Gemeenteblad van Kaag en Braassem
| Datum publicatie | Organisatie | Jaargang en nummer | Rubriek |
|---|---|---|---|
| Kaag en Braassem | Gemeenteblad 2020, 93816 | Overige besluiten van algemene strekking |
Authentieke versie (PDF)
Informatie
Gerelateerd
Printen
Delen
Integraal Beheerplan Openbare Ruimte (IBOR) 2020-2024
De raad van de gemeente Kaag en Braassem, in vergadering bijeen op 27 januari 2020
- 1.
- 2.
Het IBOR 2020-2024 vast te stellen en in de afweging tussen continuering van het huidige ambitieniveau (+ € 30.000) en het voorgestelde voorkeursscenario (+ € 144.000) te kiezen voor het voorkeursscenario met een structurele verhoging van het beheerbudget van € 144.000 ten laste van de budgettaire ruimte 2020.
- 3.
- 1.
- 2.
- 3.
Door te kiezen voor handhaving van het huidige ambitieniveau en niet structureel voor een flinke verhoging van het beheerbudget, houden we meer (financiële) mogelijkheden voor de komende jaren, zonder in te leveren op kwaliteit in de openbare ruimte.
De komende jaren moeten er nog flinke structurele investeringen worden gedaan, terwijl de begrotingsruimte reeds onder druk staat.
In 2024 zal de raad het rapport ontvangen over de resultaten.
In 2015 heeft de gemeente Kaag en Braassem een Integraal Beheerkwaliteitsplan Openbare ruimte (IBOR plan) opgesteld. Dit plan is richtinggevend geweest voor de begroting voor het beheer van de buitenruimte. Belangrijk was de integrale afweging in het maken van kwaliteitskeuzes en bijbehorende kosten.
Na vijf jaar is het tijd voor een actualisatie en het opnieuw laten vaststellen door de gemeenteraad. Het geactualiseerde IBOR plan geeft inzicht in de benodigde financiële middelen bij het gewenste beheerscenario voor de komende vijf jaar.
Wat is het gewenste beheerscenario voor de komende vijf jaar en hoe verhoudt dit scenario zich tot het beschikbare budget?
In een aparte memo is het IBOR plan uit 2015 geëvalueerd. In deze evaluatie is aangegeven wat het vastgestelde scenario uit 2015 inhoudt, of dit scenario binnen de beschikbare financiële middelen kan worden gehandhaafd en of het vastgestelde scenario op dit moment in de praktijk wordt gehaald. Ook geeft de evaluatie aanbevelingen voor het nieuwe IBOR plan. Voor het nieuwe IBOR
plan zijn verschillende beheerscenario’s onderzocht met als doel een kwaliteitsambitie te bepalen die beter aansluit bij het beheer in de praktijk.
Het geactualiseerde IBOR-plan omvat alle planmatige onderdelen van het onderhoud van de openbare ruimte die gerelateerd zijn aan het in standhouden van de beeldkwaliteit. Het betreft de beheeronderdelen van Groen, Meubilair, Verharding, Water en Reiniging. Riolering, Kunstwerken, Speelvoorzieningen en Verkeersregelinstallaties zijn buiten beschouwing gelaten. Hiervoor geldt een eigen beleids- en financieringskader bij de gemeente Kaag en Braassem.
Het rapport start met de conclusies en aanbevelingen. Het eerste hoofdstuk gaat in op de kaders en uitgangspunten van IBOR. Dit hoofdstuk gaat onder andere in op de factoren die van invloed zijn op het beeld buiten, de verschillende gebieden in Kaag en Braassem en de kwaliteitsniveau’s.
Hoofdstuk 2 licht het huidige beschikbaar budget toe dat in hoofdstuk 3 wordt vergeleken met het voorkeursscenario.
Het voorkeursscenario voor het beheer van de buitenruimte in de gemeente Kaag en Braassem is een eenduidig scenario. Dat betekent dat voor één kwaliteitsniveau per gebied is gekozen. Op het uitvoeren van een eenduidig scenario is eenvoudiger te sturen dan op een scenario met een palet aan verschillende kwaliteitsniveaus. Bovendien is een dergelijk scenario beter communiceerbaar naar inwoners en bestuur. Er is aandacht voor de fietspaden en het groen in de woonwijken.
Daarom is gekozen voor overwegend B-kwaliteit, met uitzondering in de Bedrijventerreinen en het Buitengebied. Het budget van dit voorkeursscenario ligt vanwege een hoger kwaliteitsniveau, autonome prijsstijgingen en areaaluitbreiding € 144.000,- hoger dan het huidige beschikbare budget.
Op hoofdlijnen is het gemeten kwaliteitsniveau niet wezenlijk hoger of lager dan de vastgestelde ambitie uit 2015, ongeveer 70% voldoet of is beter dan de vastgestelde ambitie. Ingezoomd op gebieden en beheercategorieën is te zien dat de gemeten kwaliteit divers is en niet aansluit op het vastgestelde scenario; soms is het gemeten niveau (veel) hoger, soms juist (veel) lager dan de vastgestelde kwaliteit uit 2015. Sturing op beeld komt onvoldoende tot uiting.
Voor het gewenste beeld buiten is beleid nodig en zijn middelen en de juiste organisatie nodig om het beleid uit te kunnen voeren. In Kaag en Braassem zijn de middelen en het beleid behoorlijk in balans en is op organisatieniveau een verbetering wenselijk.
Sturing op beeldkwaliteit, bedrijfsvoering aanpassen
Gekozen is voor een eenduidiger voorkeursscenario, omdat een dergelijk scenario beter beheersbaar is. Per gebied geldt één beheerniveau. Het advies is om de sturing in het dagelijkse beheer beeldgericht op te pakken en de instrumenten voor de bedrijfsvoering te ontwikkelen of te verbeteren. Dit levert in de toekomst een kwaliteit in de buitenruimte op die beter aansluit op het scenario dat van toepassing is.
Het implementeren en bewaken van de Plan-Do-Check-Act cyclus is een beproefd hulpmiddel om deze sturing vorm te geven.
Opdrachten beeldgericht uitzetten of wegzetten
Het advies is om het vastgestelde scenario te verwerken in beeldbestekken voor uitbesteed werk. Voor de eigen dienst is een nadere kennismaking met beeldkwaliteit, bijvoorbeeld via een training een hulpmiddel om beeldgericht werken in de praktijk te kunnen brengen.
Monitoren van de kwaliteit en uitzetten van acties
Het regelmatig meten van de kwaliteit van de buitenruimte is nodig voor het controleren van de uitvoering van de beeldbestekken en voor het (bij) sturen van de eigen dienst.
Als de meetresultaten periodiek in de eigen dienst worden besproken, kunnen ook gerichte acties worden uitgezet. Voorbeelden zijn werkzaamheden naar voren halen of juist verschuiven naar een later tijdstip, extra inzet van materieel, verschuiving van inzet naar een andere buurt en de aannemer bijsturen.
Een jaarlijkse evaluatie of de gerealiseerde kwaliteit voldoet aan het vastgestelde scenario en of het beschikbare budget nog afdoende is, houdt het bestuur en eventueel ook de inwoners op de hoogte van de laatste stand van zaken. Bijsturing op het beleid of op de middelen op basis van argumenten kunnen het gevolg zijn.
Het beheer en onderhoud van de buitenruimte is gericht op een langdurige instandhouding van de verschillende voorzieningen op het gebied van schoon, heel en veilig. Het onderhoud kan op diverse niveaus uitgevoerd worden en sluit zoveel mogelijk aan op de inrichting en het gebruik. Een hoogwaardige inrichting met een hoge gebruikersdruk vraagt om meer onderhoud en vice versa.
Diverse factoren beïnvloeden het beeld van de openbare ruimte (zie figuur hiernaast). Naast beheer, hebben inrichting en gebruik een belangrijke invloed op het beeld buiten. Een goede afstemming tussen inrichting, beheer en gebruik is essentieel om de kwaliteit van de openbare ruimte gedurende de gebruiksduur te handhaven.
Voor de gebruikers is de visuele kwaliteit belangrijk; in welke mate is er sprake van vervuiling door o.a. weersinvloeden, onkruidgroei, zwerfvuil, graffiti en vernieling.
De inrichting van de buitenruimte geeft een beeld dat bijdraagt aan de beleving van de buitenruimte. Een duidelijke inrichting, een kenmerkend karakter en beeldbepalende of opvallende elementen zijn van invloed voor de beleving en het gebruik van de openbare ruimte.
Bewoners, bedrijven en bezoekers maken gebruik van de openbare ruimte. Het gebruik van de buitenruimte staat in verbinding met de inrichting en het beheer. Wanneer bijvoorbeeld hangjongeren gebruik maken van een locatie kan dit invloed hebben op de beleving van andere gebruikers. Andersom kan het aanpassen van de inrichting en het beheer, effect hebben op het gebruik.
De kwaliteit van de leefomgeving komt tot uiting in het binnenste van de cirkel. Als deze kwaliteit niet optimaal is, is de cirkel uit balans. Hierdoor ontstaat spanning op de lijnen van middelen, organisatie en beleid. Met andere woorden; een verstoord beeld van de leefomgeving is altijd (middels inrichting, beheer en/of gebruik) te herleiden tot beleid, organisatie en/of middelen. De verbindingsdriehoek hiernaast geeft de onderlinge verhoudingen weer. Beleid, zoals een IBOR-plan kan alleen succesvol zijn als alle factoren uit de figuur in balans zijn.
1.2 Dagelijks onderhoud, groot onderhoud en vervanging
Dit beheerkwaliteitsplan gaat over alle planmatige onderdelen van het onderhoud van de openbare ruimte die gerelateerd zijn aan het in standhouden van de beeldkwaliteit. Het plan omvat het dagelijks onderhoud, het groot onderhoud en de vervanging om de openbare ruimte op het afgesproken beheerkwaliteitsniveau te houden.
- -
- -
Onderhoudsactiviteiten die meerjaarlijks en planmatig uitgevoerd worden aan voorzieningen. Denk aan het overlagen van asfaltverharding, het herstraten van grotere stukken elementenverharding, het snoeien van de bomen, het bijzaaien van gras en het vervangen van meubilair na vandalisme.
Het cyclisch vervangen van de voorzieningen van de openbare ruimte. Hierbij kan worden gedacht aan het vervangen van een boom of een prullenbak of het vervangen van verharding inclusief de fundering. In de praktijk wordt veel cyclische vervanging opgepakt via projecten, zoals reconstructies.
In beheer en onderhoud kan de gemeente Kaag en Braassem kiezen tussen de drie beheerniveaus; kwaliteit A, B en C volgens de beeldmeetlatten uit de CROW kwaliteitscatalogus openbare ruimte.
De gemeente heeft de landelijke systematiek met beeldmeetlatten omarmd die de basis vormen voor bijvoorbeeld de beeldbestekken. Een beeldmeetlat is een reeks van vijf beelden (A+, A, B, C en D), waarin in aflopende mate de kwaliteit is vastgelegd. De beeldmeetlatten worden ingezet om de beheerkwaliteit bespreekbaar te maken. A+ wordt beoordeeld als een zeer hoog kwaliteitsbeeld en D als zeer laag; dit kwaliteitsniveau duidt op kapitaalvernietiging. Met behulp van de beelden op een beeldmeetlat is het mogelijk om de beheerkwaliteit objectief om te zetten naar kwaliteitsbeelden, zie de volgende figuur. Dit geeft eenduidigheid over kwaliteitsniveaus in het beheer. Voor elk onderdeel (zwerfafval, bomen, onkruid in beplanting, e.d.) in de openbare ruimte kan gekozen worden voor een kwaliteitsbeeld van A+ t/m D op een beeldmeetlat. De beeldmeetlatten zijn afkomstig van de landelijke schaalbalken van CROW.
De beeldmeetlatten tonen naast de kwaliteitsbeelden ook een technische aanduiding en een populaire omschrijving, die dienen ter ondersteuning en handreiking bij de beelden.
De technische aspecten geven de beoordelaar enkele meetbare of te schatten parameters per beeld aan, aan de hand waarvan de visuele beoordeling van het betreffende beeld getoetst wordt. De technische aspecten zijn te gebruiken bij uitvoeringsinstructies en werkomschrijvingen, zoals bestekken. De populaire omschrijving vertaalt de technische aspecten in een begrijpelijke omschrijving van het betreffende niveau.
Met behulp van de beelden op een beeldmeetlat is het mogelijk om de beheerkwaliteit om te zetten naar beeldkwaliteit. Een beeldmeetlat zorgt voor eenduidigheid van het kwaliteitsniveau bij het beheer.
Relatie met beheerniveaus uit IBOR plan uit 2015
Het IBOR plan uit 2015 ging uit van ambitieniveaus Hoog, Basis en Laag.
Deze ambitieniveaus geven een bandbreedte aan waarbinnen de beeldkwaliteit van een gebied moet vallen. Voor elk ambitieniveau is naast een waarschuwingsgrens ook een ingrijpmoment vastgesteld waarop de benodigde maatregelen daadwerkelijk uitgevoerd moeten zijn.
In het huidige Beheerkwaliteitsplan gaan we niet meer uit van deze ambitieniveaus met bandbreedtes tussen kwaliteitsniveaus A+, A, B, C en D, maar van de kwaliteitsniveaus zelf. Deze niveaus zijn goed te monitoren in tegenstelling tot de ambitieniveaus. In de praktijk komt ambitieniveau Hoog overeen met kwaliteit A, ambitieniveau Basis met kwaliteit B en ambitieniveau Laag overeen met kwaliteit C.
In totaal is € 4.860.200 beschikbaar voor het onderhoud van de buitenruimte.
De beschikbare middelen voor het beheer van de IBOR onderdelen van de openbare ruimte bestaan uit drie onderdelen:
- -
- -
- -
Buiten beschouwing gelaten zijn Riolering, Kunstwerken, Speelvoorzieningen en Verkeersregelinstallaties. Deze onderdelen kennen een eigen beleid en bekostiging.
2.2 Toelichting huidig beschikbaar budget
De volgende tabel geeft de budgetten weer per beheercategorie.
Figuur 2.1 overzicht huidig beschikbaar budget
Toelichting Exploitatiebudget en investeringsbudget
Kaag en Braassem heeft voor 2019 geplande uitgaven voor het onderhoud aan de buitenruimte. Alle uitvoeringskosten en investeringskosten vallen onder het beschikbaar budget. Alle kosten die met de voorbereiding te maken hebben, zoals inhuur van een projectleider of toezichthouder of onderzoeken voor meerjarenplanning reconstructies zijn niet meegenomen in het huidige beschikbare budget.
Naast de uitgaven voor exploitatie en investering zijn er arbeidskosten. Dit zijn de kosten die de eigen buitendienst maakt. Deze kosten bestaan uit arbeid voor de uitvoering van het onderhoud van de buitenruimte inclusief bijkomende taken zoals gladheidbestrijding, ondersteuning bij verkiezingen en evenementen en dergelijke. Uren voor onderhoud aan riolering en kunsterken (bruggen) zijn niet meegenomen, omdat deze onderdelen buiten het IBOR plan vallen.
3.1 Voorkeursscenario 2020 in beeld
Het voorkeursscenario voor Kaag en Braassem is een eenduidig scenario dat goed communiceerbaar naar inwoners en bestuur is, waarin eenvoudig op de bedrijfsvoering kan worden gestuurd en dat aansluit op de ambities uit de samenwerkingsagenda 2018-2022 van het college.
Voor het voorkeursscenario is daarom gekozen voor één kwaliteitsniveau per gebied met overwegend B-kwaliteit.
Alleen de Bedrijventerreinen en het Buitengebied staan op C-kwaliteit. De volgende figuur geeft het scenario weer in kwaliteitsniveaus per beheercategorie en per gebiedstype.
3.2 Benodigd budget voor voorkeursscenario
Het benodigd budget voor het voorkeursscenario bedraagt € 5.004.500. Dit scenario ligt vanwege een hoger kwaliteitsniveau, autonome prijsstijgingen en areaaluitbreiding € 144.000 boven het huidige beschikbare budget (verhoging van ruim 3%).
De benodigde beheerbudgetten zijn met Impact©online berekend op basis van aangeleverde areaalgegevens, het uurtarief, werkpakketten en eenheidsprijzen. De werkpakketten en eenheidsprijzen zijn gebaseerd op landelijk erkende normen en marktprijzen en aangepast op de specifieke uitgangspunten in de gemeente, zoals de grondslag, bepaalde uitvoeringsmethoden (o.a. maaimethodes, onkruidbestrijdingsmethode) en vervuilingssnelheid. Het is een theoretische calculatie die uitgaat van een homogene kwaliteit en leeftijd van het te onderhouden areaal.
De arealen zijn geactualiseerd ten opzichte van 2015. Het areaal is onder andere door de uitbreiding van woonwijken veranderd en verhoogd. Daarnaast zijn wijzigingen doorgevoerd om eigendom in beheer te actualiseren. Gegevens uit het systeem Geovisia zijn gebruikt voor het bepalen van de actuele arealen. De gemeente is intensief bezig geweest om de arealen op orde te brengen en de betrouwbaarheid van de gegevens in Geovisia te vergroten. Op dit moment doet de gemeente een laatste controle op basis van recente luchtfoto’s.
Deze paragraaf beschrijft de alternatieve scenario’s ‘alles op B-kwaliteit’ en ‘alles op C-kwaliteit’ en het scenario uit 2015. Ter vergelijk is ook nogmaals het voorkeursscenario opgenomen in de samenvattingstabel aan het einde van de paragraaf
Scenario ‘alles op B-kwaliteit’
Bij dit scenario wordt geen onderscheid gemaakt in gebieden of beheercategorieën, gemeentebreed geldt een B-kwaliteit. Het voordeel is dat alles dezelfde kwaliteit heeft. Dat is voor de bedrijfsvoering en sturing eenvoudiger, het communiceert eenvoudig en deze kwaliteit zal bij de meeste inwoners geen negatieve reacties oproepen. Bij het sturen op B-kwaliteit zal de vervangingsscyclus ten opzichte van een C-kwaliteit langer zijn, omdat de kwaliteit van de beheeronderdelen minder snel achteruit.
Figuur 3.2 scenario ‘alles op B-kwaliteit’
De kosten om heel Kaag en Braassem op een B-kwaliteit te onderhouden bedraagt € 5.092.800. Dit scenario kost € 230.000 meer dan het huidige beschikbare budget.
Scenario ‘alles op C-kwaliteit’
Bij dit scenario wordt eveneens geen onderscheid gemaakt in gebieden of beheercategorieën, gemeentebreed geldt een C-kwaliteit. Het voordeel is dat alles dezelfde kwaliteit heeft. Dat is voor de bedrijfsvoering en sturing eenvoudiger en het communiceert eenvoudig. Deze kwaliteit zal echter bij veel bewoners minder positieve reactiesoproepen. Een C-kwaliteit oogt rommeliger dan een B- kwaliteit. Bij het sturen op C-kwaliteit zal de vervangingscyclus korter zijn, omdat de kwaliteit van de beheeronderdelen sneller achteruitgaat.
Figuur 3.3 scenario ‘alles op C-kwaliteit’
De kosten om heel Kaag een Braassem op een C-kwaliteit te onderhouden bedraagt € 4.584.000. De kosten van dit scenario liggen € 280.000 lager dan het huidige beschikbare budget.
Het vastgestelde scenario uit 2015 is een combinatie van B- en C-kwaliteiten. In dit scenario hebben Doorgaande wegen, Bedrijventerreinen en Buitengebied voornamelijk een C-kwaliteit, Fietspaden en Centra een B-kwaliteit en Woonwijken een combinatie van B en C. In alle gebieden blijft Reiniging op een B-kwaliteit. Dit palet aan verschillende kwaliteitsniveaus maakt sturing in het beheer complexer, ook communiceert dit scenario minder eenvoudig.
De kosten om heel Kaag een Braassem op dit scenario te blijven onderhouden bedraagt € 4.891.000. De kosten van dit scenario liggen ca. € 30.000 hoger dan het huidige beschikbare budget.
Samenvatting alternatieve scenario’s
In bijlage 1 zijn kwaliteitskaarten opgenomen die een nadere toelichting op een B- en een C-kwaliteit geven.
Permanente link
Kopieer de link naar uw clipboard
https://zoek.officielebekendmakingen.nl/gmb-2020-93816.html