Aan de orde is het debat naar aanleiding van een algemeen overleg van heden over de huurtoeslag.

De heer Depla (PvdA):

Voorzitter. In het regeerakkoord zijn heel mooie dingen geregeld voor hurend Nederland. De liberalisering is van tafel, de huren gaan niet met 2,5% boven de inflatie, maar stijgen met de inflatie en er is de koopkrachtenveloppe, waarmee vanaf 2009 ook iets wordt gedaan aan de koopkrachtreparatie, onder andere bij de huurtoeslag. Dat is allemaal mooi nieuws, maar wij willen graag het karwei afmaken en dat de laatste korting op de huurtoeslag van het vorige kabinet van € 1 per maand per 1 juli niet wordt doorgevoerd, zeker in het licht van wat de toekomst gaat brengen. In de begroting 2007, die wij in 2006 hebben vastgesteld, gingen wij nog uit van een huurverhoging van 2,5% boven de inflatie. Die voeren wij nu niet door, waardoor de uitgaven aan de huurtoeslag minder zijn. Tegen deze achtergrond roepen wij de regering op om de laatste korting van de huurtoeslag per 1 juli niet te laten doorgaan.

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

overwegende dat in het regeerakkoord wordt gestreefd naar een evenwichtige inkomensontwikkeling, met bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen;

overwegende dat in het regeerakkoord overeengekomen is dat bijzondere aandacht nodig is voor het reëel besteedbare inkomen van huishoudens, waarbij in de eerste plaats acht dient te worden geslagen op de vaste lasten die samenhangen met onder andere huren;

overwegende dat de huren niet met 2,5% boven de inflatie stijgen en dit een besparing van naar schatting 44 mln. per jaar op de huurtoeslag oplevert ten opzichte van de in december 2006 vastgestelde VROM-begroting voor 2007 en latere jaren;

overwegende dat er in het regeerakkoord vanaf 2009 een koopkrachtenveloppe (inclusief huur- en zorgtoeslag) is opgenomen die in 2011 is opgelopen tot structureel 800 mln.;

van mening dat de korting op de huurtoeslag per 1 juli 2007 van € 1,05 niet doorgevoerd moet worden;

van mening dat de hiermee gepaard gaande kosten van 13 mln. per jaar gedekt kunnen worden, bijvoorbeeld door deze te verrekenen met de meevaller die gerealiseerd is door de lagere huurstijging dan geraamd, dan wel door een intertemporele kasschuif toe te passen op een klein deel van de in de toekomst gereserveerde middelen in de koopkrachtenveloppe, en hierover bij de Voorjaarsnota te rapporteren,

en gaat over tot de orde van de Depladag.

De voorzitter:

Deze motie is voorgesteld door de leden Depla, Van Bochove en Ortega-Martijn. Naar mij blijkt, wordt zij voldoende ondersteund.

Zij krijgt nr. 91(30800 XI).

De heer Nicolaï (VVD):

Begrijp ik het goed dat de motie niet leidt tot een verzoek, maar alleen tot het uitspreken van een mening?

De heer Depla (PvdA):

Dat lijkt mij duidelijk. Als wij iets vinden, gaan wij ervan uit dat de regering dat doet.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks):

Voorzitter. In het coalitieakkoord staat dat de sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen. Het zal u niet verbazen dat de fractie van GroenLinks het daar van harte mee eens is. Maar als het gaat om de huurtoeslag, kunnen de huurders – het lijkt een beetje goed nieuws – nu niet met een aalmoes, een fooi, een goedkoop voorstel worden afgescheept: zij krijgen niet een extra bezuiniging van € 1,05 per maand op de huurtoeslag. En dat terwijl alle huurders in Nederland met huurtoeslag elke maand weer € 17 moeten inleveren, ruim € 200 per jaar!

Wij vinden dat er meer doorgepakt moet worden. Een coalitieakkoord is niet hetzelfde als verkiezingsprogramma's van partijen. Maar ik wil met name een beroep doen op de PvdA-fractie, die nu met dit in mijn ogen goedkope voorstel komt, om echt door te pakken, de marges van het akkoord maximaal op te zoeken zoals haar fractievoorzitter heeft aangegeven en de volgende motie van GroenLinks en de SP te steunen.

De Kamer,

gehoord de beraadslaging,

overwegende dat een korting op de huurtoeslag is doorgevoerd die is opgelopen van € 12 naar ruim € 17 per huishouden per maand;

overwegende dat hierdoor een miljoen huishoudens de afgelopen jaren zijn geconfronteerd met fors hogere woonlasten;

overwegende dat door de lage inflatie en de gematigde huurontwikkeling van de komende jaren, het budgettair beslag van de huurtoeslag zal meevallen ten opzichte van de meerjarenraming;

verzoekt de regering, de Kamer bij de Voorjaarsnota een voorstel te doen om de korting op de huurtoeslag nog dit jaar volledig terug te draaien,

en gaat over tot de orde van de dag.

De voorzitter:

Deze motie is voorgesteld door de leden Van Gent en Jansen. Naar mij blijkt, wordt zij voldoende ondersteund.

Zij krijgt nr. 92(30800 XI).

Mevrouw Van Gent (GroenLinks):

Er zijn nog allerlei andere mogelijkheden om dit te dekken en echt iets te doen aan de zorgelijke positie van de armste huurders in Nederland, toch ruim een miljoen huishoudens die elke maand maar weer die forse korting opgelegd krijgen. Er is in de enveloppe koopkracht, voorzien voor 2009, al 200 mln. beschikbaar. In onze ogen zal een fors deel daarvan kunnen worden ingezet om die korting op de huurtoeslag terug te draaien. Vol verwachting klopt mijn hart. Ik hoop niet dat de PvdA-fractie al die huurders in Nederland teleurstelt en die forse korting op de huurtoeslag gewoon in stand houdt. Dat zou niet een klein minnetje, maar een fors minpunt zijn.

De heer Jansen (SP):

Voorzitter. Nederland is een land van polderaars. In coalitieonderhandelingen willen er nogal eens mooie voornemens sneuvelen. Maar het blijft toch merkwaardig om te zien dat drie coalitiepartijen in hun verkiezingsprogramma's alle drie hebben aangekondigd, weliswaar op verschillende manieren, iets te gaan doen aan de reparatie van de achteruitgang van de huurtoeslag in de vorige periode, maar dat daar niets van overblijft op het moment dat het coalitieakkoord wordt getekend.

Maar goed, de minister voor Wonen, Wijken en Integratie zei een uurtje geleden: in een bepaalde fase van het leven zijn verkiezingsprogramma's maatgevend, maar nu hebben wij te maken met een nieuwe realiteit: het regeerakkoord. Daar hebben wij ons, helaas, bij neer te leggen.

De heer Depla (PvdA):

Vindt de heer Jansen het niets dat er een inkomensenveloppe is van 200 mln., langzaam oplopend tot 800 mln.? Daardoor kunnen wij die belofte toch wel waarmaken?

De heer Jansen (SP):

Wij moeten nog maar zien wat daarvan bij de huurders terechtkomt. In uw verkiezingsprogramma stond het heel simpel: wij gaan de verlaging van de huurtoeslag ad € 18 compenseren. Dat was klare taal. De kiezers moeten nu genoegen nemen met een kluif die over twee jaar wellicht leidt tot een klein beetje compensatie. Dat is wel erg mager.

De heer Depla (PvdA):

Het is helder dat het niet niets is. Over twee jaar kunnen wij alsnog onze verkiezingsbelofte waarmaken.

De heer Jansen (SP):

Iedere verbetering op dit terrein zullen wij steunen. Dat geldt ook voor de ingediende motie, al gaat het om klein geld. Wij zullen ook de motie van GroenLinks gericht op reparatie steunen. Die motie is wat fundamenteler van aard.

Ik heb overwogen een motie in te dienen over iets wat boven de markt hangt op het gebied van de huurtoeslag en de financiering van de huurtoeslag door woningcorporaties. In het regeerakkoord staat dat het de inzet van de regering is om met corporaties afspraken te maken over de betaalbaarheid van het wonen. Daar wordt op dit moment over gepraat. Het kan gaan over het huurbeleid. Wat ons betreft is dat prima. Maar het kan ook gaan over het huurtoeslagbeleid, het meebetalen aan de huurtoeslag. Wat ons betreft is dat een zeer foute route, een verkeerde vorm van solidariteit, een sigaar uit eigen doos. De minister heeft gezegd dat het niet haar inzet bij de onderhandelingen is. Wij vinden dat op dit moment voldoende, maar over een maand zullen wij scherp kijken naar het resultaat. Voor de SP-fractie is het absoluut onacceptabel dat huurders met lage en middeninkomens moeten meebetalen aan de huurtoeslag voor de minima.

De heer Madlener (PVV):

Het terugdraaien van de korting is natuurlijk een heel sympathiek gebaar voor de huurders. Ik vraag de heer Jansen om wel goed naar de dekking te kijken. Anders kunnen wij de motie niet steunen.

De heer Jansen (SP):

Die raad neem ik ter harte. Ik begrijp van de heer Madlener dat de PVV het ten principale een goede zaak vindt om te compenseren. Misschien moeten wij dan nog eens naar de dekking kijken. Het lijkt mij goed dat ook de heer Madlener ziet dat het probleem dat in de vorige ronde is gecreëerd, moet worden gerepareerd.

De heer Van Bochove (CDA):

Voorzitter. In het coalitieakkoord is sprake van een enveloppe koopkracht die zijn beslag zal krijgen vanaf het jaar 2009. Dan zullen wij, op basis van voorstellen die het kabinet zal doen, tot besluiten komen over de koopkracht in relatie tot de toeslagen, waaronder de huurtoeslag. Daarin ligt ook besloten de toezegging van het verkiezingsprogramma van het CDA, waarin is aangekondigd dat wij op het terrein van onder andere de huurtoeslag voor bepaalde groepen de bezuinigingen van de afgelopen jaren zullen proberen te compenseren. Ik formuleer het zorgvuldig, omdat het er ook zo zorgvuldig staat.

In de afgelopen jaren heeft de CDA-fractie met steun van de Kamer de marges opgezocht bij de interpretatie van de kan-bepaling bij de stijging van de normhuur. Voor de huurders was dit iedere keer de gunstigste variant. Dit kostte het Rijk concreet geld door meeruitgaven huurtoeslag. Het was mogelijk ondanks de beperkte financiële ruimte. Nu doet zich een nieuwe situatie voor. Enerzijds is in de begroting rekening gehouden met een huurstijging met de inflatie plus 2,5%, die evenwel niet doorgaat waardoor er een meevaller op de begroting ontstaat van 44 mln. Anderzijds is er sprake van een laatste stap in de bezuinigingsoperatie. Als je deze twee dingen op een heldere manier met elkaar verbindt, ontstaat de mogelijkheid om die laatste stap van bezuinigingen niet te zetten. Om die reden heeft de CDA-fractie de motie zoals die zojuist is ingediend door de heer Depla, meeondertekend.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks):

De heer Depla zei zo-even dat zijn fractie de belofte aan de kiezers wil waarmaken ten aanzien van het in 2009 terugdraaien van de bezuiniging op de huurtoeslag. Dat gaat dan om de enveloppe die begint met 200 mln., oplopend tot 800 mln. Is de CDA-fractie ook van mening dat dit geld besteed moet worden? Als je de gehele huurtoeslagbezuiniging terugdraait kost dat 210 mln. Bent u het met de PvdA-fractie eens dat de gehele korting teruggedraaid moet worden?

De heer Van Bochove (CDA):

Ik stel vast dat er in het coalitieakkoord gesproken wordt van een enveloppe met oplopende bedragen. Dan gaat het om het verbeteren van de koopkracht, waarbij een relatie is gelegd met meerdere toeslagen. Bovendien zal het kabinet op dat punt met heldere voorstellen komen. Ik ga ervan uit dat er in die voorstellen een substantiële bijdrage zal zijn voor reparatie ten aanzien van de huurtoeslag. Zo staat het ook in het verkiezingsprogramma van het CDA. Maar laat ik nu de voorstellen van het kabinet op dat punt afwachten. Ik mag ervan uitgaan dat het kabinet zijn verdeling over de toeslagen zorgvuldig aan ons zal voorleggen.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks):

Begrijp ik goed dat de CDA-fractie op dit moment de ruimte niet ziet om de volledige korting op de huurtoeslag terug te draaien, in tegenstelling tot de PvdA-fractie?

De heer Van Bochove (CDA):

Dat begrijpt u verkeerd. Als ik zeg dat het kabinet met zorgvuldige voorstellen zal komen op dat punt, weet ik niet hoe het kabinet die verschillende bedragen gaat verdelen. Dus dat moeten wij concreet afwachten en daarna zullen wij er over kunnen discussiëren.

Minister Vogelaar:

Voorzitter. Ik neem kennis van de opmerking van de heer Jansen over het overleg met de woningbouwcorporaties. Op het moment dat ik het resultaat van de onderhandelingen met de woningbouwcorporaties aan de Kamer voorleg, ga ik ervan uit dat wij er nader met elkaar over zullen kunnen spreken.

In hun motie vragen mevrouw Van Gent en de heer Jansen om de totale bezuiniging van het vorige kabinet op de huurtoeslag terug te draaien. Mevrouw Van Gent heeft een aantal kwalificaties gegeven, waaruit zou blijken dat er sprake van zou zijn dat wij als kabinet een aalmoes en fooi geven aan de huurders en dat wij pas echt royale gebaren zouden maken als wij de door haar ingediende motie, waarin wordt gevraagd om de huurtoeslag helemaal terug te draaien, uit zouden voeren. Dat werp ik echter verre van mij. Naar mijn idee kunnen wij toch constateren dat er sprake is van een trendbreuk ten opzichte van het beleid van het vorige kabinet als het gaat om het huurbeleid. Ik memoreer het niet doorgaan van de huurliberalisatie, een zeer beperkte huurverhoging op het niveau van de inflatie en de ook door andere afgevaardigden gememoreerde koopkrachtenveloppe voor 2009. Daar kan de huurtoeslag in ieder geval onderdeel van uitmaken, naast een aantal andere toeslagen die ook inkomens- en koopkrachteffecten kunnen hebben.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks):

De aalmoes en de fooi sloegen met name op de motie van de PvdA, waarin wordt gezegd dat wij die ene euro extra korting per maand niet doen, maar dat mensen wel elk jaar € 200 inleveren op de huurtoeslag. Dat vind ik een fooi. Daar blijf ik bij. De huurders en zeker de huurders die huurtoeslag krijgen, want dat zijn niet de rijkste huurders, hebben er elke maand weer last van dat zij voor een fors bedrag gekort zijn op hun huurtoeslag. Dat werkt door in hun koopkracht. Ik ben het met u eens dat het een zegen is – om in die woorden te blijven – dat de huurliberalisatie van tafel is, maar het is wel ernstig voor de huurders dat zij nog steeds die korting moeten opbrengen.

Minister Vogelaar:

Wij zijn het er in ieder geval over eens dat een aantal maatregelen die dit kabinet met betrekking tot de huren heeft genomen, een zegen voor de huurders zijn. Het is fijn om dat met elkaar te kunnen constateren. U wijst erop dat mensen de effecten ervaren van de bezuinigingen die de afgelopen jaren doorgevoerd zijn. Daar heeft u gelijk in, maar er ligt het voornemen om via die koopkrachtenveloppe van 2009 daar wat aan te kunnen doen. De mate waarin en via welke route is nog onderwerp van nader beraad. Het kabinet heeft echter voornemens om via die koopkrachtenveloppe nog verdere stappen te zetten om iets te doen aan een aantal negatieve effecten die mensen ervaren van het vorige kabinetsbeleid.

Mevrouw Van Gent (GroenLinks):

Als de minister het zo erg vindt voor de huurders dat zij die korting op de huurtoeslag elke maand weer moeten opbrengen, waarom gaat er dan pas in 2009 wat gebeuren? Dan is er 200 mln. beschikbaar. Het opheffen hiervan kost 210 mln.

Minister Vogelaar:

Dat geld is in 2009 beschikbaar en niet eerder. Wij hebben met die realiteit te maken en met de begrotingsafspraken die door deze regering zijn gemaakt. Ik heb al aangegeven dat als uw motie zou worden aanvaard, dat tot consequentie zou hebben dat er in de koopkrachtenveloppe die in 2009 beschikbaar komt voor de koopkracht, zelfs al 10 mln. te weinig zit. En dit terwijl wij de afspraak hebben dat wij in verband met die koopkracht naar een aantal toeslagen zullen kijken. Daarom moet ik de aanvaarding van uw motie toch echt ontraden.

De tweede motie is ingediend door de coalitiepartijen en betreft alleen het niet door laten gaan van het laatste stukje van de bezuiniging op de huurtoeslag ten gevolge van de voornemens van het vorige kabinet. In het coalitieakkoord is echter niet afgesproken dat die wordt teruggedraaid of dat daarvan wordt afgezien. Er zijn dus ook geen financiële voorzieningen getroffen om de daarmee gemoeide 13 mln. op te vangen. Wat betreft de dekking die wordt gesuggereerd door de geachte indieners van deze motie: zij constateren terecht dat er op grond van de zeer beperkte huurverhoging een meevaller in de begroting is op het punt van de huurtoeslag, maar het is hun bekend dat dit een openeinderegeling is. Dat betekent dat ik niet alleen moet kijken naar de meevallers, maar ook naar de tegenvallers. Ik ben geconfronteerd met een groter beslag op de huurtoeslag. Voor zover mijn informatie nu strekt, doet een groter aantal mensen een beroep op de huurtoeslag. Het netto resultaat is dat er bij de begroting in 2007 nog steeds een tekort is op de huurtoeslag in plaats van dat wij reserves hebben waarin wij dekking zouden kunnen vinden voor het ongedaan maken van deze bezuiniging. Dat impliceert dus dat ik ook de aanneming van deze motie moet ontraden.

De heer Jansen (SP):

Over die tegenvaller heb ik een vraag. Tijdens het algemeen overleg hebt u al toegezegd dat u die tegenvaller goed gaat bekijken. De SP-fractie betwijfelt sterk of dat een harde tegenvaller is. Wij hebben de indruk dat die tegenvaller eigenlijk optisch bedrog is, omdat die veroorzaakt wordt door problemen bij de Belastingdienst. De Belastingdienst heeft immers te ruime voorschotten verleend en die worden teruggevorderd. Als blijkt dat die tegenvaller er niet is en dat per saldo sprake is van een extra meevaller, kan de minister dan toezeggen dat die meevaller alsnog wordt ingezet voor het verbeteren van de huurtoeslagregeling?

Minister Vogelaar:

Ik heb u gezegd dat, voor zover mijn informatie op dit moment strekt, de overschrijding van het bedrag van de huurtoeslag voortkomt uit een groter gebruik ervan. In het eerdere debat met de vaste Kamercommissie heb ik gezegd dat ik heb waargenomen dat er op het punt van de huurtoeslag uitvoeringsproblemen bij de Belastingdienst zijn. Dat is voor mij aanleiding om daar goed in te duiken om met zekerheid vast te stellen of mijn huidige informatie over dat toenemende volume inderdaad correct is. Ik wil echt eerst die bevindingen afwachten voordat ik toezeggingen doe over wat ik eventueel ga doen met budgetten waarvan ik nog niet zeker weet of die er überhaupt wel zijn.

De heer Jansen (SP):

Wij willen nu wel een intentie van de minister vernemen, want als dat geld straks bij de jaarrekening terugvloeit, gaat het naar de minister van Financiën. Dan ziet u daar niets meer van terug. Dat is jammer voor de huurders.

Minister Vogelaar:

De consequentie van die openeinderegeling is inderdaad dat ik daar niet over beschik, maar dat dat ter beschikking is van de minister van Financiën. Dat betekent dus dat ik daarover hier nu geen toezegging kan doen en dat ik daarover op z'n minst met de minister van Financiën en mogelijk zelfs binnen het kabinet zou moeten spreken.

De heer Nicolaï (VVD):

De VVD is dan wel een oppositiepartij, maar blijft ook de partij van de financiële degelijkheid. Als ik de minister goed begrijp, zegt zij – kort samengevat – dat deze motie ongedekt is.

Minister Vogelaar:

Ja, dat hebt u correct vastgesteld. Daarom ontraad ik de aanneming ervan. U vroeg over de motie-Depla c.s. of "is van mening dat" moet worden opgevat als "verzoekt het kabinet". Die vraag is bevestigend beantwoord. Ik had dezelfde vraag. Dat antwoord impliceert dat de indieners van die motie uitspreken dat deze bezuiniging niet zou moeten doorgaan. Dan is de motie dus inderdaad ongedekt.

De heer Nicolaï (VVD):

Dan heb ik een logische vervolgvraag. Wat gaat u dan doen als de motie wordt aangenomen?

Minister Vogelaar:

Volgens mij moet ik eerst gewoon even afwachten of zij wordt aangenomen. Ik heb de aanneming ervan ontraden. Ik moet nog even wennen aan deze democratische procedures, maar volgens mij is het gebruikelijk dat ik dan morgen in het kabinetsberaad aan de orde stel dat een motie is aangenomen. Dan zullen wij in het kabinetsberaad bezien wat ons te doen staat.

De voorzitter:

Dat is het enige juiste antwoord, denk ik.

Minister Vogelaar:

Hè, gelukkig.

De beraadslaging wordt gesloten.

De voorzitter:

De stemmingen vinden vanmiddag plaats, bij de aanvang van de middagvergadering.

De vergadering wordt enkele ogenblikken geschorst.