380	5 893	148 222	4 180	194 675

Vaste activa

De afschrijvingen op de vaste activa worden berekend op basis van de aanschafwaarde. Voor de afschrijvingspercentages zie onder «Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling».

Voorraden

De balanspost Voorraden bestaat per 31 december 2000 uit magazijnvoorraden (f 2,2 miljoen) en Onderhanden Werk van f 32,0 miljoen (1999: f 23,2 miljoen).

Debiteuren

De afname (ten opzichte van 1999) is het gevolg van de lagere omzet in 2000, hetgeen op zich weer een direct gevolg is van het millenniumwerk dat cumuleerde in 1999. Hoewel de stand van f 81,9 miljoen gelijk is aan ongeveer twee maanden omzet en in die zin niet uitzonderlijk hoog is, dient er op gewezen te worden dat deze stand eerst in december werd bereikt. De overige maanden is er sprake van een (aanzienlijk) hogere debiteurenpositie.

Liquide middelen

Deze post betreft met name de rekening-courant bij het ministerie van Financiën. Een belangrijke oorzaak voor de lagere stand per ultimo 2000 is gelegen in de «afroming» van de liquide middelen samenhangend met de beperking van het Eigen Vermogen (zie ook hieronder) en de toename van het werkkapitaal (met name door een daling van crediteuren en overlopende passiva). Ook het negatieve resultaat heeft een verlagend effect gehad op de hoogte van de liquide middelen (ruim f 12 miljoen).

Agentschapsvermogen/Aflossings- en rentedragend vermogen

Het agentschapsvermogen is weergegeven overeenkomstig de Handleiding Agentschappen.

In de Miljoenennota 2000 is de wijziging van de financiering van agentschappen beschreven. Deze wijziging is vastgelegd in de regeling «Vermogensvoorschriften Agentschappen 2000». De financiering van DTO is gewijzigd op basis van de vastgestelde jaarrekening 1999.

DTO heeft per 1 januari 2000 alsnog de boekwaarde (per 31 december 1999) van de vaste activa afgerekend met het ministerie van Defensie. Voor dit doel heeft DTO een vermogensconversielening afgesloten bij het ministerie van Financiën. Het aflossingsschema is gebaseerd op de afschrijvingen van betreffende vaste activa. In het Balansoverzicht maken deze lening en afschrijving deel uit van de post Aflossings- en rentedragend vermogen.

Overzicht vermogensontwikkeling 1998–2000

		1998		1999		2000 begroot¹		2000 realisatie
		NLG1000	EUR1000	NLG1000	EUR1000	NLG1000	EUR1000	NLG1000	EUR1000
Eigen vermogen per 1/1	a	264 773	120 149	268 937	122 038	21 225	9 631	21 225	9 631
– saldo van baten en lasten	b	4 164	1 890	563	255	4 811	2 183	– 7 770	– 3 526
– directe mutaties in het EV
– uitkering aan moederdepart.	c	0	0	0	0	0	0	0	0
– exploitatiebijdrage door moederdepartement	d	0	0	0	0	0	0	0	0
– overige mutaties	e	0	0	0	0	0	0	0	0
Eigen vermogen per 31/12	a+b+c +d+e	268 937	122 038	269 500	122 294	26 036	11 815	13 455	6 106

¹ Standen 2000 ná vermogensconversie

Eigen en vreemd vermogen (op lange termijn)

(bedragen x f 1000,–)	Balans 31-dec-00	Balans¹ 01-jan-00
Eigen Vermogen
– Agentschapskapitaal	21 225	21 225
– winst lopend boekjaar	– 7 770	n.v.t.
Totaal Eigen Vermogen	13 455	21 225

Vreemd Vermogen (lange termijn)
– Vermogensconversielening	183 959	214 330
– Investeringslening	25 000	0
Totaal Vreemd Vermogen (lange termijn)	208 959	214 330

Schuld aan moederdepartement (Saldo Eigen en Vreemd Vermogen versus EV (1999 oud)	0	33 945

Totaal Eigen en Vreemd vermogen (lange termijn)	222 414	269 500

¹ Balansstanden 2000 ná de vermogensconversie

Saldo exploitatie boekjaar

Het Saldo exploitatie boekjaar is verantwoord onder de post Agentschapsvermogen.

Voorzieningen

(bedragen x f 1000,–)	Balans 01-01-00	Onttrekking 2000	Vrijval 2000	Dotaties 2000	Balans 31-12-2000
Voorziening:
– Millennium-kosten DTO-objecten	1 000	– 45	– 955	0	0
– Millennium-garantie-certificaten	4 100	– 5	– 4 095	0	0
– Garantie-aanspraken	8 900	0	0	0	8 900
– Assurantie-fonds eigen risico	4 742	0	0	1 200	5 942
– Reorganisatie	3 000	– 373	– 2 627	2 500	2 500
– DO-IT	12 000	– 8 120	– 3 880	4 000	4 000
– Huisvesting	2000	– 1 270	– 730	0	0
– Sociaal Plan Berdis	1 500	– 275	– 1 225	750	750
– Euro	1 000	– 793	– 207	1 120	1 120
– Ontwikkelstraten	0	0	0	4 500	4 500
Totaal der voorzieningen	38 242	– 10 881	– 13 719	14 070	27 712

Langlopende voorzieningen zijn gevormd in het kader van de garantie-aanspraken en assurantie eigen risico en herstructurering. De herstructureringsvoorziening heeft betrekking op de invulling van de verdere integratie van de DTO-organisatie, waarvan de verdere implementatie van een integraal bedrijfsinformatiesysteem deel uitmaakt. De voorziening millennium DTO is ter dekking van de kosten die gemaakt moesten worden om de computersystemen jaar2000-bestendig te maken. Als gevolg van de uitloop van bepaalde werkzaamheden in het kader hiervan (zgn. naijleffect) resteerde voor het jaar 2000 een voorziening van f 1 miljoen. De voorzieningen DO-IT, Huisvesting en Sociaal Plan Berdis waren bedoeld voor de kosten van in 2000/2001 door te voeren nieuwe integraties. Verder is een voorziening gevormd ter dekking van kosten voortvloeiend uit het aanpassen van de systemen in verband met de overgang op de Euro. Tenslotte is een nieuwe voorziening gevormd voor reorganisatie van ontwikkelstraten. Ontwikkelstraten worden gebruikt voor de bouw en het beheer van informatiesystemen. Zie ook onder «Buitengewone baten» (vrijval voorzieningen) en onder «Buitengewone lasten» (dotaties aan voorzieningen).

Verplichtingen moederdepartement

Agentschappen is het toegestaan vanaf 2000 een exploitatiereserve te hebben van maximaal 5% van de gemiddelde omzet, berekend over de drie afgelopen jaren. Bij DTO is dit laatste voor 2000 overigens gesteld op basis van de twee afgelopen jaren, immers DTO opereert pas vanaf 1998 als agentschap. Het saldo dat resteerde nadat het totale Eigen Vermogen ultimo 1999 vóór vermogensconversie is verminderd met het gemaximaliseerde, per 2000 geldende, Agentschapskapitaal en met de waarde van het vreemd vermogen op lange termijn per 1 januari 2000 is in 2000 overgemaakt aan het moederdepartement (f 33,9 miljoen).

Crediteuren

De stand Crediteuren is afgenomen vergeleken met 1999.

Overlopende Passiva

Het grootste deel van de overlopende passiva bestaat uit Nog te betalen salarissen, Nog te betalen kosten (onderhoud HW/SW) en de zogenaamde Termijnfacturering. Er is geen grote mutatie ten opzichte van de stand eind 1999.

Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen (DGW&T)

De Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen is een agentschap van het ministerie van Defensie.

Het agentschap DGW&T behartigt alle vastgoedbelangen en -verplichtingen ten behoeve van de beleidsterreinen en levert daarvoor een compleet en samenhangend producten- en dienstenpakket dat bestaat uit:

A. Vastgoedbeheer

* Algemeen en technisch beheer

* Groot onderhoud

* Klein onderhoud

* Kleine aanpassingen (commandantenvoorzieningen)

* Storingsdienst

* Milieu-advies

B. Ingenieursdiensten

* Onderzoek & Advies

* Nieuwbouw

– voorbereiding en begeleiding van de uitvoering

* Bodemsanering

– begeleiding vooronderzoeken voor het bodemsaneringsprogramma

– voorbereiding en begeleiding van de uitvoering

* Geluidsisolatie

– begeleiding van de uitbesteding

C. Beleidsvoorbereiding Specialistisch Onderzoek & Advies

* Beleidsvoorbereiding

* Specialistisch onderzoek & advies

* Belangenbehartiging

* Advies aan departements- en politieke leiding

D. Out of Area optreden

* Ondersteuning

* Toezicht houden

Het agentschap DGW&T bestaat uit zes regionale directies in Nederland en één directie in Duitsland. Hierboven staat de Centrale Directie DGW&T.

De door het agentschap DGW&T opgestelde bedrijfsmissie luidt dan ook:

«Wij willen als vastgoedbeheerder voor Defensie de deskundige adviseur en intermediair zijn die de ruimtelijke belangen van de klanten zeker stelt en hun onroerend goed effectief en op maatschappelijk verantwoorde wijze inricht en beheert. Wij willen de klanten altijd en overal bijstaan in hun zorg voor de beschikbaarheid en bruikbaarheid van het vastgoed. Wij doen dit op een wijze die voor de Defensie-organisatie als geheel zo efficiënt mogelijk is en aan de klanten een zo hoog mogelijke kwaliteit biedt»

I. GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING EN RESULTAATSBEPALING

Grondslagen voor de waardering

De activa en passiva zijn, voorzover niet anders vermeld, gewaardeerd tegen nominale waarde inclusief BTW. Hieronder wordt nadere toelichting gegeven op de algemene waarderingsgrondslagen.

Immateriële vaste activa

Immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs.

Materiële vaste activa

Materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs verminderd met afschrijvingen. Afschrijvingen worden berekend volgens de lineaire methode op basis van verwachte levensduur, waarbij rekening gehouden wordt met eventuele restwaarde. De activeringsgrens bedraagt f 1000,– inclusief BTW.

Voorraden

Het karakter van de dienstverlening van de DGW&T is zodanig dat geen voorraden worden aangehouden, anders dan onderhanden werk. Het onderhanden werk wordt gewaardeerd op basis van directe uren maal kostprijs, vermeerderd met uitbestedingskosten of lagere opbrengstwaarde. De kostprijzen per uur zijn gebaseerd op directe salariskosten, uitgaande van de normale bezetting op jaarbasis.

Debiteuren

De waardering van de post «debiteuren» vindt plaats tegen nominale waarde, rekening houdend met vermoedelijke oninbaarheid van een gedeelte hiervan.

Overige activa en passiva

De waardering van de overige activa en passiva vindt plaats op basis van nominale waarde.

Voorzieningen

De voorzieningen zijn gevormd voor specifieke verplichtingen en risico's die uitgaan boven het algemene risico dat aan het ondernemerschap als agentschap is verbonden of ter egalisatie van kosten.

Grondslagen voor de bepaling van het resultaat

Algemeen

De DGW&T hanteert voor haar resultaatsbepaling de methode van variabele kostencalculatie.

Opbrengsten

De diensten in het Vastgoedbeheer worden gefactureerd op basis van aan het begin van het jaar vooraf overeengekomen vaste maandtermijnen.

De grondslag voor de diensten in het kader van Algemeen en Technisch Beheer wordt gevormd door de waarde van het vastgoed van de beleidsterreinen. Het honorarium dat de DGW&T voor de genoemde diensten ontvangt, is hiervan een overeengekomen promillage.

De grondslag voor de opbrengst van de diensten Klein Onderhoud, Groot Onderhoud en Commandantenvoorzieningen wordt gevormd door het financieel volume van de in het verslagjaar aan de beleidsterreinen aangeboden gecertificeerde programmafacturen. Het honorarium voor DGW&T is hiervan een bepaald overeengekomen percentage.

De Storingsdienst wordt verrekend op basis van het aantal uren vermenigvuldigd met een vast tarief.

De dienst Milieuadvies wordt gefactureerd op basis van een overeengekomen percentage van geraamde projectkosten.

De omzet uit Ingenieursdiensten wordt genomen na verkregen goedkeuring voor geleverde diensten van de betreffende krijgsmachtdelen. Zolang een fase niet is afgerond, vormt deze een onderdeel van de post onderhanden werk. Met de Koninklijke Luchtmacht is een nieuwbouwprogramma overeengekomen dat in 12 maandelijkse termijnen wordt gefactureerd met een eindafrekening na verloop van het jaar. De hieruit voortvloeiende omzet wordt genomen bij gunning en bij oplevering van het werk.

De diensten samenhangend met Beleidsvoorbereiding, Specialistisch Onderzoek en Advies worden uitgevoerd op basis van een regiecontract, doorgaans met een maximale richtprijs.

In het kader van de dienst Out of Area optreden levert de DGW&T ondersteuning en toezicht bij het optreden van de krijgsmacht in met name voormalig Joegoslavië. Facturatie vindt plaats op basis van het product van het bestede aantal uren en het overeengekomen tarief.

Directe kosten

De directe kosten bestaan uitsluitend uit met de gefactureerde omzet samenhangende productieve uren, vermenigvuldigd met het kostprijstarief en vermeerderd met de kosten samenhangend met de uitbesteding van werkzaamheden; deze vormen tezamen de variabele kosten. Het kostprijstarief is gebaseerd op de directe salariskosten en een normale uurbezetting op jaarbasis.

Indirecte kosten

Alle overige kosten worden gerekend tot de indirecte kosten.

Afschrijvingsmethode en -termijnen

De DGW&T past in haar administratie de lineaire afschrijvingsmethode tot een restwaarde toe.

Agentschap Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen (DGW&T)

Baten-lastenoverzicht 2000: confrontatie oorspronkelijke begroting met de realisatie

	(1)		(2)		(3)=(2)-(1)
Omschrijving	Oorspronkelijk vastgestelde begroting		Realisatie		Verschil realisatie en oorspronkelijk vastgestelde begroting
	NLG1000	EUR1000	NLG1000	EUR1000	NLG1000	EUR1000
Baten
Opbrengst moederdepartement	150 500	68 293	172 702	78 369	22 202	10 076
Opbrengst overige departementen	200	91	321	146	121	55
Opbrengst derden	900	408	1 881	854	981	446
Netto-omzet	151 600	68 792	174 904	79 369	23 304	10 577
Mutatie onderhanden werk	0	0	– 231	– 105	– 231	– 105
Som der bedrijfsopbrengsten	151 600	68 792	174 673	79 264	23 073	10 472
Rentebaten	0	0	183	83	183	83
Bijzondere baten	2 100	953	3 300	1 497	1 200	544
Buitengewone baten	0	0	43	20	43	20
Exploitatie-bijdrage	0	0	0	0	0	0
Totaal baten	153 700	69 745	178 199	80 864	24 499	11 119

Lasten
Apparaatskosten
• Personele kosten	123 700	56 133	144 902	65 754	21 202	9 621
• Materiële kosten	20 200	9 166	21 058	9 556	858	390
Rentelasten	2 200	998	2 622	1 190	422	192
Afschrijvingskosten
• Materieel	5 900	2 677	5 644	2 561	– 256	– 116
• Immaterieel	0	0	0	0	0	0
Dotaties voorzieningen	1 600	726	4 169	1 892	2 569	1 166
Bijzondere lasten	0	0	3 694	1 676	3 694	1 676
Buitengewone lasten	100	45	96	44	– 4	– 1
Totaal lasten	153 700	69 745	182 185	82 673	28 485	12 928

Saldo van baten en lasten	0	0	– 3 986	– 1 809	– 3 986	– 1 809

II. TOELICHTING OP DE REKENING VAN BATEN EN LASTEN

ALGEMEEN

In 2000 zijn door het agentschap DGW&T producten en diensten verleend op het gebied van vastgoedbeheer, ingenieursdiensten, beleidsvoorbereiding en specialistische onderzoeken en adviezen (BSOA) en out of area optreden. De afwijkingen tussen de in de begroting geraamde en de gerealiseerde omzet 2000 worden in deze toelichting op de rekening van baten en lasten verklaard. Het resultaat over 2000 is f 4 miljoen lager dan begroot. De belangrijkste oorzaak daarvan is dat de DGW&T ten laste van 2000 aan de bestaande voorziening wachtgelduitkeringen heeft gedoteerd. Deze dotatie was noodzakelijk in verband met de ingeschatte wachtgeldlasten uit hoofde van de reorganisatie zoals die gedurende de komende periode zullen ontstaan.

KENGETALLEN

In de begroting 2000 van het agentschap DGW&T zijn, in lijn met het statuut DGW&T, drie kengetallen opgenomen die niet direct gerelateerd kunnen worden aan de begroting van baten en lasten. In onderstaand schema zijn de ramings- en realisatiegegevens opgenomen.

	Begroting 2000	Realisatie 2000	Realisatie 1999
Productiviteit x f 1000,– (som der bedrijfsopbrengsten/directe medewerker)	151	174	163
Flexibiliteit (incl. uitbestedingsequivalent)	19%	23%	25%
Verhouding indirect/totaal	26%	27%	27%

Productiviteit

Het kengetal voor de productiviteit is het quotiënt van de som der bedrijfsopbrengsten en het aantal directe medewerkers uitgedrukt in vte'n.

De som der bedrijfsopbrengsten bestaat uit de gefactureerde omzet, vermeerderd met de mutatie van het onderhanden werk per ultimo 2000. Het aantal directe medewerkers wordt gevormd door het aantal vaste directe medewerkers, inhuurkrachten, tijdelijke medewerkers en het zogenaamde uitbestedingsequivalent. De berekening is gebaseerd op de som der bedrijfsopbrengsten (f 174,673 miljoen) over het verslagjaar 2000, en het aantal directe medewerkers uitgedrukt in vte'n (1004), gemiddeld over 2000.

Het kengetal laat een stijgende productiviteit zien die ten dele het gevolg is van geïndexeerde en gestegen tarieven in 2000 ten opzichte van het moment waarop de begroting 2000 is samengesteld. Dat effect op de productiviteit bedraagt ongeveer f 0,008 miljoen Daarnaast is de productiviteit autonoom gestegen door een nog verdere effectieve inzet van direct personeel. Ten opzichte van de realisatie 1999 is sprake van een productiviteitsstijging van ongeveer 3%.

Flexibiliteit

Het kengetal van de flexibiliteit is gedefinieerd als het quotiënt van het aantal inhuurkrachten, uitzendkrachten, tijdelijke contractanten, het uitbestedingsequivalent en het totaal aantal directe medewerkers. De hogere flexibiliteit dan begroot heeft met name te maken met de gestegen omzet, waardoor het aantrekken van extra capaciteit noodzakelijk bleek. Die capaciteit wordt met name op flexibele basis aangetrokken.

Verhouding indirect/totaal personeel

Dit kengetal geeft de verhouding weer van het aantal indirecte medewerkers ten opzichte van het totaal personeel, beide uitgedrukt in vte'n, gemiddeld over 2000. Het percentage indirect/totaal is over 2000 in lijn met de realisatie over 1999 en licht hoger dan de in de begroting 2000 werd voorzien.

BATEN

Opbrengsten moederdepartement

Tijdens het opstellen van de begroting is als uitgangspunt verwerkt dat als gevolg van de neerwaartse beweging van de infrastructuurbudgetten van de krijgsmacht de opbrengst zou dalen. Dat uitgangspunt is nog steeds juist, alleen zal het tempo waarmee de daling zich voltrekt, lager liggen dan ten tijde van het opstellen van de begroting 2000 ingeschat. Voorts is in de tarieven rekening gehouden met de rentekosten uit hoofde van de bij de vermogensconversie ontstane lening (zie ook bijzondere baten).

Als gevolg van deze effecten is de opbrengst 2000 hoger geworden dan verwacht.

De opbrengst uit Out of Area optreden bedraagt ongeveer 3,130 miljoen (1999 f 1,7 miljoen). DGW&T levert hiermee binnen haar vermogen een materiële bijdrage aan vredesoperaties.

De verdeling van de opbrengst moederdepartement ( 172,7 miljoen) naar beleidsterrein cq belangrijkste productcategorieën is als volgt:

(in procenten)	Vastgoeddiensten		Ingenieursdiensten		Overige dienst-verlening		Out of Area optreden		Totaal
	Real.	Begr.	Real.	Begr.	Real.	Begr.	Real.	Begr.	Real.	Begr.
Koninklijke Marine	8	8	5	5	0	0	0	0	13	13
Koninklijke Landmacht	32	32	15	15	0	1	2	0	49	48
Koninklijke Luchtmacht	19	19	7	8	0	0	0	0	26	27
Koninklijke Marechaussee	2	1	1	1	0	0	0	0	3	2
Dico	2		1		0	0	0	0	3	0
Overige klanten	2	4	2	2	2	4	0	0	6	10
Totaal	65	64	31	31	2	5	2	0	100	100

Opbrengsten derden

De DGW&T vraagt aan aannemers een vergoeding voor geleverde bestekken. Dat heeft in 2000 geresulteerd in een omzet van f 0,762 miljoen (1999 f 0,899 miljoen). Daarnaast is voor een bedrag van f 1,119 miljoen werk verricht voor derden zoals de Centrale Opvang Asielzoekers (COA) en werkzaamheden in Budel, gefactureerd aan de Duitse overheid.

Mutatie onderhanden werk

In de begroting werd deze post als nihil verondersteld. Het onderhanden werk omvat het nog niet gefactureerde deel van de op projecten geboekte kosten. Het onderhanden werk wordt gewaardeerd tegen directe kosten.

Rentebaten

De rentebaten bedragen f 0,183 miljoen. Het betreft de van het ministerie van Financiën ontvangen rente op de rekening-courant.

Bijzondere baten

De bijzondere baten bedragen f 3,3 miljoen. Deze bevatten de opbrengsten, voortvloeiend uit de normale bedrijfsuitoefening uit voorgaande boekjaren, voortkomend uit de eindafrekening van vastgoeddiensten. Deze zijn, na afsluiting van het voorgaande boekjaar, in overleg met de beleidsterreinen vastgesteld. Hierop is tevens de rentecompensatie (ad f 0,6 miljoen) welke van het ministerie van Financiën is ontvangen, begroot en verantwoord. Deze compensatie is ontvangen omdat het rentepercentage van de vermogensconversielening is verhoogd van 4 % (waarmee in de tarieven en de omzet rekening was gehouden) naar 5%. De oorspronkelijke raming van f 2,1 miljoen betrof de volledige rentecompensatie. Die is inmiddels in de tarieven opgenomen (zie opbrengst moederdepartement).

Buitengewone baten

De buitengewone baten in 2000 ad f 0,043 miljoen bestaan uit WAO-ontvangsten uit voorgaande jaren.

LASTEN

Personeel

De realisatie van de bezetting in 2000 ten opzichte van geraamd luidt als volgt:

	Begroting 2000 (vte'n)	Realisatie per 31-12-2000 (vte'n)
Bezetting militair personeel	70	47

Bezetting Burgerpersoneel	1 007	985

Overige categorieën
– Tijdelijk contract.*	212	255
– Herplaatsers/personeel BDOS	3	0

Totaal	1 292	1 287

Gem. kosten per vte (x f 1 000,–)

– Ambtenaren	89	92
– Inhuurkrachten	128	155

* tijdelijke ambtenaren, inhuurkrachten en uitzendkrachten

De personele lasten bedroegen in 2000 f 144,9 miljoen. Deze bestonden uit f 134,3 miljoen aan «vast, tijdelijk en ingehuurd personeel» en voor f 10,6 miljoen uit de component uitbesteding; het betreft hier uitbesteed werk.

Ten opzichte van de begroting 2000 is er een toename geweest van de kosten voor «vast, tijdelijk en ingehuurd personeel» van circa f 16,7 miljoen en van de kosten voor uitbesteding van circa f 4,5 miljoen De stijging in de uitbestedingskosten en «vast, tijdelijk en ingehuurd personeel» is een gevolg van de toename van de werklast en van het verloop van het vaste personeel.

Materieel

De materiële lasten bedroegen in 2000 f 21,1 miljoen en omvatten alle lopende exploitatielasten van de DGW&T. Enkele hoofdcomponenten daarin zijn huisvesting (f 5,0 miljoen), transport (f 1,7 miljoen) en automatisering (f 4,9 miljoen). De stijging ten opzichte van de begroting bedraagt f 0,9 miljoen en wordt vrijwel volledig veroorzaakt door de niet voorziene bijdrage die de DGW&T heeft geleverd aan de ontwikkelingskosten van LAN2000.

Rentelasten

De rentelasten bedroegen voor 2000 f 2,622 miljoen waarvan f 2,585 miljoen uit de conversielening. De overige rentelasten ten bedrage van f 0,037 miljoen zijn veroorzaakt doordat de DGW&T tijdelijk «rood» stond op de rekening-courant.

Afschrijvingen

Ten opzichte van de begroting hebben zich in de afschrijvingskosten geen materiële wijzigingen voorgedaan.

De afschrijvingen bedragen totaal f 5,644 miljoen en zijn als volgt te specificeren:

Bedragen x f 1 000,–

	2000		1999
Grond & Gebouwen		930		912
* Automatiseringsmiddelen	3 021		3 532
* Transportmiddelen	1 166		876
Inventaris & Installaties		4 187		4 408

Overige bedrijfsmiddelen		527		586
Totaal van de afschrijvingen		5 644		5 906

Dotaties aan voorzieningen

De post dotaties aan voorzieningen kan als volgt worden gespecificeerd:

(bedragen x f 1000,–)

	2000
Netto dotatie dubieuze debiteuren	22
Dotatie voorzieningen	4 504
Af: Vrijval voorzieningen	357
TOTAAL	4 169

Voor de verdere specificatie wordt verwezen naar de toelichting bij de balans.

Bijzondere lasten

Dit zijn lasten die voortvloeien uit normale bedrijfsuitoefening uit voorgaande boekjaren. Onder deze post zijn voornamelijk verantwoord de door de DGW&T met de beleidsterreinen verrekende bedragen. Dit zijn hoofdzakelijk correcties op honoraria van in 1999 geleverde diensten.

Buitengewone lasten

Onder de post buitengewone lasten zijn de kosten verantwoord die niet voortvloeien uit de normale bedrijfsuitoefening van de DGW&T.

Bestemming saldo van baten en lasten

Het saldo van baten en lasten zal overeenkomstig de besluitvorming in de bestuursraad van het agentschap DGW&T ten laste van het agentschapsvermogen worden gebracht.

Opbouw van het kasstroomoverzicht voor het agentschap Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen (bedragen x f 1 000 000,–)

		(1)		(2)		(3) = (2) – (1)
	Omschrijving	Oorspronkelijk vastgestelde begroting		Realisatie		Verschil realisatie en oorspronkelijk vastgestelde begroting
		NLG	EUR	NLG	EUR	NLG	EUR
	Liquide middelen 1 januari	7,9	3,6	5,2	2,4	– 2,7	– 1,2

1.	Kasstroom uit operationele activiteiten	5,9	2,7	3,4	1,6	– 2,5	– 1,1
	Totaal Investeringen	– 5,2	– 2,4	– 6,3	– 2,9	– 1,1	– 0,5
	Totaal boekwaarde desinvesteringen	0,5	0,2	4,7	2,1	4,2	1,9

2	Kasstroom uit investeringsactiviteiten	– 4,7	– 2,2	– 1,6	– 0,8	3,1	1,4
	Eénmalige uitkering aan moederdepartement	– 56,4	– 25,6	– 54,8	– 24,9	1,6	0,7
	Eénmalige storting door moederdepartement	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0	0,0
	Aflossing op leningen	– 5,9	– 2,7	– 10,2	– 4,6	– 4,3	– 1,9
	Beroep op leenfaciliteit	61,6	28,0	64,9	29,5	3,3	1,5

3	Netto kasstroom uit financieringsactiviteiten	– 0,7	– 0,3	– 0,1	0,0	0,6	0,3

	Liquide middelen 31 december	8,4	3,8	6,9	3,1	– 1,5	– 0,6

III. TOELICHTING OP HET KASSTROOMOVERZICHT

Operationele kasstroom

De operationele kasstroom is lager dan bij de begroting werd verwacht. De belangrijkste oorzaak daarvan is het lager dan verwachte bedrijfsresultaat. Dat is toegelicht bij de staat van baten en lasten. Daarnaast heeft de dotatie aan de voorziening wachtgelduitkeringen een belangrijke positieve rol gespeeld. Tenslotte is de operationele kasstroom negatief beïnvloed door het gestegen werkkapitaal. De debiteurenstand per ultimo 2000 was relatief hoog te noemen en heeft de stijging van het werkkapitaal met name beïnvloed.

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

De kasstroom uit investeringsactiviteiten is met name beïnvloed door een lager investeringsvolume èn door de overdracht van het pand «de Jagersborg» in Roermond aan de Koninklijke Landmacht. De overdracht van dat pand betekent voor de DGW&T een desinvestering ten bedrage van de boekwaarde op het moment van overdracht. Die desinvestering is hier verantwoord.

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Een belangrijke mutatie ten opzichte van de begroting is de post «aflossingen». Daaronder is verantwoord de aflossing van de resterende lening op het pand «de Jagersborg». Het bedrag van de aflossing is gelijk aan de boekwaarde op het moment van de overdracht (de desinvestering; zie boven).

Een andere mutatie in de kasstroom uit financieringsactiviteiten is het hogere beroep op de leenfaciliteit. Hiervan is f 3,6 miljoen in depot gestort ten behoeve van de aankoop van een bouwterrein.

De balans van agentschap Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen (DGWT) per 31 december 2000

Omschrijving	Balans 31-dec-00				Balans 01-jan-00
	NLG1000		EUR1000		NLG1000		EUR1000
ACTIVA
Immateriële vaste activa		0		0		0		0

Materiële vaste activa
* Grond en gebouwen	36 447		16 538		41 501		18 833
* Automatiseringsmiddelen	5 897		2 676		7 295		3 310
* Transportmiddelen	6 663		3 024		4 289		1 946
* Overige	1 804		819		1 712		777
		50 811		23 057		54 797		24 866

Vlottende activa
* Onderhanden werk	14 307		6 492		14 538		6 597
* Debiteuren	32 652		14 817		28 413		12 893
* Overlopende activa	5 194		2 357		6 756		3 066
* Liquide middelen	6 936		3 147		5 242		2 379
		59 089		26 813		54 949		24 935

TOTAAL ACTIVA		109 900		49 870		109 746		49 801

PASSIVA

Agentschapsvermogen
* Exploitatiereserve	1 415		642		1 415		642
* Verplichte reserve	0		0		0		0
* Onverdeeld resultaat	– 3 986		– 1 809		0		0
		– 2 571		– 1 167		1 415		642

Aflossings- en rentedragend vermogen
* Lening moederdepartement	10 000		4 538		10 000		4 538
* Leningen bij het ministerie van Financiën	54 728		24 834		54 797		24 866
		64 728		29 372		64 797		29 404

Voorzieningen		8 484		3 850		4 964		2 253

Kort vreemd vermogen
* Crediteuren	6 290		2 854		8 201		3 721
* Overlopende passiva	32 969		14 961		30 369		13 781
		39 259		17 815		38 570		17 502

TOTAAL PASSIVA		109 900		49 870		109 746		49 801

Toelichting bij de balans

Activa

Immateriële vaste activa

Niet van toepassing voor DGW&T.

Materiële vaste activa

De volgende afschrijvingstermijnen worden gehanteerd:

Gebouwen 50 jaar

Houten opslagloodsen 25 jaar

Verhardingen 25 jaar

Inventaris 10 jaar

Transportmiddelen 4 à 6 jaar

Automatiseringsmiddelen 5 jaar

Overige activa 5 jaar

Op terreinen wordt niet afgeschreven.

VERLOOPSTAAT MATERIËLE VASTE ACTIVA

(bedragen x f 1000,–)	Grond en gebouwen	automatiseringsmiddelen	Transportmiddelen	Overige mater. vaste activa	Totaal
Boekwaarde 01-01-00	41 501	7 295	4 289	1 712	54 797
Investeringen 2000	0	1 626	4 114	637	6 377
Boekwaarde verkopen	4 124	3	574	18	4 719
Afschrijvingen 2000	930	3 021	1 166	527	5 644
Boekwaarde 31-12-00	36 447	5 897	6 663	1 804	50 811

GROND EN GEBOUWEN

Waardering van de gebouwen en verhardingen heeft plaatsgevonden op basis van uitgevoerde taxaties door beëdigde taxateurs, waarbij de herbouwwaarde is vastgesteld. Deze – actuele – herbouwwaarde is door middel van indexering aan de hand van bouwkostenindexcijfers herleid tot waarden op basis van historische kostprijzen in het stichtingsjaar van elk van de gebouwen.

De waardering van de terreinen heeft plaatsgevonden tegen de verkoopwaarde op 1 januari 1996, gelet op het feit dat de historische uitgaafprijzen in veel gevallen niet te achterhalen zijn.

AUTOMATISERINGSMIDDELEN

De post «automatiseringsmiddelen» bestaat uit de hardware en randapparatuur van de computers welke bij de DGW&T in gebruik zijn, alsmede uit de standaard bijgeleverde (besturings) software. Activering van aangeschafte en ontwikkelde software ten behoeve van de dienstverlening van de DGW&T vindt niet plaats.

TRANSPORTMIDDELEN

De post transportmiddelen bestaat uit dienstpersonenauto's, servicewagens en terreinwagens.

OVERIGE MATERIËLE VASTE ACTIVA

De post «overige materiële vaste activa» bestaat uit de categorieën: communicatiemiddelen, inventaris en ondersteunende middelen.

Vlottende activa

ONDERHANDEN WERK

Het onderhanden werk omvat de lopende projecten binnen de productgroep Ingenieursdiensten. Het onderhanden werk wordt gewaardeerd tegen directe kosten tot een maximum van de te verwachten opbrengsten per betreffende fase. Het onderhanden werk heeft in 2000 per saldo nauwelijks wijziging ondergaan.

DEBITEUREN

De post «debiteuren» wordt gewaardeerd tegen nominale waarde, rekening houdend met vermoedelijke oninbaarheid. Voor 2000 is het bedrag van de vermoedelijke oninbaarheid vastgesteld op f 1,305 miljoen. In 2000 is f 0,022 miljoen aan deze voorziening gedoteerd.

OVERLOPENDE ACTIVA

De post overlopende activa omvat de volgende posten:

(bedragen x f 1000,–)	31 december 2000	1 januari 2000
Vooruitbetaalde bedragen	741	419
Nog te ontvangen bedragen	4 362	6 259
Te ontvangen goederen/diensten	91	78
Totaal	5 194	6 756

Nog te ontvangen bedragen.

De post «Nog te ontvangen bedragen» bevat een bedrag van f 1,4 miljoen opbrengst uit meerwerk IVZ waarover nog overleg met de Koninklijke Landmacht plaatsvindt.

LIQUIDE MIDDELEN

De post liquide middelen omvat de volgende posten:

(bedragen x f 1000,–)	31 december 2000	1 januari 2000
Gelden in rekening courant bij ministerie van Financiën	3 572	5 987
Gelden te verrekenen met departement	– 252	– 765
Kruisposten	0	4
Depot	3 600	0
Gelden in kas	16	16
Totaal	6 936	5 242

Gelden in depot:

Het bedrag betreft een bij een notaris in depot gestorte som ten behoeve van aankoop bouwterrein te Zwolle voor een nieuwe kantoorlocatie van de toekomstige regionale directie Noord.

Passiva

Agentschapsvermogen

De post «agentschapsvermogen» geeft in totaliteit het saldo weer van de bezittingen en schulden van de DGW&T. Het agentschapsvermogen zoals dat na de vermogensconversie resteerde bedroeg per 1 januari 2000 f 1,415 miljoen. Dat bedrag staat als exploitatiereserve op de balans. De DGW&T kent geen verplichte reserves.

Overzicht vermogensontwikkeling Agentschap DGWT 1996–2000

(bedragen x f 1000,–)	1996		1997		1998		1999		2000 begroot		2000 Realisatie
	NLG	EUR	NLG	EUR	NLG	EUR	NLG	EUR	NLG	EUR	NLG	EUR
Eigen vermogen per 1/1	48 314	21 924	55 514	25 191	53 993	24 501	55 210	25 053	1 415	642	1 415	642

* saldo van baten en lasten	7 200	3 267	– 1 521	– 690	1 217	552	1 002	455	0	0	– 3 986	– 1 809
* directe mutaties in het eigen vermogen
– uitkering aan moederdepartement	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
– exploitatiebijdrage door moederdepartement	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
– overige mutaties	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Eigen vermogen per 31/12	55 514	25 191	53 993	24 501	55 210	25 053	56 212	25 508	1 415	642	– 2 571	– 1 167

Toelichting:

Als gevolg van het negatieve bedrijfsresultaat over het jaar 2000 is het agentschapsvermogen gedaald tot – f 2,571 miljoen. Verwacht wordt dat binnen een tijdsbestek van twee jaar het vermogen positief zal zijn als resultaat van de reorganisatie binnen DGW&T en de verhoging van de tarieven.

Aflossings- en rentedragend vermogen

Specificatie van de balanspost «Leningen bij ministerie van Financiën»(bedragen x f 1 000,–):

1. Lening in verband met conversie van het agentschapsvermogen:
(oorspronkelijke hoofdsom)		54 797
(looptijd 50 jaar, rente 5%)
Aflossing	6 046
Extra aflossing	4 123
Schuldrest		44 628

De extra aflossing houdt verband met de overdracht van een object van de DGW&T aan de Koninklijke Landmacht per 1 april 2000.

2. Opgenomen lening i.v.m. investeringen 2000 = oorspronkelijke hoofdsom = schuldrest		10 100
(looptijd varieert van 5 tot 50 jaar)
(rente 5,5% voor langlopend, resp. 5,27% en 5,46% voor overige looptijden).
Totaal		54 728

Voorzieningen

Deze post bestaat uit de volgende voorzieningen:

(bedragen x f 1000,–)	Stand 01-01-2000	Dotatie 2000	Onttrekking 2000	Vrijval 2000	Stand 31-12-2000
Groot onderhoud	1 314	154	271	357	840
Garantieverplichtingen	750	250	356	0	644
Contractrisico's	500	0	0	0	500
Millennium problematiek	0	0	0	0	0
Wachtgelduitkeringen	2 000	4 000	0	0	6 000
Assurantie eigen risico	400	100	0	0	500
Totaal	4 964	4 504	627	357	8 484

VOORZIENING «GROOT ONDERHOUD»

Deze voorzieningen worden gevormd ter egalisatie van kosten voor het planmatig onderhoud aan gebouwen in economisch eigendom. De jaarlijkse mutaties zijn gebaseerd op een onderhoudsplan.

VOORZIENING «GARANTIEVERPLICHTINGEN»

De voorziening «Garantieverplichtingen» betreft een voorziening ter dekking van aansprakelijkheidsrisico's met inbegrip van beroepsaansprakelijkheid. Krachtens de RVOI is de DGW&T in bepaalde gevallen aansprakelijk te stellen tot de hoogte van het honorarium.

VOORZIENING «CONTRACTRISICO'S»

De voorziening «contractrisico's» wordt opgenomen ter dekking van risico's die de DGW&T loopt in situaties waarbij de DGW&T contracten afsluit ten behoeve van derden. Voor dergelijke risico's heeft de DGW&T geen verzekering afgesloten.

Dotaties aan de voorziening vonden in voorgaande jaren plaats op basis van een bepaald percentage van de omzet. Gelet op het feit dat tot nu toe niet sprake was van enige onttrekkingen, wordt de omvang van deze voorziening per 31 december 2000 toereikend geacht.

VOORZIENING «WACHTGELDUITKERINGEN»

De voorziening voor wachtgelduitkeringen dient ter dekking van de verplichtingen voortvloeiend uit wachtgeldaanspraken van voormalige medewerkers.(Buitengewone) lasten, zoals kosten wachtgeld, VUT en herplaatsers, die zijn ontstaan vanaf 1998 en voortvloeien uit maatregelen genomen na de totstandkoming van het agentschap, komen voor rekening van de DGW&T. De dotatie in 2000 is noodzakelijk om de verwachte wachtgelduitkeringen als gevolg van de huidige reorganisatie te kunnen financieren.

VOORZIENING «ASSURANTIE EIGEN RISICO»

De voorziening «Assurantie eigen risico» wordt opgenomen ter dekking van risico's die de DGW&T loopt in situaties waarbij de DGW&T geen verzekering heeft afgesloten, zoals de opstallen. Dotaties aan de voorziening vinden binnen de DGW&T centraal plaats op basis van de geschatte premies.

Kort vreemd vermogen

OVERLOPENDE PASSIVA

De post «overlopende passiva» omvat de volgende posten:

(bedragen x f 1000,–)	31 december 2000	1 januari 2000
– met betrekking tot huidig boekjaar te betalen bedragen	15 779	12 560
– te betalen vakantiegelden	4 063	4 099
– te betalen gelden in het kader van interim uitkering ziektekosten	1 200	1 200
– te betalen bindingspremies	27	27
– diverse betalingen onderweg	0	1
– vooruit ontvangen bedragen	104	124
– overlopende termijnen*	11 963	12 752
– verschillenrekening**	– 167	– 394
TOTAAL	32 969	30 369

* Het saldo van de rekeningen «termijnen ingenieursdiensten» en «gerealiseerde omzet termijnen ingenieursdiensten» is gelijk aan het bedrag dat door de DGW&T aan de krijgsmachtdelen als voorschot op de omzet uit ingenieursdiensten is gefactureerd en waarover nog geen opleveringsverklaring cq. eindafrekening van de zijde van de krijgsmachtdelen is ontvangen.

** Het bedrag bestaat voornamelijk uit vorderingen uit hoofde van ten onrechte doorbelaste kosten.

SALDIBALANS PER 31 DECEMBER 2000

De saldibalans van het ministerie van Defensie per 31 december 2000:

	NLG1000	EUR1000
DEBET
1. Uitgaven ten laste van de begroting	14 830 694	6 729 876
3. Liquide middelen	83 654	37 961
4. Rekening-courant RHB	0	0
5. Uitgaven buiten begrotingsverband	118 520	53 782
7. Openstaande rechten	0	0
8. Extra-comptabele vorderingen	277 584	125 962
9. a. Tegenrekening extra-comptabele schulden	0	0
10. Voorschotten	4 476 714	2 031 444
11.a. Tegenrekening garantieverplichtingen	0	0
12.a. Tegenrekening openstaande verplichtingen	6 845 060	3 106 153
13. Deelnemingen	13 333	6 050
Totaal debet	26 645 559	12 091 228
CREDIT
2. NOntvangsten ten gunste van de begroting	870 936	395 214
4.a. Rekening-courant Rijkshoofdboekhouding	13 918 325	6 315 861
6. Ontvangsten buiten begrotingsverband	243 607	110 544
7.a. Tegenrekening openstaande rechten	0	0
8.a. Tegenrekening extra-comptabele vordering	277 584	125 962
9. Extra-comptabele schulden	0	0
10.a. Tegenrekening voorschotten	4 476 714	2 031 444
11. Garantieverplichtingen	0	0
12. Openstaande verplichtingen	6 845 060	3 106 153
13.a. Tegenrekening deelnemingen	13 333	6 050
Totaal credit	26 645 559	12 091 228

Toelichting behorende bij de saldibalans van het ministerie van Defensie per 31 december 2000 (alle bedragen x 1000 tenzij anders vermeld).

ad 3. Liquide middelen.

Het saldo op de saldibalans bedraagt f 83 654 (EUR 37 961) en bestaat uit de volgende saldi:

Kasbeheerders	f 77 383
Concernrekeningen	f 49
Valutarekeningen	f 6 222
Totaal	f 83 654

De verdeling is als volgt:

Kas	f 30 064
Bank	f 53 590
Totaal	f 83 654

ad 5. Uitgaven buiten begrotingsverband (Derdenrekeningen vordering).

Het saldo op de saldibalans bedraagt f 118 520 (EUR 53 782).

Als criterium voor de toelichting naar grootte van vorderingen geldt een grensbedrag van > f 5,0 miljoen.

Hieronder volgt, voor zover van toepassing, per beleidsterrein een specificatie.

Beleidsterrein Koninklijke Landmacht

Een bedrag van f 24,0 miljoen betreft een vordering op BSB Schinnen/254th inzake verrekening van salarissen. De ontvangst van dit bedrag wordt in het eerste kwartaal van 2001 verwacht.

Een bedrag van f 40,9 miljoen betreft drie vorderingen op POMS (inzake verrekening salarissen en exploitatiekosten). Bij de Amerikanen is achterstand ontstaan in instemming en afdoening van afrekeningen over de periode augustus t/m november 2000. Een ontvangst van f 22,5 miljoen wordt in het tweede kwartaal van 2001 verwacht, terwijl f 18,4 miljoen inmiddels in januari 2001 is ontvangen.

Een bedrag van f 5,1 miljoen te ontvangen van SHAPE betreft het Navo-projekt Mobile War Headquarters. Langdurige onenigheid met de Navo over de afrekening en beschikbaarheid van fondsen lijkt tot een einde te komen. Naar verwachting wordt het bedrag in 2001 ontvangen.

Beleidsterrein Koninklijke Luchtmacht

Een bedrag van f 9,0 miljoen betreft uitgaven voor de rechtszaak «Lockerbie». Verrekening zal in 2001 met het Ministerie van Justitie plaatsvinden.

Uitgaven buiten begrotingsverband gedaan in 1999 of eerder welke in 2000 nog niet werden terugontvangen

Beleidsterrein Algemeen

Het betreft hier een viertal vorderingen voor een totaalbedrag van f 0,05 miljoen. De redenen waarom ontvangst van deze vorderingen nog niet heeft plaatsgevonden zijn enerzijds een trage afhandeling bij diverse instanties en anderzijds het ontbreken van een externe accountantsverklaring die inmiddels in 2001 ontvangen is. De verwachting is dat in 2001 de vorderingen daadwerkelijk ontvangen zullen worden.

Beleidsterrein Koninklijke Marine

Een bedrag van f 0,1 miljoen te ontvangen van DAF Trucks BV inzake een hydraulische laadkraan. Het bedrijf is failliet, doch de KM staat op de lijst van concurrente crediteuren. De vordering is in behandeling bij DJZ. Wanneer afdoening plaatsvindt is niet bekend.

Een bedrag van f 0,3 miljoen te ontvangen van de Marine Onderofficieren Club (MOOC) te Den Helder vanwege renovatiewerkzaamheden. Jaarlijks wordt f 0,08 miljoen afgelost, waarvan de laatste termijn op 31 december 2005 vervalt.

Een vordering van f 0,4 miljoen op de Nederlandse Antillen (bureau militaire zaken Curaçao). Het betreft een bijdrage in het bouwkundig onderhoud bij het detachement Suffisant over 1996. De vordering is ingesteld in juni 1997. In 2001 wordt nadere besluitvorming verwacht.

Een vordering van f 0,3 miljoen op de Nederlandse Antillen (bureau militaire zaken Curaçao). Het betreft een bijdrage in het bouwkundig onderhoud bij het detachement Suffisant over 1997. De vordering is ingesteld in januari 1998. In 2001 wordt nadere besluitvorming verwacht.

Voorts staan van 1991 tot en met 1999 nog zevenënvijftig (57) relatief kleine vorderingen uit op de Amerikaanse marine en de Commandant Mine Counter Measure Force North (MCMFORNORTH) in het Verenigd Koninkrijk die voornamelijk betrekking hebben op kosten voor havenbezoeken, levering van brandstoffen en medische kosten. De totaalwaarde van deze vorderingen bedraagt f 0,15 miljoen.

Beleidsterrein Koninklijke Landmacht

De eerder vermelde vordering van f 5,1 miljoen op SHAPE staat al van vóór 1999 open.

Een bedrag van f 5,1 miljoen te ontvangen van BSB Schinnen/254th. Dit betreft voor f 0,5 miljoen salariskosten waarbij een diplomatiek conflict met de Amerikanen is ontstaan over het functioneren van een aantal werknemers. Daarnaast is er een achterstand in de afdoening van de verrekeningen over de maanden juli t/m december 2000. Verwacht wordt dat de achterstand medio 2001 is afgedaan.

Een bedrag van f 2,3 miljoen te ontvangen van de Belastingdienst betreffende teveel aangegeven en betaalde BTW buiten de EU. Afdoening wordt in 2001 verwacht.

Een bedrag van f 0,8 miljoen te ontvangen van de Belastingdienst betreffende teveel aangegeven en betaalde BTW buiten de EU. Dit is het restant van een vordering van f 3,1 miljoen waarvanf 2,3 miljoen reeds in 2000 is ontvangen. Afdoening van dit restant wordt in 2001 verwacht.

Een tweetal vorderingen voor een totaalbedrag van f 1,3 miljoen op POMS. Het gaat hier om verrekeningen met betrekking tot het «fiscal year 1999» die recent zijn afgestemd en waarvan ontvangst op korte termijn in 2001 verwacht wordt.

Een bedrag van f 1,2 miljoen betreft een vordering inzake geheime uitgaven op het ministerie van Algemene Zaken.

Beleidsterrein Koninklijke Luchtmacht

Een bedrag van f 0,85 miljoen betreft een vordering uit 1998 op de gemeente Eindhoven inzake grondverzet op de vliegbasis Eindhoven. De partijen verschillen van inzicht omtrent de hoogte van het bedrag. Naar verwachting zal in 2001 de ontvangst plaatsvinden.

Uitgaven buiten begrotingsverband met een negatief saldo. Hieronder volgt, voor zover van toepassing, per beleidsterrein een specificatie.

Beleidsterrein Koninklijke Landmacht

Een negatief saldo van f 0,248 miljoen betreft een in december 2000 ten onrechte teruggestorte betaling door de Duitse strijdkrachten in Budel. In het eerste kwartaal van 2001 zal terug betaald worden.

Een negatief saldo van f 0,045 miljoen betreft twee ontvangsten van de Amerikaanse overheid die nog verrekend moeten worden met de POMS organisatie.

Een negatief saldo van f 0,293 miljoen betreft de 1% vergoeding die Nederland ontvangt inzake verrichte werkzaamheden voor POMS. Dit bedrag wordt naar de middelenbegroting geboekt na de daadwerkelijke ontvangst van de vordering.

Een negatief saldo van f 0,043 miljoen betreft de ontvangst van huren van woningen in Budel. In afwachting van de uitslag van een rechtszaak is (door-)betaling van de huur opgeschort.

Een negatief saldo van f 0,015 miljoen betreft USZO gelden die ontvangen zijn voor eventuele aanpassingen van de werkplek voor reïntegrerend personeel.

ad 6. Ontvangsten buiten begrotingsverband (Derdenrekeningen schuld).

Het saldo op de saldibalans bedraagt f 243 607 (EUR 110 544).

Dit bedrag bestaat voornamelijk uit af te dragen loonheffing en sociale lasten. Een klein bedrag (> f 0,01 miljoen) staat als waarborgsom geregistreerd van schietverenigingen die gebruik maken van de schietterreinen van de Koninklijke Landmacht.

Daarnaast is in bovenstaand saldo een bedrag opgenomen van f 1456 zijnde het per 31-12-2000 beschikbare saldo voor de invulling van pseudo-waivers. Het mutatie-overzicht van deze pseudo-waivers over 2000 is als volgt:

Saldo Pseudo-waivers per 1-1-2000:		f 3 307
Betalingen 2000 t.b.v. projecten:
Aerodynamic and Acoustic Testing of Model Rotors (AATMR)	f 707
Tip Vortex Cavitation KL	f 314
Tip Vortex Cavitation Klu	f 22
Dynamisch gedrag van composiet scheepsconstructies (DYCOSS)	f 809
Totaal betalingen in 2000		f 1 852
Saldo pseudo-waivers per 31-12-2000		f 1 455

ad 7. Openstaande rechten.

Het saldo op de saldibalans bedraagt f 0 (EUR 0). Voor zover aanwezig zijn deze posten opgenomen onder het bedrag van extra-comptabele vorderingen. Er wordt hiervoor geen aparte administratie gevoerd.

ad 8. Extra comptabele vorderingen.

Het saldo op de saldibalans bedraagt f 277 584 (EUR 125 962).

Opgave van vorderingen per 31 december 2000:

Aard van de vordering	Bedrag
Vorderingen op de Verenigde Naties	f 119 699
Vorderingen NSK Marine	f 11 672
Vorderingen NSK Landmacht	f 8 441
Vorderingen NSK Luchtmacht	f 4 969
Vorderingen NSK Marechaussee	f 764
Pensioenen	f 2 726
Schadeverhaal	f 4 162
Aanrijdingen/aanvaringen	f 1 095
KM diversen	f 49 380
Materiële aanschaffingen KL	f 33 065
Materiële aanschaffingen KLu	f 16 976
Salarissen SHAPE/54th ASG & MTMC Europe	f 2 961
Infrastructuur KL	f 66 749
Overige gemeenschappelijke zaken	f 3 536
Dico CMH/MRC	f 7 850
Diversen	f 2 869
Sub-totaal	f 336 914
Af: openstaand op rekeningen buiten begrotingsverband, zg. derdenrekeningen	f 59 330
Balanssaldo extra-comptabele vorderingen	f 277 584

Opmerkingen:

Bij het beleidsterrein Algemeen zijn, voornamelijk op grond van het ontbreken van verhaalsmogelijkheden en mede op advies van de Directie Juridische Zaken (DJZ), vijf vorderingen met een totaalwaarde van f 100 definitief buiten invordering gesteld. Twee vorderingen omvatten bijna 92% van dit bedrag. Daarnaast zijn drie vorderingen met een totaalwaarde van f 0,07 kwijtgescholden.

Bij het beleidsterrein Koninklijke Marine werden in 2000 zeven vorderingen met een totaal-waarde van f 0,2 voorlopig buiten invordering gesteld omdat ze vermoedelijk oninbaar zijn.

Voor twee vorderingen met een totaalwaarde van f 21 heeft dit plaatsgevonden op advies van DJZ. Deze vorderingen hebben betrekking op de levering van brandstoffen aan Joegoslavië en Bosnië/Herzegovina.

Een vordering met een bedrag kleiner dan f 0,01 is definitief buiten invordering gesteld.

Bij het beleidsterrein Koninklijke Landmacht werden in 2000 éénhonderdachtenzestig (168) vorderingen definitief buiten invordering gesteld voor een totaal bedrag van f 162. Het merendeel (honderddrieënveertig vorderingen) met een totaal waarde van f 148 had betrekking op vorderingen op militair personeel. Deze vorderingen zijn om uiteenlopende redenen vervallen verklaard. Acht vorderingen met een totaal waarde van f 0,07 hadden betrekking op gemaakte afspraken bij een faillisement en het ontbreekt aan verdere verhaalsmogelijkheden. De resterende zeventien vorderingen met een totaalwaarde van kleiner dan f 0,01 betreffen relatief kleine bedragen die na diverse rappelleringen zonder resultaat niet meer ontvangen zullen worden en waarvan een deel reeds is kwijtgescholden.

Als criterium voor de toelichting naar grootte van vorderingen geldt een grensbedrag van > f 5,0 miljoen. Hieronder volgt voor zover van toepassing per beleidsterrein een specificatie.

Beleidsterrein Koninklijke Landmacht

Een vordering op POMS van f 20,3 miljoen betreft de afkoopsom die overeengekomen is met de Amerikanen inzake de sluiting van de POMS sites in Nederland. De ontvangst wordt verwacht in 2001.

Beleidsterrein Multi-service projecten en activiteiten (Musp)

Het betreft hier twee vorderingen uit 1995 en 1998 op de VN met een waarde van resp. f 13,4 en f 92,2 miljoen. De ontvangstdatum van de gelden blijft onduidelijk en is mede afhankelijk van de liquiditeit van de VN.

Een vordering op de Raad van ministers van de Nederlandse Antillen van f 8,5 miljoen voor het aandeel in de exploitatiekosten van de Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba over 1998, is ingesteld in 1998. Gelet op de liquiditeitspositie van de Raad van ministers van de Nederlandse Antillen wordt verwacht dat de afwikkeling van deze vordering vertraging zal ondervinden.

Een vordering op de Raad van ministers van de Nederlandse Antillen van f 10,8 miljoen voor het aandeel in de investeringen en exploitatiekosten van de Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba over 1999, is ingesteld in 1999. Gelet op de liquiditeitspositie van de Raad van ministers van de Nederlandse Antillen wordt verwacht dat de afwikkeling van deze vordering vertraging zal ondervinden.

Een vordering op de Directeur van Financiën van Aruba van f 6,4 miljoen voor het aandeel in de exploitatie- en investeringsuitgaven over 2000 van de Kustwacht voor de Nederlandse Antillen en Aruba, is ingesteld in 2000. Ontvangst wordt verwacht in 2001.

Verdeling vorderingen naar ouderdom

De verdeling van de extra-comptabele vorderingen naar ouderdom is hieronder in een grafiek weergegeven.

Ouderdom vorderingen in f miljoen ultimo 2000

Totaal f 277,6 miljoen

Vorderingen groter dan f 0,1 miljoen die zijn ingesteld vóór 1999.Hieronder volgt per beleidsterrein een specificatie.

Beleidsterrein Algemeen

Een vordering van f 0,24 miljoen op de Koninklijke Nederlandse militaire bond «Pro Rege» waarvan nog f 0,18 miljoen resteert. Het betreft hier een lening die is afgesloten in april 1991 door de KL. Vanaf 1997 wordt in jaarlijkse termijnen van f 30 000,00 afgelost, waardoor in 2006 de lening volledig is afbetaald.

Een vordering uit 1992 van f 1,6 miljoen op het failliet verklaarde bedrijf Compleet BV. De landsadvocaat moet met nadere informatie komen inzake afboeking of een laatste verhaalmogelijkheid op de bestuurders.

Een vordering uit 1994 op de firma Verhoeven & zn c.q. van den Bogaard van f 0,2 miljoen. In september 2000 is vonnis gewezen, doch de wederpartij is in hoger beroep gegaan.

Een vordering uit 1997 op Simon Engineering van f 1,3 miljoen (£ 0,4 miljoen). Een procedure tegen de Lloyds Bank omtrent betaling van de bankgarantie heeft geen resultaat gehad. Inmiddels wordt een verhaalsmogelijkheid op Simon Engineering onderzocht.

Een vordering uit 1997 op Centraal Beheer van f 0,1 miljoen. De wederpartij eist van Defensie een medische onderbouwing.

Een vordering uit 1997 op een natuurlijk persoon van f 0,5 miljoen. Inmiddels heeft beslaglegging via het G.A.K. plaatsgevonden.

Een vordering uit 1998 op Arbeidsmarkt en Scholing Defensie (ASD) van f 0,3 miljoen. De rechtszaak loopt nog via de landsadvocaat.

Een vordering uit 1998 op Unipol Assicurazioni van f 0,1 miljoen. De wederpartij eist van Defensie een medische onderbouwing. De afdeling Claims van de DJZ zal zich over deze zaak nader beraden.

Beleidsterrein Koninklijke Marine

Een vordering van f 0,1 miljoen op de Amerikaanse Marine. Het betreft de levering van scheepsbrandstof F-76. De vordering is ingesteld in 1992. De Amerikaanse ambassade heeft dit in onderzoek. Wanneer daadwerkelijke ontvangst plaatsvindt is niet bekend.

Een vordering van f 0,6 miljoen op Duitsland ingesteld in november 1984. Het betreft een restant van een vordering van f 2,1 miljoen. Duitsland ging niet accoord met het restantbedrag. De Marine zal nagaan of het bedrag bij de Navo te claimen is. Daadwerkelijke ontvangst is onzeker.

Twee vorderingen van totaal f 0,8 miljoen op de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) betreffende de opleiding aan het KIM van VAE-officieren. De vorderingen zijn ingesteld in augustus 1998. Volgens de VAE zijn de vorderingen betaald. Aan de ambassade van de VAE in Bonn is verzocht om nader onderzoek te plegen.

Een vordering van f 0,2 miljoen op de Amerikaanse Marine betreffende de levering van scheepsbrandstof F-76. De vordering is ingesteld in mei 1997. De Amerikaanse ambassade heeft dit in onderzoek. Wanneer daadwerkelijke ontvangst plaatsvindt is niet bekend.

Een vordering van f 0,1 miljoen op de Amerikaanse Marine betreffende de levering van brandstof F-35. De vordering is ingesteld in juli 1997. De Amerikaanse ambassade heeft dit in onderzoek. Wanneer daadwerkelijke ontvangst plaatsvindt is niet bekend.

Beleidsterrein Koninklijke Landmacht

Een vordering op een natuurlijk persoon van f 0,15 miljoen inzake teruggaaf van opleidingskosten is ingesteld in 1997 en in behandeling bij DJZ. Ontvangst wordt in 2001 verwacht.

Een vordering op een natuurlijk persoon van f 0,2 miljoen inzake teruggaaf van opleidingskosten is ingesteld in 1996 en in behandeling bij DJZ. Ontvangst wordt in 2001 verwacht.

Een al langer lopende vordering op de Duitse overheid is in 1999 definitief vastgesteld op een waarde van f 1,1 miljoen. Volgens het betreffende «Bauamt» is het bedrag verrekend met andere projecten, dit blijkt echter niet uit de gegevens van de Landmacht. In 2001 wordt nader overleg gevoerd met de Duitse overheid.

Een vordering op Siemens van f 1,75 miljoen inzake boete voor te late levering van SST/PVT systemen. Deze vordering wordt verrekend met het verrichten van onderhoud aan de betreffende systemen gedurende een aantal jaren. Dit onderhoud is echter nog niet aangevangen.

Een vordering op een natuurlijk persoon van f 0,71 miljoen die dit bedrag tot aan zijn pensioen met f 1 500,00 per maand gaat voldoen. Indien betrokkene volledig heeft voldaan aan deze betalingsverplichting, zal een resterend bedrag van f 0,24 miljoen in november 2026 buiten invordering gesteld worden.

Beleidsterrein Koninklijke Luchtmacht

Een vordering op de Amerikaanse Marine van f 0,273 miljoen, ingesteld in 1995. De vordering is aan DJZ overgedragen.

Beleidsterrein Multi-service projecten en activiteiten (Musp)

Naast de eerder genoemde posten groter dan f 5,0 miljoen, staan nog zeven vorderingen op de VN open met een totaalwaarde van f 11,8 miljoen. Een aantal vorderingen zijn door de VN gekenmerkt als «certified», de ontvangst van de gelden blijft echter onduidelijk.

Een vordering van f 2,8 miljoen op de Raad van ministers van Curaçao betreffende het aandeel in de exploitatiekosten van de Kustwacht Nederlandse Antillen. De vordering is ingesteld in oktober 1997. Gelet op de liquiditeitspositie van de Raad van ministers van de Nederlandse Antillen wordt verwacht dat de afwikkeling van deze vordering vertraging zal ondervinden.

ad 9. Extra-comptabele schulden.

Het saldo op de saldibalans bedraagt f 0 (EUR 0).

ad 10. Voorschotten.

Het saldo op de saldibalans bedraagt f 4 476 714 (EUR 2 031 444). De voorschotten zijn gewaardeerd tegen de in het jaar van verstrekking geldende plankoers. Voorschotten waarbij voor de verstrekking termijnvaluta is aangewend, zijn gewaardeerd tegen de betreffende termijnkoers.

Voorschotten naar ouderdom:

De verdeling van de voorschotten naar ouderdom is vermeld in onderstaande tabel.

(bedragen x f 1,0 miljoen)

Jaar van ontstaan	Algemeen	P&u	KM	KL	KLu	Musp	Overigen	Totaal
≤1996	3,7	0,0	126,9	78,0	343,1	6,8	0,0	558,5
1997	2,4	0,0	90,5	29,5	56,8	4,6	0,0	183,8
1998	3,6	0,0	129,1	16,6	360,5	14,6	0,5	524,9
1999	10,4	0,5	243,9	69,4	472,2	139,9	0,6	936,9
2000	120,4	1 045,2	323,1	166,3	332,1	270,8	14,7	2 272,6
Totaal	140,5	1 045,7	913,5	359,8	1 564,7	436,7	15,8	4 476,7

De post Overigen bestaat uit de beleidsterreinen Dico (f 10,9 miljoen), KMar (f 4,9 miljoen).

Ten opzichte van de stand t/m 31-12-1999 is een bedrag verrekend van f 2 218,9 miljoen. In 2000 zijn voorschotten verstrekt voor totaal f 2 432,7 miljoen waarvan in 2000 reeds werd verrekend f 160,1 miljoen. De totale mutatie in de voorschottenstand ten opzichte van 1999 komt daardoor uit op + f 53,7 miljoen.

Als criterium voor de toelichting naar grootte van voorschotten geldt een grensbedrag van > f 50,0 miljoen.

Hieronder volgt voor zover van toepassing per beleidsterrein een specificatie.

USZO-voorschotten.

De declaraties van de USZO met betrekking tot de post-actieven zijn voor een bedrag van f 1 199,1 miljoen als voorschot betaald en in de financiële verantwoording 2000 als extra-comptabele voorschotten over de beleidsterreinen verdeeld en wel als volgt:

Beleidsterrein Alg. f 7,3 miljoen

Beleidsterrein P&U f 1 045,2 miljoen

Beleidsterrein KM f 28,2 miljoen

Beleidsterrein KL f 84,3 miljoen

Beleidsterrein KLu f 24,1 miljoen

Beleidsterrein KMar f 1,1 miljoen

Beleidsterrein Dico f 8,9 miljoen

Beleidsterrein Algemeen

De declaraties met betrekking tot de ziektekosten verzekering die betaald zijn aan de Dienst Ziektekostenvoorziening Defensie (ZVD) en de Stichting Ziektekosten Verzekering Krijgsmacht (SZVK) zijn in de saldibalans verwerkt als extra-comptabele voorschotten voor een totaal bedrag van resp. f 61,6 miljoen en f 15,0 miljoen. De definitieve vaststelling van het te verrekenen bedrag zal plaatsvinden in 2001.

Beleidsterrein Koninklijke Marine

De volgende voorschotten > f 50,0 miljoen staan open bij de KM:

– f 94,3 miljoen inzake het Vertical Launch System Mark 41;

– f 121,4 miljoen inzake de NATO Seasparrow (NSPO);

– f 66,6 miljoen inzake het Combat Direction System voor de LCF;

– f 234,6 miljoen inzake de APAR radarsystemen voor de LCF;

– f 70,8 miljoen inzake het Smart-L 3D radarsysteem.

Leveringen en derhalve verrekening van bovenstaande voorschotten is conform de schema's die opgenomen zijn in de contracten.

Beleidsterrein Koninklijke Landmacht

Een voorschot van f 84,0 miljoen staat open ten behoeve van RPV systemen. Leverancier is de firma Sagem in Frankrijk. Leveringen en verrekeningen vinden plaats tot en met 2001.

Beleidsterrein Koninklijke Luchtmacht

Een voorschot van f 380,6 miljoen staat open ten behoeve van de Midlife Update (MLU) Productiefase F-16 (case NE-D-NMP). Dit bestaat voor het grootste gedeelte uit progress payments, die door de USAF aan leveranciers zijn verstrekt plus administratieve kosten. Verrekening zal in de komende jaren plaatsvinden.

Een voorschot van f 158,3 miljoen staat open ten behoeve van follow-on support F-16. Progress payments worden hiervan door de USAF aan leveranciers verstrekt. Verrekening vindt regelmatig plaats.

Een voorschot van f 163,5 miljoen staat open ten behoeve van de follow-on buy F-16. De verwachting is dat dit voorschot in overleg met de Defensie Accountantsdienst en de Algemene Rekenkamer in 2001 verrekend zal worden.

Een voorschot van f 51,2 miljoen staat open ten behoeve van de vliegopleidingen. Verrekening vindt regelmatig plaats.

Beleidsterrein Multi-service projecten en activiteiten

Een openstaand voorschot van f 393,6 miljoen, verstrekt aan MD Douglas via FMS-procedure ten behoeve van de aanschaf van Apache helikopters. Leveringen en derhalve verrekening van het voorschot vindt plaats tot en met 2002, conform het oorspronkelijk leverschema.

ad 11. Garantieverplichtingen.

Het saldo op de saldibalans bedraagt f 0 (EUR 0).

Voor de garantieverplichtingen wordt geen separate administratie gevoerd. Aanwezige garantieverplichtingen worden opgenomen onder de balanspost openstaande verplichtingen.

ad 12. Openstaande verplichtingen.

Het saldo op de saldibalans bedraagt f 6 845 060 (EUR 3 106 153). De met termijncontracten afgedekte verplichtingen zijn opgenomen tegen de betreffende termijnkoers.

De niet op termijn afgedekte US$-verplichtingen zijn gewaardeerd tegen de door het ministerie van Financiën voor 2000 voorgeschreven koers van f 1,95.

Bij de nieuw aangegane verplichtingen is uitgegaan van de methode van het opnemen in de rekening van zowel de positieve als negatieve bijstellingen op oude verplichtingen. Daar waar nieuw aangegaan negatief zou uitlopen is deze stand op nihil gesteld waardoor voor die artikelen wel een negatieve bijstelling is opgenomen.

Verplichtingen 1/1/2000	f 6 024 860
Aangegane verplichtingen in verslagjaar	f 16 461 440
Sub-totaal	f 22 486 300
Tot betaling gekomen in verslagjaar	f 15 640 055
Negatieve bijstellingen van aangegane verplichtingen uit eerdere begrotingsjaren	f 1 185
Sub-totaal	f 15 641 240
Openstaande verplichtingen per 31/12/2000	f 6 845 060

Als bijlage is gevoegd een blad met de opbouw van de garantieverplichtingen.

Als criterium voor de toelichting naar grootte van openstaande verplichtingen geldt een grensbedrag van > f 100,0 miljoen. Hieronder volgt voor zover van toepassing per beleidsterrein een specificatie.

Beleidsterrein Koninklijke Marine

Een verplichting van f 543,8 miljoen inzake het Bouwmeestercontract voor Luchtverdedigings- en Commandofregatten (LCF). De overeenkomst is gesloten met de Koninklijke Schelde Groep. Dit project eindigt in 2005. Te leveren zijn vier schepen LCF.

Een verplichting van f 1 107,6 miljoen inzake het opstarten van de produktielijn en de verwerving van twintig NH-90 helicopters. De leverancier is NATO-NAHEMA en de levering vindt plaats van 2007 t/m 2012.

Een verplichting van f 392,5 miljoen inzake het Capability Upkeep Program (CUP) van de P3-C Orion maritieme patrouillevliegtuigen. De overeenkomst is via de FMS-procedure met de Amerikaanse overheid gesloten. De levering vindt plaats van 2004 t/m 2008.

Een verplichting van f 122,4 miljoen inzake de aanschaf van vier Active Phased Array Radars (APAR), ten behoeve van de in aanbouw zijnde LCF'en. De leverancier is Thales (voormalig Hollandse Signaalapparaten) en de levering vindt plaats gelijktijdig met de levering van de vier LCF'en, de laatste in 2005.

Beleidsterrein Koninklijke Luchtmacht

Het gaat hier om één openstaande verplichting voor een bedrag van f 239,9 miljoen met betrekking tot follow-on support F-16 (FMS case NE-D-QBK). Dit betreft reserve onderdelen waarvan leveringen zullen plaatsvinden tot 2008.

Beleidsterrein Multi-service projecten en activiteiten

Een drietal openstaande verplichtingen hebben betrekking op de aanschaf van de Apache gevechtshelikopters (inclusief een tweede amendment en bijkomende kosten, leverancier MD Douglas via FMS-procedure) voor een totaal bedrag van f 517,5 miljoen. De leveringen geschieden tot en met 2002.

ad 13. Deelnemingen.

Het saldo op de saldibalans bedraagt f 13 333 (EUR 6 050).

Naam van de onderneming: Eurometaal N.V.

Wijze van deelneming: Aandelen.

Het ministerie van Defensie is in het bezit van 33 1/3% van de aandelen. De waarde bedraagt, uitgedrukt in de oorspronkelijke aankoopprijs, 33 1/3% van f 40,0 miljoen = f 13,3 miljoen. In 2001 wordt gestart met het gefaseerd afstoten van het aandelenpakket.

Specificatie Garantieverklaringen per 31 december 2000 (RDB 5.8) bedragen x 1000

Begr. Artikel	Basis voor het aangaan van garantieverplichtingen	Aard van de verbintenis	Gegarandeerd bedrag	Verleende garanties	Looptijd	Openstaande garantie verplichtingen per 31-12-1999	Mutatie garantie verplichtingen	Openstaande garantie verplichtingen per 31-12-2000
U 124	Begrotingswet dd. 28 december 1960 Staatsbladnummer 566	Leningen ter stimulering van de woningbouw met een looptijd van ten hoogste 40 jaar	Niet nader geregeld	Garantie aan de «Vereniging Pensioen Risico» te Amsterdam voor de betaling van rente en aflossing door de woningstichting «Ons Belang» te Amersfoort in verband met een geldlening van f 1 100 ingevolge een overeenkomst van 31 augustus 1961	t/m 2001	f 116	– f 57	f 59
U 124	Derde wijzigings-overeenkomst op de Raamovereenkomstbetreffende Eurometaal N.V. d.d. 19 maart 1990	Borgstelling in verband met aan te gane geldleningen, 1/3 deel van maximaal f 6 000. Onder aantekening dat in geval het maximumbedrag van f 6 000 niet voldoende mocht blijken, betrokken partijen over een eventuele verhoging van dit bedrag nader met elkaar in overleg zullen treden	f 2000	Borgstelling ten behoeve van Eurometaal N.V. voor de door genoemde vennootschap op te nemen geldleningen ter verdere financiering van de vennootschap	Doorlopend	f 2 000	f 0	f 2 000
U 124	Overeenkomst met de Vereniging Verbond van Verzekeraars	Regeling van de verhouding tussen Defensie en de Vereniging met als doel om de belemmeringen die Defensie-ambtenaren in het maatschappelijk verkeer ondervinden als gevolg van uitsluitingsclausules bij levensverzekeringen, gekoppeld aan de financiering van een woning, weg te nemen	Niet nader geregeld		onbepaald	P.M.	P.M.	P.M.
								f 2 059

BIJLAGE 1 Pilot Mededeling over de bedrijfsvoering

Algemeen

In de regeringsnota «Van Beleidsbegroting tot Beleidsverantwoording» is aangegeven dat in het departementale jaarverslag nieuwe stijl (vanaf 2002) in een afzonderlijke paragraaf wordt ingegaan op de bedrijfsvoering van een ministerie. In deze bedrijfsvoeringsparagraaf dient onderscheid te worden aangebracht in reguliere bedrijfsvoeringsthema's (zoals rechtmatige begrotingsuitvoering, beleidsevaluaties, informatievoorziening en administratieve organisatie) en specifieke bedrijfsvoeringsthema's (invoering Euro).

Omtrent de reguliere thema's dient in de bedrijfsvoeringsparagraaf door middel van een mededeling over de bedrijfsvoering door de Minister inzicht te worden verstrekt in de kwaliteit van het management control systeem en de mate waarin de beleidsdoelstellingen worden gerealiseerd. De mededeling betreft een uitzonderingsrapportage, waarin de Minister ingaat op de opmerkelijke aspecten van de bedrijfsvoering en deze aan de Staten-Generaal meldt. Bij tekortkomingen zal de Minister tevens aangeven welke activiteiten worden uitgevoerd teneinde de geconstateerde tekortkomingen weg te nemen.

Rijksbreed wordt gestreefd naar een referentiekader waarin kwaliteitseisen voor de mededeling over de bedrijfsvoering nader zijn uitgewerkt. De ontwikkeling van het rijksbrede referentiekader wordt ondersteund door een vijftal pilots, die zijn gericht op het opdoen van ervaringen met uiteenlopende aspecten van de mededeling bedrijfsvoering en de daaraan ten grondslag liggende onderwerpen. Elke pilot heeft een eigen focus. Een van de pilots vindt plaats bij het ministerie van Defensie en wordt uitgevoerd door een hiertoe ingestelde Werkgroep Mededeling Bedrijfsvoering in samenwerking met het projectbureau VBTB.

Stand van zaken Pilot

De doelstelling van de bij het ministerie van Defensie uit te voeren pilot is het opdoen van ervaring met het afgeven en onderbouwen van de mededeling over de bedrijfsvoering. Belangrijke onderwerpen die hierbij aan de orde worden gesteld betreffen de scope en reikwijdte van de mededeling, de wijze van totstandkoming van de mededeling bedrijfsvoering intern het ministerie, de bijzonderheden (zowel verbeterpunten als getroffen en te treffen maatregelen) die in de mededeling bedrijfsvoering moeten worden opgenomen en de onderbouwing van de mededeling.

In het opgestelde plan van aanpak voor deze pilot wordt deze doelstelling zowel praktisch als theoretisch benaderd. Het theoretische deel is gericht op het verkrijgen van eenduidige definities en afkadering. De praktische benadering houdt in dat door de PSG, Bevelhebbers en C-Dico, binnen de bestaande Toprapportagestructuur, een appreciatie over de bedrijfsvoering is opgesteld. Daarnaast hebben de CDS en de Directeuren-Generaal een appreciatie over defensiebrede processen opgesteld. Op basis van de ontvangen toprapportages en appreciaties, de voortgang van de implementatie Beleid Bedrijfsvoering Defensie 2000, de bevindingen tijdens werkbezoeken van de Minister, de uitkomsten van de Defensiebrede audits en de door de Defensie Accountantsdienst uitgevoerde onderzoeken is de mogelijke inhoud en reikwijdte van een mededeling over de bedrijfsvoering bepaald zoals die in het jaarverslag nieuwe stijl kan worden opgenomen.

De uitkomsten van de pilot worden verwerkt in de samenvattende rapportage die, tezamen met de relevante ontwikkelingen op het gebied van bedrijfsvoering, als uitgangspunt dient voor de opstelling van een rijksbreed referentiekader voor de mededeling over de bedrijfsvoering. Dit referentiekader dient als basis voor de ministeries om zich voor te bereiden op de eerste mededeling over de bedrijfsvoering in het jaarverslag 2002. Binnen de pilot wordt tevens aandacht besteed aan het formuleren van tussendoelen voor de verantwoording 2001.

Eerste uitkomsten pilot

Met in achtneming van de tot op heden gevoerde gedachtenvorming is ten behoeve van de pilot het begrip bedrijfsvoering bij het ministerie van Defensie gedefinieerd als:

het geheel van activiteiten binnen de Defensie-organisatie inzake de aanwending van financiële, materiële, personele en informatiemiddelen gericht op het ontwikkelen en bereiken van beleidsdoelstellingen, alsmede de daarop betrekking hebbende sturing, beheersing, toezicht en verantwoording.

Deze definitie bepaalt de uiteindelijke reikwijdte van de mededeling over de bedrijfsvoering in het jaarverslag 2002. Om dit te bereiken is binnen Defensie een ontwikkeltraject gestart. In de verantwoording 2000 is de mededeling (door middel van een opsomming) duidelijk afgebakend tot die aspecten waarover voldoende informatie beschikbaar is en derhalve onder de reikwijdte van de mededeling kunnen worden geplaatst. Bij het opstellen van de mededeling in de verantwoording 2001 zal de uiteindelijke reikwijdte worden gehanteerd, waarbij die onderdelen van de bedrijfsvoering waarvoor nog onvoldoende informatie ter onderbouwing beschikbaar is, expliciet worden uitgesloten. In het jaarverslag 2002 zal de volledige reikwijdte van de mededeling over de bedrijfsvoering moeten zijn bereikt. Dit betekent dat naast het afgeven van de mededeling nog slechts op die zaken zal worden ingegaan waar dit noodzakelijk is gezien het niet «in control» zijn.

Teneinde een indruk te krijgen van huidige mogelijkheden om een mededeling over de bedrijfsvoering op te stellen is hieronder een voorbeeldtekst uitgewerkt. Deze mededeling over de bedrijfsvoering 2000 moet worden gezien als een eerste stap op weg naar een volwaardige mededeling over de bedrijfsvoering zoals deze in het jaarverslag 2002 moet worden opgenomen. Op dit moment ontbreekt een normenkader voor het opstellen, onderbouwen en beoordelen van een mededeling over de bedrijfsvoering. In interdepartementaal verband wordt de ontwikkeling van dit normenkader vormgegeven waarbij wordt gestreefd naar, waar mogelijk en zinvol, rijksbrede normen. De onderstaande mededeling dient tegen de achtergrond van dit ontwikkeltraject te worden bezien.

Voorbeeldtekst: Mededeling over de bedrijfsvoering 2000

Reikwijdte

De mededeling over de bedrijfsvoering 2000 omvat de volgende onderwerpen: doelbereiking, planning en control, bedrijfsvoeringsbeleid, arbeidsvoorwaarden, ARBO, personele vulling van de krijgsmacht, financieel beheer en materieel beheer alsmede de daartoe gevoerde administraties. Deze onderwerpen worden onderstaand toegelicht.

Onderbouwing

De mededeling over de bedrijfsvoering is gebaseerd op de managementrapportages1 van mijn (P)SG, Directeuren Generaal, CDS, Bevelhebbers en C-Dico, waarin zij een appreciatie over de bedrijfsvoering geven. Daarnaast zijn de bevindingen tijdens werkbezoeken, van Defensiebrede audits en van de onderzoeken van de Defensie Accountantsdienst als onderbouwing gebruikt.

Mededeling over de bedrijfsvoering 2000

In het begrotingsjaar 2000 zijn de Defensiedoelstellingen grotendeels behaald en is op voldoende wijze invulling gegeven aan de resultaatgerichte bedrijfsvoering en governance gedachte zoals beschreven in het Beleid Bedrijfsvoering Defensie 2000. In het begrotingsjaar 2000 is in samenhang aandacht besteed en invulling gegeven aan de governance «vier-eenheid» besturen, beheersen, verantwoorden en toezichthouden. Op basis daarvan stel ik vast dat de bedrijfsvoering bij defensie in voldoende mate in control is en door een verdere versterking van het management controlsysteem in de komende jaren verder kan worden verbeterd.

Hieronder worden de elementen van de bedrijfsvoering, die onder de reikwijdte van de mededeling vallen, nader toegelicht.

Doelbereiking

In 2000 werd door een groot aantal Nederlandse militairen en operationele eenheden deelgenomen aan crisisbeheersings- en vredesoperaties. Hiermee werd zichtbaar en met succes invulling gegeven aan de taak van de Nederlandse krijgsmacht om bij te dragen aan vrede en veiligheid. Hoewel wellicht minder zichtbaar hebben Nederlandse operationele eenheden deelgenomen aan diverse grote en kleinere NAVO-oefeningen in het kader van de voorbereiding op de andere hoofdtaak, de verdediging van het grondgebied in bondgenootschappelijk verband. De vereiste inzetbaarheid van deze operationele eenheden is in de vorm van doelstellingen nader uitgewerkt ten behoeve van externe en interne sturing, beheersing, toezicht en verantwoording. Het hiertoe ontwikkelde systeem van gereedheidsmatrices waarover in de Toprapportages wordt gerapporteerd, zal verder worden verbeterd waarmee de transparantie, de aansluiting met het ambitieniveau en de werking van het systeem als sturings- en verantwoordingsinstrument worden verbeterd. De betrouwbaarheid van het systeem zal periodiek door middel van audits worden getoetst.

Planning en Control

Het planning en controlproces bij Defensie is dusdanig opgezet dat tijdig informatie beschikbaar is voor het afwegen van beleidsalternatieven, hun consequenties voor de uitvoering en daaraan verbonden uitgaven alsmede de verantwoording over de realisatie van beleidsdoelstellingen. Ook dit jaar zijn hierdoor tijdig afwegingen in het kader van de interne en externe begrotingscyclus gemaakt. De bij de totstandkoming van de verantwoording 2000 geconstateerde knelpunten worden in samenhang met de voorbereiding op het jaarverslag nieuwe stijl opgelost.

De Minister wordt door middel van toprapportages door de Defensieonderdelen op de hoogte gehouden van de voortgang in de uitvoering. Dit in aanvulling op de informatieuitwisseling in het Politiek Beraad. De ervaringen met het instrument toprapportage leiden doorlopend tot verbetering van het planning en control proces. Hierbij is verdere verbetering van de kwaliteit van de aangeleverde informatie een belangrijk aandachtspunt. Bij de monitoring en toetsing van de bedrijfsvoering wordt zowel centraal als decentraal in toenemende mate gebruik gemaakt van kengetallen, prestatie-indicatoren en audits.

Implementatie BBD 2000

Met de implementatie van het Beleid Bedrijfsvoering Defensie wordt invulling gegeven aan de uitgangspunten sturen op hoofdlijnen, integraal management, productafspraken, periodieke toetsing alsmede een open en transparante verantwoording aan het hogere lijnmanagement. Deze positieve ontwikkeling zal in de komende jaren verder worden uitgebouwd en aandacht zal worden besteed aan het versterken van het management controlsysteem door een groter gebruik van INK, audits en kengetallen.

Arbeidsvoorwaarden

Met terugwerkende kracht tot 1 augustus 2000 is een arbeidsvoorwaardenakkoord tot stand gekomen. Hierin zijn tal van maatregelen opgenomen die de arbeidsvoorwaarden en overige aspecten van het personeelsbeleid bij de tijd houden en de ongewenste uitstroom van Defensiepersoneel tegengaat. Het proces van arbeidsvoorwaardenvorming kent voldoende terugkoppelingsmomenten over de bereikte resultaten. De eerste resultaten zijn in het najaar 2001 te verwachten. Verbeteringen zijn mogelijk in de sfeer van communicatie over geldende of nieuwe arbeidsvoorwaarden door een meer centrale aanpak en ondersteuning met moderne communicatietechnieken.

ARBO

Defensie heeft in het jaar 2000 een ARBO-beleidskader tot stand gebracht dat richtinggevend is voor het te voeren arbobeleid. Incidenten op het gebied van ARBO worden met de grootst mogelijke zorgvuldigheid behandeld. Voor 2001 zullen ARBO-convenanten tot stand worden gebracht die zien op het terugdringen van de fysieke belasting.

Vulling van de krijgsmacht

De personeelsvoorziening verliep in 2000 niet naar wens. Naast tegenvallende wervingsresultaten was er sprake van een te hoog tussentijds verloop bij het zittende personeel. Er zijn tal van maatregelen getroffen om de bezetting van de krijgsmacht te verbeteren. De resultaten van deze verbetermaatregelen worden nauwkeurig gemonitord zodat tijdige bijsturing mogelijk is.

Materieel beheer

Bij Defensie is in 2000, op basis van in het Besluit Materieel beheer en de SG-aanwijzing, een start gemaakt met het uitvoeren van materieelbeheer op basis van risico-analyse. Hiermee is een belangrijke stap voorwaarts gezet in de richting van een goed materieel beheer bij Defensie. De uitgevoerde risico-analyses vormen de basis bij het bepalen van de noodzakelijke beheersmaatregelen. Periodiek zullen zowel de risico-analyses als de bijbehorende maatregelen worden geëvalueerd en bijgesteld. Op deze wijze zal het materieelbeheer zich blijven verbeteren. Het voornaamste punt van zorg is de implementatie van het nieuwe materieelbeheer in combinatie met de hiervoor beschikbare capaciteit. Gelet op de nog te implementeren verbetermaatregelen en controleresultaten was voor het jaar 2000 nog geen sprake van een in alle opzichten ordelijk materieelbeheer. Daarom zal in 2001 extra aandacht worden besteed aan de monitoring en toetsing van de voortgang van de verbetermaatregelen en borging van de getroffen maatregelen met behulp van de Toprapportages, een Defensiebrede audit en de interkrijgsmachtelijke werkgroep Materieel Beheer.

Financieel beheer

In de loop van het jaar heeft zich een verbetering van het financieel beheer afgetekend. Defensiebreed voldeed het financieel beheer over 2000 aan de minimaal te stellen eisen en was er sprake van een ordelijk financieel beheer.

Doordat verbetermaatregelen gedurende het jaar zijn gerealiseerd worden de beoogde effecten hiervan echter pas in 2001 zichtbaar. De uitvoering van de verbetermaatregelen zoals deze in het verbeterplan financieel beheer zijn opgenomen heeft ook in 2001 mijn nadrukkelijke aandacht, om te voorkomen dat de kwaliteit van het financieel beheer weer terugvalt. Met name de kwaliteit van de getroffen maatregelen alsmede de borging van een toereikend financieel beheer in de defensie-organisatie staat in 2001 centraal. De verbetering van het financieel beheer van de defensie-onderdelen wordt gerealiseerd aan de hand van opgestelde verbeterplannen Financieel beheer en de benoemde Topprioriteiten. Deze worden op centraal niveau op afdoening gevolgd en gestuurd. De toetsing van de voortgang, de kwaliteit en de toereikendheid van de verbeteractiviteiten is, door de Defensie-onderdelen, in samenwerking met de DEFAC en de Algemene Rekenkamer, geïntensiveerd.

BIJLAGE 2 de wijze en de mate van inzet bij de crisisbeheersings-, vredes- en humanitaire (cvh) operaties

In het onderstaande wordt een nadere uiteenzetting gegeven van de wijze en mate van inzet van militaire middelen bij de verschillende operaties.

De SFOR-operatie

De uitbreiding van de bijdrage aan het hoofdkwartier van SFOR te Serajewo is geformaliseerd. Nederland draagt met 55 militairen aan het hoofdkwartier bij, waarbij in november 2000 de functie van Assistent Chief of Staff Joint Militairy Affairs (ACOS JMA) voor de periode van één jaar door Nederland gevuld zal worden (brigade-generaal). Ook de vergrote bijdrage aan de Combined Joint Special Operations Task Force is gerealiseerd.

Het multinationale hoofdkwartier van de MND-SW te Banja Luka is in juli geëvalueerd. Algemeen kan gesteld worden dat het hoofdkwartier naar tevredenheid functioneert. De evaluatie heeft geleid tot een aantal kleine aanpassingen in de organisatie. Derhalve draagt Nederland met ingang van begin november 2000 zeven militairen extra bij aan het hoofdkwartier. Inmiddels is het Contingentscommando verhuisd van Busovaca naar Banja Luka.

Met de plaatsing van het Britse verbindingssysteem bij MND-SW heeft de Nederlandse verbindingseenheid de taak van het Britse verbindingspersoneel overgenomen. De Nederlandse Verbindingsondersteuningscompagnie heeft inmiddels haar uiteindelijke omvang bereikt. Deze zal binnenkort worden geëvalueerd.

Het Nederlandse bataljon in MND-SW opereert momenteel vanaf de lokaties Busovaca, Bugojno en Novi Travnik. De op de locatie Sisava gelegerde eenheden zijn ondergebracht op de basis Bugojno. Het tot 1 (NL) Mechbat behorende mortierpeloton 120mm, dat in Duitsland (vredeslokatie) op 7 dagen notice to move staat, is in september twee weken ontplooid geweest in Bosnië, ten einde zich met het mogelijke inzetgebied bekend te maken.

Ingezette middelen en uitgevoerde taken

Nederland heeft aan deze operatie deelgenomen met de volgende middelen:

Eenheid	Organieke Personele sterkte	Inzet Groot Materieel
Gemechaniseerd bataljon (inclusief logistiek, genie)	610¹	8 Leopard A5-tanks, 50 YPR-rupsvoertuigen en 205 overige voertuigen
Nationaal Support Element	306²	65 voertuigen
Verbindingsondersteu- ningscompagnie	105	32 voertuigen
Helikopterdetachement	125³	5 Cougar helikopters 54 voertuigen
Contingentscommando	36⁴	23 voertuigen
KMAR	18	9 voertuigen
EOV detachement	12	8 voertuigen
JCO (KCT en Kmarns)	26	4 voertuigen
Geneeskundig detachement Sipovo	12
Personeel HQ MND(SW) en SFOR	129
Staf/Wacht peloton HQ MND(SW)	30	Op roulatiebasis
KCT en Korps Mariniers	10	Op 7 dagen Notice to Move (NTM)
Tactische reserve t.b.v. mechbat: mortierpeloton	30	Op 7 dagen Notice To Move (NTM)
Strategische reserve: Infanterie bataljon	500	Patria, MB, 81 mm mortieren

¹ niet inbegrepen 30 Bulgaarse militairen

² niet inbegrepen 26 Roemeense militairen

³ niet inbegrepen 25 Roemeense militairen

⁴ niet inbegrepen 2 Bulgaarse en 2 Roemeense militairen

Eenheid	Activiteiten
Gemechaniseerd bataljon (inclusief logistiek, genie)	1289 uitgevoerde patrouilles conform operatie-order mechbat: 29 inspecties (weaponsites en kantonnementen) Diverse projecten: 47 projecten in 2000 afgerond (waarvan 13 in rapportageperiode) Er lopen nog 10 projecten Onschadelijk gemaakte munitie en explosieven: soort aantalmijnen 756 art.granaten 913gew. Granaten 705 handgranaten 9245

Nationaal Support Element	Logistieke ondersteuning van alle Nederlandse eenheden

Verbindingsondersteunings-compagnie	Handhaven van de verbindingen t.b.v. MND(SW)

Helikopterdetachement	Helikoptersteun t.b.v. MND(SW) en inzet IRT-helikopter

Contingentscommando	Dagelijkse informatievoorziening ten behoeve van de CDS

KMAR	Politiedienst t.b.v. de NL-militairen

EOV detachement	Interceptie en plaatsbepaling berichtenverkeer op continubasis binnen MND(SW)

Joint Commissioned Observers	Informatievoorziening ten behoeve van C-SFOR

Geneeskundig detachement Sipovo	Geneeskundige ondersteuning t.b.v. MND(SW)

Personeel MND(SW) en SFOR-hoofdkwartieren	Ondersteuning van de staven

KCT detachement en personeel Korps mariniers	Uitvoeren speciale operaties t.b.v. C-CJSOTF

Tactische reserve t.b.v. mechbat: mortierpeloton	Aanvullende vuursteun op 7 dagen NTM in Nederland

Strategische reserve: luchtmobielbataljon	Aanvullende capaciteit t.b.v. COM-SFOR

BOSNIA AND KOSOVO AIR COMPONENT

De Bosnia-Kosovo Air Component voorziet in ondersteuning van de operaties «Joint Forge» (SFOR) en «Joint Guardian» (KFOR). Vanaf de vliegbasis Amendola (Italië) opereert de Koninklijke Luchtmacht in samenwerking met de Belgische Luchtmacht als Deployable Air Task Force (DATF).

In december 2000 heeft de NAVO besloten het aantal direct beschikbare vliegtuigen van de Bosnia-Kosovo Air Component van 41 te reduceren tot 22. Met name de normalisering van het gebruik van het luchtruim boven Bosnië lag aan het besluit ten grondslag. Voor de DATF heeft dit tot gevolg dat het aantal gestationeerde vliegtuigen te Amendola wordt verminderd van 8 naar 4. België en Nederland zijn overeengekomen deze 4 toestellen bij toerbeurt beschikbaar te stellen. De Nederlandse F-16's zijn inmiddels teruggekeerd naar Nederland en zullen op 15 april weer naar Amendola terugkeren. Indien de 4 Nederlandse F-16's niet zijn ingezet staan ze in Nederland op een notice-to-move van 96 uur. Ook indien er geen sprake is van een daadwerkelijke inzet van de Nederlandse F-16's vanaf Amendola, is een klein logistiek element (circa 10 militairen) van de Koninklijke Luchtmacht op de vliegbasis Amendola aanwezig. Bij inzet van het Nederlandse F-16 detachement wordt het aantal uitgebreid tot circa 50 militairen.

Aanvullend op de DATF staan in Nederland vliegtuigen gereed voor medische evacuatie, transporttaken en air-to-air refuelling. Deze vliegtuigen kunnen binnen 24 uur worden ingezet. Daarnaast staan 3 F-16's in de luchtverkenningstaak op 48 uur notice-to-move in Nederland en op 96 uur notice-to-employ in het operatiegebied. Naast de 4 F-16's van de DATF staan nog 2 F-16's op 96 uur notice-to-move voor een «air to ground» taak. Voor verkenningsmissies boven Bosnië en Kosovo stelt Nederland periodiek, met een maximum van 100 uur op jaarbasis, een P-3C Orion ter beschikking. Aan het inzetgereed houden van de vliegtuigen in Nederland (inclusief de 4 F-16's van het DATF-detachement) zijn circa 125 militairen verbonden.

KOSOVO FORCE (KFOR)

Als gevolg van het Kabinetsbesluit (26 november 1999) is besloten de Nederlandse bijdrage aan KFOR per juli 2000 te beëindigen. De Nederlandse bijdrage aan KFOR is gefaseerd afgebouwd waarbij, na Transfer of Authority, de eenheden nog gedurende enige tijd in het operatiegebied verbleven om zich voor te bereiden op hun terugkeer naar Nederland.

De Afdeling Veldartillerie zorgde voor orde en rust in het eigen gebied van verantwoordelijkheid. Het Helikopterdetachement werd ingezet ten behoeve van personenvervoer en luchtverkenningstaken.

Het Geniehulpbataljon heeft een groot aantal kleine humanitaire projecten uitgevoerd alsmede het zogenaamde houten noodwoningen project. Bij dit project werden in eigen beheer pre-fab noodwoningen vervaardigd die op lokatie in elkaar werden gezet.

	einde KFOR werkzaamheden	terugkeer NL
Afdeling veldartillerie	1 mei	1 juni
Helikopterdetachement	1 juni	medio juni
Geniehulpbataljon	1 juni	medio juli
Contingentscommando/NSE		medio aug

Redeployment ondersteuning

Ter ondersteuning van de redeployment van de Nederlandse eenheden was het Contingentscommando van begin mei tot begin augustus versterkt met een redeployment ondersteunings detachement, dat eerst vanuit Kosovo en later vanuit Macedonië de terugkeer van de Nederlandse eenheden begeleidde. Het redeployment ondersteunings detachement bestond uit 20 militairen

Milieu

Alle voertuigen (rups en wiel) zijn via Thessaloniki met zeetransport naar Nederland vervoerd. De voertuigen zijn onderweg in Strumica (Macedonië) gereinigd van asbest en dierlijke ziektekiemen, met medewerking van een Duitse eenheid.

Na terugkomst in Nederland zijn alle voertuigen en containers ondergebracht op een complex in Coevorden om eventuele rest-besmetting vast te stellen. De gemeten waarden bleven onder de Nederlandse normen.

Verkoop

Nederlandse KFOR compounds en infrastructuur/onroerende goederen zijn verkocht danwel overgedragen aan andere eenheden en instanties. Een deel van de opbrengst is rechtstreeks ten bate van vredesoperaties-artikel 0802 gebracht, waardoor het uitgavenplafond voor uitgaven vredesoperaties wordt verhoogd.

Strategische Reserve

De «doublehatting» van Nederlandse bijdrage aan de Strategic Reserve Force (SRF) voor zowel KFOR als SFOR is, als gevolg van de Nederlandse terugtrekking uit KFOR, per 1 augustus 2000 beëindigd. De SRF is thans nog alleen voor SFOR beschikbaar gesteld.

Ingezette middelen

Nederland heeft deelgenomen aan de operaties in Macedonië/Kosovo met de volgende middelen :

Eenheid	Personele inzet	Inzet Groot Materieel
Afdeling Veldartillerie (incl. mortieropsporingsradarbatterij)	534	10 houwitsers, 86 wielvoertuigen, 2 Leopardbergingtanks, 23 YPR rupsvoertuigen, 5 M577 rupsvoertuigen

Geniehulpbataljon (incl. een gemechaniseerde compagnie infanterie)	820	1 Leopard genietank, 27 YPR rupsvoertuigen, 294 wielvoertuigen, 1 bergingstank, 1 M577

Helikopterdetachement	82	3 BO 105 (+ 1 reserve)

Contingentscommando (incl. KMar)	31	23 wielvoertuigen

Nationaal Support Element	240	90 voertuigen

Personeel t.b.v. HQ KFOR	71
Personeel t.b.v. GE Brigadestaf	16

2 ploegen KCT	20	1 ploeg op 24 uur NTM in Nederland1 ploeg op 7 dgn. NTM in Nederland
Strategische reserve:
– mariniersbataljon*	808	YPR-rupsvoertuigen, BV-rupsvoertuigen,
– Field Dressing Station*	99	81 mm mortieren

* Deze elementen t.b.v. de strategische reserve zijn ook als strategische reserve beschikbaar gesteld voor SFOR

Door de verschillende eenheden uitgevoerde activiteiten:

Eenheid	Activiteiten
Afdeling Veldartillerie (incl. mortier-opsporingsradarbatterij)	leveren van gebiedsbeveiliging voor het gebied van verantwoordelijkheid (Orahovac, Suva Reka en omgeving)

GeniehulpbataljonNGO's	opvoeren van materialen en goederen t.b.v. NGO's noodvoorzieningen aanbrengen bij woningen en scholen herstel van waterleidingen en riolering zuivering van waterputten geven van lessen mine-awareness aan personeel van NGO's wegen visueel controleren op mijnen en overige munitie explosieven opruimen weg herstel bouw prefab noodwoningen

Helikopterdetachement	302 operationele vluchten (312,9 uren) transportsteun

Contingentscommando	dagelijkse informatievoorziening ten behoeve van het ministerie van Defensie

National Support Element	ondersteuning van het NL-personeel in Macedonië/Kosovo

Personeel t.b.v. HQ (KFOR en GE-Brigadestaf	ondersteuning van de operatie

Alle eenheden	onderbrengen, verzorgen, informeren en transporteren van ca. 600 bezoekers (vanaf 1 jan '99)

2 ploegen KCT	force protection t.b.v. NL-eenheden; op 24 uur NTM in Nederland

Strategische reserve: – mariniersbataljon – Field Dressing Station	aanvullende capaciteit t.b.v. KFOR

UNITED NATIONS MISSION IN ETHIOPIA AND ERITREA (UNMEE)

Met de aanname door de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties van de Resoluties 1312 en 1320 op resp. 31 juli jl. en 15 september jl. werd de weg vrijgemaakt voor de inzet van UNMEE. Deze resoluties verschaffen op basis van Hoofdstuk VI van het VN-Handvest het mandaat voor de ontplooiing van een internationale vredesmacht (UNMEE), bestaande uit maximaal 4200 militairen.

De vredesmacht is opgebouwd uit de volgende onderdelen:

– een UNMEE-Force hoofdkwartier

– drie infanteriebataljons

– 220 militaire waarnemers (UNMO's)

– een mobiele reservecompagnie (Force mobile reserve)

– twee genie-ontmijningscompagnieën en een genieconstructie compagnie

– een hoofdkwartiercompagnie

– een rol 2 veldhospitaal

– een luchttransporteenheid.

UNMEE is een zogenoemde «Monitoring mission», welke door middel van waarnemers en de daadwerkelijke fysieke aanwezigheid van militairen op de grond toeziet op de uitvoering van de wapenstilstand, waarvan het akkoord is ondertekend op 18 juli jl. Dit akkoord voorziet in de vorming van een gedemilitariseerde bufferzone, de «Temporary Security Zone» (TSZ) langs de ongeveer 1000 km lange grens tussen Ethiopië en Eritrea. In deze 25 km brede TSZ zal UNMEE haar troepen ontplooien ter voorkoming van de hervatting van de vijandelijkheden tussen beide landen, met als doel de omzetting van het wapenstilstandsakkoord in een omvattend vredesakkoord.

Het mandaat van UNMEE bevat de volgende onderdelen:

– het monitoren van het staakt-het-vuren;

– het ondersteunen bij het verzekeren van de naleving van de veiligheidsafspraken van de beide landen (technisch advies);

– het monitoren en verifiëren van de terugtrekking van de Ethiopische troepen tot de lijn van 6 mei 1998;

– het monitoren van de Ethiopische posities na terugtrekking;

– het gelijktijdig monitoren van de posities van het Eritrese leger, dat zich dient terug te trekken tot 25 kilometer afstand van de Ethiopische troepen;

– het monitoren van de bufferzone ter naleving van het staakt-het-vuren;

– het voorzitten van het Military Coordination Committee (MCC) dat door de VN en de Organisatie van Afrikaanse Eenheid (OAE) is opgericht;

– het coördineren en assisteren van humanitaire mijnenruimactiviteiten in de bufferzone en aansluitende gebieden;

– het coördineren van de activiteiten van de missie met humanitaire activiteiten van de VN of andere organisaties in de bufferzone.

De Nederlandse eenheid is eind december ontplooid in de Centrale Sector. Een Canadese compagnie is geïntegreerd in de Nederlandse eenheid en samen vormen zij het Nederlands/Canadees bataljon (NECBAT).

De vredesbesprekingen onder leiding van de UNMEE Force Commander verliepen aanvankelijk moeizaam. Met name de definitieve vaststelling van de TSZ bleek een struikelblok. Omdat nog niet alle eenheden van UNMEE zijn ontplooid (het Keniaanse bataljon in Sector Oost en de Indiase Force Reserve) kon met Eritrea en Ethiopië (nog) geen overeenstemming worden bereikt over de terugtrekking van de troepen van beide partijen buiten het gebied dat de TSZ moet gaan vormen.

Een punt van zorg is de openstelling van een directe «high altitude» luchtverbinding tussen Eritrea en Ethiopië. Met uitzondering van een éénmalig gebruik, is deze luchtcorridor nog niet opengesteld. Struikelblok tussen beide landen vormt de route waarlangs de corridor moet lopen.

Ingezette middelen

In de periode vanaf medio december 2000 heeft Nederland deelgenomen aan de operaties in UNMEE met de onderstaande middelen¹:

Eenheid	Organieke Personele sterkte	Inzet Groot Materieel
Hr. Ms. Rotterdam	210

NECBAT Stafcompagnie	106	16 jeeps, 6 vrachtwagen-trailer combinaties t.b.v. vervoer en opslag, mobiele keuken, sanitaire combinaties,
KMAR Detachement	10+ 8 tijdens deployment/redeployment	9 jeeps

Contingentscommando	29	8 jeeps

Verkennings Peloton	22	6 jeeps

KM Genie Peloton	26	8 jeeps, diverse vrachtwagens.

A-Coy	153	6 Patria's, 17 jeeps, 9 vrachtwagens, generatoren, organieke bewapening.

B-Coy	153	6 Patria's, 17 jeeps, 9 vrachtwagens, generatoren, organieke bewapening.

C-Coy	153	6 Patria's, 17 jeeps, 9 vrachtwagen, generatoren, organieke bewapening.

H-Coy	1 (lso)	(Canadees materieel)

LogBase	183	3 Patria's, 22 jeeps, 34 vrachtwagens, 7 forklifts, mobiele keuken en sanitaire voertuigen

Field Dressing Station	45	3 jeeps, ambulance

Helikopterdetachement	150	16 jeeps, 1 Crashtender, generatoren, ca. 20 diverse vrachtauto's t.b.v. transport en opslag, mobiele keuken en sanitaire voertuigen.

Genie-eenheid (KL)	71	4 YKZ's (kiepauto), 4 universele bouwmachines met aanhangwagen, 4 YTH's met broshuis (trekker met oplegger), 2 YAZ's (tankauto), 2 constructiesets.

¹ Het ten behoeve van een mogelijke extractie-operatie in te zetten Apache-helikopterdetachement (130 militairen en 4 Apache-helikopters) is niet in het overzicht opgenomen.

Eenheid	Activiteiten
Hr. Ms. Rotterdam	Transporteren van materieel naar SPOD Massawa, aldaar logistiek platform en ondersteuning konvooitransporten, medische ondersteuning in de AOR, verzorgen retourtransport van geniematerieel naar NL.

NECBAT Stafcompagnie	Hoofdkwartiertaken voor NECBAT.

KMAR detachement	Politiediensten t.b.v. de NL-militairen.

Contingentscommando	Dagelijkse informatievoorziening ten behoeve van de CDS.

Verkennings Peloton	Route- en gebiedsverkenningen t.b.v. NECBAT.

KM Genie Peloton	Ondersteuning opbouw compounds.

A-Coy	Inrichten en beheren check-point; bij toerbeurten QRF taken uitvoeren.

B-Coy	Instandhouding grensposten en uitvoeren dag- en nachtpatroulles.

C-Coy	Door dagelijkse voet- en gemotoriseerde patrouilles wordt de AOR geobserveerd, bij toerbeurten QRF taken uitvoeren.

H-Coy	Initieel werd deze locatie door personeel van de B-coy bemand; deze locatie wordt door de Canadese eenheid bemand.

LogBase	Ontvangst en doorvoer van al het naar het missiegebied ingebracht materieel. Ondersteuning instandhoudings-activiteiten.

Field Dressing Station	Uitvoeren van Role 2 + medische ondersteuning voor het NECBAT en, op verzoek van FC UNMEE, voor alle militairen in UNMEE. Medio februari wordt het Jordaanse veldhospitaal operationeel inzetbaar, waarna de medische ondersteuning in principe wordt beperkt tot het NECBAT.

Helikopterdetachement	Uitvoeren van medevac en ondersteunende vluchten. (uitgevoerd 5 medevac en 177 ondersteunende vluchten; 225 vlieguren); in rapportageperiode 1300 pax vervoerd en 85 000 kg cargo.

Genie-eenheid (KL)	Verzetten grondwerk en inrichting compounds. De KL genie-eenheid is per 26 januari naar NL teruggekeerd.

OVERZICHT UNFICYP (UNITED NATIONS PEACE-KEEPING FORCE IN CYPRUS)

UNFICYP ziet sedert 1974 toe op de handhaving van de overeengekomen bufferzone tussen de Griekse en Turkse partijen in het conflict. Het mandaat van de Verenigde Naties is wederom met een half jaar verlengd tot 15 juni 2001. Nederland draagt bij met 100 militairen aan het Britse contingent in sector 2 van de Bufferzone, de Mobile Force Reserve (MFR), de Force MP en staf UNFICYP. De Nederlandse bijdrage, samen met een onder bevel gestelde UK peloton, is geconcentreerd in sector 2-west. In dit eigen vak van verantwoordelijkheid in de Britse sector leveren de Nederlandse militairen hun bijdrage aan het welslagen van de missie en dragen bij aan het voorkomen van een hervatting van de vijandelijkheden tussen die beide gemeenschappen. De Nederlandse bijdrage aan UNFICYP loopt tot juni 2001. De Nederlandse eenheid zal worden afgelost door een Engelse eenheid.

Ingezette middelen

De Nederlandse bijdrage bestaat uit een detachement van 97 militairen van de Koninklijke Landmacht en 3 militairen van de Koninklijke Marechaussee alsmede één functionaris in het hoofdkwartier van UNFICYP.

Eenheid	Activiteiten (24-uurs dienst)
«Bengal»-peloton en «Falcon»-peloton	beveiligen bufferzone (cease fire line) – posten op waarnemingstoren, – patrouillegang, – optreden als «snelle-reactie eenheid»
«MFR»-peloton	– bewaking/beveiliging op de UNPA – uitvoeren van patrouilleversterkingsopdrachten – evt. optreden als crowd control unit

OVERIGE OPERATIES

UNIPTF (United Nations Police Task Force).

Het UNIPTF-personeel, waaronder 55 Nederlandse marechaussees, heeft tot taak het observeren, inspecteren, begeleiden en rapporteren over alle activiteiten op het gebied van wetshandhaving, alsmede het observeren, adviseren en trainen van Bosnisch politiepersoneel.

UNTSO (United Nations Truce Supervision Organisation).

In deze missie houden militaire waarnemers toezicht op de bestandslijnen tussen Israël en haar buurlanden. Ten behoeve van UNTSO leveren de Koninklijke Landmacht, de Koninklijke Luchtmacht en de Koninklijke Marine in totaal 11 militaire waarnemers en één staffunctionaris in Libanon. Sinds het vertrek van de Israëlische strijdkrachten uit Zuid-Libanon is het in dit gebied relatief rustig gebleven en kunnen de waarnemers (waaronder 3 Nederlanders) hun werk naar behoren uitvoeren. Mede als gevolg van de UNTSO presentie is de situatie op de Golanhoogte nog steeds rustig en kunnen de waarnemers (waaronder 8 Nederlanders) ook hier hun werk naar behoren doen.

In de periode medio oktober–medio november zijn 4 gezinnen van UNTSO-waarnemers tijdelijk naar Nederland gerepatrieerd als gevolg van de veiligheidssituatie in Israël. De Verenigde Naties had deze veiligheidsmaatregel genomen als reactie op de onrusten in het land. De situatie in Israël heeft zich gestabiliseerd met uitzondering van de Gazastrook, de Westbank en Oost-Jeruzalem.

MAPE (Multinational Advisory Police Element).

De taak van het MAPE is het opzetten en toezien op de wederopbouw van het politie-apparaat in Albanië. De Koninklijke Marechaussee draagt aan deze operatie bij met personeel (9 personen) dat adviseert en instructie geeft. De training van het lagere politiekader door MAPE instructeurs (w.o. de NL instructeurs) lijkt succesvol te zijn verlopen. MAPE wil nu de aandacht meer gaan richten op het adviseren van het hogere kader in de diverse directoraten. Dit impliceert dat er behoefte kan ontstaan aan hoger gekwalificeerd personeel.

ECMM (European Community Monitor Mission).

Deze waarnemersmissie richt zich onder meer op overleg met lokale civiele, kerkelijke en militaire autoriteiten over gevangenenruil, uitwisseling van gesneuvelde militairen, gezinsherenigingen, voedseldistributie, terugkeer vluchtelingen, ontheemden en evacués en herhuisvesting. Het missiegebied van de ECMM strekt zich naast Bosnië-Herzegowina uit over de Federale Republiek Joegoslavië, Kosovo, Kroatië, Montenegro en Albanië. Gezien de ontwikkelingen op de Balkan is besloten meer de aandacht te gaan richten op Kosovo, de Federale Republiek Joegoslavië, Montenegro en Albanië, in plaats van op Kroatië en Bosnië. De door de ECCM-monitors verzamelde informatie wordt niet alleen aan de hoofdsteden van de EU, maar ook aan andere internationale organisaties die in die regio werkzaam zijn, bekend gesteld. Vanaf 010699 zenden alle krijgsmachtdelen militairen uit. Nederland neemt deel met 8 militairen. Als gevolg van een verdere reductie van de ECMM zal Nederland vanaf januari 2001 nog met slechts 4 monitors deelnemen aan de ECMM. Naar verwachting zal ook het Ministerie van Buitenlandse Zaken 1 of 2 functionarissen aan de ECMM laten deelnemen.

OVSE (Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa).

A. Nederland is in Moldavië vertegenwoordigd met één officier als waarnemer. Deze militair van de Koninklijke Landmacht maakt deel uit van een (kleine) OVSE-missie, die helpt bemiddelen in het conflict tussen de Republiek Moldavië en Trans-Dnjestrië en toeziet in de terugtrekking van het Russische militaire materieel uit Moldavië en Trans-Dnjestrië. In de missie wordt slechts geringe voortuitgang geboekt. Feit is dat de vijandelijkheden niet zijn hervat en de Russen nog steeds in overleg zijn met Moldavië en Trans-Dnjestrië over terugtrekking. Het eerste transport van Russisch materiaal heeft plaatsgevonden en er vindt overleg plaats over vervolg transporten.

B. Twee Nederlandse militairen worden in Albanië ingezet als waarnemer aan de grens tussen Albanië en Kosovo en in een logistieke functie op het hoofdkwartier in Tirana. Alle krijgsmachtdelen dragen – bij toerbeurt – bij aan deze missie. De missie adviseert de Albanese autoriteiten over humanitaire, economische en politieke zaken en veiligheidsaangelegenheden en coördinereert daarnaast tussen de verschillende internationale organisaties.

CMAC (Cambodian Mine Action Centre)

Sinds 1992 heeft in Cambodja Nederlands defensiepersoneel lokaal personeel geadviseerd op het gebied van het ruimen van mijnen en explosieven. Met name de laatste jaren concentreerden deze adviezen zich op het gebied van Explosive Ordnance Disposal (EOD). Er ontstond echter bij de lokale organisatie meer behoefte aan algemeen management advies in plaats van technisch advies. In combinatie met de vrij geïsoleerde werk- en leefomstandigheden van het Nederlands personeel is besloten de Nederlandse bijdrage aan deze missie per 1 oktober 2000 te beëindigen. Hiermee is een eind gekomen aan 8 jaar Nederlandse presentie, waarin veel en goed werk is verricht onder meer op het gebied van terugkeer van vluchtelingen en ontmijning.

FEDMAC (Federation Mine Action Center)

Sinds 1 september 1998 draagt Nederland bij met één Technical Advisor (KL) in de staf van het Federation MAC in Sarajevo. Sinds een recente reorganisatie brengt de Nederlandse militair rechtstreeks advies uit aan de (Bosnische) directeur van het Federation MAC. De advisering betreft operationele, orgranisatorische en bedrijfsvoeringsaangelegenheden.

UNMIBH (UN Mission in Bosnia and Herzegovina).

In het kader van de implementatie van het «Dayton Peace Agreement» participeert Nederland met één militair in UNMIBH. Vooruitlopend op een mogelijke beëindiging van de aanwezigheid van de Verenigde Naties in Bosnië is door de Verenigde Naties aangegeven dat er geen noodzaak is de Nederlander (van het Korps Mariniers) in juni af te lossen.

UNMIK (United Nations Mission in Kosovo).

Als onderdeel van UNMIK is de United Nations International Police (UNIP) belast met het opzetten van een politiemacht in Kosovo. Een kolonel van de Koninklijke Marechaussee heeft hierin tot juli geparticipeerd.

MIF (Multinational Interception Force).

Een multinationaal vlootverband opereert in de Arabische Golf met als taak het toezien op de naleving van de VN-sancties tegen Irak. Nederland draagt sinds 1996 jaarlijks gedurende enkele weken bij aan de MIF met een fregat en een maritiem patrouille vliegtuig P-3C Orion

Ingezette personele middelen

Hieronder volgt een overzicht van de personele middelen t.b.v. de kleinere operaties. Gezien de – relatief – geringe uitgaven behorende bij deze operaties, zijn deze niet verbijzonderd. Bij de onderstaande operaties is geen sprake van de inzet van groot materieel.

Operatie	Personele bijdrage
UNIPTF	55
UNTSO	11
MAPE	9
ECMM	18
OVSE	3
FEDMAC	1
CMAC	3
UNMIK	1
MIF	175

BIJLAGE 3 Investeringscyclus

Kmd	Materieel	Aantal in gebruik	Invoering	Uitfasering oorspronkelijk	Uitfasering huidig schema	Inzet	Effecten/gevolgen/bijzonderheden
KM	GW-fregat	1	1976	2001	2002	VN-embargo Servië	Geen
KM	L-fregat	2	1986	2011	2011	Golfoorlog MIF VN-embargo Servië	Geen
KM	S-fregat	3	1981–1983	2006–2008	2003–2005	Golfoorlog MIF VN-embargo Servië Kosovo	Uitfasering vervroegd op grond van aangekondigde inkrimping in Defensienota 2000
KM	M-fregat	8	1991–1995	2016–2020	2016–2020	MIF VN-embargo Servië Kosovo	Geen
KM	Lynx helikopter	21	1976–1980	2001–2005	2007–2012	Golfoorlog MIF VN-embargo Servië Kosovo UNMEE	De Lynx zal vanaf 2007 door de NH-90 worden vervangen. Door latere invoering van de NH-90 is de uitfasering van de Lynx vertraagd. Hierdoor zullen de exploitatiekosten van de Lynx toenemen.
KM	Bevoorradingsschepen	2					In 2001 zal de Zuiderkruis een levens-
	– Zuiderkruis – Amsterdam		1975 1995	2000 2020	2011 2020	Golfoorlog VN-embargo Servië	verlengend onderhoudsprogramma ondergaan waarmee de huidige geplande uitfaseringsdatum van 2011 kan worden bereikt.
KM	Amfibische schepen	1	1998	2023	2023	Kosovo UNMEE	Geen
KM	Onderzeeboten	4	1992–1994	2017–2019	2017–2019	Kosovo	Geen
KM	Mijnenbestrijdingsvaartuigen	15	1983–1989	2008–2014	2020 3 x 2000–2002	Golfoorlog Kosovo	Met de uitvoer van het PAM wordt de levensduur tot tenminste 2020 verlengd.
KM	Maritieme Patrouille Vliegtuigen	13	1981–1984	2015+	2015+ 3 x 2001–2003	MIF VN-embargo Servië Kosovo	Ten behoeve van de Kosovo operaties zijn drie vliegtuigen van zelfbeschermingsmiddelen voorzien. Met de uitvoer van het CUP wordt de operationele levensduur tot tenminste 2020 zekergesteld.
KL	YPR	1 505	1977–1980 1983–1985	2007–2025	2007–2025	UNPROFOR SFOR KFOR	Intensief gebruik van uitgezonden materieel leidt tot verhoogde slijtage, mede door slechte lokale infrastructuur. Hogere investerings- en exploitatiekosten i.v.m. modificaties en onderhoud aan uitgezonden materieel. Door capaciteitstekort is achterstand in onderhoud ontstaan.
KL	Leopard II	180	1982–1988	2010–2014	2010–2014	SFOR	Geen (materieel wordt weinig verplaatst). Met KWS programma is de operationele levensduur tot tenminste 2010 zekergesteld.
KL	Leopard II bergingstank	25	1992–1993	2025	2025	KFOR SFOR	Geen
KL	M109	126	1968	1990	2004–2013	KFOR	Geen (materieel wordt weinig verplaatst). Materieel wordt vervangen door nieuwe vuurmond (PzH2000) i.v.m. bereiken einde levensduur.
KL	MB290GD	4 570	1995–1998	2010–2013	2008–2013	UNPROFOR SFOR KFOR IFOR EFOR UNMEE	Intensief gebruik van het uitgezonden materieel leidt tot verhoogde slijtage en uitval, mede door slechte lokale infrastructuur. Gevolg is hogere exploitatiekosten en toename van total-losses.
KL	Y-4442	4 925	1988–1993	2009–2012	2009–2012	UNPROFOR SFOR KFOR IFOR EFOR UNMEE	Intensief gebruik van het uitgezonden materieel leidt tot verhoogde slijtage en uitval, mede door slechte lokale infrastructuur. Gevolg is hogere exploitatiekosten, toename van total-losses en toenemend gebruik van reservematerieel.
KL	Y-2300	1 700	1984–1987	2004–2007	2010–2013	UNPROFOR SFOR KFOR IFOR EFOR UNMEE	Intensief gebruik van het uitgezonden materieel leidt tot verhoogde slijtage en uitval, mede door slechte lokale infrastructuur. Gevolg is hogere exploitatiekosten, toename van total-losses en toenemend gebruik van reservematerieel. Het materieel loopt tegen de einde van haar levensduur en is met grote moeite rijdend te houden. De mogelijkheid wordt onderzocht om voor vredesgebruik binnen Nederland voorlopig voertuigen te huren.
KL	Y-3300	255	1992–1994	2015	2015	SFOR KFOR IFOR EFOR UNMEE	Intensief gebruik van het uitgezonden materieel leidt tot verhoogde slijtage, mede door slechte lokale infrastructuur. Gevolg is hogere exploitatiekosten (mede door noodzaak omwisseling i.v.m. jaarlijkse kraankeuring) en toenemend gebruik van reservematerieel.
KL	MB-TROPCO	43	1992	2002	2006	SFOR KFOR	Intensief gebruik van het uitgezonden materieel leidt tot verhoogde slijtage, mede door slechte lokale infrastructuur. Gevolg is hogere exploitatiekosten en toenemend gebruik van reservematerieel. In het kader van het project TROPCO wordt de optie van levensduurverlenging overwogen.
KL	FM-9000	9 500	1995	2010–2016	2010–2016	SFOR KFOR UNMEE	Geen
KLu	F-16	138	1979–1992	2010–2025 (vastgesteld bij D-fase MLU)	2010–2025	Deny Flight Deliberate Force Allied Force	Verhoogd gebruik leidt tot versnelde onderhoudsbehoefte. Gevolg is hogere exploitatieuitgaven.
KLu	AH-64D Apache	18	1998–2002	2018+	2025+	Djibouti	Klimatologische en terreinomstandigheden buiten Nederland leiden vaak tot grotere slijtage. Gevolg is hogere exploitatiekosten. Door kleine investeringen (b.v. coating van de rotorbladen) zijn hogere exploitatiekosten soms te beperken. Levering van 12 resterende helikopters vindt nog plaats.
KLu	CH-47D Chinook	13	1995–1999	2019+	2019+	IFOR SFOR KFOR UNMEE	Intensiever gebruik leidt tot verhoogde slijtage. Gevolg is hogere exploitatiekosten.
KLu	AS532U2 Cougar	17	1996–1997	2017+	2017+	SFOR	Intensiever gebruik, onder langdurige vaak extreme omstandigheden, en het ontbreken van infrastructuur leiden tot verhoogde slijtage. Gevolg is hogere exploitatiekosten.
KLu	Bo-105CB(4) Bolkow	15	1975	Onbekend	2004	VN-monitoring IFOR SFOR KFOR	Intensiever gebruik en daardoor grotere slijtage dan in Nederland. Extra modificaties noodzakelijk. Gevolg is hogere investerings- en exploitatiekosten.
KLu	All-III Alouette	4	1963	Onbekend	2004	Tunesië Irak Turkije VN-monitoring Cambodja IFOR	Grotere slijtage a.g.v. klimatologische en terreinomstandigheden buiten Nederland.
KLu	KDC-10	2	1994	2015	2020–2025	IFOR KFOR UNMEE SFOR	Beperkte aanvullende investeringen uitgevoerd i.v.m. vredesoperaties.
KLu	C130H-30 Hercules	2	1993	2013	2020–2025	Alle operaties	Geen
KLu	F-60U Fokker	4	1996	2021	2020–2025	Alle operaties	Geen
KLu	F-50 Fokker	2	1996	2021	2020–2025	Alle operaties	Geen
KLu	Patriot	4	1985	2020	2025	Golfoorlog	Tijdelijk intensiever gebruik waardoor hoger verbruik reservedelen en hogere onderhoudskosten.
KLu	Hawk PIP-III	8	1963	2004	2005	Golfoorlog	Tijdelijk intensiever gebruik waardoor hoger verbruik reservedelen en hogere onderhoudskosten.
KM KL	VN-voertuig	90	1998–1999	2008+	2014	UNMEE	Specifiek aangeschaft voor vredesoperaties. Nog te beperkte ervaring om gevolgen van inzet voor levensduur te kunnen beoordelen.

BIJLAGE 4 Overzicht brandstof- en energiegebruik

In onderstaande tabel is een, ongeverifieerd en onbewerkt, overzicht opgenomen van het energie- en brandstofgebruik over het jaar 2000. In het dit jaar te verschijnen Defensie Milieujaarverslag worden de complete en geverifieerde gegevens gepresenteerd. Een bijstelling van de gegevens is hierdoor mogelijk.


energiedrager	eenheid	hoeveelheid
		CO	KM	KL	Klu	Kmar	DICO	totaal
Elektriciteit	kWh	15 131 512	99 393 093	121 242 263	43 446 826	4 931 869	13 983 696	298 129 259
Huisbrandolie	liter		1 647 626	2 532 860	3 656 194	285 002		8 121 682
Aardgas	m³	3 032 541	8 443 141	46 576 526	4 588 125	2 519 432	3 146 969	68 306 734
HBO1	liter	55 000						55 000
Propaan	liter			387 908	582 360			970 268

Benzine	liter	103 654		168 379	82 526	638 300		992 859
Diesel	liter	353 359		2 443 616	1 790 862	1 447 300	525 493	6 560 630
Kerosine	liter			21 762 526	33 045 147			54 807 673
LPG	liter					43 000		43 000
Scheepsbrandstof	liter			68 100				68 100

BIJLAGE 5 Nederlandse Navo-rapportage met een overzicht van de Nederlandse bijdrage aan het Defence Capabilities Initiative (DCI) in 2000

Defence Capabilities Initiative (DCI)

AI:	Action Item
DM:	Deployability and Mobility
SL:	Sustainability and Logistics
EE:	Effective Engagement
SF:	Survivability of Forces and Infrastructure
CC:	NATO Consultation, Command and Control

DCIAI	Description	NL Statement
DM1	NATO nations will continue to review and should where necessary improve arrangements, including legal aspects, for military use of commercial rail, sea and airlift assets, as well as specialised air and sea port reception handling equipment and material.	The Netherlands underlines the importance of strategic lift assets. Emergency legislation was changed two years ago in order to meet new requirements. It gives the Government sufficient tools to obtain commercial assets at short notice, also in a peacetime environment. National arrangements with commercial carriers are subject of further study. An operational link of the Allied Deployment And Movement System (ADAMS) has been established between MoDNL and HQ SHAPE. The national ADAMS policy has been implemented and is in accordance with NATO policy. The Netherlands uses military flat wagons with the capacity to transport all types of vehicles currently in use within the Netherlands' armed forces across Europe. Arrangements have also been made with the Netherlands Railway Company to have ambulance trains available. Arrangements with Dutch airline companies to make commercial airlift capacity available for medevac are under consideration. The RNLAF is able to load/unload its own transport aircraft (on-board loading system), and will decide to contribute to the International Airlift Control Element (IALCE) on a case-by-case basis. The Netherlands possesses a vast range of specialised air and sea port equipment. In view of size and required (static) infrastructure most of this equipment is not transportable nor usable in likely SPODS/APODS. The LPD and AOR have a limited capability for loading/offloading equipment through a shipborne crane. Therefore it is suggested, under the MJLC concept, that a further detailed appreciation should be made of required assets and possibilities for acquiring these assets.
DM2	The Alliance and nations should further develop arrangements for cooperative or shared use of sea and airlift in order to use these limited resources as efficiently and effectively as possible.	Arrangements for cooperative or shared use of sealift and airlift assets exist (e.g. airlift MoUs with several nations) or are under development (e.g. MoU with UK for sealift), and for each operation ad hoc arrangements for shared/cooperative use are explored during NATO-led movement planning and deconfliction meetings. The Netherlands has Air Transport MoUs with Norway, Belgium, the UK, Germany and Ukraine. Also, the Netherlands is in negotiation with France on the establishment of an Air transport MoU. In addition, the Netherlands is participating in the European Air Group (EAG) Technical Arrangement (TA) on Reciprocal Air Transport including Air-to-Air Refuelling (AAR), which covers all EAG countries (France, Italy, Spain, the UK, Belgium, Germany and the Netherlands). Furthermore, the European Air Transport Cell (EATC) – as proposed by France and Germany – is supported in principle. France and the Netherlands have proposed that the European partners reflect on the maritime capabilities for strategic mobility required for the projection of forces.
DM3	NATO nations should improve their sea and airlift capabilities including through specialised deployable transport and reception capabilities in order to meet the deployment requirements of their forces and of NATO multinational headquarters.	The RNLN operates 2 AORs, 1 LPD and plans to procure a second LPD. This provides strategic and tactical amphibious lift capacity for a reinforced battalion. In addition, the LPD can be used in a transport role. The second LPD will increase the tactical and strategic amphibious capacity and transport capability. Both AORs provide a limited strategic transport capability, not differing from what other nations can provide. With the LPD and AOR the transport and reception facilities are part of the design. The AORs require a jetty but can unload most equipment carried with own cranes. The LPDs carry landing craft. Therefore no port facilities are required and the own capabilities allow unloading with own means. The RNLN possesses no specialised deployable port facilities. Furthermore, the Netherlands possesses a vast range of specialised air and sea port equipment. In view of size and required (static) infrastructure most of this equipment is not transportable nor usable in likely SPODS/APODS. Therefore it is suggested, under the MJLC concept, that a further detailed appreciation should be made of required assets and possibilities for acquiring these assets. Recently enhanced strategic air transport consists of two KDC-10 (also for AAR), two C-130–30H, two F50 and four F60 aircraft. Furthermore, the Defence Staff is currently studying further strategic transport requirements.
DM4	NATO nations should enhance transportability of equipment by paying increased attention to standardised transportability design criteria.	The NATO standardised transportable design criteria are always taken into consideration and financial consequences and possibilities permitting, implemented. The use of containers, containerisation and the implementation of ADAMS are a result of this policy.
DM5	The Alliance and nations should explore the feasibility of options for acquiring multinationally owned or leased sea and airlift assets for rapidly deploying forces.	The Netherlands, together with NATO nations, NATO HQ and the NATO Civil Emergency Planning (CEP), Movement and Transportation Boards are exploring the feasibility of options for NATO to acquire and manage strategic lift assets. A centralised NATO «clearing house» on a voluntary basis to coordinate and to obtain civil assets on the commercial market, is supported by the Netherlands as a first step. The Netherlands supports the need for an outside contractor for further analysis. Besides this, the Netherlands encourages the German initiative to establish a European strategic airlift cell and has, together with France, proposed that the European partners reflect on the maritime capabilities for strategic mobility required for the projection of forces. Furthermore, the Defence Staff is currently studying further strategic transport requirements. Focus of interest for the Netherlands.
SL1	NATO nations should, in accordance with the agreed principle of collective responsibility for logistics, put in place measures or enablers to enhance cooperation and multinationality in logistics.	The principal aim of the logistics policy is to support all armed forces during their continuous peacetime and crisis tasks. In general, operations will always be conducted in a multinational and joint environment, for which the various MC documents provide the guiding principles and policies upon which the logistic support of the armed forces is based. Currently, the Defence Staff is conducting the study «Operational logistic concept 2006», in which new logistic concepts are developed which cover, amongst others, the possibilities for involving the industry for supply, storage and maintenance in general terms. The Netherlands embraces the Multinational Joint Logistic Centre (MJLC) Concept. In addition, the Netherlands, together with Germany, is increasing the logistic cooperation as an element of the overall cooperation between both armies and forces within 1(GE/NL)Corps through implementation of the «deeper integration programme». The Netherlands strongly supports the LSM AHWG «NCCL», which provides the conceptual framework for cooperation in logistics within NATO. Focus of interest for the Netherlands.
SL2	The Alliance should immediately determine the resource and manpower implications of the Multinational Joint Logistic Centre concept (MJLC) which is essential to the Combined Joint Task Force (CJTF) concept, with a view to beginning the implementation of the MJLC concept by the end of 1999.	The Netherlands embraces the Multinational Joint Logistic Centre (MJLC) Concept and supports the development of the concept and related doctrine.
SL3	The Alliance should examine, by mid 2000, the requirement for and the feasibility of establishing dedicated, multinational, military logistic formations.	This examination should be incorporated within the ongoing development of the MJLC doctrine in general and the related concept of «Multinational Integrated Logistic Units» (MILUs) or «Theatre Logistic Units» (TLUs).
SL4	The Alliance should install the Logistics Functional Area Sub-System (LOGFASS) as the logistic component of the Alliance's Command and Control Information System in all NATO commands, including the headquarters of deployable forces, as soon as possible, complementing national systems	An operational link of the Allied Deployment And Movement System (ADAMS) has been established between MoDNL and HQ SHAPE. The national ADAMS policy has been implemented and is in accordance with NATO policy. The Netherlands notes, however, that LOGFASS implementation may be affected by the results of the newly created AHWG «LOGIS (Logistics Information System Architecture)». The AHWG LOGIS will presumably show a top-down approach, where LOGFASS is basically a bottom-up development.
SL5a	NATO nations should enhance interoperability through increased standardisation of materiel and procedures and the implementation of common standards.	The Netherlands is a strong advocate of standardisation and supports this by active participation in the Military Agency for Standardisation (MAS) and by tailoring all units within the armed forces to its standards. In order to facilitate Article V operations, an agreement with GE has been made concerning medical treatment, evacuation and supplies for all units allocated to 1(GE/NL)Corps.
SL5b	NATO nations should enhance medical interoperability through increased standardisation of medical support and medical evacuation, while taking all necessary measures to ensure a high quality of care.	The Netherlands is a strong advocate of standardisation and supports this by active participation in the Military Agency for Standardisation (MAS) and by tailoring all units within the armed forces to its standards. For the various peace support operations in the Balkan AoO, ad-hoc multinational agreements with BE, CZ, GE and the UK have been made concerning medical treatment, evacuation and medical supplies. This has evolved in the establishment of a «Multinational Integrated Medical Unit (MIMU)» role 3 facility in Sipovo, the project of which has been submitted as a Nation Centred Activity under the umbrella of Concept Development and Experimentation. In order to facilitate Article V operations, an agreement with GE has been made concerning medical treatment, evacuation and supplies for all units allocated to 1(GE/NL)Corps. The new Light Utility Helicopters, which will be procured in the current planning period, will have a dedicated medevac capability. The medical facilities on board both LPDs in its PCRS role comply with the NATO Medical Standardisation Requirements to act as an echelon 2 medical facility.
SL6	The Alliance should study and develop arrangements for third party logistic support to NATO forces.	The Netherlands supports this principle and is participating in the relevant NATO Working Groups. Furthermore, the Netherlands is currently conducting a study called «Operational logistic concept 2006». In this study, amongst other subjects, cooperation with and employment of civil companies in support of operational logistics for both peacetime employment as well as the support of the armed forces during the conduct of Crisis Response Operations is being considered. (See also SL1).
SL7	The Alliance and nations should attach high priority to logistics support capability requirements, including shore-based facilities, to sustain NATO forces effectively.	The currently ongoing study «Operational logistic concept 2006» addresses this issue.
SL8	The NMAs and nations should examine the force structure requirements necessary to sustain a range of different, long-running operations, some of which may occur concurrently across the full spectrum of Alliance missions, with a view to ameliorating any shortfalls.	This should be part of the discussion on the NATO Force Structure Review. After this review, this item can be completed. In order to sustain long-running (crisis response) operations, the Netherlands' armed forces are being restructured. This restructuring is characterised by a threefold structure, thereby facilitating mission preparation, mission execution and recuperation, and will be fully implemented in 2004. Logistic forces and assets have followed this reorganisation and thus meet the requirement to sustain long-running operations.
SL9	In order to further enhance efficient use of logistic resources, the Alliance should improve its structures and procedures for cooperative logistics planning and management and enhance coordination between the relevant planning disciplines.	The Netherlands is participating in the relevant NATO Working Groups.
SL10	The Alliance and nations should examine, and put in place or expand where appropriate, arrangements for cooperative acquisition and management of certain logistics stocks.	Cooperative acquisition is considered as a matter of policy as an option for all major investment programmes. Efficiency of stock management is pursued through bi- and multinational (EG NAMSO) arrangements. In addition, through the mechanisms of multinational and joint funding as instigated through the discussions based on the IS document within the High Level Steering Group, the Netherlands is investigating which specific, high value stocks are worthwhile for cooperative acquisition and management. In order to further stimulate work on this subject, the Netherlands has submitted a non-paper on Virtual Stock Management and Warehousing in the High Level Steering Group. With this paper as a primary guideline, together with the European F-16 Participating Air Forces (EPAF), discussions have been started to research the possibilities for multinational procurement, storage, maintenance and even possible use of Precision Guided Munitions. In this regard, the Netherlands supports the UK proposal to address this issue in a broader sense. Focus of interest for the Netherlands.
SL11	NATO nations should examine, initiate decisions, and put in place where appropriate, shared industrial based contracts in order to provide a standby capacity for certain special items critical to sustainment.	In order to guarantee the fuel supply of the armed forces in crisis situations, a standing agreement with oil companies exists in the Netherlands, should normal supply be hampered. The currently ongoing study «Operational logistic concept 2006» covers this issue by researching the possibilities to involve the industry for storage and maintenance of these items. (See also SL1). Awaiting the SC list of mission critical items, the Netherlands has already put in place numerous industrial based contracts for various types of equipment such as PGMs and propulsion systems for large surface combatants. In addition, the possibility for multinational procurement, storage, maintenance and even possible use of Precision Guided Munitions (SL10 and EE3) also covers this issue.
SL12	NATO nations should identify readiness and training requirements for units and/or personnel to enable them to be rotated in operations of long duration, bearing in mind that the balance of different military tasks to be performed may change during the currency of an operation.	Measures are being implemented to meet the readiness and training requirements as described in MC 55/4, in order to align national standards to this document. The ongoing reorganisation of the Armed Forces in a threefold structure also facilitates these requirements. Furthermore, when deployed on any mission, the minimum training requirement of the unit and military personnel equals that for the full range of missions, thereby guaranteeing that the unit has the capability to shift focus during a Crisis Response Operation if the situation so requires.
SL13	The Alliance and nations should give priority to increasing the proportion of forces, especially logistics and other support units, that are available for the full range of Alliance missions.	As a matter of principle, all Dutch forces are trained and equipped to fulfil all missions throughout the entire spectrum. In order to sustain long running (crisis response) operations, the Netherlands' armed forces are being restructured. This restructuring is characterised by a threefold structure, thereby facilitating mission preparation, mission execution and recuperation. Logistic forces and assets follow this reorganisation and thus will meet the requirement to sustain long-running operations.
SL14	The Alliance should develop and implement an integrated interoperable logistic information system architecture as part of the consultation, command and control process, which is also interoperable with national information systems, to facilitate the coordinated assessment, planning and management of logistic resources, including the continuous tracking of critical assets for NATO commands, agencies and nations.	The Netherlands supports this principle and is participating in the relevant NATO Working Groups.
EE1	NATO nations should pursue, and accelerate where this is feasible, their efforts to field capabilities needed to address the risks and potential threats posed by the proliferation of weapons of mass destruction and their means of delivery.	MCCIS and LOCE/BICES are currently available for collection and dissemination of NBC-related data. All three Services have acquired or will acquire new warning systems to be used for NBC analysis. The incorporation of a lower-tier ATBM capability in the new Air Defence and Command Frigates is under investigation. Funds have been allocated in order to implement this possible capability in the 2010 – 2015 timeframe. All major units of the RNLN are equipped with a nuclear warning system. HNLMS Rotterdam and the Marine Corps units are equipped with a chemical detection system which will also be incorporated in all major units. The PDB-5/SD-5 upgrade of the PATRIOT missile systems, together with the delivery of PAC-3 missiles and additional launchers will give the RNLAF a full lower layer defence capability against TBMs. Focus of interest for the Netherlands.
EE2	The Alliance should complete work to ensure that NATO has a sufficient range of capabilities for the full spectrum of crisis response operations, including: – work on a policy for the development and use of non-lethal weapons technology in accordance with national and international law; – adapting weapons technologies for use in operations that have a particular emphasis on the requirement to minimise collateral damage.	Currently, a national study is ongoing for a policy on the use of non-lethal weapons. Currently, all Services are in the process of studying and actually upgrading weapon systems with a focus on minimising collateral damage, such as the development and modification of the «dumb» Mk 82 & 84 bombs with a GPS guidance device.
EE3	The Alliance should encourage the continued development and acquisition by nations, on a cooperative basis where appropriate, of sufficient quantities of all-weather precision guided munitions to permit all Allies to contribute to operations where such munitions are required.	The Netherlands considers this issue to be of high importance and has therefore started discussions with the other European F-16 Participating Air Forces (EPAF: BE, DA, NL, NO) to investigate the possibilities for mutual procurement, storage, maintenance and use of Precision Guided Munitions, possibly through the mechanism of «Virtual Warehousing». The Netherlands has submitted a non-paper on Virtual Stock Management and Warehousing in order to facilitate these discussions. The RNLA plans to acquire Sensor Fused Munition (SFM) and Fibre Optic Guided Weapons (FOGW), both could be seen as ground delivered PGM. The RNLN is currently investigating the possibilities of equipping naval forces with a (medium range) Land Attack capability with this kind of ammunition. Focus of interest for the Netherlands.
EE4	More NATO nations should provide capabilities for suppression of enemy air defences and support jamming, particularly in the field of electronic counter-measures.	These capabilities are considered to have an impact on resources which goes beyond the national budget. The Netherlands supports this requirement in principle, but is of the opinion that these capabilities should be acquired through multinational or joint funding mechanisms as instigated in the High Level Steering Group. Procurement of these types of system is not foreseen for the RNLAF for the coming planning period.
EE5	In order to strengthen Alliance capability in the field of combat identification, NATO nations should investigate and agree upon a suitable interoperable interim solution to the provision of an Alliance Combat Identification capability.	The RNLA has started a Soldier Modernisation Programme. One of the projects is CIDDS, Combat Identification Dismounted Soldier System. The RNLA is planning Combat ID systems from 2004 onwards, also depending on the STANAG on Combat ID, to which the systems will comply. The RNLAF supports the NATO Air Force Armaments Group in the Air-to-Surface Identification Working Group (ASCID WG). Link 16 will be introduced in the RNLAF. Currently IFF Mode 4 is being used. Introduction of mode 5 is under consideration. Technical feasibility of the Joint Combat identification System is being questioned, however. The RNLN is using MCCIS, link 16 and link 22, and IFF mode 4, which facilitate this objective. Furthermore the RNLN is studying the possible impact of the civil Automated Identification System (developed and expected to be prescribed by the IMO). Focus of interest for the Netherlands.
EE6	NATO nations should pursue the development of surveillance and reconnaissance systems, particularly unmanned and stand-off systems, capable of rapidly processing and disseminating data and imagery in an interoperable manner with a view to fielding such systems. As part of this work the NATO owned and operated core capability of an Alliance Ground Surveillance system should be defined with priority as well as its financial aspects.	The acquisition of long-range drones and UAVs has been anticipated in the army and air force plans, the equipment is expected to enter service beyond 2004. In addition, the Netherlands has procured a short range UAV (Sperwer) and is cooperating with France and Sweden for further development of this system. The RNLN participates in NATO PG 35 (development of maritime shipborne UAV) and is investigating the possibilities for a UAV system on board the Air Defence and Command frigates. An advanced «near-real time» tactical air reconnaissance system to replace the ORPHEUS pod is planned to be procured and introduced into the RNLAF beyond the current planning period. In the future the capability upkeep programme of MPAs will enhance surveillance and reconnaissance capabilities, which can be used to support and conduct both sea and land operations. Affordability of a NATO core ground surveillance capability is of great concern to the Netherlands. A precise estimate of the costs of this capability should be available before the Netherlands decides on participation. In this respect, the Netherlands is currently participating in the WEU satellite centre and is considering participation in the SOSTAR project. Focus of interest for the Netherlands.
EE7	NATO nations should strengthen their multinational exercise programmes in order to improve their ability to act together in a theatre of operations.	In 1998, the British and the Netherlands Chiefs of Defence Staff signed an «Exchange of Letters», the main purpose of which was to enhance the interoperability between both armies in the field of Crisis Management Operations. This cooperation considers includes aspects such as harmonisation of doctrine and training programmes. Within 1(GE/NL)Corps, the «deeper integration programme» describes and develops opportunities for closer cooperation in the field of exercises and training. As part of this «deeper integration», units and personnel of both the GE and NL division take part in each other's exercises. The RNLA has a considerable multinational exercise programme with units participating in major NATO exercises (RC-North and MND-(C)) and in PfP-exercises, as well as «own-exercises» with multinational participation. The RNLAF provides an annual (F-16) Fighter Weapons Instructor Course at Leeuwarden AFB, which is open for NATO participation. In order to improve the ability to act together in a theatre of operations, the RNLAF also participates in a Deployable Air Task Force (DATF) with Belgium and Luxembourg, and in the European Air Group (EAG). Furthermore, the RNLAF participates in a trilateral EAD Task Force in Burbach (GE), together with the United States and Germany. The RNLN participates in the Flag Officer Sea Training in Plymouth. The Submarine Command Officers Course at Naval Base Den Helder is open for (non) NATO participation. The same is applicable for the Naval Task Force training programmes. As part of the UK/NL amphibious force and its participation in a number of NATO and multinational exercises, the RNLN actively participates in enhancing mutual understanding of doctrine and tactics with other nations for cooperation in future theatres of operation. Also, as part of a bilateral agreement with the US, the RNLN participates, together with a number of other nations, in US Joint Task Force exercises. These exercises support mutual understanding of procedures, tactics and interoperability. Focus of interest for the Netherlands.
EE8	The Alliance should examine the implications of long-term non-Article 5 operations for interoperability of forces.	The results of this examination should be incorporated within the Force Structure Review as NATO is currently conducting it. The lessons learned from the recent operations in the Balkans should also be reflected within this Review.
EE9	NATO nations should support the development and implementation of operational simulation devices in order to enhance interoperability in training and the decision-making process.	Within the RNLA, the new KIBOWI 3.1 war gaming facility, which facilitates CAXs up to and including brigade level, is fully operational. For war gaming at corps and divisional level, the RNLA cooperates with the GEA in the use of the KORA-GUPPIS system. The RNLA is also willing to extend the existing cooperation and will participate in the modernisation and upgrading of the GUPPIS Training Centre at Wildflecken in Germany. The RNLAF TMD exercise «Joint Project Optic Windmill (JPOW)» also facilitates this capability. JPOW has also been submitted to SACLANT as a CDE «Nation Centred Activity (NCA)», thereby opening the possibility of further enhancing the lessons learned from this exercise. The RNLN approaches this topic as by-products from studies on future Command & Control and Combat Management Systems and C4I within the maritime (and joint) environment. These studies are being conducted under a RNLN R&D programme with the Netherlands' Organisation for Applied Scientific Research (TNO). Where opportune, information exchange on this topic takes place in the appropriate national joint fora and in the appropriate groups under the NNAG and/or NC3O. Focus of interest for the Netherlands.
EE10	NATO nations should examine and modify if needed, the drawing up of STANAGs, notably speeding up the ratification process.	The Netherlands participates actively in the MAS. The ratification process as such facilitates the possibility for adequate ratification, but it is up to the nations to comply in an appropriate manner.
EE11	The Military Committee, in playing its role with regard to the development of Concept Development and Experimentation (CDE), should facilitate information flow about CDE activities led by different nations and facilitate Allied military participation in such activities.	The Netherlands has submitted the following projects to SACLANT to be incorporated as «Nation Centred Activities (NCAs)» within the CDE programme: – The development of the Regional Command North Civil-Military Cooperation (CIMIC) Group Headquarters. – Command & Control support based on ATCCIS principles. – The Theatre Missile Defence Exercise «Joint Project Optic Windmill». – The development of Multinational Integrated Medical Units (MIMUs). Focus of interest for the Netherlands.
EE12	The Military Committee should consider the terms of reference and working practices of the Military Agency for Standardisation with a view to accelerate and coordinate effort in the development of policies and doctrine, including those related to non-Article 5 missions and the role of Partners.	The Netherlands participates actively in the MAS.
EE13	The Alliance should examine the feasibility of developing an agreed NATO policy on training, evaluation and exercises, including the issues of related funding and the involvement of Partners, in order to better harmonise training effort and so improve operational effectiveness. An improved contribution by the NATO Training Group and the ACE Command and Staff Training Programme should also be considered in this context.	The Netherlands participates actively in the NTG, but is in favour of a more joint approach.
EE14	The Alliance should examine the feasibility of applying the Bi-MNC approach to the prioritisation of Standardisation Requirements to other relevant planning disciplines.	The Netherlands fully supports the ongoing work by the Strategic Commanders on this issue and deems it of the utmost importance that an integral prioritisation tool, applicable throughout the entire NATO Defence Planning Process, will be developed.
EE15	The High Level Steering Group should develop detailed proposals for Clearing House mechanisms within NATO which would fully involve the NMAs, to facilitate and coordinate information exchange amongst Allies and where appropriate between Ally and Partner nations contributing to multinational forces; such mechanisms could cover the composition and structure of these forces, lessons learned particularly on interoperability, and could focus on facilitating and exchanging information on training and exercises and future plans, including a long-term exercise programme, and issues related to force rotation. The proposals should make provision for full WEU involvement as appropriate. This work should be carried out with the aim of permitting implementation before the end of 1999.	Nothing to report (NTR).
EE16	The NMAs should, within the existing exercise structure, take every opportunity to exercise multinational forces within NATO, and, as appropriate, Partner and Allied/Partner formations in order to promote inter alia robust C2 procedures and common doctrine while fully maintaining the value and training capacity of exercises for Allies. Such exercises should where possible invite appropriate multinational HQs that are not assigned to NATO to participate in or observe these exercises. Where WEU operations making use of NATO assets and capabilities are being exercised, this will be done with WEU involvement. A report on such exercises should be presented to Defence Ministers by December 1999.	NTR
EE17	The Alliance will consider, by June 1999, how, for the Allies and Partners concerned, the relevant mechanisms of Alliance force planning and PARP can best be applied to multinational formations formed by Allies (consisting only of forces declared to NATO), Partners and between Allies and Partners.	NTR
EE18	NATO nations should continue to develop and field, on a cooperative basis where appropriate, day/night, all-weather air weapons systems	The F-16 Midlife Update will be completed in 2001. The F-16 MLU programme is a cooperative project with the European Participating Air Forces (EPAF, BE, DK, NL, NO) of the Multi-National Fighter (MNF) countries. In the 1999/2000 timeframe, 20 navigation and targeting pods will be introduced. Due to the Kosovo crisis, three of these pods have been introduced already. An all-weather Air Defence and a night/under the weather, and precision bombing capability will be established by then. All RNLAF helicopters, except for the AL-III are equipped with night-vision devices, which make them fully capable for night operations. The Apache AH-64 is capable and is equipped with the Hellfire missile system. The RNLN will introduce the all-weather capable NH90 helicopter which will have provisions for air-to-surface guided missiles.
EE19	NATO nations should develop, with a view to fielding, interoperable joint Combat Identification systems covering all aspects of the air/land/maritime battlespace.	The RNLA participates in the Combat ID WG under the authority of the NAAG (see also FG EG3021). The RNLN is participating in various NATO working groups under the authority of the NNAG. The RNLAF participates in the ASCID WG under the authority of the NAFAG. From a joint perspective NL participates in the Identification Subcommittee and working groups under the NATO C3 Board.
EE20	The Alliance and nations should acquire an airborne ground surveillance system consisting of a minimum essential NATO-owned and operated core capability, which would be supplemented by interoperable national assets as part of a system of systems.	The Netherlands supports this requirement in principle, but affordability of a NATO core ground surveillance capability is of great concern to the Netherlands. A precise estimate of the costs of this capability should be available before the Netherlands decides on participation. The Netherlands is considering participation in the SOSTAR project.
EE21	The Alliance should explore the need to improve NATO's early warning capability, in particular through the continued implementation of the Air Command and Control System.	The Netherlands fully supports the ACCS concept, but has serious reservations on two aspects of its contents. The proportion «static» versus «deployable» capabilities and the total number of entities do not reflect the current and future security environment, nor does the technical requirement regarding protection (e.g. «hardening»). The Netherlands does, on the other hand, contribute to the NATO DARS programme. Early development of a Maritime-Land-ACCS interface and inclusion of ACCS as part of the Bi-SC AIS Air FAS should be given high priority. Focus of interest for the Netherlands.
EE22	NATO nations should ensure that their forces have the flexibility to address a wide range of missions including conventional battlefield functions as well as specialised capabilities, for example, to promote civil-military cooperation and to support the implementation of civil aspects of peacekeeping and crisis management.	In order to increase the availability of combat effective forces, able to conduct all missions in the full spectrum of operations (from Crisis Response to Collective Defence) all active forces have to meet the respective requirements. In order to meet these requirements, all forces are currently given basic training in all battlefield functions, placing emphasis on the specific capabilities if the Crisis Response – or Collective Defence – mission so requires. One of those specific capabilities is for example the Crowd & Riot Control training in preparation for a Crisis Response Operation. The Netherlands has developed a national Defence CIMIC Policy and a CIMIC Policy on the Operational CIMIC Staff Capacity. The nucleus text of these two policies is an integral element of the Defence White Paper 2000. The Netherlands accepts the CIMIC Force Proposals and will provide roughly 50 % of the Framework for this CIMIC Group (CIMIC Group North), one General CIMIC Support Company and some 120 functional specialists. This CIMIC Group, formed by nations from the northern NATO region, should be a multinational CIMIC Group in which the Netherlands will cooperate with Germany and other NATO countries within RC-N. These NATO nations, and especially Germany, will provide the other 50 % personnel in the Peacetime Establishment, the Crisis Establishment and the Emergency Establishment. The Peacetime Establishment of this CIMIC Group will number approximately 20 Dutch personnel and additionally, at least, some 20 personnel from other NATO nations from the northern region. The organisation will include some equipment to support this Peacetime Establishment. It is estimated that the CIMIC Group North will become operational by the end of 2001. Furthermore, the Netherlands has submitted this project to SACLANT to be incorporated as «Nation Centred Activity» within the CDE programme. Finally, the Netherlands will provide CIMIC Staffs to the headquarters of their national brigades and the division. Headquarters 1 (GE/NL) Corps has already been supplemented with a CIMIC Staff. If necessary the Netherlands can also provide CIMIC Staffs to the headquarters of battalions if deployed in a Crisis Response Operation. The CIMIC Staffs will be operational before 2001. Focus of interest for the Netherlands.
SF1	The Alliance should review the vulnerability of its communication and information systems to identify deficiencies in their resistance to interference and unauthorised access and subsequently to identify or develop remedial measures.	All operational systems in the Netherlands are subjected to accreditation before being connected to a trusted secure network. A secure network for defence-wide information systems is being introduced using commercial-off-the-shelf and special designed soft- and hardware. Interim solutions, be they procedural or using hardware/software, have been taken to minimise the risks. Similarly a secure Tetra network is being developed for emergency services. In order to keep abreast of new NATO (and foreign) CIS vulnerabilities and to contribute to solutions to counter vulnerabilities the Netherlands participates in the Information Security Subcommittee, the Communications Network Subcommittee and working groups under the NATO C3 Board.
SF2	In accordance with the agreed policy on Extended Integrated Air Defence, the Alliance and NATO nations should explore the scope for further improving their air defence systems with a view to giving them a more effective capability against Theatre Ballistic Missiles and cruise missiles and other air breathing aerial vehicles.	The PDB-5/SD-5 upgrade of the PATRIOT missile systems, together with the delivery of PAC-3 missiles and additional launchers, will give the RNLAF a full lower layer defence capability against TBMs and air targets with a small radar cross section within the lower and very low layers i.e. cruise missiles and ATMs. All frigates, AORs and the LPD have a self-defence capability against aircraft and missiles and the incorporation of a lower-tier ATBM capability in the new Air Defence and Command Frigates is being investigated. Funds have already been allocated to implement this capability. Furthermore, the new ADCF as well as the Heemskerck class frigates have an area AD capability. At the moment the Defence Staff is conducting an overarching study on the organisation and capabilities of the Netherlands Short Range Air Defence including integrated Air Defence Command and Control and capabilities, to address the emerging TMD threats in order to enhance the overall Extended Integrated Air Defence. Funds have been allocated for the implementation of the outcome of this study. Focus of interest for the Netherlands.
SF3	Alliance ground-based air defence capabilities, shortfalls and requirements should also be addressed with a view to achieving an overall effective defence.	The fielding of new SHORAD systems, including C2 equipment, is planned, albeit that the replacement of old systems will not be executed on a «like for like» basis. The RNLAF takes part in the Extended Air Defence Task Force (EADTF), which was established in 1999 in Burbach (GE), together with Germany and the United States. This EADTF will address ground-based air defence capabilities, shortfalls and requirements including TMD and ABT, including CMs and ATMs. RNLA and RNLAF will establish a Joint Air Defence School and in the future a Joint Air Defence Centre. This concentration of Air Defence is intended to improve the national joint GBAD capabilities. The fielding of new SHORAD systems including a C2 capability is planned. Also interoperability with NATINADS and the TRIADS is planned. The area-AD capabilities of the ADCF may provide a significant coverage of seaports and airports which are located in the vicinity of shorelines.
SF4	NATO nations should complete the development of NBC personal protection equipment that is more operationally effective and have sufficient stocks to equip deployed forces where the threat so requires.	In all Services, individual NBC protection gear (respirators and IPE suits) is available, new NBC protective suits are being evaluated. Replacement is planned from 2000 until 2008. Treatment is provided for victims of an attack with chemical agents. A new type has replaced the current type of atropine injectors. The RNLA is examining the improvement of medical treatment of personnel in an NBC environment. Personal decontamination equipment is available for all Services in sufficient quantities. The Netherlands regards the development, storage and use of a vaccine against respiratory anthrax infections as being of high importance, and is therefore participating in both the international working groups which conduct research in this field and is conducting its own national R&D programme at the Netherlands' Organisation for Applied Scientific Research (TNO). However, the effectiveness of these vaccines has not yet been proven in a B/C warfare environment with high doses of anthrax bacillus. Furthermore, the Netherlands' national health regulations comprise, among other things, a list of legally approved medication. The above mentioned vaccine is not included on this list and therefore cannot be stored or used by the Netherlands armed forces. Focus of interest for the Netherlands.
SF5	NATO nations should pursue, on a cooperative basis where appropriate, further work on the development of stand-off detection equipment against chemical and biological agents with a view to possible acquisition and to ensure that appropriate headquarters, base facilities and medical facilities have collective protection against these.	The RNLA is testing a rapid alarm and identification detector (RAID) and an electronic precision detector for chemical gases (NEUS). In the RNLAF and RNLN, the upgrading of existing CAM/FAM equipment is planned to start in 2003. Furthermore, the Netherlands is conducting a national R&D programme at the Netherlands' Organisation for Applied Scientific Research (TNO), which covers this issue. Focus of interest for the Netherlands.
SF6	As a part of efforts to protect NATO forces, NATO nations should accelerate research and development of capabilities to improve avoidance of and protection against modern sea mines and torpedoes.	Presently the Netherlands develops a staff requirement for the acquisition of a Torpedo test Bed in cooperation with the UK. This test bed should be operational in 2003. Within NG2/SG22, the Netherlands and the UK have offered other NATO nations to participate in this project.
SF7	NATO nations should develop the means to better share their views, experiences and lessons learned in such areas as NBC capabilities and training, and also in the development of the broader concepts regarding force protection, including capabilities to address terrorist action against forces and infrastructure.	The Netherlands participates in the relevant NATO Working Groups and is furthermore developing a national, overarching policy on NBC Protection. Within the NATO Special Forces community, the RNLA Commando Corps and specific elements of the RNLMC cooperate with NATO partners in order to improve capabilities for addressing terrorist action against forces and infrastructure, both on national territory and in an operational environment.
SF8	The Alliance should work on the development of upper layer capabilities and, should the threat evolve, explore the scope for extending the Extended Integrated Air Defence in depth to the upper layer and/or to the boost phase.	NTR
SF9	NATO nations should adopt a modular approach to the provision of air defence assets to allow the tailoring of forces to meet the demands of a wide range of missions.	The RNLAF, in cooperation with the RNLA, has already adopted the modular approach to meet the demands of a wide range of missions (F-16 flights instead of squadrons, TRIADS etc.).
CC1	The Alliance will accelerate the deployment of a single foundation, or core capability for ACE and ACLANT command and control information systems.	The Netherlands will aim for implementation of or at least interoperability with the Bi-SC AIS. Concerning existing (legacy) systems and systems currently under development, the Netherlands will assist in realising a gateway. RNLAF uses ICC and a nationally developed management information system (OMIS-2). RNLA uses the ATCCIS based ISIS for Brigade level and above and BMS for lower echelons. RNLN uses MCCIS and aims for further (improved) interoperability with the Air and Land environment at the tactical/operational level on widespread datalink (L-11, L16, L22 + appropriate gateways) capabilities.
CC2	NATO nations should give a high priority to the development of interoperability between current generation tactical communications systems.	As the Netherlands takes part in several permanent or semi-permanent multinational and/or NATO forces, a wide range of the Netherlands communication systems are used in tactical environments, and improved where needed based on a day to day experience. To test and improve these and other tactical communication systems, the Netherlands participates in international (NATO and multinational) interoperability exercises, focusing on communications systems (such as COMBINED ENDEAVOUR), or exercises which rely heavily on these communications systems (such as Joint Project Optic Windmill TBMD exercise and the Joint Warfare Interoperability Demonstrator). The Netherlands also actively participates in the NATO Interoperability Environment Testing Infrastructure (NIETI) project. The development of new Dutch tactical communication systems always includes the development into gateways of other systems, based on NATO standards or NATO approved civil standards. To encourage the development, use and testing of these standards, the Netherlands actively participates in NATO bodies such as the NATO C3 Board and its substructure. The development and introduction of the «Integrated Staff Information System (ISIS)» within the formation HQs of the RNLA is fully compliant with the guidance provided through the ATCCIS project. The related C2 support centre, which has been submitted as a Nation Centred Activity under the umbrella of CDE, also facilitates this issue. Although maritime tactical communications (ship-ship and ship-air) are already highly interoperable, improvement of voice and data connectivity with amphibious (and land) forces remains necessary. The Netherlands fully supports the development of software programmable digital radios that will enable waveform- and algorithm standardisation, exchange and accessibility and therefore interoperability. Focus of interest for the Netherlands.
CC3	The Alliance should give priority, within NATO commonly funded budgets and programmes, to the acquisition of an initial capability for deployable and augmentation command and control, in support of the full range of CJTF operations (which will become a full capability starting in 2004).	The Netherlands participates in the NATO DCM programme and will, amongst others, contribute 60 personnel to one DCM. In addition, the Netherlands has started a feasibility study on an Afloat CJTF HQ on board the second LPD.
CC4	NATO nations and the NMAs will assess the need for a Wide Area Network (WAN), accessible to Allies and Partners to encourage common approaches to developing interoperable communication and information systems.	The Netherlands Defence Board on Information Systems supports the initiative to develop a NATO Combined Wide Area Network (CWAN). The Netherlands appreciates the fact that the need for a NATO CWAN increases with the implementation of the implementation of related DCI decisions. Nationally a programme («Programma Management») has been set up to encourage and coordinate information technology development and information management (IT/IM) on a broad scale.
CC5	The Alliance will conduct a review of information security requirements to facilitate the development of interoperable solutions; including appropriate measures to permit secure communications between Allies and Partners in NATO-led PfP operations.	The Netherlands participates in NATO security working groups that address this issue. Public Key Infrastructure (PKI) is regarded as being a possible solution to the security issue.
CC6	NATO nations will collectively develop a common view on military requirements for access to the radio frequency spectrum and should ensure this access is protected.	The Netherlands recognises the territorial exclusiveness of the radio frequency spectrum. As stated in the DCI action item, there is a need for developing a common view on NATO military requirements, which should be undertaken in the NATO Frequency Management Sub Committee (FMSC). Nationally, the use of the spectrum is the result of close cooperation between military and civil authorities, where the ultimate decision lies with the Ministry of Transport. Military access to the wide radio spectrum within the NL cannot be guaranteed unconditionally, this being the result of a Frequency Management process, weighing the interest of all involved parties as directed by national law. NL will do its utmost to accommodate the military requirements of own and visiting forces. Civil participation in a high-level NATO frequency body is presently the subject of discussion within the NL.
CC7	The Alliance should develop a NATO Consultation, Command and Control System architecture by 2002 to form a basis for an integrated Alliance core capability allowing interoperability with national systems.	The Netherlands fully supports the NATO project to establish the core capabilty at an early stage. Furthermore the Netherlands encourages the migration of this core element to BI-SC AIS (CC1). The Netherlands aims for interoperability nationally and within NATO with an emphasis on the core capability. This view is incorporated in the Netherlands IT/IV programme, «Programma Management». Focus of interest for the Netherlands.
CC8	A revised consultation, command and control planning process should be implemented by 2002 in order to provide a framework in which NATO, Allies and Partners can develop interoperable communication and information systems.	Within MoDNL, the process for planning, development and procurement of C3I systems is under review. The current procedures are believed to be inadequate as regards the rapid developments in communications and information sytems. The current NATO planning procedures for C3I systems show similar problems and therefore also need revision. The revised process should facilitate a more evolutionary approach towards the development of C3I systems. The revision of this process is considered to be evolutionary, thereby granting the possibilities for an incremental approach towards these developments. In order to facilitate this process, the Netherlands recently submitted a non-paper on coordinating NATO's Defence Planning Disciplines, which gives recommendations for the procedures to be used. Focus of interest for the Netherlands.

BIJLAGE 6 Overzicht afgeronde onderzoeken

Naast de in Kamerstuk II 2000/2001 27 400, nr. 3 vermelde afgeronde onderzoeken werden in 2000 de navolgende onderzoeken afgerond.

beleidsterrein	soort onderzoek	onderwerp	doelstelling	resultaten
Defensiebreed	Bedrijfsvoeringsaudit	Verbetering Procesgang Subsidies	Het ontwikkelen van een doelmatige en rechtmatige procesgang t.a.v. het aanvragen, verstrekken en beheren van subsidies	De aanbevelingen uit het onderzoeksrapport vormen de basis voor een herziening van de regelgeving.

Defensiebreed	Beleidsevaluatie ex post	Beleid Bedrijfsvoering Defensie 2000	Het vaststellen van de doeltreffendheid van de implementatie van het Beleid Bedrijfsvoering Defensie 2000 (BBD 2000). Het bepalen van de mate waarin de implementatiedoelstellingen van het BBD 2000 zijn behaald.	Hoewel een belangrijke stap voorwaarts is gemaakt, zijn nog niet alle implementatiedoelstellingen gehaald. De wijze van implementatie is overwegend positief ontvangen.

Defensiebreed	Bedrijfsvoeringsaudit	Review realisatie topprioriteiten financieel beheer	Het verkrijgen van inzicht in de realisatie van de topprioriteiten financieel beheer en het geven van een oordeel over de mate van beheersing van het proces.	In 2000 is een dertigtal topprioriteiten financieel beheer aangewezen. Vastgesteld is dat in de loop van 2000 het beheer is verbeterd. In een aantal gevallen is geconstateerd dat de beoogde effecten van de verbetermaatregelen later dan gepland worden bereikt. Op basis van de geleerde lessen wordt een monitorstructuur opgezet als onderdeel het bedrijfsplanmemorandum.

KM	Bedrijfsvoeringsaudit	Bedrijfsvoering Marinierskapel	Het creëren van inzicht en het doen van aanbevelingen over de doelmatigheid en doeltreffendheid van de bedrijfsvoering van de Marinierskapel.	Aanbevelingen worden geïmplementeerd bij het inrichten van de nieuwe stafstructuur binnen de kapel.

KM	Bedrijfsvoeringsaudit	Transportvoorziening VGKAZ	Doen van aanbevelingen ter verbetering van de beheersing van de transportvoorziening VGKAZ.	Nieuwe werkinstructies voor de transportgroep worden opgesteld en concrete afspraken met DVVO worden vastgelegd in een convenant.

KM	Bedrijfsvoeringsaudit	Voorschriftenbeheer binnen de KM	Het opzetten van een beheersorganisatie die zorgdraagt voor een actueel en toegankelijk voorschriftenbestand binnen de Koninklijke Marine met gebruikmaking van de mogelijkheden van ICT-middelen.	Aanbevelingen zijn gedaan om het voorschriftenbestand te actualiseren en de onderlinge overlap te verkleinen.

KM	Bedrijfsvoeringsaudit	Inspectietaken Hoofd Geneeskundige dienst Zeemacht (GDZ)	Inzicht in de doelmatigheid en doeltreffendheid en de positionering van het instrument inspecties van HGDZ en het doen van aanbevelingen tot verbetering.	Kwaliteit van zorg is goed. Aanbevelingen zijn gedaan om meer vorm te geven aan een samenhangend kwaliteitssysteem waarbij gespiegeld is aan ISO 9001.

KM	Bedrijfsvoeringsaudit	Centrale Documentatie Informatievoorziening (CDI)	Het onderzoeken van de impact van technologische ontwikkelingen op documentaire informatievoorziening en de bedrijfsvoering van de CDI.	Aanbevelingen zijn gedaan om de aspecten rechtmatigheid, betrouwbaarheid en tijdigheid te vergroten. Het management is versterkt.

KM	Bedrijfsvoeringsaudit	Munitiebeheer	Vaststelling van logistiekadministratieve procedures van toewijzing en aanwezigheid van munitie.	Aanbevelingen zullen worden meegenomen bij de implementatie van het nieuwe munitiebeheersysteem MUNBIS, dat op korte termijn zal worden gerealiseerd.

KM	Bedrijfsvoeringsaudit	Externe bemiddeling personeel	Het evalueren van het gevoerde beleid t.a.v. externe bemiddeling van overtollig personeel.	Aanbevelingen worden meegenomen in de herstructurering van de Dienst Externe Bemiddeling, die in gang is gezet.

KM	Bedrijfsvoeringsaudit	Ontspanning, Sport en Ontwikkeling (OS&O) studies voor militair personeel Bepaalde Tijd (BT-personeel)	De doelstelling van het onderzoek is vierledig: a) het geven van een oordeel over doeltreffend en doelmatigheid van de studieregeling voor BT-personeel. b) het geven van een oordeel over de passendheid van een open-einde regeling. c) de rol van de Koninklijke Luchtmacht als bevoegd gezag in deze. d) de bewaking van de teruggave van renteloze voorschotten.	De resultaten van de audit zullen worden meegenomen bij de reorganisatie van de dienst externe bemiddeling.

KM	Bedrijfsvoeringsaudit	Behoeftestelling Kustwachtcentrum (KWC)	Het definiëren van een heldere structuur waarlangs behoeftestellingen voor het Kustwachtcentrum worden afgehandeld waarbij eveneens duidelijk moet worden hoe het instandhoudingsproces binnen de CZMNED/KWC-organisatie kan worden belegd.	Aanbevelingen ter vergroting van de onderlinge samenhang van informatievoorzieningssystemen zullen worden meegenomen bij de verdere inrichting van de informatievoorziening binnen het ressort van CZMNED.

KL	Financial audit	Invulling, realisatie en verantwoording opgelegde taakstelling	Onderzoek naar de wijze waarop de taakstelling in het kader van de Hoofdlijnennotitie/Defensienota in de begroting is verwerkt.	Door middel van een tweetal versies van het APB 2000–2004 is een gedetailleerd overzicht beschikbaar van de begroting zonder (versie april 1999) en van de begroting met (versie juli 1999) de opgelegde taakstellingen in het kader van de Defensienota.

KL	Beleidsevaluatie ex post	Militaire basiseisen	Het evalueren van de invoering van de militaire basiseisen.	Alhoewel de doelstellingen van het beleid nog steeds valide kunnen worden geacht, zijn ze slechts ten dele bereikt. Het doel van gegarandeerde inzetbaarheid is niet bereikt. Het doel om keuringen te kunnen verwezenlijken wel.

KLu	Bedrijfsvoeringsaudit	Uitvoering verwervingsfunctie	Het verkrijgen van inzicht in de wijze waarop de centrale en decentrale verwerving plaatsvindt, alsmede het geven van een oordeel over de effectiviteit en efficiency van de verwervingsfunctie.	Dit onderzoek is vervallen in verband met een Defensiebreed onderzoek naar dit onderwerp.

Klu	Bedrijfsvoeringsaudit	Project Lucht Verkeers Beveiligings (LVB) systemen	Inzicht verkrijgen in de wijze waarop en de mate waarin het project wordt beheerst.	Uit het onderzoek is gebleken dat er sprake is van een over het algemeen beheerst project. Voorstellen tot verdere verbetering worden geïmplementeerd.

Dico	Bedrijfsvoeringsaudit	Programma Verbetering Beheersprocessen (PVB) Dico	Het verkrijgen van informatie voor C-Dico/Controller Dico over de kwaliteit van de opzet, het bestaan en de werking van de administratieve organisatie van de verbeterpunten van het Verbeterplan Dico.	Bij dit onderzoek zijn twee fasen onderkend. Fase I heeft geresulteerd in een aanwijzing Dico. Fase II is op reguliere wijze in de bedrijfsvoering en in alle audits verankerd.

Dico	Bedrijfsvoeringsaudit	Administratieve organisatie (AO)	Het verkrijgen van informatie inzake de kwaliteit van de beschrijving van de processen en de gerelateerde onderhoudsorganisatie.	Onderzoek is vervallen. Audits naar de administratieve organisatie worden niet meer afzonderlijk uitgevoerd, omdat de beoordeling van de administratieve organisatie een vast onderdeel is van de bedrijfsvoeringsaudits.

Dico	Bedrijfsvoeringsaudit	Administratieve organisatie van het Veteranen Instituut	Het verkrijgen van inzicht in de kwaliteit van de administratieve organisatie inzake de financiële processen.	Dit onderzoek is vervallen, omdat de belangrijkste aandachtsgebieden buiten het Dico liggen.

BIJLAGE 7 Kengetallen en volumegegevens Algemeen

Ambtelijk burgerpersoneel	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Totaal personeelsaantal waarvan:	aantal vte'n	1 015	1 040	25
– actief burgerpersoneel	aantal vte'n	984	973	– 11
– gemiddeld salaris	x f 1,–	104 025	97 225	– 6 800
– totale uitgaven	x f 1000,–	98 304	94 600	– 3 704
– niet-actief burgerpersoneel	aantal vte'n	31	31	0
– gemiddeld salaris	x f 1,–	58 032	67 677	9 645
– totale uitgaven	x f 1000,–	1 799	2 098	299
– TRIP¹	aantal vte'n	39	36	– 3
– gemiddeld salaris	x f 1,–	87 179	66 583	– 20 596
– totale uitgaven	x f 1000,–	3 400	2 397	– 1 003
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	103 503	99 095	– 4 408

¹ de daling van het gemiddelde salaris van de TRIP-pool wordt veroorzaakt doordat meer MBO-ers dan geraamd deel uit maken van de TRIP-pool. Tevens wordt een drietal militairen die deel uitmaken van de TRIP-pool, ten laste van het eigen krijgsmachtdeel verantwoord.

Militair personeel	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Totaal personeelsaantal waarvan:	aantal vte'n	634	533	– 101
– beroeps onbepaalde tijd	aantal vte'n	608	513	– 95
– gemiddeld salaris	x f 1,–	103 510	105 275	1 765
– totale uitgaven	x f 1000,–	62 934	54 006	– 8 928
– beroeps bepaalde tijd	aantal vte'n	26	20	– 6
– gemiddeld salaris	x f 1,–	62 538	79 850	17 312
– totale uitgaven	x f 1000,–	1 626	1 597	– 29
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	64 560	55 603	– 8 957

Overige personele uitgaven	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
– inhuur tijdelijk personeel	aantal mensjaren	22,2	36,9	14,7
– gemiddelde uitgaven per mensjaar	x f 1,–	70 901	72 547	1 647
– totale uitgaven	x f 1000,–	1 574	2 677	1 103
– overige persoonsgebonden personele uitgaven	aantal vte'n (bp en mp)	1 579	1 506	– 73
– gemiddeld per vte	x f 1,–	9 453	9 398	– 55
– totale uitgaven	x f 1000,–	14 927	14 154	– 773
– Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	16 501	16 831	330
Andere volumegegevens:
– Representatie bijzondere projecten	x f 1000,–	1 000	329	– 671
– Georganiseerd overleg	x f 1000,–	3 707	4 230	523
– Raden en commissies	x f 1000,–	2 183	1 046	– 1 137
– Overige personele zaken	x f 1000,–	2 116	2 488	372
– TRIP	x f 1000,–	400	0	– 400
– Employee benefits	x f 1000,–	0	629	629
Sub-totaal	x f 1000,–	9 406	8 722	– 684
Totale uitgaven	x f 1000,–	25 907	25 553	– 354

Materiële uitgaven	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
– inhuur O-, I- & A-deskundigheid	mensjaren	85	158	73
– gemiddeld per mensjaar	x f 1,–	344 376	344 247	– 130
– totale uitgaven	x f 1000,–	29 272	54 391	25 119
– overige persoonsgebonden materiële uitgaven¹	aantal vte'n (bp en mp)	1 579	1 506	– 73
– gemiddeld per vte	x f 1,–	18 189	39 372	21 183
– totale uitgaven	x f 1000,–	28 720	59 294	30 574
– brandstoffen, oliën en smeermiddelen	aantal m³	194	113	– 81
– gemiddeld per m³	x f 1,–	1 479	2 000	521
– totale uitgaven	x f 1000,–	287	226	– 61
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	58 279	113 911	55 632
Andere volumegegevens:
– kleine bedrijfsmatige investeringen	x f 1000,–	10 383	27 470	17 087
– informatiesystemen²	x f 1000,–	18 242	42 243	24 001
– voertuigen	x f 1000,–	392	1 392	1 000
– overige materiële zaken	x f 1000,–	1 526	3 697	2 171
– taakstelling /efficiency besparing	x f 1000,–	– 2 400	0	2 400
Sub-totaal andere volumegegevens	x f 1000,–	28 143	74 802	46 659
Totaal materiële uitgaven	x f 1000,–	86 422	188 713	102 291

¹ met name als gevolg van extra uitgaven in verband met de reorganisatie van de MID zijn de overige persoonsgebonden materiële uitgaven gemiddeld toegenomen.

² de realisatie van de investeringen ten behoeve van de invoer van LAN2000 veroorzaakt de aanzienlijke meeruitgaven.

Omschrijving	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Wachtgelden SBK/UBMO burgerpersoneel
– aantallen in uitkeringsjaren	aantal	160	146	– 14
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	30 275	39 541	9 266
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	4 844	5 773	929
Reguliere wachtgelden burgerpersoneel
– aantal in uitkeringsjaren	aantal	33	16	– 17
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	24 515	25 563	1 048
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	809	409	– 400
WAO burgerpersoneel³
– aantal in uitkeringsjaren	aantal	14	0	– 14
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	41 786	0	– 41 786
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	585	0	– 585
Overige wachtgelden burgerpersoneel
– aantallen in uitkeringsjaren	aantal	23	7	– 16
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	21 522	42 143	20 621
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	495	295	– 200
Totaal toegelicht met ramingskengetallen	x f 1 000,–	6 733	6 477	– 256
Bij:
– overige uitkeringen	x f 1 000,–	280	685	405
– uitvoeringskosten	x f 1 000,–	1 147	493	– 654
– voorschot USZO	x f 1 000,–	0	838	838
Totale uitgaven wachtgelden en inactiviteitswedden	x f 1 000,–	8 160	8 493	333

³ de USZO heeft de WAO-betalingen niet gedeclareerd in het verantwoordingsjaar 2000.

Kengetallen en volumegegevens Pensioenen en Uitkeringen

Verantwoording volumemutaties

Militaire nabestaandenpensioenen

Omschrijving	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Militaire nabestaandenpensioenen:
– uitkeringsjaren	aantal	4 311	4 129	– 182
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1	14 800	15 232	432
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1000	63 803	62 894	– 909

Militaire diensttijdpensioenen

Omschrijving	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Militaire diensttijdpensioenen:
– uitkeringsjaren	aantal	24 684	24 722	38
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1	25 728	26 653	925
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1000	635 069	658 926	23 857

Andere volumegegevens:
-Kapitaaldekking nominale bijdrage	x f 1000	57 703	58 100	397
Sub-totaal:	x f 1000	57 703	58 100	397
Totaal militaire diensttijdpensioenen	x f 1000	692 772	717 026	24 254

Militaire invaliditeitspensioenen

Omschrijving	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Invaliditeitsoensioenen ex-dienstplichtigen < 65 jaar:
– uitkeringsjaren	aantal	6 845	6 896	51
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1	9 825	10 780	955
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1000	67 254	74 341	7 087

Omschrijving	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Invaliditeitspensioenen beroeps < 65 jaar:
– uitkeringsjaren	aantal	894	918	24
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1	10 521	11 889	1 368
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1000	9 406	10 914	1 508

Omschrijving	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Invaliditeitspensioenen ex-dienstplichtigen >= 65 jaar
– uitkeringsjaren	aantal	5 207	5 176	– 31
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1	10 950	10 914	– 36
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1000	57 017	56 489	– 528

Omschrijving	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Invaliditeitspensioenen beroeps >= 65 jaar
– uitkeringsjaren	aantal	2 134	2 116	– 18
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1	14 820	14 862	42
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1000	31 626	31 448	– 178

Omschrijving	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Arbeidsongeschiktheidspensioenen < 15%
– aantalllen inuitkeringsjaren	aantal	2 607	2 496	– 111
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1	2 302	1 904	– 398
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1000	6 001	4 753	– 1 248

Omschrijving	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Bovenwettelijke arbeidsongeschiktheid:
– aantallen in uitkeringsjaren	aantal	990	1 471	481
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1	7 390	7 578	188
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1000	7 316	11 147	3 831

Omschrijving	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Suppletieregeling:
– aantallen in uitkeringsjaren	aantal	193	385	192
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1	16 430	16 239	– 191
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1000	3 171	6 252	3 081

Uitkeringswet gewezen militairen

Omschrijving	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Uitkeringswet gewezen militairen
– uitkeringsjaren	aantal	10 293	10 398	105
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1	73 543	74 443	900
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1000	756 974	774 057	17 083

Overige artikelonderdelen

Omschrijving	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Sociale zorg	x f 1000	14 000	11 963	– 2 037
Overige uitkeringen	x f 1000	15 000	15 520	520
Reserve-overdracht	x f 1000	16 800	15 037	– 1 763
Veteranenbeleid	x f 1000	6 022	6 522	500
Sub-totaal	x f 1000	51 822	49 042	– 2 780
Totaal artikel U02.02	x f 1000	1 747 162	1 798 363	51 201

Kengetallen en volumegegevens Koninklijke Marine

Ambtelijk burgerpersoneel	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Totaal personeelsaantal waarvan:	aantal vte'n	4 278	4 338	60
– actief burgerpersoneel	aantal vte'n	4 181	4 241	60
– gemiddeld salaris	x f 1,–	78 797	79 862	1 065
– totale uitgaven	x f 1000,–	329 451	338 695	9 244
– niet-actief burgerpersoneel	aantal vte'n	97	97	0
– gemiddeld salaris	x f 1,–	64 753	76 433	11 680
– totale uitgaven	x f 1000,–	6 281	7 414	1 133
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	335 732	346 109	10 377

Militair personeel	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Totaal personeelsaantal waarvan:	aantal vte'n	12 719	12 188	– 531
– beroeps onbepaalde tijd	aantal vte'n	8 128	7 892	– 236
– gemiddeld salaris	x f 1,–	87 281	91 017	3 737
– totale uitgaven	x f 1000,–	709 504	718 308	8 804
– beroeps bepaalde tijd	aantal vte'n	4 431	4 147	– 284
– gemiddeld salaris	x f 1,–	62 595	64 005	1 410
– totale uitgaven	x f 1000,–	277 359	265 430	– 11 929
– Antarumil	aantal vte'n	159	149	– 10
– gemiddeld salaris	x f 1,–	37 478	39 530	2 052
– totale uitgaven	x f 1000,–	5 959	5 890	– 69
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	992 822	989 628	– 3 194

Overige personele uitgaven	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
– inhuur tijdelijk personeel	aantal mensjaren	383	508	125
– bedrag per vte	x f 1,–	73 403	74 915	1 512
– totale uitgaven	x f 1000,–	28 128	38 062	9 934
– overige persoonsgebonden personele uitgaven voor de Admiraliteit	aantal vte'n (bp en mp)	1 654	1 731	77
– gemiddeld per vte	x f 1,–	4 466	5 157	692
– totale uitgaven	x f 1000,–	7 386	8 927	1 541
– overige persoonsgebonden personele uitgaven overige KM-ressorts	aantal vte'n(bp en mp)	15 086	14 547	– 539
– gemiddeld per vte	x f 1,–	5 365	6 861	1 496
– totale uitgaven	x f 1000,–	80 938	99 806	18 868
– overige persoonsgebonden personele uitgaven voor de gehele Koninklijke Marine	aantal vte'n (bp en mp)	16 740	16 278	– 462
– gemiddeld per vte	x f 1,–	2 139	2 368	229
– totale uitgaven	x f 1000,–	35 811	38 549	2 738
– Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	152 263	185 344	33 081

Materiële uitgaven	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
– inhuur O-, I- & A-deskundigheid	mensjaren	3	3	0
– gemiddeld per mensjaar	x f 1,–	219 000	240 000	21 000
– totale uitgaven	x f 1000,–	657	720	63
– overige persoonsgebonden materiële uitgaven voor de KM-ressorts	aantal vte'n (bp en mp)	15 086	14 547	– 539
– gemiddeld per vte	x f 1,–	6 432	8 242	1 810
– totale uitgaven	x f 1000,–	97 032	119 893	22 861
– overige persoonsgebonden materiële uitgaven voor de gehele KM	aantal vte'n (bp en mp)	16 740	16 278	– 462
– gemiddeld per vte	x f 1,–	4 671	4 974	303
– totale uitgaven	x f 1000,–	78 198	80 970	2 772
– brandstoffen, oliën en smeermiddelen
– gasolie schepen	x 1000 m³	79,1	74,5	– 4,6
– kerosine patrouillevliegtuigen	x 1000 m³	9,5	9,0	– 0,5
– helikopterbrandstof	x 1000 m³	2,2	1,7	– 0,5
– totale uitgaven	x f 1000,–	29 153	38 254	9 101
– vliegopleidingen	aantal vliegers in opleiding	17	17	0,0
– gemiddeld per vlieger in opleiding	x f 1,–	160 529	160 882	353
– totale uitgaven	x f 1000,–	2 729	2 735	6
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	207 769	242 572	34 803
Andere volumegegevens:
– overige materiële uitgaven	x f 1000,–	313 181	373 691	60 510
Totaal materiële uitgaven	x f 1000,–	520 950	616 263	95 313

Omschrijving	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Wachtgelden SBK/UBMO burgerpersoneel
– aantallen in uitkeringsjaren	aantal	354	257	– 97
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	51 455	53 198	1 743
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	18 215	13 672	– 4 543
Overige wachtgelden burgerpersoneel
– aantal in uitkeringsjaren	aantal	72	62	– 10
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	24 515	25 563	10 036
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	2 463	2 743	280
WAO burgerpersoneel¹
– aantal in uitkeringsjaren	aantal	42	0	– 42
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	32 071	0	– 32 071
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	1 347	0	– 1 347
Overige uitkeringen	x f 1 000,–	2 237	1 902	– 256
Wachtgelden SBK/UBMO militair personeel
– aantallen in uitkeringsjaren	aantal	21	18	– 3
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	31 667	45 889	14 222
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	665	826	161
Werkloosheidsbesluit BBT-militairen
– aantal in uitkeringsjaren	aantal	292	103	– 189
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	25 027	26 757	1 730
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	7 308	2 756	– 4 552
WAO militair personeel¹
– aantal in uitkeringsjaren	aantal	27	0	– 27
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	49 926	0	– 49 926
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	1 348	0	– 1 348
Overige wachtgelden militair personeel
– aantallen in uitkeringsjaren	aantal	38	27	– 11
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	11 026	28 889	17 863
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	419	780	361
Totaal toegelicht bedrag	x f 1 000,–	34 002	22 679	– 11 323
Bij: uitvoeringskosten	x f 1 000,–	5 462	6 541	1 079
Totale uitgaven wachtgelden en inactiviteitswedden	x f 1 000,–	39 464	29 220	– 10 244

¹ de USZO heeft de WAO-betalingen niet gedeclareerd in het verantwoordingsjaar 2000.

Kengetallen en volumegegevens Koninklijke Landmacht

Ambtelijk burgerpersoneel	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Totaal personeelsaantal waarvan:	aantal vte'n	9 278	9 252	– 26
– actief burgerpersoneel	aantal vte'n	9 064	8 970	– 94
– gemiddeld salaris	x f 1,–	74 323	75 438	1 115
– totale uitgaven	x f 1000,–	673 663	676 677	3 014
– niet-actief burgerpersoneel	aantal vte'n	214	282	68
– gemiddeld salaris	x f 1,–	59 369	68 312	8 943
– totale uitgaven	x f 1000,–	12 705	19 264	6 559
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	686 368	695 941	9 573

Militair personeel	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Totaal personeelsaantal waarvan:	aantal vte'n	23 116	22 012	– 1 104
– beroeps onbepaalde tijd *)	aantal vte'n	10 927	10 770	– 157
– gemiddeld salaris	x f 1,–	86 540	88 109	1 569
– totale uitgaven	x f 1000,–	945 618	948 932	3 314
– beroeps bepaalde tijd	aantal vte'n	12 189	11 242	– 947
– gemiddeld salaris	x f 1,–	53 196	51 244	– 1 951
– totale uitgaven	x f 1000,–	648 403	576 089	– 72 314
Uitgaven Nationale reserve	x f 1000,–	12 575	20 309	7 734
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	1 606 596	1 545 330	– 61 266

* inclusief zakgeldgenietenden/wedden KMA

Overige personele uitgaven	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
– inhuur tijdelijk personeel	aantal mensjaren	466,3	1 136,41	670,11
– bedrag per vte	x f 1,–	84 660	84 661	1
– totale uitgaven	x f 1000,–	39 477	96 210	56 733
– kleding en uitrusting t.b.v. militair personeel KL-breed	aantal vte'n	23 116	22 012	– 1 104
– gemiddeld per vte	x f 1,–	1 848	1 327	– 522
– totale uitgaven	x f 1000,–	42 726	29 206	– 13 520
– voeding KL-breed	aantal vte'n (bp en mp)	32 180	30 982	– 1 198
– gemiddeld per vte	x f 1,–	1 912	2 022	110
– totale uitgaven	x f 1000,–	61 530	62 633	1 103
– onderwijs en opleiding t.b.v. BBT-personeel	aantal vte'n	12 189	11 242	– 947
– gemiddeld per vte	x f 1,–	1 660	1 659	– 1
– totale uitgaven	x f 1000,–	20 234	18 650	– 1 584
– overige persoonsgebonden personele uitgaven	aantal vte'n(bp en mp)	32 394	31 264	– 1 130
– gemiddeld per vte	x f 1,–	3 082	4 264	1 182
– totale uitgaven	x f 1000,–	99 849	133 325	33 476
– overige persoonsgebonden personele uitgaven (KL- breed)	aantal vte'n(bp en mp)	32 180	30 982	– 1 198
– gemiddeld per vte	x f 1,–	1 068	1 283	214
– totale uitgaven	x f 1000,–	34 384	39 749	5 365
– Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	298 200	379 773	81 573
– Overige personele uitgaven	x f 1000,–	10 750	32 567	21 817
– Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	308 950	412 340	103 390

Materiële uitgaven	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
– inhuur O-, I- & A-deskundigheid	mensjaren	47,20	49,89	3
– gemiddeld uitgaven per uur	x f 1,–	280 170	280 170	0
– totale uitgaven	x f 1000,–	13 210	13 979	769
– overige persoonsgebonden materiële uitgaven	aantal vte'n (bp en mp)	32 395	31 264	– 1 131
– gemiddeld per vte	x f 1,–	2 647	2 488	– 159
– totale uitgaven	x f 1000,–	85 745	77 795	– 7 950
– huisvesting KL-breed	aantal vte'n (bp en mp)	32 180	30 982	– 1 198
– gemiddeld per vte	x f 1,–	3 383	3 751	368
– totale uitgaven	x f 1000,–	108 855	116 214	7 359
– inventarisgoederen en klein materieel KL-breed	aantal vte'n (bp en mp)	32 180	30 982	– 1 198
– gemiddeld per vte	x f 1,–	2 355	2 834	479
– totale uitgaven	x f 1000,–	75 786	87 800	12 014
– data- en telecommunicatie KL-breed	aantal vte'n (bp en mp)	32 180	30 982	– 1 198
– gemiddeld per vte	x f 1,–	2 258	2 302	44
– totale uitgaven	x f 1000,–	72 675	71 328	– 1 347
– onderhoud van gebouwen en terreinen KL-breed	aantal vte'n (bp en mp)	32 180	30 982	– 1 198
– gemiddeld per vte	x f 1,–	2 626	3 851	1 224
– totale uitgaven	x f 1000,–	84 520	119 304	34 784
– brandstoffen, olie, smeermiddelen	x f 1000,–	38 863	48 715	9 852
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	479 654	535 135	55 481
Overige materiële uitgaven	x f 1000,–	419 319	474 626	55 307
Totaal materiële uitgaven	x f 1000,–	898 973	1 009 761	110 788

Omschrijving	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Wachtgelden SBK/UBMO burgerpersoneel
– aantallen in uitkeringsjaren	aantal	508	689	181
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	31 902	42 671	10 769
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	16 206	29 400	13 194
WAO burgerpersoneel¹
– aantal in uitkeringsjaren	aantal	121	0	– 121
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	29 033	0	– 29 033
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	3 513	0	– 3 513
Overige wachtgelden burgerpersoneel
– aantal in uitkeringsjaren	aantal	349	278	– 71
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	27 825	31 119	3 294
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	9 711	8 651	– 1 060
Wachtgelden SBK/UBMO militair personeel
– aantallen in uitkeringsjaren	aantal	847	802	– 45
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	28 221	21 738	– 6 483
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	23 903	17 434	– 6 469
Werkloosheidsbesluit BBT personeel
– aantal in uitkeringsjaren	aantal	511	384	– 127
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	28 630	18 815	– 9 815
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	14 630	7 225	– 7 405
WAO militairen¹
– aantal in uitkeringsjaren	aantal	59	0	– 59
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	27 068	0	– 27 068
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	1 597	0	– 1 597
Overige wachtgelden militair personeel
– aantallen in uitkeringsjaren	aantal	38	59	21
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	27 632	19 746	– 7 886
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	1 050	1 165	115
Totaal toegelicht bedrag	x f 1 000,–	70 610	63 875	– 6 735
Bij: uitvoeringskosten USZO	x f 1 000,–	18 100	23 115	5 015
Totale uitgaven wachtgelden en inactiviteitswedden	x f 1 000,–	88 710	86 990	– 1 720

¹ Door de USZO zijn de WAO-betalingen niet gedeclareerd in het verantwoordingsjaar 2000.

Kengetallen en volumegegevens Koninklijke Luchtmacht

Ambtelijk burgerpersoneel	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Totaal personeelsaantal waarvan:	aantal vte'n	1 734	1 725	– 9
– actief burgerpersoneel	aantal vte'n	1 698	1 689	– 9
– gemiddeld salaris	x f 1,–	72 021	73 292	1 271
– totale uitgaven	x f 1000,–	122 292	123 790	1 498
– niet-actief burgerpersoneel	aantal vte'n	36	36	0
– gemiddeld salaris	x f 1,–	55 833	58 694	2 861
– totale uitgaven	x f 1000,–	2 010	2 113	103
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	124 302	125 903	1 601

Militair personeel	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Totaal personeelsaantal waarvan:	aantal vte'n	11 302	10 815	– 487
– beroeps onbepaalde tijd	aantal vte'n	7 767	7 464	– 303
– gemiddeld salaris	x f 1,–	84 932	86 999	2 067
– totale uitgaven	x f 1000,–	659 668	649 361	– 10 307
– beroeps bepaalde tijd	aantal vte'n	3 535	3 351	– 184
– gemiddeld salaris	x f 1,–	62 439	62 630	191
– totale uitgaven	x f 1000,–	220 723	209 874	– 10 849
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	880 391	859 235	– 21 156

Overige personele uitgaven	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
– inhuur tijdelijk personeel	aantal mensjaren	226	365	139
– bedrag per vte	x f 1,–	72 479	79 847	7 368
– totale uitgaven	x f 1000,–	16 373	29 144	12 771
– overige persoonsgebonden personele uitgaven	aantal vte'n (bp en mp)	13 010	12 504	– 506
– gemiddeld per vte	x f 1,–	793	1 284	491
– totale uitgaven	x f 1000,–	10 314	16 053	5 739
– kleding en uitrusting t.b.v. vliegers	aantal vte'n mp	568	559	– 9
– gemiddeld per vte	x f 1,–	8 433	8 252	– 181
– totale uitgaven	x f 1000,–	4 790	4 613	– 177
– kleding en uitrusting t.b.v. militair personeel	aantal vte'n mp	11 302	10 815	– 487
– gemiddeld per vte	x f 1,–	1 340	2 056	716
– totale uitgaven	x f 1000,–	15 144	22 235	7 091
– voeding t.b.v. militair personeel	aantal vte'n mp	11 302	10 815	– 487
– gemiddeld per vte	x f 1,–	1 716	1 751	35
– totale uitgaven	x f 1000,–	19 389	18 935	– 454
– vliegopleidingen (initieel)	aantal vliegers in opleiding	111	96	– 15
– gemiddeld per vte	x f 1,–	380 099	410 781	30 682
– totale uitgaven	x f 1000,–	42 191	39 435	– 2 756
– Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	108 201	130 415	22 214
– Vliegopleidingen overige	x f 1000,–	47 309	35 345	– 11 964
– Overige personele uitgaven	x f 1000,–	73 919	104 540	30 621
– Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	229 429	270 300	40 871

Materiële uitgaven	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
– inhuur O-, I- & A-deskundigheid	mensjaren	86,00	92,50	6,50
– gemiddeld uitgaven per uur	x f 1,–	240 199	239 924	– 275
– totale uitgaven	x f 1000,–	20 561	22 193	1 632
– overige persoonsgebonden materiële uitgaven	aantal vte'n (bp en mp)	13 010	12 504	– 506
– gemiddeld per vte	x f 1,–	8 465	14 900	6 435
– totale uitgaven	x f 1000,–	110 132	186 314	76 182
– vliegtuigbrandstoffen	aantal m³	145 601	128 522	– 17 079
– gemiddeld per m³	x f 1,–	501	575	74
– totale uitgaven	x f 1000,–	73 012	73 900	888
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	203 705	282 407	78 702
Overige materiële uitgaven	x f 1000,–	461 262	516 913	55 651
Totaal materiële uitgaven	x f 1000,–	664 967	799 320	134 353

Omschrijving	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Wachtgelden SBK/UBMO burgerpersoneel
– aantallen in uitkeringsjaren	aantal	136	134	– 2
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	38 066	60 687	22 621
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	5 177	8 132	2 955
Reguliere wachtgelden burgerpersoneel
– aantal in uitkeringsjaren	aantal	119	72	– 47
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	25 378	12 625	– 12 753
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	3 020	909	– 2 111
WAO burgerpersoneel¹
– aantal in uitkeringsjaren	aantal	23	0	– 23
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	30 565	0	– 30 565
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	703	0	– 703
Overige wachtgelden burgerpersoneel
– aantal in uitkeringsjaren	aantal	6	17	11
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	23 667	10 706	– 12 961
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	142	182	40
Wachtgelden SBK/UBMO militair personeel
– aantallen in uitkeringsjaren	aantal	75	124	49
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	46 227	51 927	5 700
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	3 467	6 439	2 972
Werkloosheidsbesluit BBT personeel
– aantal in uitkeringsjaren	aantal	158	87	– 71
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	24 234	8 529	– 15 705
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	3 829	742	– 3 087
WAO militair personeel¹
– aantal in uitkeringsjaren	aantal	22	0	– 22
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	49 273	0	– 49 273
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	1 084	0	– 1 084
Overige wachtgelden militair personeel
– aantallen in uitkeringsjaren	aantal	96	45	– 51
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	38 406	74 244	35 838
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	3 687	3 341	– 346
Totaal toegelicht bedrag	x f 1 000,–	21 109	19 745	747
Bij: uitvoeringskosten USZO	x f 1 000,–	2 895	5 034	0
Totale uitgaven wachtgelden en inactiviteitswedden	x f 1 000,–	24 004	24 779	– 1 721

¹ Door de USZO zijn de WAO-betalingen niet gedeclareerd in het verantwoordingsjaar 2000.

Kengetallen en volumegegevens Koninklijke Marechaussee

Ambtelijk burgerpersoneel	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Totaal personeelsaantal waarvan:	aantal vte'n	258	278	20
– actief burgerpersoneel	aantal vte'n	254	273	19
– gemiddeld salaris	x f 1,–	68 795	75 278	6 483
– totale uitgaven	x f 1000,–	17 474	20 551	3 077
– niet-actief burgerpersoneel	aantal vte'n	4	5	1
– gemiddeld salaris	x f 1,–	62 000	56 600	– 5 400
– totale uitgaven	x f 1000,–	248	283	35
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	17 722	20 834	3 112

Militair personeel	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Totaal personeelsaantal waarvan:	aantal vte'n	5 214	4 928	– 286
– beroeps onbepaalde tijd	aantal vte'n	3 297	3 030	– 267
– gemiddeld salaris	x f 1,–	79 639	81 014	1 375
– totale uitgaven	x f 1000,–	262 569	245 473	– 17 096
– beroeps bepaalde tijd	aantal vte'n	1 917	1 898	– 19
– gemiddeld salaris	x f 1,–	47 041	53 091	6 050
– totale uitgaven	x f 1000,–	90 178	100 767	10 589
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	352 747	346 240	– 6 507

Overige personele uitgaven	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
– inhuur tijdelijk personeel	aantal mensjaren	96,4	87,9	– 8,5
– bedrag per vte	x f 1,–	60 685	60 705	20
– totale uitgaven	x f 1000,–	5 850	5 336	– 514
– overige persoonsgebonden personele uitgaven	aantal vte'n (bp en mp)	5 468	5 201	– 267
– gemiddeld per vte	x f 1,–	6 801	9 004	2 203
– totale uitgaven	x f 1000,–	37 187	46 829	9 642
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	43 037	52 165	9 128

Materiële uitgaven	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
– inhuur O-, I- & A-deskundigheid	mensjaren	8,4	44,0	35,6
– gemiddeld uitgaven per uur	x f 1,–	273 810	273 955	145
– totale uitgaven	x f 1000,–	2 300	12 054	9 754
– overige persoonsgebonden materiële uitgaven	aantal vte'n (bp en mp)	5 468	5 201	– 267
– gemiddeld per vte	x f 1,–	6 112	9 694	3 582
– totale uitgaven	x f 1000,–	33 423	50 417	16 994
– brandstoffen, oliën en smeermiddelen	aantal m³	2 517	2 129	– 388
– gemiddeld per m³	x f 1,–	1 500	2 192	692
– totale uitgaven	x f 1000,–	3 775	4 667	892
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	39 498	67 138	27 640
Andere volumegegevens
– taakstelling efficiencybesparing	x f 1000,–	– 3 900	0	3 900
– overige materiële uitgaven	x f 1000,–	14 870	21 841	6 971
Subtotaal	x f 1000,–	10 970	21 841	10 871
Totaal materiële uitgaven	x f 1000,–	50 468	88 979	38 511

Omschrijving	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
WAO burgerpersoneel¹
– aantallen in uitkeringsjaren	aantal	2	0	– 2
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	43 000	0	– 43 000
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	86	0	– 86
Overige wachtgelden burgerpersoneel
– aantal in uitkeringsjaren	aantal	3	6	3
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	43 667	55 000	11 333
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	131	330	199
Werkloosheidsbesluit BBT-militairen
– aantal in uitkeringsjaren	aantal	2	13	11
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	39 500	25 462	– 14 038
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	79	331	252
WAO militair personeel¹
– aantallen in uitkeringsjaren	aantal	5	0	– 5
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	26 000	0	– 26 000
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	130	0	– 130
Overige wachtgelden militair personeel
– aantal in uitkeringsjaren	aantal	12	4	– 8
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	24 667	19 500	– 5 167
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	296	78	– 218
Totaal toegelicht bedrag	x f 1 000,–	722	739	17
Bij: uitvoeringskosten	x f 1 000,–	215	428	213
Totale uitgaven wachtgelden en inactiviteitswedden	x f 1 000,–	937	1 167	230

¹ Door de USZO zijn de WAO-betalingen niet gedeclareerd in het verantwoordingsjaar 2000.

Kengetallen en volumegegevens Defensie Interservice Commando

Ambtelijk burgerpersoneel	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Totaal personeelsaantallen waarvan:	aantal vte'n	1 243	1 294	51
– actief burgerpersoneel	aantal vte'n	1 240	1 255	15
– gemiddeld salaris	x f 1,–	76 586	73 673	– 2 913
– totale uitgaven	x f 1000,–	94 967	92 460	– 2 507
– niet-actief burgerpersoneel¹	aantal vte'n	3	39	36
– gemiddeld salaris	x f 1,–	57 000	80 410	23 410
– totale uitgaven	x f 1000,–	171	3 136	2 965
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	95 138	95 596	458

¹ het aantal mogelijke niet-actieve burgers werd in het verleden zeer conservatief geraamd.

Militair personeel	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Totaal personeelsaantal waarvan:	aantal vte'n	1 385	1 287	– 98
– beroeps onbepaalde tijd	aantal vte'n	1 008	946	– 62
– gemiddeld salaris	x f 1,–	98 208	99 008	800
– totale uitgaven	x f 1000,–	98 994	93 662	– 5 332
– beroeps bepaalde tijd	aantal vte'n	377	341	– 36
– gemiddeld salaris	x f 1,–	59 865	65 018	5 153
– totale uitgaven	x f 1000,–	22 569	22 171	– 398
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	121 563	115 833	– 5 730

Overige personele uitgaven	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
– inhuur tijdelijk personeel	aantal mensjaren	31	85	54
– gemiddelde uitgaven per mensjaar	x f 1,–	132 903	113 788	– 19 115
– totale uitgaven	x f 1000,–	4 120	9 672	5 552
– overige persoonsgebonden personele uitgaven	aantal vte'n (bp en mp)	2 628	2 581	– 47
– gemiddeld per vte	x f 1,–	7 355	8 191	836
– totale uitgaven	x f 1000,–	19 330	21 141	1 811
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	23 450	30 813	7 363
Andere volumegegevens
– overige personele uitgaven	x f 1000,–	2 000	1 837	– 163
– overige onderwijs gerelateerde personele uitgaven²	x f 1000,–	4 953	0	– 4 953
Subtotaal	x f 1000,–	6 953	1 837	– 5 116
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	30 403	32 650	2 247

² de overige onderwijs gerelateerde personele uitgaven zijn met ingang van dit verantwoordingsjaar onder de materiële uitgaven verantwoord

Materiële uitgaven	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
– O-, I- & A- deskundigheid	aantal mensjaren	0,23	7,2	6,97
– gemiddelde uitgaven per mensjaar	x f 1,–	273 913	273 913	0
– totale uitgaven	x f 1000,–	63	1 971	1 908
– onderhoud voertuigen	aantal kentekens	548	630	82
– gemiddeld per kenteken	x f 1,–	9 615	7 937	– 1 678
– totale uitgaven	x f 1000,–	5 269	5 000	– 269
– onderhoud spoorwagons	aantal wagons	403	403	0
– gemiddeld per wagon	x f 1,–	3 685	3 102	– 583
– totale uitgaven	x f 1000,–	1 485	1 250	– 235
– brandstoffen, olie en smeermiddelen	aantal m³	2 973	2 973	0
– gemiddeld per m³	x f 1,–	1 480	1 551	71
– totale uitgaven	x f 1000,–	4 400	4 610	210
– overige persoonsgebonden materiële uitgaven	aantal vte'n (bp en mp)	2 628	2 581	– 47
– gemiddeld per vte	x f 1,–	11 209	6 919	– 4 291
– totale uitgaven	x f 1000,–	29 458	17 857	– 11 601
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	40 675	30 688	– 9 987
Andere volumegegevens
– inhuur vervoerscapaciteit	x f 1000,–	46 692	56 424	9 732
– budget werving	x f 1000,–	65 900	72 143	6 243
– budget selectie	x f 1000,–	3 000	2 329	– 671
– overige onderwijs gerelateerde personele uitgaven	x f 1000,–	3 911	3 370	– 541
– uitgaven geneeskundige zorg³	x f 1000,–	14 480	21 924	7 444
– onderhoud gebouwen	x f 1000,–	4 776	4 658	– 118
– reiskosten sporters	x f 1000,–	850	435	– 415
– Dico-brede uitgaven	x f 1000,–	0	0	0
– automatisering/informatievoorziening⁴	x f 1000,–	7 550	28 653	21 103
– uitgaven Euroconversie	x f 1000,–	400	207	– 193
– taakstelling efficiencybesparing	x f 1000,–	– 3 750	0	3 750
– overige materiële uitgaven	x f 1000,–	4 907	24 462	19 555
Subtotaal	x f 1000,–	148 716	214 605	65 889
Totaal toegelicht bedrag	x f 1000,–	189 391	245 293	55 902

³ de meeruitgaven geneeskundige zorg worden voornamelijk veroorzaakt door voorraad aanvulling geneeskundige artikelen.

⁴ de meeruitgaven automatisering/informatievoorziening vinden hun oorzaak in de uitgaven voor de invoer van LAN 2000.

Omschrijving	Eenheid	Begroting 2000	Realisatie 2000	Verschil
Wachtgelden SBK/UBMO burgerpersoneel
– aantallen in uitkeringsjaren	aantal	156	148	– 8
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	39 712	43 527	3 815
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	6 195	6 442	247
Reguliere wachtgelden burgerpersoneel
– aantal in uitkeringsjaren	aantal	51	59	8
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	30 902	34 458	3 556
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	1 576	2 033	457
WAO burgerpersoneel⁴
– aantal in uitkeringsjaren	aantal	14	0	– 14
– bedrag per uitkeringsjaar	x f 1,–	29 286	0	– 29 286
– toegelicht begrotingsbedrag	x f 1 000,–	410	0	– 410
Overige uitkeringen burgerpersoneel	x f 1 000,–	283	287	5
Totaal toegelicht met ramingskengetallen	x f 1 000,–	8 464	8 762	298
Uitvoeringskosten	x f 1 000,–	2 225	656	– 1 569
Totaal toegelicht bedrag	x f 1 000,–	10 689	9 418	1 271

⁴ de USZO heeft de WAO-betalingen niet gedeclareerd in het verantwoordingsjaar 2000

BIJLAGE 8 LIJST MET AFKORTINGEN:

ABP	=	Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds
AD	=	Audiovisuele Dienst
AIH	=	Afdeling Individuele Hulpverlening
AMO/AKO	=	Algemene militaire opleidingen / kader opleidingen
ANTARUMIL	=	Antilliaanse en Arubaanse milities
AO	=	Administratieve Organisatie
AO	=	Aanstellingsopdracht
AO	=	Arbeidsongeschiktheid
AOCS	=	Air Operations Control Station (KLu)
AR(K)	=	Algemene Rekenkamer
ARBO	=	Arbeidsomstandigheden(wet)
ARES	=	Adaptive Radar Environment Simulator (Bt. Alg)
AWACS	=	Airborne Early Warning and Control System
BBD	=	Beleid Bedrijfsvoering Defensie
BBE	=	Bijzondere Bijstandseenheid
BBKMAR	=	Beleid en Bedrijfsvoering KMAR
BBT	=	Beroepspersoneel-Bepaalde-Tijd
BBDIV	=	Beleids- en Behoeftestellingsdocument voor de Informatievoorziening
BDL	=	Bevelhebber der Luchtstrijdkrachten
BDM	=	Bevelhebber der Marechaussee
BDM	=	Brandstof Distributiemiddel
BDZ	=	Bevelhebber der Zeestrijdkrachten
BERDIS	=	Berichtendistributiesysteem
BID	=	Beleidsmatige Inrichting Defensiebegroting
BIMS	=	Bureau Internationale Militaire Sportwedstrijden
BISO	=	BLS Interne Staven en Overige eenheden
BLS	=	Baten-lastenstelsel
BLS	=	Bevelhebber der Landstrijdkrachten
BOCO	=	Begeleidingsorganisatie Civiel Onderwijs
BOT	=	Beroepspersoneel-Onbepaalde-Tijd
BP	=	Burgerpersoneel
BS	=	Begrotingssterkte
BSOA	=	Beleidsvoorbereiding, Specialistische Onderzoeken en Adviezen
BTW	=	Belasting Toegevoegde Waarde
CDI	=	Centrale Documentatie Informatievoorziening
CDPO	=	Centrale Dienst Personeel en Organisatie (KL)
CEPMA	=	Central Europe Pipeline Management Agency
CIE	=	Compagnie
CIMIC	=	Civil-Military Cooperation
CIS	=	Commando en Informatiesystemen
CIVIC	=	Contra-Inlichtingen- en Veiligheidsinformatie- en Communicatiesystemen
CJTF	=	Combined Joint Task Force
CKMARNS	=	Commandant van het Korps Mariniers
CMH	=	Centraal Militair Hospitaal
CNR	=	Combat Net Radio
CO	=	Centrale Organisatie
CODEMA	=	Commissie Ontwikkeling Defensiematerieel
COKL	=	Commando Opleidingen Koninklijke landmacht
CTG	=	Commander Task Group
CTL	=	Commando Tactische Luchtmacht
CUP	=	Capability Upkeep Programme
CVH	=	Crisisbeheersings-, vredes- en humanitaire operaties
CZMCARIB	=	Commandant der Zeemacht in het Caribisch gebied
CZMNED	=	Commandant der Zeemacht in Nederland
DARIC	=	Defensie Archieven-, Registratie- en Informatiecentrum
DATF	=	Deployable Air Task Force
DC	=	Directie Control
DDI	=	Developing Defence Industries
DEB	=	Directie Economisch Beheer
DEEC	=	Digital Electronic Engine Control
DEFAC	=	Defensie Accountantsdienst
DELM	=	Depot Elektronisch Materieel
DEMCIS	=	Defensie Materieel Codificatie Informatiesysteem
DFEZ	=	Directie/Directeur Financieel-Econonische Zaken
DGV	=	Diensten voor Geestelijke Verzorging
Dico	=	Defensie Interservice Commando
DM	=	Directie Materieel
DMC	=	Defensie Materieel Codificatiecentrum
DMP	=	Dienst Militaire Pensioenen
DMVS	=	Depot Mechanisch Vliegtuigmaterieel en Straalmotoren
DOE	=	Decentrale Ondersteunende Eenheden
DP	=	Directie Personeel
DPM	=	DefensiePlanningsmemorandum
DPO	=	Dienst Personeel en Organisatie
DRAMIDOL	=	Draagbaar Mijndoorbraaksysteem Licht
DRAMIDOZ	=	Draagbaar Mijndoorbraaksysteem Zwaar
DS	=	Defensiestaf
DS/IOT	=	Duelsimulatoren Geïnstrumenteerd Oefenterrein
DTO	=	Defensie Telematica Organisatie
DVN	=	Defensie Vrouwen Netwerk
DVVO	=	Defensie Verkeers- en Vervoersorganisatie
DWO	=	Divisie Wapensysteem Ondersteuning
DWS	=	Defensie Werving en Selectie
ECMM	=	European Community Monitor Mission
ECW	=	Elektronische Centrale Werkplaats
EEZ	=	Economische Exclusieve Zone
EMC	=	Europese Richtlijn Electromagnetische Compatabiliteit
EMD	=	Engineering and Manufacturing Development
EOCKL	=	Explosieven Opruimingscommando KL
ERP	=	Enteprised Resource Planning
ESSM	=	Evolved Seasparrow Missile (onderdeel LAMS)
EUMM	=	European Union Monitor Mission
EVDB	=	Europees Veiligheids- en Defensiebeleid
FEDMAC	=	Federation Mine Action Center
FEZ	=	Financieel-Economische Zaken
FMS	=	Foreign Military Sales
FPU	=	Flexibel Pensioen en Uittreden
GES	=	Groep Escorte Schepen
GLGW	=	Grond-Lucht Geleide Wapens
GOEM	=	Groep Operationele Eenheden Mariniers
GTK	=	Gepantzertes Transport Kraftfahrzeug
HGIS	=	Homogene Groep Internationale Samenwerking
HKKLu	=	Hoofdkwartier Koninklijke luchtmacht
HOM	=	Humanitair Ontmijnen
HOV	=	Hydrografische Opnemingsvaartuigen
HRM	=	Human Resource Management
HVO	=	Helikoptervliegopleiding
IAR	=	Individuele Arbeidsrelaties
IBO	=	Interdepartementaal Beleidsonderzoek
ICODO	=	Informatie- en Coördinatie-orgaan Dienstverlening Oorlogsgetroffenen
ICT	=	Informatie- en Communicatietechnologie
IDL	=	Instituut Defensie Leergangen
IGK	=	Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht
ILM	=	Interim Landelijk Mobilofoonnet
INK	=	Instituut Nederlandse Kwaliteit
IP	=	Invaliditeitspensioen
ISIS	=	Geïntegreerd Staf-informatiesysteem
IV	=	Informatievoorziening
JSF	=	Joint Strike Fighter
KD	=	Kerndepartement
KFOR	=	Kosovo Force
KL	=	Koninklijke Landmacht
KLS	=	Korps Luchtmachtstaven
KLU	=	Koninklijke Luchtmacht
KM	=	Koninklijke Marine
KMA	=	Koninklijke Militaire Academie
KMAR	=	Koninklijke Marechaussee
KMARIM	=	Koninklijke Marechaussee Implementatie Middenlaag
KNLWM	=	Koninklijk Nederlands Leger- en Wapenmuseum
KTOMM Bronbeek	=	Koninklijk Tehuis voor Oud-militairen en Museum Bronbeek
KWC	=	Kustwachtcentrum
LAMS	=	Local Area Missile System (luchtverdediging)
LAN	=	Local Area Network
LAS	=	Landmachtstaf
LBBKL	=	Landelijk Bevoorradings Bedrijf KL
LCF	=	Luchtverdedigings- en Commandofregat
LCG	=	Luchtmacht commando- en Informatiesysteem Groep
LCKLU	=	Logistiek Centrum Koninklijke Luchtmacht
LCU	=	Landing Craft Utilities
LMG	=	Luchtmacht Verbindingsgroep
LOA	=	Letter of Offer and Acceptance
LO/S	=	Lichamelijke Oefening en Sportorganisatie
LPD	=	Landing Platform Dock
LSV	=	Luchtmobiel Speciaal Voertuig
LVB	=	Licht Verkennings- en Bewakingsvoertuig
M&O	=	Misbruik en Oneigenlijk gebruik
MAPE	=	Multinational Advisory Police Element
MB	=	Marinebedrijf
MBS	=	Materieelbeheersingssysteem (KM)
MBV	=	Mijnenbestrijdingsvaartuigen
MCMFORNORTH	=	Mine Counter Measure Force North
MDD	=	Maatschappelijke Dienst Defensie
MDI	=	Mobiele Drinkwater Installatie
MEOB-O	=	Marine Elektronisch en Optisch Bedrijf Oegstgeest
MGFB	=	Militair Geneeskundig Facilitair Bedrijf
MID	=	Militaire Inlichtingendienst
MIF	=	Maritime Interdiction Force
MIF	=	Multinational Interception Force
MILSATCOM	=	Militaire Satelliet Communicatie
MJO	=	Meerjaarlijks Onderhoud
MLRS	=	Multiple Launched Rocket System
MLU	=	Midlife Update
MRAT	=	Middle-range anti-tank
MRC	=	Militair Revalidatie Centrum
MTBS	=	Maximaal Toegestane Begrotingssterkte
MTV	=	Mobiel Toezicht Vreemdelingen
NAMSA	=	NATO Maintenance and Supply Agency
NASAG	=	Netherlands Armed Forces Support Agency Germany
NATCO	=	Nationaal Commando
NATRES	=	Nationale Reserve
NAVO	=	Noord-Atlantische Verdragsorganisatie
NBC	=	Nucleair, biologisch en chemisch (materieel)
NECBAT	=	Nederlands/Canadees Bataljon
NIM	=	Nederlands Instituut voor Maritieme Ontwikkeling
NLR	=	Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium
NRT	=	Nationale Ruimtevaart Technologie
NSSM	=	Nato Sea Sparrow Missiles
NVC	=	Nationaal Verzorgingscommando
OC	=	Opleidingscentrum
OCCAR	=	Organisme Conjoint de Coopération en Matière d'Armement
OCMGD	=	Opleidingscentrum Militair Geneeskunde Diensten
OID	=	Overige Interservice Diensten
O,I&A	=	Organisatie, Informatie en Automatisering
OKM	=	Opleidingen Koninklijke Marine
OLVD	=	Objectluchtverdediging
OMW	=	Oplegger met werkruimte
OS	=	Ontwikkelingssamenwerking
OVBLS	=	Overige Eenheden Bevelhebber der Landstrijdkrachten
OVSE	=	Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa
PAC	=	Patriot Advanced Capability
PAM	=	Project Aanpassing Mijnenbestrijdingscapaciteit
PBID	=	Projectgroep Beleidsmatige Inrichting Defensiebegroting
PCC	=	Planning en Controlcyclus
PE	=	(sub-)Planningseenheid
PE	=	Peace Enforcement
POMS	=	Prepositional Organizational Material Sites
PSA	=	Personeels- en Salarisadministratie
PSG	=	Plaatsvervangend Secretaris-Generaal
PSO	=	Peace Support Operations
PWV	=	Pantserwielvoertuig
RGD	=	Regionaal Geneeskundige Dienst
RMC	=	Regionaal Militair Commando
RPV	=	Remotely Piloted Vehicles
RVE	=	Resultaat Verantwoordelijke Eenheid
RWT	=	Rechtspersonen met een wettelijke taak
SAPP	=	Sector Approach
SBK	=	Sociaal Beleidskader
SEWACO	=	Sensor-, wapen- en commandosysteem
SFOR	=	Stabilization Force
SLA	=	Service Level Agreements
SM	=	Standard Missiles
SMART-L	=	Signaal Multibeam Radar for Acquisition and Targeting L-band
SMD	=	Sociaal Medische Dienst
SRAT	=	Short Range Antitank wapens
STANAVFORLANT	=	Standing Naval Forces Atlantic
STANAVFORMED	=	Standing Naval Forces Mediterranean
TBMD	=	Theatre Ballistic Misile Defence System
TDN	=	Topografische Dienst Nederland
THG/KLu	=	Tactische Helikopter Groep Koninklijke Luchtmacht
TL	=	Tactische Luchtmacht
TNO	=	(Nederlandse organisatie voor) Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek
TSZ	=	Temporary Security Zone
TTO	=	Tussentijds Onderhoud
UBMO	=	Uitstroombevorderende Maatregel Ouderen
UKW	=	Uitkeringswet gewezen militairen
UNFICYP	=	United Nations Peacekeeping Force in Cyprus
UNIPTF	=	United Nations International Police Task Force
UNMEE	=	United Nations Mission in Ethiopia/Eritrea
UNMIBH	=	United Nations Mission in Bosnia and Herzegovina
UNMIK	=	United Nations Mission in Kosovo
UNMO	=	United Nations Military Observer
UNTSO	=	United Nations Truce Supervisory Organisation
USArmy	=	United States Army
USZO	=	Stichting Uitvoeringsinstelling Sociale Zekerheid voor Overheid en Onderwijs
VBTB	=	Van Beleidsbegroting tot Beleidsverantwoording
VEB	=	Verbeterd Economisch Beheer
VIK	=	Bureau Vorderingen, Inhoudingen en Kortingen
VIR	=	Voorschrift Informatiebeveiliging Rijksoverheid
VN	=	Verenigde Naties
VPN	=	Virtual Private Network
VTE	=	Volle tijds equivalent
VUIST	=	Vuursteun-informatie-systeem
WEU	=	West-Europese Unie
WS	=	Werkelijke Sterkte
YPR	=	Pantser-rupsvoertuig, type Y
ZVD	=	Ziektekostenvoorziening Defensiepersoneel

XNoot

Door middel van de binnen het ministerie van Defensie opgezette Toprapportage-structuur wordt periodiek informatie verstrekt aan het Politiek Beraad inzake doelstellingen/doelbereiking, bedrijfsvoering alsmede de aanwending van middelen. Met deze systematiek is een belangrijk fundament gelegd voor vergroting van de transparantie.

Berichten over uw Buurt

Dienstverlening

Beleid & regelgeving

Contactgegevens overheden

Kamerstuk

Inhoudsopgave

Extra informatie

Gerelateerd

Publicaties in kamerdossier

Geconsolideerde regelgeving

Publicaties referendum

27 700
Financiële verantwoordingen over het jaar 2000

nr. 23
FINANCIËLE VERANTWOORDING VAN HET MINISTERIE VAN DEFENSIE (X) OVER HET JAAR 2000

Staat behorende bij de financiële verantwoording over het jaar 2000 Rekening 2000 Ministerie van Defensie (X) Onderdeel uitgaven en verplichtingen

BIJLAGE 1 Pilot Mededeling over de bedrijfsvoering

BIJLAGE 2 de wijze en de mate van inzet bij de crisisbeheersings-, vredes- en humanitaire (cvh) operaties

BIJLAGE 3 Investeringscyclus

BIJLAGE 4 Overzicht brandstof- en energiegebruik

BIJLAGE 5 Nederlandse Navo-rapportage met een overzicht van de Nederlandse bijdrage aan het Defence Capabilities Initiative (DCI) in 2000

BIJLAGE 6 Overzicht afgeronde onderzoeken

BIJLAGE 7 Kengetallen en volumegegevens Algemeen

BIJLAGE 8 LIJST MET AFKORTINGEN:

XNoot

Inhoudsopgave

Extra informatie

Gerelateerd

Publicaties in kamerdossier

Geconsolideerde regelgeving

Publicaties referendum

27 700Financiële verantwoordingen over het jaar 2000

nr. 23FINANCIËLE VERANTWOORDING VAN HET MINISTERIE VAN DEFENSIE (X) OVER HET JAAR 2000

Staat behorende bij de financiële verantwoording over het jaar 2000 Rekening 2000 Ministerie van Defensie (X) Onderdeel uitgaven en verplichtingen

BIJLAGE 1 Pilot Mededeling over de bedrijfsvoering

BIJLAGE 2 de wijze en de mate van inzet bij de crisisbeheersings-, vredes- en humanitaire (cvh) operaties

BIJLAGE 3 Investeringscyclus

BIJLAGE 4 Overzicht brandstof- en energiegebruik

BIJLAGE 5 Nederlandse Navo-rapportage met een overzicht van de Nederlandse bijdrage aan het Defence Capabilities Initiative (DCI) in 2000

BIJLAGE 6 Overzicht afgeronde onderzoeken

BIJLAGE 7 Kengetallen en volumegegevens Algemeen

BIJLAGE 8 LIJST MET AFKORTINGEN:

XNoot

Directe link

Disclaimer

27 700
Financiële verantwoordingen over het jaar 2000

nr. 23
FINANCIËLE VERANTWOORDING VAN HET MINISTERIE VAN DEFENSIE (X) OVER HET JAAR 2000